معایب بازارهای مالی

بازار اولیه

بازار اولیه (primary market) زمانی شکل می‌گیرد که دارایی برای بار اول مورد معامله قرار می‌گیرد؛ به‌عبارت‌دیگر بازاری که در آن اوراق بهادار شرکت‌ها برای اولین بار عرضه و فروخته می‌شود، بازار اولیه نام دارد.

در مفهموم بازار اولیه بازاری است که در آن سهام یک شرکت یا واحد اقتصادی برای اولین بار در آن عرضه و منتشر می‌شود. عایدی حاصل از عرضه این سهام منبعی در تامین مالی آن شرکت یا موسسه خواهد بود.

از آنجا که در بازار اولیه، سهام برای بار نخست به خریداران و متقاضیان عرضه می‌شود، فروشنده اوراق بهادار در حقیقت همان ناشر اوراق بهادار خواهد بود. ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺍﻭﺭﺍﻕ ﺑﻬﺎﺩﺍﺭ ﺷﺮﻛﺖ , ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻭﻟﻴﻦ ﺑﺎﺭ ﺻﺎﺩﺭ ﺷﺪﻩ ﻭﺩﺭ ﻣﻌﺮﺽ ﻣﺒﺎﺩﻟﻪ ﻗﺮﺍﺭﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ. ﺑﻪ ﺳﻬﺎﻡ ﺟﺪﻳﺪﻱ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻱ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﺩ.

در بازار اولیه، شرکت‌ها پذیره ‌نویسی و تأسیس می‌شوند و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده، معامله می‌شوند. سپس شرکت‌ها به طور مستقیم سرمایه‌ مورد نیاز خود را از طریق فروش سهام به مردم تامین می‌کنند که این کار از طریق پذیره نویسی انجام می‌شود.

پذیره ‌نویسی از طریق بانکی که نماینده شرکت است یا سایر مؤسسات مجاز صورت می‌پذیرد. در این بازار، فروشنده اوراق، همان شرکت عرضه کننده سهام است. عرضه‌ عمومی اولیه یا همان IPO، نمونه‌ای از یک بازار اولیه است که اوراق‌ بهادار شرکت برای اولین بار به عموم و بدون سابقه قیمت ‌گذاری قبلی عرضه‌ می‌شود.

ﺗﻔﺎﻭﺕ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﺑﺎ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺑﺎﺯﺍﺭ ﺍﻭﻟﻴﻪ ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﻨﺪﻩ , ﺳﻬﺎﻡ ﺭﺍ ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪ ﮔﺬﺍﺭ ﻣﻲ ﻓﺮﻭﺷﺪ

ویژگی‌های بازار اولیه

• نماد بازار اولیه در ایران، بانک و نماد بازار ثانویه، بورس است.
• در بازار اولیه، شرکت‌ها پذیره ‌نویسی و تأسیس می‌شوند و در بازار ثانویه سهام شرکت‌های پذیرفته شده، مورد معامله قرار می‌گیرند.
• بازار اولیه، رشد سرمایه‌ شرکت را آسان‌تر کرده و از طرفی به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس‌انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• دولت از طریق فروش اوراق خود در بازار معایب بازارهای مالی اولیه، سرمایه مورد نیازش را تامین می‌کند.
• معمولا سرمایه گذاران در بازار اولیه بورس، مبلغ کم‌تری نسبت به بازار ثانویه برای خرید اوراق بهادار پرداخت می‌کنند.
• بازار اولیه، نقدینگی بیش از حد در چرخه اقتصاد را کنترل می‌کند.
• انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه به شرکت‌ها این امکان را می‌دهد تا پیش از وارد شدن به بازار ثانویه، سرمایه‌ بیشتری جذب کنند.
• بازار اولیه نقش‌هایی همچون سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، تضمین اوراق بهادار و توزیع اوراق بهادار جدید را بر عهده دارد.

بازار اولیه بورس چه مزایا و معایبی دارد؟

مزایای بازار اولیه بورس

• انتشار اوراق بهادار مستقیما توسط شرکت صادرکننده صورت می‌گیرد.
• رشد سرمایه‌ شرکت را تسهیل می‌کند.
• به سرمایه گذاران کمک می‌کند تا پس انداز خود را سرمایه گذاری کنند.
• می‌توان برای اهداف تجاری سرمایه به دست آورد.
• دولت از طریق فروش اوراق خود در این بازار، قادر خواهد بود تا سرمایه موردنیازش را جمع‌آوری کند.
• نقدینگی بیش‌ازحد در چرخه‌ی اقتصاد کنترل می‌شود.
• به سرمایه گذاری مستقیم خارجی کمک‌ می‌کند.

معایب بازار اولیه بورس

• پروژه‌های تحقیقاتی اولیه می‌توانند بسیار هزینه‌بر باشند.
• تحقیقات اولیه یک فرایند وقت‌گیر و نیازمند بررسی‌های عمیق هستند.

بازار اولیه بورس چه کاربردی دارد؟

همه‌ شرکت‌ها برای انجام فعالیت‌های خود به سرمایه نیاز دارند که این سرمایه می‌تواند به صورت سهام یا وام باشد. به‌ منظور افزایش سرمایه به شکل سهام، یک شرکت می‌تواند اوراق خود را به عموم مردم بفروشد. وقتی سهام‌ها مستقیماً به عموم مردم فروخته می‌شوند، این کار از طریق بازار اولیه بورس انجام می‌شود.

سرمایه گذاران معمولا در بازار اولیه بورس، برای خرید اوراق بهادار مبلغ کم‌تری به نسبت بازار ثانویه پرداخت می‌کنند. بازار اولیه، هم برای بازار سرمایه و هم برای کل اقتصاد بسیار حیاتی است. در واقع این بازار، محلی است که در آن سرمایه شکل می‌گیرد.

بازار اولیه چه نقش‌هایی را بر عهده دارد؟

سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار

سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، نیازمند بررسی قابلیت و چشم‌انداز پروژه‌های جدید است. یکی از عناصر مهم این سازمان‌دهی، دانش کافی در خصوص ساختار مالی است که شامل الزامات و در دسترس بودن حقوق صاحبان سهام، نسبت بدهی به سهام اوراق کوتاه‌مدت و نسبت نقدینگی است که همه‌ی این موارد باید در خصوص انتشارات جدید اوراق بهادار به دقت مورد بررسی قرار بگیرند. سازمان‌دهی انتشارات جدید اوراق بهادار، به تحقیق و تجزیه تحلیل پیشنهادهای جدید برای انتشار اشاره دارد.

در این راستا شرکت‌های تخصصی وجود دارند که این وظایف را انجام می‌دهند و به عنوان «حامیان انتشار» عمل می‌کنند. این شرکت‌ها در واقع پس از بررسی‌های لازم با استفاده از نام خود، پشتوانه‌ انتشار اوراق بهادار را تضمین می‌کنند. این تحقیقات مقدماتی نیازمند مطالعه دقیق جنبه‌های فنی، اقتصادی، مالی و قانونی شرکت‌های صادرکننده‌ی اوراق است و پس از تائید این موارد، آن شرکت برای انتشار سهام در بورس صلاحیت کسب می‌کند.

تضمین اوراق بهادار

گام دیگر در خصوص انتشار جدید اوراق بهادار، تضمین است. به این معنی که خرید مقدار مشخصی از سهام منتشر شده‌ جدید با یک قیمت ثابت تضمین می‌شود. تضمین‌کنندگان نقش بسزایی برای موفقیت در انتشار اوراق بهادار، ایفا می‌کنند. آن‌ها فروش اوراق بهادار منتشر شده را در صورتی که مورد قبول عموم واقع نشوند، تضمین می‌کنند.

