ارزش دفتری پرتفوی بورسی

حال که مختصری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی آن‌ها آشنا شدیم به سوال خود برمی‌گردیم.

ارزش دفتری یک هزار و 964 ریالی شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات

ارزش دفتری شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات در دوره 3 ماهه منتهی به تیر 1400، یک هزار و 964 ریال است.

به گزارش كدال بورس امروز، شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات بیش از 5 دهه فعالیت دارد و بیشترین سرمایه گذاری این شرکت در زنجیره آهن و فولاد متمرکز شده است.

حوزه فعالیت این شرکت در زمینه اکتشاف، استخراج، کانه آرایی، فرآوری و کلیه اقدامات مرتبط به این حوزه و بهره برداری از معادن فلزی و غیرفلزی، انجام کلیه خدمات مشاوره ای، مهندسی، پیمانکاری، بازرگانی، مدیریتی، نظارت فنی و اقتصادی در کلیه امور صنعت و معدن می باشد.

به دلیل اینکه شرکت های سرمایه گذاری قادر به ارائه اولین پیش بینی درآمد نیستند لذا بهتر است برای تحلیل این شرکت ها از معیار خالص ارزش دارایی ها استفاده كنيم.

ارزش بازار پرتفوی بورسی شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات دردوره 3 ماهه منتهی به خرداد سال 1400، 109 هزار میلیارد و 516 میلیون تومان، و پرتفوی غیر بورسی 2 هزار میلیارد و 40 میلیون تومان می باشد.98 درصد از وزن پرتفوی شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات به سهام بورسی تعلق دارد، در نتیجه قابلیت اتکا به خالص ارزش داراییها در شرکت مذکور بیشتر است.

بیشترین وزن در پرتفوی بورسی شرکت توسعه معادن و فلزات در دوره 3 ماهه نخست سال 1400 متعلق به شرکت های معدنی و صنعتی چادرملو، سنگ آهن گل گهر و سنگ آهن گوهر زمین می باشد، درنتیجه تغییرات در درآمد شرکتهای فوق می تواند بیشترین تأثیر را در خالص ارزش داراییها ایجاد کند.

ارزش دفتری شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات در تاریخ 20 مرداد 1400، به ازای هر سهم برابر یک هزار و 964 ریال و نسبت پی بر بی شرکت در تاریخ مذکور 6 می باشد.

ذخیره کاهش ارزش در دوره 3 ماهه منتهی به خرداد سال 1400 برابر صفر می باشد، و ارزش افزوده سهام بورسی در دوره یکماهه منتهی به تیر سال جاری 113 هزار میلیارد و 42 میلیون تومان و سهام غیر بورسی، 2 هزار میلیارد و 67 میلیون تومان است در نتیجه خالص ارزش داراییها برابر است با 131 هزار میلیارد و 611 میلیون تومان.

نسبت قیمت روز سهم در تاریخ 20 مرداد 1400، 12 هزار و 310 ریال بوده که نسبت قیمت روز به خالص ارزش داراییها 51 صدم می باشد.نسبت تعادلی این عدد معمولا حدود 75 صدم است و این نشان دهنده این است که سهم پایین تر از ارزش ذاتی خود در بازار ارائه می شود.

0 تا 100 محاسبه ارزش شرکت به 8 روش جدید !

در واقع و بطور کلی، هر دارایی دارای یک ارزش است. یکی از معضلات اصلی خیلی از سرمایه‌گذاران، یادگیری نحوه محاسبه ارزش شرکت است. با یادگیری نحوه ارزش‌گذاری یک شرکت، شما می‌توانید به راحتی بر روی آن دارایی سرمایه گذاری نمایید. این ارزش در شرکت‌های بورسی نیز بسیار متداول است.

ارزش ذاتی شرکت

ارزش ذاتی سهام یک شرکت، در واقع میزان جریانات نقدی شرکت در زمان حال است که آینده شرکت را رقم خواهد زد. یکی از عوامل تاثیر گذار در ارزش ذاتی شرکت، سود مورد انتظار برای سال‌های آتی است. همچنین شما می‌توانید با مطالعه صورت‌های مالی شرکت و رویکرد هیئت مدیره، چشم انداز سهام را مورد بررسی قرار دهید و به خرید یا عدم خرید آن با چشم بازتری نگاه کنید. در ادامه سعی شده است تا بصورت خلاصه، روش‌ها و فرمول محاسبه ارزش شرکت را بررسی کنید.

روش های محاسبه ارزش سهام شرکت در بورس

محاسبه در اساس نسبت P/E

یکی از فاکتورهای مهم در این زمینه، توجه به P/E یک شرکت در تابلوی معاملاتی است. همواره این نکته را مدنظر قرار دهید که قیمت سهام حول ارزش ذاتی نمی‌چرخد و عوامل زیادی در این زمینه کمک کننده خواهند بود. مقاله ای تحت عنوان " P/E چیست؟ " وجود دارد که می‌توانید برای اطلاعات بیشتر به آن مراجعه کنید. اگر قصد انتخاب یک سهام مناسب برای خرید را دارید، در ابتدا توجه کنید که حتما P/E شرکت از هم گروه‌های خودش کمتر باشد.

بطور مثال اگر P/E یک سهم 10 است و P/E میانگین گروه 12 است، این سهم مناسب خواهد بود. فاکتور دیگر در این زمینه این است که حتما توجه کنید که P/E شرکت منفی نباشد. منفی بودن به این معنا است که شرکت سودده نیست و زیان ساخته است. پس بصورت خلاصه باید گفت که هر چه P/E شرکت کمتر از 10 باشد و به عدد 1 نزدیکتر باشد، یعنی در زمان حال، دارای حباب نیست.

راهکار سازمان بورس بر اساس TTM

اگر به سایت tsetmc.com مراجعه کنید. متوجه خواهید شد که در کنار پی بر ای، ttm هم آمده است. این بدین معنی است که این نسبت بر اساس 12 ماهه گذشته سهم بررسی شده است. اما ممکن است این سوال برای شما پیش بیاید که ttm چه مزیتی دارد؟ در پاسخ به این سوال می‌توان گفت که اگر شما مفروضات 12 ماهه گذشته سهم را جلوی خود بگذارید و بر اساس آن تصمیم بگیرید، به راحتی می‌توانید سود سال بعد سهم را متوجه شوید. و بر همین اساس بازده سهام را بررسی نمایید. در همین راستا می توانید از مقاله " نحوه محاسبه بازده سهام " نیز استفاده نمایید.

در پایان سال 99، سازمان بورس شرکت‌ها را موظف کرد که بر اساس پیش بینی سال بعد، سود پیش بینی شده را بازگو کنند. این گزاره موجب خواهد شد تا ریسک‌ها توسط شرکت محاسبه شود و سپس سود را در نظر بگیرد. این کار به سرمایه گذاران کمک خواهد کرد که کم ریسک ترین حالت برای سودآوری شرکت را مورد توجه قرار دهند.

رویکرد ترازنامه‌ای

در این رویکرد، ارزش دارایی‌های مشهود و فیزیکی شرکت مدنظر است. همچنین این مدل، رویکرد پیشرفته‌ای هم دارد که بر اساس آن، دارایی‌های نامشهود نیز در فرمول محاسبه ارزش شرکت، مدنظر قرار می‌گیرد. بصورت کلی دو مدل در زیر مجموعه رویکرد ترازنامه‌ای قرار می‌گیرند.

1. روش محاسبه ارزش خالص دارایی‌ها (NAV)
2. روش ارزش دفتری تعدیل شده

نحوه محاسبه NAV

در ابتدا برای فرمول محاسبه ارزش شرکت، سعی شد تا نسبت P/E مدنظر قرار گیرد. اما این نکته را همواره مدنظر قرار دهید که این نسبت برای سهام‌های در زیر مجموعه گروه سرمایه‌گذاری، مورد توجه قرار نمی‌گیرند و شما باید برای این دسته از شرکت‌ها، به محاسبه NAV روی بیاورید. اگر شما این دارایی‌های شرکت که در زیر آمده است را جمع کنید و در نهایت تقسیم بر تعداد کل سهام شرکت کنید، NAV را محاسبه کرده‌اید.