به همین دلیل، ریسک شرایط عدم اطمینان را از بین می‌برند. خدمات تضمین، هم برای شرکت و هم برای عموم بسیار حائز اهمیت است. شرکت‌ها دریافت پولشان را تضمین می‌کنند و سرمایه گذاران نیز از استرس دور می‌شوند.

توزیع اوراق بهادار جدید

فروش اوراق بهادار به سرمایه گذاران نهایی با عنوان «توزیع» شناخته می‌شود. این یک کار تخصصی است که توسط کارگزاران و معامله‌کنندگان اوراق بهادار اجرا می‌شود و آن‌ها ارتباطی مستقیم و منظم را با سرمایه گذاران برقرار خواهند کرد. در واقع سهام برای اولین بار در معرض عموم قرار می‌گیرد.

عرضه در بازار اولیه به دو صورت انجام می پذیرد که اولی از طریق عرضه عمومی و دومی از طریق عرضه خصوصی است:

عرضه عمومی و نحوه انجام آن

زمانی که بستری برای سرمایه گذاران عام فراهم می‌شود تا در هنگام شروع فروش سهام یک شرکت تازه شکل گرفته، به سرمایه گذاری در این شرکت بپردازند، عرضه عمومی شکل گرفته است. در واقع در این نوع عرضه، عموم می توانند به دسته سهام داران یک شرکت بپیوندند.

همانطور که پیش‌تر عنوان شد، IPO یا عرضه اولیه عمومی زمانی اتفاق می افتد که شرکتی که پیش‌تر در بازار بورس شرکت نداشته و به تازگی قصد ورود به این بازار را دارد، بخشی از سهام خود را به عنوان اوراق بهادار به عرضه عموم می گذارد .

عرضه خصوصی

زمانی که یک عرضه کننده، اوراق بهادار خود را به گروه مشخصی از اعضا که تعداد آن‌ها نیز محدود است عرضه می کند، عرضه خصوصی صورت پذیرفته است. این نوع عرضه فقط مخصوص عموم و یا سهام داران قبلی شرکت نیست. آن‌ها می توانند اوراق جدید خود را به صورت مستقیم به موسسات مالی شناخته شده بفروشند .

در این روش شرکت‌ها با صرف زمان و هزینه کمتری می توانند اوراق بهادار خود را به فروش برسانند و بر خلاف روش سنتی که عرضه عمومی بود، نیازی ندارند تا آن را در دسترس عموم مردم قرار دهند و به جای آن به طور مستقیم با سرمایه گذاران قوی تری مانند شرکت‌های بیمه یا بانک‌ها در ارتباط هستند.

این حالت سریع‌تر بوده ولی از معایبی نیز برخوردارند، که یکی از آن‌ها این است که به دلیل عدم عرضه اوراق در بورس، امکان خرید و فروش آن‌ها وجود ندارد. همین امر موجب این می‌شود تا سرمایه گذار انتظار سود دهی بیشتری را از شرکت داشته باشد.

بازار ثانویه و تفاوت‌های آن با بازار اولیه

• نوع اوراق بهادار عرضه شده در بازار اولیه، اوراق جدیدی هستند که به سرمایه گذاران معرفی و فروخته می شوند، در حالی که در بازار ثانویه اوراقی به عرضه گذاشته می شوند که قبلا عرضه شده اند
• حجم تعاملات در بازار اولیه نسبت به بازار ثانویه کمتر است، زیرا در بازار بورس نمی توان هر روز شرکت هایی را پیدا کرد که سهم جدیدی را به عرضه بگذارند و در واقع تعداد آن‌ها بسیار کم است. در حالی که در بازار ثانویه روزانه و در هر لحظه صدها سهم از هر شرکت می توانند عرضه شده و خرید و فروش شوند و در هر لحظه قیمت سهام شرکت بالا و پایین شود.
• فروشندگان در بازار اولیه شرکت‌ها هستند و هر شرکت می تواند اوراق بهادار جدید خود را به عرضه بگذارد، در حالی که در بازار ثانویه این سرمایه گذاران هستند که فروش اوراق را انجام می دهند.
• خریداران در بازار اولیه کارفرمایان و سرمایه گذاران هستند، ولی در بازار ثانویه تنها سرمایه گذاران هستند که اوراق بهادار را خریداری می کنند.
• هدف در بازار اولیه این است که سرمایه خود را برای پروژه‌های جدید افزایش دهند، ولی در بازار ثانویه با تهیه سرمایه و همینطور اطلاعات، پشتیبانی از بازار اولیه صورت می گیرد.
• قیمت اوراق در بازار اولیه توسط شرکت‌ها یک مقدار ثابت تعیین می‌شود و هر سهم با مبلغ مشخصی به فروش می‌رسد، در حالی که در بازار ثانویه هر دو طرف خریدار و فروشنده به دنبال بهترین قیمت ممکن برای خرید و فروش اوراق بهادار هستند .

جمع بندی

هر دو نوع بازار اولیه و ثانویه نقش بسیار مهمی در به کار بردن سرمایه گذاری عموم برای ارتقای سطح اقتصاد کشور دارند. سرمایه گذاران می‌توانند از هر دو نوع بازار سود ببرند، هرچند که هر دوی این بازارها از ریسک‌های منحصر به خود برخوردار هستند.

لازمه بهره بردن از هردو نوع بازار اولیه و ثانویه این است که به خوبی از تفاوت‌ها و ریسک‌ های آن‌ها آگاه باشیم و سپس پا به عرصه سرمایه گذاری در هر یک از آن‌ها و یا در هر دو بگذاریم.

اصولا در بازار اولیه سوددهی خوب است و سهام با یک قیمت ثابت برای خریداران در سیستم نمایش داده می‌شود. اما در بازار ثانویه نرخ گذاری به این صورت نیست و خرید فروش بین فروشندگان و خریداران صورت می گیرد و مسائل بسیاری در تعیین قیمت سهام تاثیر گذار هستند.

فرابورس چیست؟ آموزش نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

یکی از دیگر از بازارها برای معامله سهام، بازار فرابورس است. در این مطلب به معرفی فرابورس و انواع بازار در آن و همچنین نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس می‌پردازیم.

در سال‌های اخیر نام «بورس» را مکرراً از اخبار و دوستان خود می‌شنویم و بسیاری از ما با آن سروکار داریم. دیگر تقریباً همه این را می‌دانند که بورس درواقع بازاری برای معامله سهام و اوراق بهادار است و با فعالیت و سرمایه‌گذاری منطقی در آن می‌توان سرمایه و سود خود را افزایش داد. اما در کنار آن، ممکن است عبارت دیگری به نام «فرابورس» به گوش شما خورده باشد معایب بازارهای مالی که در ذهنتان علامت سؤال‌های زیادی به وجود می‌آورد. بسیاری نیز ممکن است این دو بازار را یکی بدانند و بدون آگاهی لازم، به خرید و فروش سهام در آن‌ها بپردازند. بنابراین، در این مطلب به معرفی کامل بخش‌های مختلف این بازار بزرگ می‌پردازیم تا هیچ‌گونه ابهامی در ذهن شما باقی نماند.