(حقوق صاحبان سهام + ذخیره کاهش ارزش دارایی‌ها + ارزش افزوده پرتفوی بورسی+ سود محقق شده بعد از تاریخ ترازنامه + ارزش افزوده پرتفوی غیربورسی)

حالا ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که هر کدام از فاکتورهای بالا را چگونه محاسبه کنیم؟ در پاسخ به سوال شما، در ادامه سعی شده است تا هر کدام را بصورت خلاصه توضیح دهیم. اما پیشنهاد میکنتیم جهت افزایش اطلاعات در این زمینه مقاله " p/nav در بورس چیست " را مطالعه نمایید.

حقوق صاحبان سهام

برای محاسبه حقوق صاحبان سهام، به تارنمای کدال مراجعه کنید و آخرین ترازنامه شرکت را باز کنید. در سطری تحت عنوان حقوق صاحبان سهام، قادر خواهید بود تا ارزش را یادداشت کنید.

ارزش افزوده پرتفوی بورسی

در ابتدا به سایت کدال مراجعه فرمایید و به‌روزترین پرتفوی شرکت را از آن‌جا استخراج نمایید. در این بخش سرمایه گذاری‌های بورسی، نام شرکت‌هایی که در تملک هستند به علاوه تعداد سهام آن‌ها و حق تقدم‌هایشان قابل بررسی است. سعی کنید تمام آن‌ها را با دقت محاسبه کنید تا بتوانید به راحتی ارزش پرتفوی بورسی را حساب کنید. پس از آن به تارنمای شرکت مدیریت فناوری بورس تهران مراجعه کنید و اسامی شرکت‌های زیر مجموعه را جستجو کنید تا قیمت هر سهم را به دست آورید. حالا می‌توانید بهای تمام شده را محاسبه کنید. همچنین نحوه نحوه محاسبه ارزش سهام یک شرکت (غیر بورسی شرکت) نیز به همین منوال خواهد بود.

رویکرد نسبی

همانطور که از اسم رویکرد نسبی مشخص است، زمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد که جریانات نقدی شرکت یا ناو را نتوان بصورت دقیق محاسبه کرد. هدف از طرح این رویکرد، این است که بتوان شرکت مورد نظر را با هم گروهی‌هایش مقایسه کرد. ضرایبی در این زمینه مورد نظر است که در ادامه آورده شده است. این ارزش دفتری پرتفوی بورسی رویکرد کمک شایانی به سرمایه گذاران می‌کند که برای محاسبه هر شرکت، چگونه ارزش گذاری را صورت دهند. بطور مثال برای نحوه محاسبه ارزش سهام یک شرکت یا یک بانک، نسبت ارزش بازار به حجم سپرده‌ها مورد نظر قرار می‌گیرد و شما می‌توانید هر بانکی که نسبت کمتری داشت را مورد نظر خود قرار دهید.

نسبت	تعریف	کاربرد
P/E	ارزش بازار به سود خالص شرکت	شرکت های تولیدی
MV/BV	ارزش بازار به ارزش دفتری شرکت	شرکت های تازه تاسیس
MV/S	ارزش بازار به فروش شرکت	شرکت های تولیدی
MV/C	ارزش بازار به ظرفیت تولید	شرکت های تولیدی و فرآیندی همانند سیمان و پتروشیمی
MV/N	ارزش بازار به تعداد مشتریان	شرکت های خدماتی و شرکت های اینترنتی
MV/NOPAT	ارزش بازار به سود خالص عملیاتی	شرکت های تولیدی
MV/FCF	ارزش بازار به جریان نقد ازاد	شرکت های تولیدی
MV/D	ارزش بازار به حجم سپرده	بانک ها

رویکرد تنزیلی

یکی از مهم‌ترین رویکردها در فرمول محاسبه ارزش شرکت، توجه به رویکرد تنزیلی است. در این روش، شما با محاسبه جریانات نقدی شرکت، ارزش گذاری را صورت می‌دهید و تصمیم به خرید یا عدم خرید آن می‌گیرید. در ادامه سعی شده است تا جدولی بر اساس نوع جریانات نقد آورده شود.

نماد	نام	نوع جریانات نقد	نرخ تنزیل	کاربرد
FCF	جریان نقد آزاد	جریان نقد آزاد تامین کنندگان مالی شرکت	متوسط موزون هزینه سرمایه	پروژه‌ها و شرکت‌های تولیدی
EP	سود اقتصادی	سود اقتصادی	متوسط موزون هزینه سرمایه	شرکت‌های تولیدی
APV	ارزش فعلی تعدیل شده	جریان نقد آزاد تامین کنندگان مالی شرکت	هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت غیر اهرمی	ساختار سرمایه متغییر است
ECF	جریان نقد سهامداران	جریان نقد آزاد سهامداران	هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت اهرمی	ارزش گذاری موسسات مالی
RI	سود مازاد	عایدات مازاد بر نرخ بازده مورد انتظار سهامداران	هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت اهرمی	در مواردی که FCF شرکت در دوره پیش بینی شده منفی باشد
DDM	تنزیل سود نقدی	سود تقسیمی	هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت اهرمی	شرکت‌های بالغ و با سیاست تقسیم سود ثابت و مشخص

در میان روش‌های بالا، روش FCF یا جریانات نقدی، بهترین روش است و معمولا میان سرمایه‌گذاران محبوب است. منظور از جریانات نقد آزاد، آن بخش از درآمد شرکت است که به ذی‌نفعان و زیر مجموعه‌های شرکت تعلق بگیرد. بر همین اساس شرکت در طی سالیان متمادی، سعی کند که نرخ سود تقسیمی ثابتی را داشته باشد. اما متاسفانه در ایران، کمتر شرکتی پیدا می‌شود که چنین سیاستی را مدنظر قرا دهد و معمولا ثبات زیادی در تقسیم سود نقدی ندارند. این تقسیم بندی سود از طریق افزایش سرمایه ها قابل دسترس می باشد که پیشنهاد میکنیم با مطالعه مقاله " افزایش سرمایه چیست؟ + 9 دلایل افزایش سرمایه " آگاهی بیشتری در این زمینه کسب نمایید.

معمولا روش‌های زیادی در محاسبه ارزش شرکت وجود دارد. بر همین اساس سعی شده است تا 4 روش جدید در این زمینه را بازگو کنیم. در ابتدا سعی شد تا تعریفی از ارزش شرکت را داشته باشیم تا بصورت کلی با آن آشنا شوید. در ادامه نیز روش‌های محاسبه ارزش شرکت را برایتان آوردیم. اگر قصد یادگیری نحوه محاسبه ارزش بنیادی یک شرکت را دارید به مطالب بالا توجه فرمایید.

NAV چیست؟

NAV از لحاظ نظری، هر واحد تجاری یا محصول مالی که با مفاهیم حسابداری دارایی‌ها و بدهی‌ها سر و کار دارد، معنی می شود.

در زمینه شرکت‌ها و واحدهای تجاری، تفاوت بین دارایی و بدهی به عنوان دارایی خالص یا ارزش خالص یا سرمایه شرکت شناخته می‌شود.

اصطلاح NAV در رابطه با ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری صندوق‌ها محبوبیت بیشتری کسب کرده است که با تقسیم اختلاف بین دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران حاصل می‌شود.

ارزش خالص دارایی صندوق برای «واحد هر سهم» صندوق بیان می‌شود، زیرا استفاده از آن برای ارزیابی و معامله صندوق سهام را آسان‌تر می‌کند.