فرابورس چیست؟

برخلاف تصور بسیاری افراد، فرابورس بازاری مجزا از بازار بورس است که از سال 1387 فعالیت خود در ایران را تحت نظارت سازمان بورس اوراق بهادار آغاز کرد. البته دلیل اصلی ایجاد این تفکر در ذهن افراد، شباهت ساختار و نحوه خرید و فروش سهام در این دو بازار است. در فرابورس نیز مانند بازار بورس می‌توان به خرید و فروش سهام و اوراق بهادار پرداخت. این در حالی است که شرکت‌های عضو بازار بورس که با شرایطی بسیار سخت‌تر پذیرفته‌شده‌اند، نظارت بیشتری بر آن‌ها حاکم است، گزارش‌های سالیانه بیشتری را به‌منظور شفافیت عملکرد شرکت ارائه می‌دهند و قاعدتاً سرمایه‌گذاری در آن‌ها با ریسک کمتری همراه است. بازار فرابورس درواقع برای شرکت‌هایی راه‌اندازی شده است که مایل به شرکت در بازار سرمایه و افزایش نقد شوندگی هستند، اما هنوز شرایط لازم برای حضور به بازار بورس را ندارند. نام این بازار از عبارت انگلیسی Over the Counter Market (OTC) به معنی «خارج از بورس» گرفته‌شده است. بازار OTC به شرکت‌های متقاضی این اجازه را می‌دهد که با شرایط پذیرش آسان‌تری روبه‌رو شوند و با ورود سریع‌تر به بازار سرمایه، از تمام مزایای شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار اوراق بهادار بهره‌مند شوند.

مقاله مرتبط: انواع روش های سرمایه گذاری در بورس

مزایای ورود و سرمایه‌گذاری در فرابورس

ورود به بازار بورس به معنی معرفی کالا، برند و خدمات شرکت به طیف وسیعی از مردم و بهره‌گیری از مزایای ورود به فرابورس است . عمده مزایای فرابورس شامل موارد زیر هستند:

شرایط پذیرش آسان

همان‌طور که بیان شد، فرابورس با صرف‌نظر از برخی شرایط پذیرش در بازار بورس اوراق بهادار، راه را برای بسیاری از شرکت‌ها صاف می‌کند. به‌ این‌ ترتیب، حداکثر یک ماه طول می‌کشد تا شرکت‌ها بتوانند به فروش سهام و افزایش سرمایه خود در این بازار بپردازند.

تأمین مالی ارزان

افرادی که در این بازار به سرمایه‌گذاری می‌پردازند، معمولاً سرمایه خود را پخش کرده و از هر شرکت، تنها چند سهام خریداری می‌کنند. به‌ این‌ ترتیب، ریسک معاملات خود را کاهش می‌دهند. شرکت‌های عضو بازار OTC مجموع این سرمایه‌های کوچک را در طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ خود به کار می‌برند و از مزایای تأمین مالی ارزان‌ قیمت بهره می‌گیرند. در این راستا علاوه بر فروش سهام و افزایش سرمایه می‌توان از فروش انواع مختلف اوراق بهادار مانند انتشار گواهی سپرده سرمایه‌گذاری خاص و عام و . نیز کمک گرفت.

برای تمام شرکت‌های عضو فرابورس، به‌ جز شرکت‌های بازار پایه، تسهیلات ویژه‌ای مانند معافیت مالی 10 درصد درآمد در نظر گرفته‌ شده است. این معافیت مالیاتی به‌ صورت مستقیم بر سود سرمایه‌گذاران تأثیر می‌گذارد.

وثیقه گذاری سهام

شرکت‌های عضو فرابورس می‌توانند سهام خود را به‌ صورت وثیقه نیز استفاده کنند و از تسهیلات آن بهره بگیرند. در این روند، شرکت از بخشی از سهام به‌ عنوان وثیقه‌ای برای بهره گرفتن از تسهیلات بانکی استفاده کند. با وثیقه گذاری سهام، آن بخش از سهام شرکت دیگر قابل معامله نیست و ارزش‌گذاری آن به دست فرابورس انجام می‌شود.

امکان خروج از فرابورس یا تغییر بازار

در صورتی‌ که یک شرکت بخواهد به‌ طور کلی از فرابورس خارج شود، فرآیندی برای آن در نظر گرفته‌ شده است که روند خروج از بازار را تسهیل می‌بخشد. همچنین این شرکت‌ها می‌توانند از سهامی عام به سهامی خاص تغییر پیدا کنند. امکان تغییر بازار و منتقل شدن از یک بازار به بازار دیگر نیز ازجمله مزایای OTC به شمار می‌آید. این روند در بازار بورس اوراق بهادار سخت است و تنها با داشتن شرایط سخت‌گیرانه لازم و پیشرفت قطعی شرکت ممکن می‌شود.

سهام و اوراق بهاداری که در فرابورس خرید و فروش می‌شوند، حجم‌ مبنا ندارند و سرعت نقد شوندگی آن‌ها بالا است. به این معنی که عرضه و تقاضا خیلی سریع به تعادل رسیده و همواره می‌توانید سهام خود را فروخته و سهام مورد نظرتان را در کمترین مدت لازم خریداری کنید.

مزایای پذیرش شرکت‌ها در فرابورس

با وجود ریسک بیشتر سرمایه‌گذاری در OTC، هنوز هم بسیاری از سرمایه‌گذاران با قرار دادن سهام تعداد زیادی از شرکت‌های عضو این بازار در سبد خود به سود بالایی دست پیدا می‌کنند. از جهت دیگر، ورود به فرابورس نیز مزایای زیادی برای شرکت‌ها دارد و گاهی موجب جان گرفتن و منتقل شدن آن‌ها به بازار بورس می‌شود.

آشنایی با ساختار فرابورس

ساختار OTC برخلاف بازار بورس اوراق بهادار که شامل دو بازار (بازار اول و بازار دوم) است، از 4 بازار تشکیل می‌شود. عملکرد دو بازار بورس اوراق بهادار در ارتباط کامل با یکدیگر است. شرکت‌های بازار اول که با شرایط سخت‌تری پذیرفته‌شده‌اند، در صورت از دست دادن عملکرد مطلوب خود به بازار دوم انتقال می‌یابند. شرکت‌های بازار دوم در صورت پیشرفت عملکرد خود می‌توانند به بازار اول ورود پیدا کنند و در صورت مشاهده ضعف در عملکرد، به‌طورکلی از بازار اخراج می‌شوند.

انواع بازار در فرابورس

ساختار OTC (فرابورس) از 4 بازار اول، دوم، پایه (زرد، نارنجی و قرمز) و سوم تشکیل می‌شود:

ویژگی‌های بازار اول

بازار اول دارای سخت‌ترین شرایط در میان بازارهای OTC بوده و ریسک سرمایه‌گذاری در شرکت‌های عضو آن کمتر از سایرین است. دامنه نوسان قیمت سهام در آن حداکثر 10 درصد و بدون حجم‌ مبنا است. در این بازار، تنها آن دسته از شرکت‌های سهامی عام پذیرفته و سهام آن‌ها مورد معامله قرار می‌گیرد که شرایط زیر را داشته باشند:

فاقد هرگونه زیان انباشته باشد.

حداقل 10 درصد از کل سهام ثبت‌شده، شناور باشد.

در بدترین حالت، 24 ماه از بهره‌برداری شرکت گذشته باشد.

مدیرعامل و اعضای هیئت‌ مدیره فاقد سوء پیشینه و محکومیت‌های کیفری، سوء شهرت در زمینه فعالیت‌های شغلی خود و پرونده تخلف مرتبط با قوانین بازار بورس باشند.