اغلب، NAV به ارزش دفتری یک کسب‌وکار نزدیک یا برابر با آن است.

شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌شود رشد بالایی داشته باشند، به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می‌دهد ارزش دارند.

NAV اغلب برای یافتن سرمایه‌گذاری‌های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می‌شود. همچنین چندین نسبت مالی وجود دارد که از مضارب NAV یا ارزش شرکت برای تجزیه و تحلیل استفاده می‌کنند.

ارزش خالص دارایی (NAV) چرا مهم است؟

آشنایی با این مفهوم اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا ارزش خالص دارایی در واقع همان تغییرات ارزش دارایی‌ها در کنار سود تقسیمی آن‌هاست که بر بازده کل کسب شده از سبد دارایی‌ها تاثیرگذار است.

خرید واحدهایی از یک صندوق سرمایه گذاری به معنی سهیم شدن در دارایی‌های آن صندوق است. ارزش این دارایی‌ها نیز با توجه به شرایط بازار دائماً تغییر می‌کند.

برای مثال، بخشی از دارایی‌های صندوق که به سهام شرکت‌ها اختصاص ‌یافته، با نوسانات روزانه سهام، بالا و پایین می‌رود. علاوه بر این، سود سهام تقسیم‌ شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه می‌شود.

این سود، ارزش دارایی‌های صندوق و به طبع، ارزش واحدهای خریداری شده را نیز افزایش می‌دهد.

بنابراین دارایی‌های هر صندوق روزانه ارزش‌گذاری می‌شود.

“ یادآوری می‌شود که ارزش خالص دارایی هر صندوق برای هر روز با یک روز تاخیر بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق اعلام می‌شود. “

قیمت صدور و ابطال واحدها نیز براساس NAV تعیین شده و همسو با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.

محاسبه ارزش خالص دارایی

برای مثال اگر ارزش روز دارایی‌های یک صندوق برابر با ۵۰ میلیارد تومان باشد و میزان بدهی‌های آن نیز دو میلیارد تومان، ارزش خالص دارایی‌ آن صندوق برابر با ۴۸میلیارد تومان خواهد بود.

اگر این صندوق دارای ۴۰۰ هزار واحد باشد، ارزش خالص دارایی‌های هر واحد، برابر با ۱۲۰ هزار تومان است.

فراموش نکنید که NAV ملاکی برای ارزیابی کامل عملکرد یک صندوق سرمایه‌گذاری نیست.

این کار باید با سنجش ارزش دفتری پرتفوی بورسی بازده و ریسک صندوق و مقایسه آن با شاخص بورس و دیگر صندوق‌هایی که ماهیت آن‌ها مشابه صندوق مورد نظر است، صورت پذیرد تا منجر به یک تصمیم‌ مناسب در انتخاب صندوق سرمایه‌گذاری مشترک شود.

خالص ارزش دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری، براساس یک سری عوامل و پارامترها محاسبه می‌شود که در ادامه به شرح هر یک پرداخته می‌شود.

ارزش دفتری پرتفوی بورسی

برای محاسبه این ارزش، باید با جستجوی نماد سهم مورد نظر در کدال، گزارش ماهانه آن را باز کنید و با نگاه به پرتفوی بورسی، ارزش دفتری پرتفوی را مشاهده کنید.

ارزش روز پرتفوی بورسی

ارزش روز هر سهم در پرتفوی بورسی، همان قیمت پایانی سهم معامله شده است.

ارزش افزوده پرتفوی بورسی

این عدد از کسر ارزش روز و ارزش دفتری پرتفوی بورسی به دست می‌آید.

این عدد به صورت محاسبه شده نیز وجود دارد و در سلول انتها از کسر قیمت پایانی و قیمت تمام شده هر سهم در تعداد سهام در اختیار شرکت در روز محاسبه، به دست آمده است.

ارزش افزوده پرتفوی غیر بورسی

از کسر ارزش دفتری و ارزش روز قیمت هر سهم خارج از بورس محاسبه می‌شود. اما کمی محاسبه آن با شرکت‌های بورسی متفاوت‌تر است.

ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری

ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، یک مورد حسابداری است که پس از شناسایی آن، محاسبه شده و در ذیل پرتفوی سرمایه‌گذاری منظور می‌شود.

این عدد در صورتی صفر نیست که ارزش دارایی شرکت از یک سهم، بدون فروش تعدادی سهم، به دلیل ریزش قیمت سهم کم شود.

این عدد به فرمول NAV اضافه می‌شود.

سود یا زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری‌ها

زمانی که ما ارزش روز یا ارزش افزوده پرتفوی را محاسبه می‌کنیم، سرمایه‌گذاری‌هایی هستند که اکنون در اختیار داریم.

اما برخی سرمایه‌گذاری‌ها در حال حاضر به فروش رفته‌اند، تحت عنوان سود و زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری قابل بررسی هستند.

این عدد در همان قسمت پرتفوی سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است. این عدد به فرمول محاسبه NAV اضافه می‌شود.

حقوق صاحبان سهام

این عدد در ترازنامه قابل رویت است.

تعداد سهام شرکت

تعداد سهام هر شرکت در سایت TSETMC هر سهم قابل مشاهده است.

ارزش خالص دارایی‌ها با جمع ارزش افزوده پرتفوی بورسی و غیربورسی، سود یا زیان ناشی از فروش سرمایه‌گذاری و حقوق صاحبان سهام محاسبه می‌شود.

برای محاسبه NAV هر واحد صندوق یا هر سهم شرکت، باید NAV به دست آمده را تقسیم بر تعداد سهام یا واحد صندوق کنیم.

محدودیت محاسبه NAV

• بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌ گذاری، به جز پرتفوی بورسی، پرتفوی غیربورسی نیز دارند. ارزش هر سهم بورسی در بازار سرمایه تعیین می‌شود ولی چنین مرجعی برای ارزش‌گذاری شرکت‌های غیر بورسی نداریم.

بنابراین هر تحلیل‌گر می‌تواند با روشی متفاوت به تحلیل متفاوتی دست یابد.

• در محاسبه NAV تنها ارزش پرتفوی شرکت بررسی می‌شود و ارزش دارایی‌های دیگر شرکت، نامشخص باقی می‌ماند.
• چون برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری فعالیت‌های خدماتی و برخی دیگر فعالیت تجاری نیز دارند، محاسبه NAV در این شرکت‌ها عملا مشکل خواهد بود یا نمی‌توان محاسبه دقیق ارائه داد.

تفاوت قیمت بازاری سهم و خالص ارزش دارایی NAV

سرمایه‌گذاران تصور می‌کنند که ارزش واقعی هر سهم، همان قیمتی است که در بازار معامله می‌شود.

ولی اینطور نیست! قیمت هر سهم در بازار سهام توسط فاکتور عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.

در حالی که در محاسبه NAV سرمایه‌گذار تاثیری ندارد. بنابراین همیشه ارزش ذاتی و قیمت بازاری سهم با یکدیگر متفاوت خواهند بود.

ماهیت شرکت‌های سرمایه‌گذاری

بر اساس نوع فعالیت شرکت‌های فعال در بورس می‌توان آن‌ها را به چند دسته تقسیم کرد: شرکت‌های تولیدی، خدماتی، قراردادی و پیمانکاری و شرکت‌های سرمایه‌گذاری.

البته عمده شرکت‌ها در دسته تولیدی و سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری همان‌طور که از نام آن‌ها پیداست با هدف سرمایه‌گذاری در شرکت‌های بورسی و غیر بورسی تأسیس می‌شوند.

انواع شرکت های سرمایه گذاری

اول شرکت‌هایی که هدف آن‌ها از سرمایه‌گذاری صرفاً کسب سود از محل فروش سهام است.

این دسته از شرکت هم عمدتاً به صورت کنترلی اقدام به خرید سهام شرکت‌های زیرمجموعه نمی‌کنند و عمده سبد سهامشان را سهامی با درصدهای کمتر از یک درصد تشکیل می‌دهند.