ویژگی‌های بازار دوم

در بازار دوم نیز مانند بازار اول، اوراق بهادار شرکت‌های سهامی عام خرید و فروش می‌شوند. اما بازار دوم دارای شرایط سخت‌گیرانه کمتری است و شرکت‌هایی که شرایط کافی برای عضو شدن در بازار اول را نداشته باشند، در بازار دوم پذیرفته می‌شوند. این عضوها ممکن است شرکت‌های کوچک، نوپا، زیان‌ده و یا شرکت‌هایی باشند که قصد تبدیل‌ شدن به سهامی عام از سهامی خاص به‌ منظور افزایش سرمایه را دارند. این شرکت‌ها باید شرایط زیر را برای پذیرش در بازار دوم داشته باشند:

حداقل 12 ماه از تأسیس این شرکت گذشته باشد.

هیچ‌گونه پرونده یا شکایت مالی در ارتباط با شرکت وجود نداشته باشد.

میزان سهام شناور شرکت، حداقل 5 درصد از سهام ثبت‌ شده را شامل شود.

میزان آخرین سرمایه ثبت‌ شده در شرکت به 100 میلیون تومان رسیده باشد.

اعضای هیئت‌ مدیره و مدیر عامل شرکت، فاقد هرگونه سابقه محکومیت قطعی کیفری باشند.

ویژگی‌های بازار پایه

در بازار پایه به آنچه به‌ عنوان شرایط برای دو بازار اول و دوم ذکر شد نیازی نیست. شرایط در این بازار تسهیل پیداکرده و نیازی به گذراندن پروسه پذیرش نیست. این بازار شامل سه بخش زرد، نارنجی و قرمز است که از زرد تا قرمز، ریسک سرمایه‌گذاری در آن‌ها به‌ مراتب افزایش می‌یابد. دامنه نوسان قیمت سهام در بازارهای زرد، نارنجی و قرمز به ترتیب 3،2 و 1 است.

شرکت‌های عضو بازار زرد درخواست پذیرش را نداشته و تنها به دلیل الزام قانونی باید در این بازار ثبت شوند. اعضای بازار نارنجی درواقع شرکت‌هایی هستند که نام آن‌ها در سازمان بورس ثبت‌ شده است اما فاقد شرایط لازم برای پذیرش هستند. به‌ این‌ ترتیب، آن دسته از شرکت‌ها که پذیرش آن‌ها به دلیل از دست دادن شرایط لازم برای حضور در بازارهای فرابورس یا بورس لغو می‌شود، در بازار قرمز حضور پیدا می‌کنند. این بازار دارای شرایط خیلی ساده‌تر و ابتدایی‌تر بوده و ریسک سرمایه‌گذاری در آن بیشتر است.

ویژگی‌های بازار سوم

بازار سوم را شرکت‌هایی تشکیل می‌دهند که شرایط پذیرش در فرابورس را ندارند و تنها با انجام کارهای اداری می‌توانند عضو بازار شوند. بنابراین، حتی شرکت‌های سهامی عام در شرف تأسیس نیز می‌توانند در آن به پذیره‌نویسی انواع مختلفی از اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت رهنی، گواهی سپرده بانکی، اوراق مشارکت، سهام شرکت‌های سهامی و. بپردازند.

نحوه خرید و فروش سهام در فرابورس

همان‌ طور که پیش‌تر بیان شد، ساختار فرابورس و بازار بورس شباهت زیادی به یکدیگر دارند. اما ممکن است برخی تصور کنند به دلیل جدا بودن بازارها، ممکن است به شرایط، کد بورسی و روند متفاوتی برای خرید و فروش سهام و اوراق بهادار نیاز باشد؛ اما این‌طور نیست. خرید و فروش سهام در فرابورس کاملاً شبیه به بازار بورس اوراق بهادار است و برای معامله نیازی به اخذ کد بورسی جدا نیست. اگر در بازار بورس فعالیت دارید، از کد بورسی خود می‌توانید به‌ منظور خرید و فروش سهام در فرابورس نیز بهره بگیرید. در غیر این صورت، اخذ کد بورسی الزامی است.

برای دریافت کد بورسی، ابتدا در سایت سجام ثبت‌ نام کنید. سپس کارگزاری مناسب را انتخاب و در آن احراز هویت شوید. درنهایت، با استفاده از کد بورسی و توسط شرکت کارگزاری خود به معامله سهام و اوراق بهادار بپردازید. کارگزاری‌ها دارای یک پرتفوی با رابط کاربری مطلوب هستند که به شما اجازه می‌دهند به‌ راحتی عملکرد بخش‌های مختلف را درک کرده و از آن‌ها استفاده کنید. در این پرتفوی، اطلاعات و گزارش دقیق و کامل از قیمت سهام و شاخص‌های مختلف را در اختیار سهامداران قرار می‌دهند تا با آگاهی کامل به فعالیت در این بازار مشغول شوند.

ریسک سرمایه‌گذاری و خرید و فروش سهام در فرابورس را به‌ راحتی می‌توان کاهش داد. یک عبارت در میان سرمایه‌ گذاران رایج است که می‌گوید: «تمام تخم‌مرغ‌های خود را درون یک سبد قرار ندهید». این جمله به یکی از ترفندهای حفظ سرمایه و کاهش ریسک معامله در این بازار نا امن تبدیل‌ شده است که با استفاده از آن می‌توان سود خوبی را به دست آورد. سهامداران می‌توانند از معافیت مالیاتی اعمال‌ شده بر شرکت‌های عضو این بازار نیز بهره بگیرند.

در آخر، این سهامداران نسبت به میزان سهام خود در هر شرکت، حق رأی در مجمع عمومی خواهند داشت. به‌ این‌ ترتیب، شما نیز می‌توانید بازار و شرایط شرکت‌ها را به‌ صورت دقیق بررسی کرده و با خرید و فروش سهام در فرابورس و سرمایه‌گذاری منطقی، سود و سرمایه خود را افزایش دهید.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال

مزایا و معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال چیست؟ رمزارزها این پتانسیل را در خود دارند که یک انقلاب بزرگ در سیستم‌های مالی فعلی ایجاد نمایند و وجود زیرساخت‌های مالی سنتی را به چالش بکشند. اما مزایا و معایب سرمایه گذاری در رمزارز چیست؟ به چه شکل باید تصمیم گرفت که در کدام پروژه ارز دیجیتال و در کل، حوزه کریپتو سرمایه‌گذاری نمود؟ چنانچه شما هم سؤالاتی از این قبیل برایتان پیش آمده، جای هیچ نگرانی نیست. ما در این مقاله قصد داریم در سایت صرافی گرند به بررسی مزایا معایب بازارهای مالی و معایب سرمایه گذاری در رمزارز بپردازیم. پس جهت شناخت مزایا و معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال با ما در ادامه این مقاله همراه باشید.

همچنین مطالعه نمایید: مفهوم پروتکل در ارز دیجیتال چیست؟

مزایای سرمایه گذاری در رمزارز

گرچه رمزارزها یک کلاس دارایی نسبتاً جدید به شمار می‌روند، اما چنانچه بدانید چگونه از آنها استفاده کنید، از مزایای بسیار زیادی برخوردار هستند که در ادامه ماقاله به بارزترین آنها اشاره خواهیم کرد.