دوم شرکت‌های سرمایه‌گذاری هستند که هدفشان سرمایه‌گذاری به صورت کنترلی از طریق مالکیت مستقیم و یا غیرمستقیم توسط شرکت‌های زیرمجموعه آن است که به آنها هلدینگ سرمایه گذاری می گویند.

در حالت اخیر برای مثال شرکت سرمایه‌گذاری مالکیت ۳۵ درصد یک شرکت را به دست می‌گیرد و از طریق یک شرکت غیر بورسی که مالکیت ۱۰۰ درصد آن را دارد، مالکیت ۲۵ درصد دیگر آن را نیز در اختیار می‌گیرد.

در نتیجه در مجموع مالکیت ۶۰ درصد آن شرکت در اختیار شرکت سرمایه‌گذاری بوده و به اصطلاح سهامدار عمده آن بوده و مالکیت کنترلی آن شرکت را در دست گرفته است.

اهداف شرکت های سرمایه گذاری

برای اینکه متوجه بشویم هدف یک شرکت سرمایه‌گذاری کدام‌یک از حالات فوق است باید به اساسنامه شرکت رجوع کرد، با این وجود در ابتدای یادداشت‌های همراه صورت‌های مالی نیز می‌توان آن را رؤیت کرد.

این گزارش در کدال تحت عنوان صورت وضعیت پرتفوی ماهیانه برای شرکت های سرمایه گذاری وجود دارد.

علت استفاده از NAV در شرکت‌های سرمایه‌گذاری

شرکت‌های سرمایه گذاری و تولیدی عمده شرکت‌های بورسی را تشکیل می‌دهند به همین دلیل با استناد به صورت‌های مالی این دو نوع شرکت به تبیین موضوع فوق می‌پردازیم.

معادله اصلی حسابداری از رابطه زیر تبعیت می‌کند:

جمع کل دارایی‌ها = جمع کل بدهی‌ها + جمع حقوق صاحبان سهام

رابطه فوق به این معناست که دارایی‌های خریداری‌شده توسط شرکت یا متعلق به سهامداران است و یا طلبکاران.

NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق با جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایه‌گذار تشکیل می‌شود. سپس از پول جمع‌آوری شده برای سرمایه‌گذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده می‌کند.

هر سرمایه‌گذار به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و می‌تواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند.

به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راه‌اندازی صندوق شروع می‌شود، فرایندی برای قیمت‌گذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود.

برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر می‌کند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمی‌شوند. در عوض، بر اساس روش قیمت‌گذاری پایان روز بعد و مبتنی بر دارایی‌ها و بدهی‌های آن‌ها قیمت‌گذاری می‌شوند.

دارایی صندوق سرمایه گذاری مشترک

دارایی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک، شامل کل ارزش بازار سرمایه‌های صندوق، وجوه نقد و اوراق بهادار با قابلیت نقدشوندگی بسیار بالا، مطالبات و درآمد حساب شده منهای بدهی‌ها است.

ارزش بازار صندوق یک بار در روز و بر اساس قیمت بسته شدن معاملات اوراق بهادار موجود در سبد صندوق محاسبه می‌شود.

از آنجا که ممکن است یک صندوق مقدار مشخصی سرمایه در قالب دارایی‌های نقدی و قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد، آن بخش تحت عنوان نقدی و با نقدشوندگی بسیار بالا حساب می‌شود.

مطالبات شامل مواردی از قبیل سود یا پرداخت سود است که در آن روز قابل استفاده است، در حالی که درآمد حساب شده به وجوهی مربوط می‌شود که توسط صندوق کسب شده، اما هنوز دریافت نشده است. جمع همه این موارد و هر یک از انواع معتبر آن‌ها دارایی صندوق را تشکیل می‌دهد.

بدهی های صندوق سرمایه گذاری مشترک

بدهی‌های یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک معمولاً شامل بدهی به بانک‌های وام دهنده، پرداخت‌های معوق و انواع هزینه‌های دیگر است.

علاوه بر این، یک صندوق ممکن است بدهی‌های خارجی داشته باشد که احتمال دارد سهام منتشر شده برای اشخاص غیرمقیم، درآمد یا سود سهامی باشد که در آن، پرداخت‌ها برای اشخاص غیرمقیم در نظر گرفته شده است.

بسته به نوع پرداخت بهره، ممکن است همه این جریان خروج وجه نقد به عنوان بدهی‌های بلندمدت و کوتاه‌مدت طبقه‌بندی شوند.

بدهی‌های یک صندوق همچنین شامل هزینه‌های انباشته، مانند حقوق کارمندان‌، خدمات، هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های مدیریتی، توزیع و بازاریابی، هزینه‌های انتقال نمایندگی، حسابرسی و سایر هزینه‌های عملیاتی است.

NAV و صندوق های قابل معامله

از آنجا که ETFها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری محدود یا بسته مانند سهام در بورس معامله می‌شوند، سهام آن‌ها با ارزش بازار معامله می‌شود که می‌تواند بالاتر یا پایین‌تر از NAV باشد.

این موضوع این امکان را برای معامله‌گران ETF فراهم می‌کند که بتوانند به موقع چنین فرصت‌های خوبی را بیابند.

ETFها مشابه با صندوق‌های مشترک، روزانه NAV خود را نیز در پایان بازار برای گزارش‌دهی محاسبه می‌کنند. علاوه بر این‌، آن‌ها همچنین NAV روزانه چند بار در دقیقه را آنلاین محاسبه و منتشر می‌کنند.

NAV صدور چیست؟

NAV صدور به هزینه‌ای اطلاق می‌شود که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای صندوق پرداخت می‌کنند.

کارمزد معامله نیز در این مبلغ محاسبه می‌شود و به همین دلیل، NAV صدور اندکی بیشتر از NAV هر واحد است. NAV صدور بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست خرید محاسبه می‌شود.

NAV ابطال چیست؟

NAV ابطال به مبلغی گفته می‌شود که دارنده واحد صندوق در ازای فروش کسب می‌کند.

با توجه به کسر شدن کارمزد معامله، قیمت NAV ابطال از NAV هر واحد کمتر خواهد بود. NAV ابطال بر اساس ارزش خالص دارایی در روز بعد از ثبت درخواست فروش محاسبه می‌شود.

کاربرد NAV هر سهم

مهم‌ترین نکته آنست که قیمت سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و یونیت‌تراست مبتنی بر NAV هر سهم آنهاست.

به عبارت دیگر قیمتی که سرمایه‌گذاران برای خرید سهام شرکت‌های مذکور می‌پردازند برآوردی از NAV هر سهم به‌علاوه حق‌الزحمه صندوق است.

همچنین قیمتی که سرمایه‌گذاران در فروش هر سهم این گونه شرکت‌ها دریافت می‌نمایند معادل برآوردی از NAV هر سهم منهای حق‌الزحمه صندوق می‌باشد.

ارزش دارایی های شرکت های سرمایه گذاری

با توجه به درخواست برخی مخاطبین گرامی در خصوص نحوه بررسی وزن دارایی‌های بورسی “وتوسم” که در سوال مسابقه روز ۱ آذر طرح گردید، در ادامه به بیان پاسخ سوال مذکور و توضیح آنچه درباره صورت‌وضعیت پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری باید بدانیم، پرداخته خواهد شد.

در این مطلب عناوین زیر را بررسی خواهیم کرد:

پیش از اینکه به بیان پاسخ سوال بپردازیم، لازم است اطلاعاتی درباره شرکت‌های سرمایه‌گذاری داشته باشیم.