1- ریسک و پتانسیل سوددهی بالا

هم اکنون در هنگام نگارش این مقاله، بیش از ۱۷ هزار رمزارز در بازار موجود است که هر کدامشان ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی را برای کاربران خود ارائه می‌دهند. اما تمامی ارزهای دیجیتال از چندین ویژگی مشترک برخوردار هستند که مهم‌ترین آن، رشد و افت ناگهانی قیمت آنهاست. قیمت رمزارزها بیشتر با توجه به عرضه کوین به واسطه ماینرها و تقاضا برای آنها از سمت خریداران، معیین می‌گردد. این پویایی عرضه و تقاضا در واقع می‌تواند منجر به بازدهی‌ بسیار بالایی شود. به طور مثال، قیمت ارز دیجیتال اتریوم (ETH) از ژوئیه 2021 تا دسامبر همان سال تقریباً دو برابر رشد داشت. این موضوع می‌تواند جهت سرمایه‌گذارانی که در هنگام مناسب وارد این بازار می‌شوند، سود بسیاری را به همراه خود داشته باشد.

2- سطح امنیت فناوری بلاکچین

برخی از مزایای اصلی رمزارزها، نه تنها به خود آنها بلکه به زیرساختی که از ارزهای دیجیتال پشتیبانی می‌کند، برمی‌گردد. در واقع به این زیرساخت، تکنولوژی بلاک چین اطلاق می‌شود؛ دفترکلی جهت ذخیره غیرمتمرکز داده‌ها که هر تراکنش صورت گرفته روی آن را ردیابی می‌نماید. در زمانی که یک ورودی در بلاک چین ایجاد و ثبت گردد، هرگز نمی‌شود آن را پاک نمود. علاوه بر این، با ذخیره داده‌های بلاک چین به شکل غیرمتمرکز در چندی رایانه، هیچ هکری قادر نیست به راحتی و با یک حرکت به کل زنجیره دسترسی داشته باشد. به عبارتی دیگر، هر نوع اطلاعات ذخیره‌شده در بلاک چین، برای همیشه ایمن خواهد ماند.

3- حذف سیستم سنتی و در ازای آن سیستم مالی شفاف

به صورت کلی، سیستم‌های مالی در حال حاضر حول محور واسطه‌های شخص ثالثی هستند که تراکنش‌ها را پردازش می‌نمایند. در واقع این بدان معناست که زمان انجام معاملات، باید به یک یا چند مورد از این واسطه‌ها اعتماد نمایید. بحران اقتصادی اوایل دهه 2000 میلادی موجب آن شد که بسیاری مردم از خوشان این سؤال را بپرسند که که آیا این ایده اصولا معقول است یا خیر. بلاک چین و ارمزارزها جایگزینی برای رفع این مشکل محسوب می‌شوند. به واسطه استفاده از این فناوری جدید، هر فردی، در هر کجا و بدون نیاز به هیچ واسطه‌ای، قادر است در بازارهای مالی شرکت داشته باشد.

4- معاملات بدون محدودیت زمانی

از مزایای دیگر رمزارزها نسبت به بانک‌ها، این است که بازارهای ارزهای دیجیتال همیشه باز هستند. در واقع با استخراج کوین‌ها و ثبت تراکنش‌های کریپتو به شکل شبانه‌روزی، برای انجام معاملات ارزهای دیجیتال دیگر هیچ نیازی نیست که منتظر باز شدن بازار بورس یا هر صرافی دیگری باشید. بنابراین، جهت سرمایه‌گذارانی که 24 ساعت شبانه‌روز از هفت روز هفته فعال بوده و بازار رمزارزها بهترین گزینه جهت کسب سود خارج از ساعات کاری عادی محسوب می‌شوند.

5- غلبه بر تورم به واسطه ارزهای دیجیتال

رمزارزها به یک ارز یا اقتصاد واحد وابستگی ندارند؛ بنابراین قیمت آنها به جای تورم در یک کشور خاص، انعکاس کننده تقاضای جهانی است. اما درباره تورم خود رمزارزها چطور؟ در پاسخ به این سؤال باید این چنین بیان نمود که تعداد بیشتر کوین‌ها محدود است؛ بنابراین مقدار آنها نمی‌تواند از کنترل خارج گردد و به موجب این امر، تورمی هم وجود نخواهد داشت. برخی از کوین‌ها درست همانند بیت کوین (bitcoin) از یک سقف کلی برخوردار هستند و برخی دیگر نیز مانند اتریوم سقفی سالانه دارند، اما در هر صورت، رویکرد پیش گرفته‌شده توسط دارایی‌های دیجتال از تورم به دور است.

معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال

اگرچه رمزارزها از زرق و برق زیادی برخوردار هستند، اما آیا چشم‌انداز صنعت ارزدیجیتال واقعا مطلوب است؟ در ادامه این مقاله برخی از معایب سرمایه گذاری در رمزارز اشاره خواهیم کرد. گرچه برخی از این معایب به راحتی قابلیت رفع شدن دارن، اما همواره باید آنها را در نظر داشته باشیم.

1- نیاز به زمان و تلاش جهت درک مطلوب رمزارزها

درک صحیح از ماهیت ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین شاید برای شما کمی دشوار و زمان‌بر باشد و تلاش جهت سرمایه‌گذاری در چیزی که واقعاً درک نمی‌نمایید، خودش یک چالش بسیار بزرگ است. منابع آنلاین فراوانی جهت کمک به افزایش آگاهی در مورد حوزه ارزهای دیجیتال وجود دارند، اما جهت شناخت ماهیت دارایی‌های رمزارزی و مزایا و معایب سرمایه گذاری در رمزارزها، همچنان باید زمان و تلاش زیادی را صرف کنید.

2- رمزارزها، یک سرمایه‌گذاری بسیار پرنوسان

هم اکنون که قیمت یک رمزارز می‌تواند به صورت سرسام‌آوری افزایش یا کاهش یابد، اما شاید این حالت یک تجربه تلخ و یا شیرین را برای شما به ارمغان آورد. بنابراین، چنانچه به دنبال بازدهی پایدار هستید، رمزارزها شاید بهترین گزینه نباشند. بازار ارزهای دیجیتال اساساً بر طبق حدس و گمان رشد نموده و همین امر، آن را از لحاظ نوسانات قیمتی، بسیار آسیب‌پذیرتر می‌کند. این به نوبه خود می‌تواند ارزش کوین‌ها را به خطر انداخته که یکی از معایب اصلی سرمایه گذاری در حوزه رمزارز محسوب شود.

3- عدم اثبات رمزارزها برای سرمایه‌گذاری بلندمدت

با توجه به آنکه رمزارزها به صورت گسترده‌ای شناخته شده‌اند و محبوبیت آنها روز به روز افزایش است، اما توجه داشته باشید که ماهیت یک کلاس دارایی نوظهور را دارند. این مفهوم با انتشار یک وایت پیپر درباره ارز دیجیتال بیت کوین در سال 2008 ظاهر شد. در مقابل، بازارهای سهام چند قرن است که وجود دارند. به طور مثال، بورس اوراق بهادار لندن در سال 1801 تاسیس گردید. طلا برای هزاران سال حافظ ارزش بود. اما رمزارزها چطور؟ هیچ‌کس واقعاً نمی‌تواند حدس زند که در آینده چه اتفاقی برای ارزهای دیجیتال خواهد افتاد و شما باید خیلی شجاع باشید تا به عنوان یک سرمایه‌گذار، بدون هیچ دانش و شناختی وارد دنیای ناشناخته ارزهای دیجیتال شوید!