صنعت سرمایه‌گذاری یکی از صنایع طبقه‌بندی شده در بازار ایران است. شرکت‌های سرمایه‌گذاری در هر حوزه‌ای که بتوانند ارزش افزوده‌ای ایجاد کنند، وارد می‌شوند. این شرکت‌ها درحوزه‌هایی نظیر زمین، طلا، ابزارهای تامین مالی، سپرده‌های بانکی وسهام شرکت‌های پذیرفته‌‌شده یا نشده در بورس و… سرمایه‌گذاری می‌کنند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری با توجه به خط مشی و دیدگاهی که دارند بیشترین وزن سبد دارایی خود را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند.

تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری، شرکت‌هایی هستند که با هدف سرمایه‌گذاری تاسیس شده و فعالیت اصلی خود را معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی و غیر بورسی می‌کنند.

بر اساس بند ۲۱ ماده یک قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران، شرکت سرمایه‌گذاری از مصادیق نهادهای مالی است که طبق اساسنامه حرفه و موضوع اصلی فعالیت آن سرمایه‌گذاری در سهام، سهم الشرکه‌، واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق‌ها یا سایر اوراق بهادار دارای حق رای شرکت‌ها، موسسات یا صندوق‌ها‌ی سرمایه‌گذاری با هدف کسب انتفاع بدون کسب کنترل یا نفوذ قابل ملاحظه در شرکت، مؤسسه یا صندوق سرمایه‌گذاری سرمایه‌پذیر در چارچوب قوانین و مقررات است و از نظر حقوقی به دو شکل سهامی خاص و عام وجود دارد. مطابق مصوبه مورخ ۱۳۹۱/۰۶/۲۵ هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار، حداقل سرمایه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مادر (هلدینگ) مبلغ یکصد میلیارد ریال تعیین گردیده‌است.

تفاوت شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌های هلدینگ:

شرکت‌ها برای شروع فعالیت خود ابتدا اظهارنامه و اساسنامه را به اداره ثبت شرکت‌ها تحویل و در آن ماموریت کاری و شرح فعالیت خود را با جملاتی مثل “انجام هرگونه فعالیت بازرگانی و تجاری مجاز” شروع می‌کنند. بر اساس تحقیقات انجام یافته در ایران شرکت‌ها در ثبت فعالیت و موضوع کاری خود، بین دو گروه شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها تفاوتی قائل نمی‌شوند و گاه به شرکت‌های هلدینگ، شرکت سرمایه‌گذاری می‌گویند .

شرکت‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌هایی هستند که فعالیت اصلی خود را به شکل تخصصی معطوف به خرید و فروش سهام شرکت‌های بورسی یا غیربورسی می‌کنند. در این شرکت‌ها زمان صرف شده برای هر سهم می‌تواند چند ساعت یا چند ماه باشد، اما در بیشتر مواقع، در این شرکت‌ها دیدگاه کوتاه‌مدت بر روی یک سهام وجود دارد. اما شرکت‌های هلدینگ شرکت‌هایی هستند که دیدگاه آن‌ها خرید و فروش کوتاه مدت سهام زیر مجموعه و کسب سود از این طریق نیست. همچنین به منظور تسهیل در چرخه تولید صنعت مورد نظر خود، اقدام به نفوذ در هیئت مدیره با تملک مالکیت بیش از ۵۰ درصد سهام شرکت‌های تابعه می‌کنند. از جمله شرکت‌های هلدینگ می‌توان به شرکت فولاد مبارکه، پتروشیمی فارس، هلدینگ نفت، گاز پارسیان و… اشاره نمود.

پورتفو چیست؟

سبد سهام یا همان پورتفوی، ترکیب مناسبی از سهام یا سایر دارایی‌ها است که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری می‎‌کند. هدف از تشکیل سبد سهام، تقسیم ریسک بین چند سهم یا دارایی است که به این ترتیب زیان یک سهم یا دارایی با سود سایر دارایی‌ها یا سهام جبران می‌شود.

صورت وضعیت پورتفوی شرکت های سرمایه گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری پورتفوی متنوعی از سهام و صنایع مختلف دارند. پورتفوی این شرکت‌ها از ۲ بخش کلی تشکیل شده است:

• سهام پذیرفته شده ارزش دفتری پرتفوی بورسی در بورس: سهام شرکت‌هایی که در بورس قابل معامله بوده و برای ارزش‌گذاری آن‎‌ها قیمت آخرین معامله ملاک است. این پرتفو در اصطلاح پرتفوی بورسی گفته می‌شود.
• سهام پذیرفته نشده در بورس (سهام شرکت‌های خارج از بورس): سهام شرکت‌هایی که مانند سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس قابلیت معاملات پیوسته و سهولت در انجام معاملات را ندارند. پرتفوی تشکیل شده در این بخش، پرتفوی غیربورسی شرکت سرمایه‌گذاری گفته می‌شود.

مواردی که در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری قابل مشاهده است:

• سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر
• تعداد سهام در مالکیت شرکت سرمایه‌گذار در شرکت سرمایه‌پذیر در ابتدای دوره
• بهای تمام شده و ارزش بازار سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در ابتدا و انتهای دوره
• تغییرات این آیتم‌ها در انتهای دوره نسبت به ابتدای دوره
• ارزش سهام شرکت سرمایه‌پذیر که تحت مالکیت شرکت سرمایه‌گذار است در زمان تهیه گزارش
• افزایش یا کاهش قیمت سهم نسبت به انتهای دوره گزارش قبل (دوره‌ها یک ماهه است)

کاربرد صورت‌وضعیت پورتفو:

شرکت‌ها با توجه به سیاست و دیدگاه خود بیشترین وزن دارایی‌هایشان را به چند سهم یا صنعت خاص اختصاص می‌دهند. به‌طور مثال نماد “وخارزم” از دید بسیاری از فعالان بازار سرمایه نشان‌دهنده شرکتی است که در گروه بانک‌ها سرمایه‌گذاری می‌کند.از دید تکنیکالی در بسیاری از مواقع نمودار این نماد با نمودار نماد “وبصادر” که یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین نماد در سبد سرمایه‌گذاری وخارزم است، هم‌پوشانی دارد.

یکی از موارد مهم در صورت وضعیت پورتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری جدول سهام شرکت‌های سرمایه‌پذیر بورسی است. با توجه به ارزش روز سهام موجود در پورتفو، سهامی که بیشترین وزن را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار دارد از اهمیت برخوردار است. با دانستن این مورد سهامی که بیشترین تاثیر را در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری دارد، قابل شناسایی است. به‌طور مثال زمانی که یک نماد برای تعدیل سود متوقف می‌شود و تعدیل مثبت سود خود را از طریق سامانه کدال اعلام می‌نماید، امکان خرید سهام وجود ندارد. حال با دانستن نکته فوق می‌توان اقدام به خرید سهام شرکت سرمایه‌گذاریی نماییم که بیشترین وزن پورتفوی آن را سهام مورد نظرتشکیل می‌دهد.

نتیجه دیگری که از بررسی صورت وضعیت پورتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری نسبت به دوره قبل آن می‌توان گرفت، این است که با تغییرات تعداد سهام و یا قیمت سهام ارزش کل پورتفوی بورسی تغییر می‌کند. در صورتی که معمولا پورتفوی غیر بورسی به دلیل عدم تغییر قیمت روزانه سهام و عدم سهولت انجام معاملات، دستخوش تغییرات ماهانه چندانی نمی‌شود.

یکی دیگراز موارد حائز اهمیت در بررسی صورت وضعیت پورتفو این است که با مشاهده جدول پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، می‌توانیم میزان یا درصد سهام بورسی و غیر بورسی آن را در یابیم. هر اندازه وزن پورتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار بیشتر باشد ارزش‌گذاری آن شرکت بر مبنای NAV دقیق‌تر خواهد بود.

اگر بخواهیم بدانیم که چند درصد از پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری، اختصاص به سهام بورسی دارد کافیست تا کل ارزش بازار در انتهای دوره هر دو پرتفو را با هم جمع کنیم. سپس جمع پرتفو بورسی را به عدد بدست آمده تقسیم کنیم و در عدد ۱۰۰ ضرب نمایم. برای مثال صورت‌وضعیت پرتفوی وتوسم منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را مشاهده می‌کنیم، مجموع ارزش بازار پورتفوی بورسی ۷,۲۳۹,۸۳۶ و مجموع ارزش بازار پرتفوی غیربورسی آن ۹۸۷,۰۱۹ است. برای محاسبه اینکه چند درصد از پورتفوی وتوسم به سهام شرکت‌های بورسی اختصاص دارد، به ترتیب زیر عمل می‌کنیم:

درصد اختصاص یافته به پرتفوی بورسی=۱۰۰×(مجموع پرتفوی خارج از بورس+ مجموع پرتفوی بورسی)÷مجموع پرتفوی بورسی

حال اگر بخواهیم درصد وزن یک سهم را در پرتفو بورسی شرکت سرمایه گذاری بدست آوریم لازم است عددی که در مقابل نام سهم در ستون ارزش بازار در انتهای دوره وجود دارد را به کل ارزش بازار پرتفو بورسی تقسیم کنیم و در صد ضرب نماییم. به مثال قبل برمی‌گردیم و صورتوضعیت پرتفوی وتوسم؛ قصد داریم بدانیم چند درصد از پرتفوی بورسی این شرکت به نماد پتروشیمی جم اختصاص یافته است. یعنی وزن این پتروشیمی جم در پرتفوی وتوسم چقدر است:

حال که مختصری با شرکت‌های سرمایه‌گذاری و پرتفوی آن‌ها آشنا شدیم به سوال خود برمی‌گردیم.

با توجه به آخرین صورت وضعیت پرتفوی “وتوسم” ، کدام یک از نمادها به ترتیب بیشترین وزن را در ترکیب دارایی‌های بورسی “وتوسم” دارند؟

برای یافتن پاسخ سوالاتی از این قبیل و بررسی اینکه پرتفوی یک شرکت سرمایه‌گذاری بیشتر متاثر از چه نمادهایی است، لازم است که صورت‌وضعیت پرتفوی آن شرکت را مورد بررسی قرار دهیم. با توجه به سوال مورد نظر، برای دسترسی به صورت‌وضعیت پرتفوی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه ملی (وتوسم)، اطلاعیه‌های این شرکت را در سایت کدال جستجو می‌کنیم. از میان اطلاعیه‌های این شرکت، آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی این شرکت که منتهی به ۱۳۹۴/۰۸/۳۰ را انتخاب می‌کنیم.

با مراجعه به جدول پرتفوی بورسی “وتوسم” و دقت در اعداد مربوط به ستون ارزش بازار در انتهای دوره، نمادهایی که وزن بیشتری را در ترکیب دارایی‌های بورسی شرکت سرمایه‌گذری توسعه ملی دارند می‌توانیم مشاهده کنیم. باید دقت کنیم که آیا این اعداد به صورت نزولی در جدول آمده است یا خیر. چنانچه در تصویر زیر مشخص است، در نمایش اعداد مربوط به این ستون ترتیب نزولی در نظر نگرفته شده است.

همان‌طور که در تصویرجدول پورتفوی نماد “وتوسم” مشخص است، با توجه به ارزش بازار، نمادهای وبانک، شخارک، ثمسکن، شبهرن به ترتیب بیشترین تاثیرات را در ارزش دارایی‌های (NAV) وتوسم دارند.

بنابراین در یک جمع‌بندی کلی می‌توانیم بگوییم وابستگی NAV هر شرکت سرمایه‌گذاری به نمادهایی است که ارزش بازار آن‌ها در صورت‌وضعیت پرتفوی آن شرکت، دارای اختلاف زیاد با سایر نمادها باشد.

مفهوم ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری چیست؟

یکی از مسائلی که در سال‌های اخیر صورت‌های مالی شرکت‌ها را دستخوش تغییر ارزش دفتری پرتفوی بورسی کرده و لازم است مورد بررسی قرار گیرد، موضوع ذخیره کاهش ارزش است. در صورت‌های مالی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مبنای محاسبات ارزش دفتری یا بهای تمام‌شده است. در زمان افت بازاردر سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت، قیمت برخی ازسهام ارزش کمتری نسبت به ارزش بهای تمام شده در شرکت سرمایه‌گذار دارند. فرض کنیم این سرمایه‌گذاری‌ها در بازار در حال ریزش، در قیمت‌های پایین‎‌تر از بهای تمام شده به فروش می‌رسد. لازم است مبلغی تحت عنوان ذخیره کاهش ارزش در نظر گرفته شود تا اگر در پایان سال مالی وضعیت قیمت‌ها در محدوده برآوردی بود این مبلغ کسر شده باقی بماند. اما چنانچه ریزش قیمت سهام مقطعی باشد و قیمت سهام مورد نظر رشد کرد مبلغ ذخیره کاهش ارزش به حساب برگردانده می‌شود. لازم به ذکر است این مبلغ (ذخیره کاهش ارزش) در صورت سود و زیان شرکت به‌صورت هزینه شناسایی شده و در ترازنامه از مبلغ دارایی‌ها کسر می‌گردد. که این امر باعث کاهش NAV می‌شود. لازم به ذکر است ذخیره کاهش ارزش سرمایه‌گذاری، عموماً برای سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت شرکت سرمایه‌گذاری در نظر گرفته می‌شود.

نحوه ارزش‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری:

شرکت‌های سرمایه‌گذاری ملزم به ارائه اولین پیش‌بینی درآمد نیستند. لذا بهتر است برای تحلیل این شرکت‌ها، از معیار NAV استفاده می‌کنیم.

ارزش دارایی‌ها یا (NAV(Net Asset Value چیست؟

طبق یک قاعده کلی برای محاسبه NAV یا خالص ارزش دارایی‌ها کافی است بدهی‌های شرکت را از دارایی‌های آن کسر کنیم.

دارایی‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری در ترازنامه بر اساس بهای تمام‌شده است، اما نکته حائز اهمیت این است که بسیاری از این دارایی‌ها با گذشت زمان ارزش متفاوتی نسبت به بهای تمام‌ شده خود خواهند داشت. به همین دلیل یکی از مهم‌ترین موارد در محاسبه NAV به‌روز کردن ارزش دارایی‌ها است. از اختلاف ارزش روز و بهای تمام شده دارایی‌ها، ارزش افزوده به‌دست می‌آید. با این توضیحات محاسبه NAV بصورت زیر است:

(بدهی‌ها- دارایی‌ها) + ارزش افزوده= NAV

لازم به توضیح است به علت دشواری در ارزش‌گذاری دارایی‌های ثابت مانند املاک یا برخی از سهام شرکت‌های غیر بورسی، به جای در نظر گرفتن ارزش روز همان بهای تمام‌شده در نظر گرفته می‌شود در نتیجه ارزش افزوده ایجاد نمی‌گردد. با این وجود برای محاسبه دقیق NAV بهتر است سرمایه‌گذاری‌هایی که وزن بیشتری دارند تا جایی که ممکن است بر اساس ارزش روز در نظر گرفته شوند.