همچنین مطالعه نمایید: استیکینگ ارز دیجیتال چیست؟

4- مشکلات مقیاس‌پذیری

شاید شما فکر کنید رمزارزها با سرعت برق‌آسایی فعالیت می‌کنند؛ اگرچه تا حدی هم فکرتان درست است. اما پس از یک سطح معین، با مشکلات مهمی روبرو می‌شوند که اجرای آنها در مقیاس بزرگ را بسیار دشوار می‌کند. خود توسعه‌دهندگان ارزهای دیجیتال اذعان دارند که این یک مشکل بزرگ است. به طور مثال، تیم اتریوم براین اعتقادند که بلاک چین به «محدودیت‌های ظرفیتی خاص» رسیده که سرعت پردازش تراکنش‌ها را خیلی کاهش می‌دهد. این می‌تواند یک تجربه ناامیدکننده برای فعالان بازار ارز دیجیتال محسوی شود و ضررهای مالی بالقوه‌ای ایجاد نماید.

6- آسیب‌پذیری افراد مبتدی برابر خطرات امنیتی

با توجه به آنکه رمزارزها خطرات ناشی از وابستگی به واسطه‌های مرکزی را ندارند، اما این بدان معنا نیست این ارزها که کاملاً عاری از مشکلات امنیتی هستند. به‌ عنوان یک مالک ارز دیجیتال، شما شاید کلید خصوصی دسترسی به کوین‌ها و به همراه آن، همه دارایی‌هایتان را از دست بدهید. همچنین، روش‌های مخرب بسیاری جهت سرقت دارایی‌های رمزارزی وجود دارد که منجمله بارزترین آنها می‌توان به هک، فیشینگ و … اشاره کرد. در قیاس با سرمایه‌گذاران باتجربه، معامله‌گران جدید دنیای ارزهای دیجیتال در برابر این نوع تله‌ها بسیار آسیب‌پذیرتر هستند.

بهترین ارز دیجیتال برای سرمایه‌گذاری

در واقع هیچ نوع رمزارزی وجود ندارد که بتوان گفت به صورتی قابل‌توجه بهتر از دیگر ارزهای دیجیتال است. در واقع این موضوع به ترجیحات فردی و میزان تحمل ریسک هر شخص بستگی خواهد داشت. چنانچه ارزش کوین انتخابی شما به شدت کاهش داشته باشد، آیا می‌توانید بخش قابل‌توجهی از سرمایه خود را از برای همیشه دست بدهید؟ آیا از آن کوین صرفاً جهت کسب سود مورد استفاده قرار می‌گیرند یا امیدوارید هزینه‌هایی را نیز با آن بپردازید؟ معایب بازارهای مالی آیا تنها بحث پول است یا به دنبال سرمایه‌گذاری در یک پروژه با تأثیر اجتماعی یا زیست محیطی هم هستید؟

در حالتی کلی، یک رویکرد راحت جهت ورود به حوزه ارزهای دیجیتال، می‌تواند انتخاب رهبر بازار یعنی همان ارز دیجیتال بیت کوین باشد.

مزایا و معایب سرمایه گذاری در بیت کوین

سرمایه‌گذاری در رمزارز بیت کوین که با نام اختصاری BTC صورت می‌پذیرد، مزایای زیادی دارد. حداکثر عرضه این ارز دیجیتال چیزی در حدود 21 میلیون واحد در نظر گرفته شده که رویکرد ضد تورمی آن را تضمین می‌نماید و قیمت‌های بحث‌برانگیز این ارز دیجیتال مطمئناً فرصتی را جهت کسب سود سرمایه‌گذاران فراهم خواهد آورد. همچنین، بیت کوین پذیرفته‌شده‌ترین رمزارز جهان برای پرداخت محسوب می‌شود.

البته سرمایه گذاری در رمزارز بیت کوین از معایبی هم برخوردار است. به طور مثال، زیرساخت بلاک چین بیت کوین هنگامی که از نرخ هفت تراکنش در ثانیه فراتر رود، شروع به کند شدن می‌نماید؛ برای قیاس، در نظر داشته باشید که شبکه پرداخت ویزا (Visa) حدود 1،700 تراکنش را در هر ثانیه پردازش می‌نماید. همچنین، با توجه به آنکه بیت کوین شناخته‌شده‌ترین رمزارز جهان در میان عموم کاربران است، یک هدف کلیدی برای هکرها و کلاهبرداران محسوب می‌شود.

برای خرید ارز دیجیتال بیت کوین روی گزینه صرافی گرند کلیک کنید.

نتیجه گیری

ما در این مقاله به بررسی تمام جوانب مزایا و معایب سرمایه گذاری در ارز دیجیتال پرداختیم. از جمله مزایای سرمایه گذاری در رمزارز می‌توان به شفافیت، آزادی استفاده و بازدهی بالای این کلاس دارایی اشاره نمود. با این حال، حتما توجه داشته باشید که درست همانند هر سرمایه‌گذاری دیگری، سرمایه گذاری در رمزارز هم با خطرات مربوط به خود همراه خواهد بود. در حالت کلی، باید چنین عنوان کرد که همه چیز به ترجیحات فردی و سطح ریسک‌پذیری شما بسیار بستگی دارد.

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌ها، به عنوان پرکاربردترین روش سرمایه‌گذاری در بازار بورس شناخته می‌شوند. مهم‌ترین دلیل این امر، تنوع بالا در ترکیب دارایی و استراتژی متفاوت صندوق‌ها است که امکان سرمایه‌گذاری برای انواع تیپ شخصیتی را فراهم می‌کند.

همه افراد اعم از معایب بازارهای مالی خطرپذیر یا خطرگریز، با سرمایه اولیه زیاد یا کم، افراد متمایل به دریافت سود ثابت و حتی معامله‌گران حرفه‌ای بازار، می‌توانند صندوق مطابق با اولویت‌های خود را پیدا کنند. در ادامه این مطلب، ساختار، ویژگی‌ها، انواع، مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری را بررسی می‌کنیم.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

برای سرمایه‌گذاری در بازار بورس، دو روش مستقیم و غیر مستقیم وجود دارد. در روش مستقیم، سرمایه‌گذار شخصا وارد معامله می‌شود اما در روش غیر مستقیم، یک واسطه بین «سرمایه‌گذار» و «بازار سرمایه» وجود دارد معایب بازارهای مالی که در قبال دریافت کارمزد، مسئولیت مدیریت دارایی را بر عهده می‌گیرد.

‌واسطه‌‌ها در حقیقت مجموعه‌ای متشکل از مشاوران، معامله‌گران خبره و کارشناسان بورسی هستند که در قالب «شرکت سبدگردان» یا «صندوق سرمایه‌گذاری» به فعالیت می‌پردازند.

• سبدگردانی اختصاصی، معمولا مخصوص سرمایه‌گذارانی با دارایی هنگفت است. در این روش، شرکت سبدگردان وظیفه تشکیل سبد دارایی مطابق با اولویت‌ها و تیپ شخصیتی فرد و مدیریت آن را بر عهده دارد و سرمایه‌گذار از سود بازار منتفع می‌شود.
• صندوق‌ نوعی نهاد مالی است که با تجمیع دارایی افراد، به سرمایه‌گذاری‌ در زمینه‌های مختلف می‌پردازد و در نهایت هر فرد به نسبت مقدار سرمایه‌گذاری، از سود بهره‌مند می‌شود. مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری، وابسته به انتخاب افرد است. بنابراین در قدم اول باید با انواع صندوق و نحوه فعالیت هر کدام آشنا شویم.

امنیت صندوق های سرمایه گذاری

برای بررسی امنیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری، ابتدا باید تفاوت «صندوق» و «صندوق سرمایه گذاری» را درک کنیم. صندوق‌ها انواع مختلفی دارند که توسط اشخاص، نهادها، سازمان‌ها و… با هدفی خاص تاسیس می‌شوند و در سطح داخلی یا جهانی به فعالیت می‌پردازند. صندوق بازنشستگی، صندوق فرهنگیان و صندوق بین‌المللی پول، نمونه‌ای از این صندوق‌ها هستند.