(NAVPS(Net Asset Value Per Share چیست؟

خالص ارزش دارایی‌ها(NAV) نشان‌دهنده کل ارزش خالص دارایی‌های شرکت سرمایه‌گذاری است. برای محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها به ازای هر سهم کافی است NAV محاسبه شده را برتعداد سهام منتشره تقسیم نماییم. با محاسبه NAVPS می‌توانیم قیمت سهام را ارزش‌گذاری می‌کنیم. این عدد بیانگر این است که قیمت سهام با چند درصد از NAV در حال معامله است. در شرایط عادی بهتر است قیمت سهام بطور میانگین با ۶۰% تا ۷۰% NAV خود معامله شود. موارد زیر از جمله عواملی هستند که بر عدد NAVPS و درصد معامله قیمت سهام از NAV تاثیر گذار است:

۱-اگر شرکت‌های موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذار، در دوران بلوغ (اتمام دوره رشد) باشند و انتظار افزایش سودآوری در آن‌ها وجود نداشته باشد، نسبت درصد معامله )NAV عدد NAVPS) کاهش یافته و در صورتی که سهام موجود در پورتفوی شرکت سرمایه‌گذاری از پتانسیل بالایی برخوردار باشد مثلا شرکت دارای طرح توسعه است، این عدد افزایش می‌یابد.

۲-عامل دیگری که بر روی عدد NAVPS تاثیر گذار بوده و می‌تواند منجر به افزایش قیمت سهام به میزانی بالاتر از NAV شود، توجیه سود آوری شرکت بر اساس DPS است. همان‌طور که می‌دانیم نقدینگی در شرکت‌های سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی دارد. در هنگام افزایش سرمایه شرکت سرمایه‌پذیر، شرکت سرمایه‌گذار به منظور حفظ میزان (درصد) مالکیت خود لازم است میزان سرمایه خود را در شرکت سرمایه‌پذیر افزایش دهد. لذا شرکت‌های سرمایه‌گذاری تلاش می‌کنند درصد کمتری از سود قابل تقسیم را پرداخت کنند تا به این روش سطح سود انباشته خود را افزایش ‌دهند.

در این مطلب علاوه بر بررسی وزن دارایی های بورسی وتوسم، به تعریف شرکت‌های سرمایه‌گذاری، تفاوت آن‌ها با هلدینگ‌ها و بررسی خالص ارزش دارایی آن‌ها پرداختیم. علاوه بر این‌ها دانستیم که پرتفو و انواع آن در شرکت‌های سرمایه‌گذاری کدام است و با کاربردهای صورت‌وضعیت پرتفو آشنا شدیم.

ارزش خالص دارایی یا nav چیست ؟

ارزش خالص دارایی (Net Asset Value) یا به اختصار NAV ارزش خالص یک واحد تجاری را نشان می‌دهد و به عنوان ارزش کل دارایی‌های آن واحد منهای ارزش کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود.

این شاخص معیاری استانداردشده به حساب می آید که می‌توان از آن به‌منظور انجام مقایسه عملکرد شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری استفاده کرد. به‌عبارت‌دیگر ارزش دارایی‌های خالص, شاخصی در بورس اوراق بهادار است که برای ارزش‌یابی و برآورد ارزش ذاتی دارایی‌های شرکت‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری, استفاده می‌شود.

استفاده از NAV در شرکت‌های سرمایه‌گذاری

اصطلاح NAV در رابطه با ارزش‌گذاری و قیمت‌گذاری صندوق‌های سرمایه گذاری محبوبیت بیشتری دارد که با تقسیم اختلاف بین دارایی‌ها و بدهی‌ها بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران حاصل می‌شود. ارزش خالص دارایی صندوق های سرمایه گذاری برای واحد هر سهم صندوق بیان می‌شود، زیرا استفاده از آن, معامله صندوق سهام را آسان‌تر می‌کند.

اغلب NAV به ارزش دفتری یک کسب‌وکار نزدیک یا برابر با آن است. شرکت‌هایی که پیش‌بینی می‌شود رشد بالایی داشته باشند, به طور سنتی بیشتر از آنچه NAV نشان می‌دهد ارزش دارند. NAV اغلب برای یافتن سرمایه‌گذاری‌های زیر قیمت یا بالاتر از قیمت نسبت به ارزش بازار مقایسه می‌شود.

NAV چگونه محاسبه می شود ؟

ارزش خالص دارایی, ارزش خالص یک صندوق یا شرکت را نشان می‌دهد و بر اساس کل دارایی‌های مجموعه و کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود. بدین ترتیب که ارزش کل دارایی‌ها منهای کل بدهی‌های آن مجموعه، برابر با ارزش خالص دارایی‌ها یا NAV آن مجموعه است.

NAV = بدهی‌ها – ارزش کل دارایی‌ها

ارزش خالص دارایی به ازای هر سهم (NAVPS) چگونه محاسبه می‌شود؟

جهت ارزش‌یابی هر واحد صندوق یا سهام شرکت سرمایه‌گذاری، باید خالص ارزش دارایی به ازای هر سهم را محاسبه کنیم که برابر است با رابطه بالا تقسیم بر تعداد واحد سهام.

محاسبه ارزش خالص دارایی (NAV)به روش‌های دیگر

روش اول:

NAV = ارزش افزوده دارایی‌های غیرجاری + سرمایه در گردش خالص + ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها

ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها برابر با ارزش روز سرمایه‌گذاری منهای بهای تمام‌شده سرمایه‌گذاری‌ها است.
سرمایه در گردش خالص نیز عبارت است از دارایی‌های جاری منهای بدهی‌های جاری، همچنین ارزش افزوده دارایی‌های غیر جاری از تفریق ارزش روز دارایی‌های غیر جاری و بهای تمام‌شده دارایی غیر جاری به دست می‌آید.

روش دوم:

NAV = ارزش روز بدهی‌ها- (مجموع ارزش روز دارایی‌های جاری + ارزش روز سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها + ارزش روز دارایی‌های جاری)

روش سوم:

روشی که در ایران در شرکت‌های سرمایه‌گذاری معمولاً در محاسبه NAV مرسوم است.

NAV = ارزش افزوده سرمایه‌گذاری‌ها + بهای تمام‌شده حقوق صاحبان سهام

NAV و صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق با جمع‌آوری سرمایه از تعداد زیادی سرمایه‌گذار تشکیل می‌شود. سپس از پول جمع‌آوری شده برای سرمایه‌گذاری در سهامی متنوع و اوراق بهادار مالی متناسب با هدف صندوق استفاده می‌کند. هر سرمایه‌گذار به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، تعداد مشخصی از سهام صندوق را مالک خواهد بود و می‌تواند در آینده سهام صندوق خود را بفروشد و سود یا ضرر آن را کسب کند.

به دلیل آنکه که خرید و فروش منظم سهام صندوق پس از راه‌اندازی صندوق شروع می‌شود، فرایندی برای قیمت‌گذاری سهام صندوق ضروری خواهد بود. این ساز و کار قیمت‌گذاری مبتنی بر NAV است. در نتیجه، وقتی ارزش خالص دارایی در واحد سهم یا NAVPS یک صندوق سرمایه‌گذاری مشترک به‌روز می‌شود، قیمت آن هم تغییر خواهد کرد.

برخلاف سهام که قیمت آن در هر ثانیه تغییر می‌کند، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک به صورت آنلاین معامله نمی‌شوند. در عوض، بر اساس روش قیمت‌گذاری پایان روز بعد و مبتنی بر دارایی‌ها و بدهی‌های آن‌ها قیمت‌گذاری می‌شوند.

سرمایه‌گذاران صندوق‌ها اغلب عملکرد صندوق را بر اساس تفاوت‌های NAV خود بین دو تاریخ مختلف ارزیابی می‌کنند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری و محاسبه NAV آن

آشنایی با ارزش خالص دارایی (NAV) در صندوق‌های سرمایه‌گذاری اهمیت زیادی دارد و می‌تواند یکی از ملاک‌های ارزیابی عملکرد صندوق‌ها در نظر گرفته شود. سرمایه‌گذاران با خرید واحدهای سرمایه‌گذاری در دارایی‌های صندوق سهیم می‌شوند، پس لازم است ارزش دارایی‌هایشان در صندوق را بدانند.

مخصوصاً اگر ارزش این دارایی‌ها با توجه به شرایط بازار همواره در حال تغییر باشد؛ همان‌طور که می‌دانید بخشی از دارایی‌های صندوق‌های سرمایه‌گذاری به سهام شرکت‌ها اختصاص یافته که با نوسان روزانه سهام، افزایش یا کاهش می‌یابند. علاوه بر این، سود سهام تقسیم‌ شده توسط شرکت‌ها نیز به منابع صندوق اضافه شده و ارزش دارایی‌های آن و به طبع آن، ارزش واحدهای خریداری‌شده را افزایش می‌دهد.

ارزش خالص هر واحد صندوق در انتهای هر روز و بر اساس قیمت پایانی دارایی‌های آن محاسبه و از طریق سایت اختصاصی صندوق گزارش می‌شود.

NAV صدور چیست؟

به مبلغی که سرمایه‌گذاران برای خرید واحدهای جدید صندوق پرداخت می‌کنند، NAV صدور گفته می‌شود و اندکی بیش‌تر از ارزش خالص NAV هر واحد است. این تفاوت به این دلیل است که مدیر صندوق در خرید اوراق بهادار جدید باید هزینه‌ای را بابت کارمزد پرداخت کند و برای اینکه این کارمزد به سرمایه‌گذاران قدیمی تحمیل نشود، از سرمایه‌گذاران جدید دریافت می‌شود.

NAV ابطال چیست؟

چنانچه سرمایه‌گذاری به پول نقد نیاز داشته باشد و قصد فروش واحدهایش را کند، قیمت واحدها به‌صورت NAV ابطال محاسبه می‌شود. قیمت هر واحد در زمان ابطال با فرض کسر هزینه‌های مربوط به معاملات از بهای فروش دارایی‌های سبد، تعیین می‌شود و مبنای خالص پرداخت به شخص قرار می‌گیرد؛ یعنی هزینه کارمزد معاملات فروش، در نظر گرفته می‌شود و از ارزش خالص هر واحد کسر می‌گردد. بدین ترتیب NAV ابطال معمولاً کمتر یا مساوی NAV هر واحد است.

بنابراین قیمت صدور و ابطال واحدها نیز بر اساس NAV تعیین شده و هم جهت با تغییرات آن نوسان می‌کند. در نهایت سود یا زیان هر سرمایه‌گذار از محل تغییر ارزش واحدهای صندوق مشخص می‌شود.

مشکلات موجود در محاسبه NAV هر سهم صندوق های سرمایه گذاری

1. بعضی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی هم فعالیت‌های سرمایه‌گذاری می کنند و هم به انجام فعالیت‌های تولیدی و خدماتی میپردازند. مشخصا محاسبهNAV هر سهم در اینگونه شرکت ها فاقد محتوای خاصی می باشند.
2. در ایران شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی از نوعسرمایه ثابت می باشند به همین دلیل بر اساس قوانین اکثر کشورها اینگونه شرکت‌ها نیازی به محاسبه و ارائه NAV ندارند.
3. بسیاری از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی، پرتفوی غیر بورسی دارند. ارزش گذاری شرکت‌های غیر بورسی که اکثرا حجم بزرگی از سرمایه‌گذاری‌ها را تشکیل می‌دهد با مشکلات و ابهامات زیادی روبه‌رو می باشد، به گونه ای که با اطلاعات برابر، NAV های کاملا متفاوتی را دو تحلیلگر مالی به دست می آورند. که دلیل تنوع در محاسبات می تواند نبود گزارش EPS و نوع فعالیت شرکت‌ها باشد.
4. اکثریت شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس کشور فعالیت ترکیبی دارند به این معنی که علاوه بر مدیریت سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار اقدام به کنترل و مدیریت هلدینگ ها می کنند که عملیات هلدینگی باعث ایجاد پیچیدگی و ابهام در محاسبه NAV هر سهم می‌شود.
5. در محاسبهNAV هر سهم فرض بر این می باشد که شرکت‌ سرمایه‌گذاری به غیر از سبد سرمایه‌گذاری خود دارایی‌های با اهمیتی دیگری نداشته باشد.
   در صورتی که دارایی‌های تعداد زیادی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری بورسی ما دارای حجم زیادی از دارایی‌ها و اموال غیر سرمایه‌گذاری می باشد که محاسبه NAV هر سهم را خدشه دار می کند.

راهکارهای محاسبه NAV با توجه به تنوع شرکت‌های سرمایه‌گذاری

الف) گاهی برای رفع این مشکل می‌بایست سرمایه‌گذاری‌های شرکت را ارزش‌گذاری کنیم، سپس این رقم را با بهای تمام‌شده درج‌شده در صورت‌های مالی شرکت مقایسه کنیم.

درصورتی‌که ارزش بازار بیش‌تر از بهای تمام‌شده باشد، این مازاد ارزش نسبت به بهای تمام‌شده باید در محاسبه خالص ارزش دارایی‌ها در نظر گرفته شود، زیرا در حقیقت
این مازاد ارزش به هنگام ارائه اطلاعات در بخش دارایی‌ها در ترازنامه پنهان مانده است.
بنابراين فرمول محاسبه خالص ارزش دارايي‌هاي يك شركت به‌صورت زير به دست مي‌آید:

حقوق صاحبان سهام + مازاد ارزش سرمايه‌گذاري‌ها نسبت به بهاي تمام‌شده = خالص ارزش دارايي‌ها

ب) بديهي است انجام محاسبه فوق در زماني كه شركت سرمايه‌گذاري فعاليت‌هايي خارج از بورس داشته باشد، با مشکلاتی در خصوص محاسبه NAV مواجه می‌شود، كه علت آن نيز به فقدان بازار منصفانه براي ارزش‌گذاري سرمايه‌گذاري‌ها باز مي‌گردد. به‌منظور رفع این مشکل می‌توان ارزش ارزش دفتری پرتفوی بورسی روز پرتفوی خارج از بورس را معادل بهای تمام‌شده آن‌ها منظور نمود.

ج) با توجه به وجود نسبت‌های مالی که علاوه بر بی مقیاس کردن اعداد و اندازه‌ها، منجر به امکان مقایسه می‌شود، برای ارزیابی منصفانه قیمت سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری، از نسبت قیمت به خالص ارزش دارایی‌ها (P/ NAV) استفاده می‌شود.

این شاخص از دیدگاه علمی از اعتبار بالاتری در مقایسه با نسبت P/ E برخوردار است؛ زیرا سود (E) نماینده ارزش شرکت است و طبق فرمول گوردن، ما با استفاده از درآمدهای آتی یک دارایی، قیمت امروز آن دارایی را شناسایی می‌کنیم؛ درحالی‌که NAV مستقیماً ارزش واقعی دارایی را نشان می‌دهد. به معنای دیگر نسبت P/ NAV معادل یک واحد، نشان‌دهنده این است که قیمت جاری سهم منطبق با خالص ارزش دارایی‌های شرکت در حال معامله است.

د) دربرآورد NAV حاضر، ریز سرمایه‌گذاری‌های بورسی و خارج از بورس شرکت‌های سرمایه‌گذاری از آخرین صورت وضعیت پرتفوی منتشرشده شرکت‌ها در سامانه ارزش دفتری پرتفوی بورسی ناشران بورسی استخراج گردیده است. هم‌چنین برای استخراج حقوق صاحبان سهام از آخرین صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای منتشر شده‌ی شرکت‌ها استفاده می‌شود. گاهی ممکن است تاریخ آخرین ترازنامه منتشر شده با آخرین صورت‌وضعیت پرتفوی یکسان نباشد. در این حالت سودهای تقسیم‌شده مابین این دو تاریخ از سوی شرکت‌ها باعث کاسته شدن قیمت سهامشان گردیده، درحالی‌که به سرفصل سود انباشته در ترازنامه اضافه نگردیده است، لذا در محاسبات ذیل سود‌های تقسیمی محقق شده نیز به محاسبات اضافه می‌گردد.