اما واژه «سرمایه‌گذاری» در نام صندوق، نوع فعالیت آن را مشخص می‌کند و هدف ما بررسی امنیت «صندوق های سرمایه گذاری» است. البته در بیشتر مقالات، گفتگوها، متون و… واژه «صندوق» به تنهایی به کار می‌رود اما در سایت رسمی صندوق‌ها، عبارت «صندوق‌های سرمایه‌گذاری …» به صورت کامل درج می‌شود.

صندوق‌های سرمایه‌گذای توسط شرکت‌های کارگزاری یا نهادهای مالی مورد تایید سازمان بورس تاسیس می‌شوند. برای تاسیس هر صندوق، دریافت مجوز از سازمان بورس الزامی است. تمام صندوق‌ها تحت نظارت مستقیم این سازمان به فعالیت می‌پردازند.

تمام صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای یک سایت رسمی هستند که نام کامل، نوع، نحوه خرید و فروش واحدها، ارکان، موسس، مجوزها، امیدنامه، اساسنامه، بازده در دوره‌های قبلی، نحوه پرداخت سود و مابقی جزئیات صندوق در آن درج می‌شود.

بنابراین امنیت صندوق ‌های سرمایه گذاری، از طرف سازمان بورس و به واسطه صدور مجوز برای صندوق، موسس صندوق و تایید آن‌ها در سایت‌های رسمی سازمان، تضمین می‌شود. برای بررسی اطلاعات کارگزاران و مابقی موسس‌‌ها، سایت رسمی بورس به آدرس seo.ir و برای بررسی اطلاعات صندوق‌ها، سامانه فیپیران (مرکز پردازش اطلاعات مالی ایران) به آدرس fipiran.com معتبرترین مراجع هستند. شفافیت، به‌روزرسانی مرتب و دسترسی آسان به همه اطلاعات در این سایت‌ها، یکی از بزرگترین مزایای صندوق های سرمایه گذاری است.

صندوق های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟

در تصویر زیر خلاصه‌ای از بخش‌‌های قبلی، شامل: جایگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری‌، کارگزاران بورس، نهادهای مالی، سامانه‌های معاملاتی و نحوه نظارت سازمان بورس بر عملکرد بخش‌ها و اجزای مختلف بازار سرمایه را مشاهده می‌کنیم اما مسیر بین سرمایه‌گذاران، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و بازار سرمایه همچنان مبهم است. در ادامه وارد این مسیر می‌شویم و به مهم‌ترین سوالات کاربران یعنی: «صندوق‌های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟»، «انواع صندوق سرمایه‌گذاری چیست؟»، «سود و ریسک صندوق ها چگونه است؟» و «مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری چیست؟» پاسخ می‌دهیم.

متولیان صندوق‌های سرمایه‌گذاری، از طریق جمع‌آوری سرمایه‌های خرد و کلان افراد، منابع مالی صندوق را تامین می‌کنند. این منابع صرف خرید سهام کم‌ریسک، پرریسک، دارایی‌های طلا محور، سپرده بانکی، اوراق مشارکت و… می‌شود، که اصطلاحا به آن سبد دارایی یا پرتفوی صندوق می‌گوییم. البته نسبت دارایی‌ها در انواع صندوق متفاوت است، در همه صندوق‌ها تمام دارایی‌ها وجود ندارد و نوع و مقدار دارایی بر اساس قانون خاصی تعیین می‌شود.

در تصویر زیر غالب منابع صندوق، صرف خرید سهام پرریسک و پر سود، کم‌ریسک با سود پایین‌تر و… شده است. و همانطور که در بخش دوم تصویر مشاهده می‌کنید، کل این دارایی به واحدهایی با ارزش و وزن برابر تقسیم می‌شود. یعنی در تمام واحدها سهام، پرریسک، کم ریسک و… به یک اندازه وجود دارد و ارزش ریالی واحدها نیز برابر است. به عنوان مثال در تصویر زیر ارزش کل دارایی ۱۰۰ میلیارد تومان و ارزش هر واحد ۱۰۰۰ تومان است.

پس اگر مبلغ سرمایه‌گذاری یک فرد در این زمان ۵۰ هزار تومان باشد، ۵۰ واحد از صندوق متعلق به او است و معایب بازارهای مالی فرد دیگری با سرمایه‌گذاری به مبلغ ۵۰۰ هزار تومان، ۵۰۰ واحد صندوق را خریدارای کرده است. این مدل تقسیم دارایی جزو مهم‌ترین قوانین و از بزرگترین مزایای صندوق‌های سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود.

اگر سوال «صندوق‌های سرمایه گذاری چطور کار می کنند؟» را به سه قسمت تقسیم کنیم، تا اینجا پاسخ قسمت اول یعنی «چگونگی تامین منابع و تقسیم آن بین دارایی‌های مختلف » متوجه شده‌ایم. حال به دو بخش بعدی یعنی «نحوه خرید واحدهای صندوق توسط» و «سود صندوق های سرمایه گذاری» می‌پردازیم و در ادامه، مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه‌گذاری را بررسی می‌کنیم.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بر اساس ترکیب دارایی و روش انجام معاملات، به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. از آن جایی که بررسی همه انواع صندوق های سرمایه گذاری، کاری زمان‌بر و بسیار پیچیده است، در ادامه با چهار صندوق مهم و پرطرفدار در ایران آشنا می‌شویم.

صندوق در سهام (صندوق سهامی)

بخش عمده دارایی این صندوق در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این سرمایه‌گذاری کمی بالا و سود آن قابل توجه است. در هر صندوق وظیفه تقسیم سرمایه و هدایت آن در مسیر استراتژی‌های معین، بر عهده متولیان صندوق یعنی مدیر، تحلیل‌گران، کارشناسان، بازارگردان و… است.

صندوق درآمد ثابت

برعکس نوع قبلی، عمده دارایی این صندوق در ابزارهای درآمد ثابت مثل سپرده‌گذاری بانک، اوراق مشارکت، اسناد خزانه و… حدود ۵ تا ۱۰ درصد هم در سهام شرکت‌های بورسی سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک صندوق‌های درآمد ثابت تقریبا برابر صفر و سود هم کمی از سود سپرده‌های بانکی بیشتر است. اغلب صندوق‌ های درآمد ثابت، سود تقریبا ثابتی را به صورت دوره‌ای (ماهانه، سه‌ماه یا…) به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. بنابراین ریسک پایین و سود دوره‌ای از مزایای صندوق های سرمایه گذاری درآمد ثابت است.

صندوق مختلط

این صندوق، شرایطی بین دو صندوق قبلی دارد و منابع خود را به صورت مختلط و با نسبت‌های تقریبا برابر در سهام شرکت‌های بورسی و ابزارهای درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری می‌کند. سود و ریسک آن هم بسته به شرایط بازار، استراتژی صندوق، تحلیل‌گران، کارشناسان و تصمیمات مدیر متغیر است.

صندوق طلا

قسمت عمده دارایی این صندوق در دارایی‌هایی طلا محور مثل: اوراق سپرده طلا، گواهی سپرده کالایی سکه و اوراق مشتقه مبتنی بر سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌شود. بنابراین رشد و افول (سود و ریسک) صندوق، تا حد زیادی وابسته به بازار داخلی طلا و قیمت جهانی آن است. از مهم‌ترین مزایای صندوق طلا می‌توان به حذف ریسک سرقت اشاره کرد.‌

سود صندوق های سرمایه ‌گذاری، بسته به نوع صندوق، نحوه مدیریت و استراتژی آن‌ها متفاوت است. برای انتخاب «نوع» صندوق، باید اولویت‌ها و ویژگی‌های فردی خود را با ویژگی صندوق مطابقت بدهیم. مثلا برای فردی با ریسک‌پذیری بالا و اولویت نقدشوندگی، صندوق سهامی گزینه مناسب است و برای فردی با ریسک‌پذیری بالا و علاقه‌مند به سرمایه‌گذاری بلندمدت، صندوق با درآمد ثابت انتخابی معقول به حساب می‌آید.

از طرفی، بخشی از سود صندوق های سرمایه گذاری، به «نحوه مدیریت و استراتژی صندوق» وابسته است. مثلا فردی «صندوق سهامی» را انتخاب می‌کند و در بازار بیش از ۲۰ صندوق سهامی فعال وجود دارد. این فرد برای انتخاب بهترین صندوق سرمایه گذاری سهامی، باید به سایت صندوق مراجعه و سابقه فعالیت موسس صندوق و کارگزار، اساسنامه، امیدنامه، سابقه صندوق، مقدار رشد واحدها، مقدار سودسازی در دوره‌های قبلی و قیمت هر واحد در زمان خرید را بررسی و گزینه مناسب را انتخاب کند.

از بین تمام مزایا و معایب صندوق‌های سرمایه گذاری، «عدم دخالت فرد در استراتژی مدیریت صندوق»، مهم‌ترین ضعف به حساب می‌آید. بنابراین بررسی دقیق موارد بالا، قبل از انتخاب و خرید واحدها اهمیت زیادی دارد. حتی می‌توان ادعا کرد که سود صندوق های سرمایه گذاری، بیش از «نوع صندوق» به «نحوه مدیریت و کارشناسان آن» وابسته است.

نحوه خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری

خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری، در واقع به معنی خرید و فروش واحدها یا یونیت‌های صندوق است که به یکی از روش‌های زیر انجام می‌شود:

قابل معامله در بورس (ETF)

صندوق علاوه بر «نام»، یک «نماد» دارد. مثلا نماد «آگاس» متعلق به صندوق سهامی «هستی بخش آگاه» است و سرمایه‌گذاران با جست‌وجوی نماد «آگاس» در سامانه‌های معاملاتی، می‌توانند به خرید و فروش واحدها بپردازند. در واقع معاملات واحدهای صندوق‌ ETF به معاملات سهام شرکت‌های بورسی شباهت دارد. زیرا شما می‌توانید در هر زمانی واحدهای خود را فروخته و از سود بهره‌مند شوید، در زمان مد نظر سفارش خرید ثبت کنید و همچنین میزان عرضه و تقاضا تاثیر زیادی در نوسان قیمت واحدهای صندوق سهامی دارد.

مبتنی بر صدور و ابطال

خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر صدور و ابطال، در برخی صندوق‌ها با مراجعه حضوری و در بیشتر آنها از طریق مراجعه به سایت و استفاده از پنل معاملاتی مخصوص انجام می‌شود

نکات:

1. روش معاملات واحدها، حتما در سایت صندوق درج می‌شود.
2. نحوه خرید و فروش صندوق های سرمایه گذاری، ارتباطی به نوع آن (سهامی، درآمد ثابت، مختلط یا …) ندارد. ممکن است یک صندوق درآمد ثابت، صدور و ابطالی باشد و صندوق درآمد ثابت دیگری، روش ETF (قابل معامله در بورس) را برای انجام معاملات انتخاب کند.
3. حتما در سایت صندوق، جزئیات خرید و فروش واحدها، مثلا حداقل فاصله زمانی بین خرید تا فروش و… را چک کنید. این جزئیات بر اساس اولویت شما، می‌تواند جزو مزایا یا معایب صندوق سرمایه گذاری به شمار آید.

مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری

از ابتدای مقاله تاکنون، چندین بار به مزایای صندوق های سرمایه گذاری اشاره کردیم. حال قصد داریم مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری را دقیق‌تر بررسی کنیم.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

• امنیت بالای صندوق های سرمایه گذاری و نظارت سازمان بورس اولین مزیت صندوق‌ها است.
• کاهش ریسک سرمایه گذاری دومین مزیت مهم به حساب می‌آید. معامله‌گران حرفه‌ای بورس، معمولا بخشی از دارایی خود را در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. تقسیم دارایی موجب کنترل ریسک و انتخاب صندوق‌ برای این کار، باعث کاهش ریسک سرمایه‌ گذاری می‌شود.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری تنوع بسیار زیادی دارند و هر فرد بنا برای تیپ شخصیتی و اولویت‌های‌ خود، می‌تواند گزینه مناسب را پیدا کند.
• یکی دیگر از مزایای صندوق های سرمایه گذاری، عدم محدودیت برای انتخاب چند صندوق متفاوت است. بیشتر افراد ناآشنا با بازارهای مالی، برای تقسیم دارایی و کنترل ریسک دچار مشکل می‌شوند. اما با تقسیم سرمایه بین انواع صندوق سهامی، طلا و… به راحتی می‌توان این کار را انجام داد.
• نقدشونگی صندوق های سرمایه گذاری بسیار بالا است و برای خرید و فروش واحدها، نیاز به دانش تخصصی، تخمین زمان مناسب و… نیست.
• صندوق های سرمایه گذاری راه ورود سرمایه‌های خرد به بازار طلا، مسکن، بورس و… هستند. اگرچه برای فعالیت مستقیم در بازار بورس نیازی به سرمایه کلان نداریم اما در بازاری مثل مسکن، نیاز به سرمایه هنگفت و نقدشوندگی پایین معایب بازارهای مالی موانع اصلی هستند که با سرمایه‌گذاری در صندوق زمین و ساختمان این موانع حذف می‌شوند.
• حذف ریسک‌ سرقت (مثلا در طلا)، ریسک کلاه‌برداری در قراردادهای ملک، مسکن و… هم جزو مزایای مهم صندوق های سرمایه گذاری است.
• سرمایه گذاری در صندوق، موجب صرفه‌جویی در زمان و هزینه می‌شود. یادگیری مهارت‌های بورسی و تکنیک‌های معامله‌گری نیاز به صرف زمان و هزینه دارد و حتی در صورت برخورداری از دانش لازم، حضور روزانه در بازار یکی از چالش‌های افراد پرمشغله است. بنابراین صندوق های سرمایه گذاری بهترین انتخاب برای صرفه جویی در وقت و هزینه هر دو گروه به حساب می‌آید.

معایب صندوق های سرمایه گذاری

معایب صندوق های سرمایه گذاری در بورس درمقایسه با مزایای آن ناچیز است و معمولا فقط برای افراد متخصص و حرفه‌ای مطرح می‌شود.

• عدم تسلط بر مدیریت سبد دارایی، برای بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای قابل قبول نیست! اگرچه صندوق‌ها تنوع بالا و استراتژی‌های مختلفی دارند، معامله‌گران صندوق مطابق با اولویت‌های خود را انتخاب می‌کنند و در صورت عدم رضایت، می‌توانند واحدها را به فروش برسانند اما به هر حال سرمایه‌گذار نقشی در انتخاب سهام و مواردی از این قبیل ندارد و معامله‌گران حرفه‌ای چندان متمایل به سرمایه‌گذاری هنگفت در صندوق‌ها نیستند.
• یکی دیگر از معایب صندوق های سرمایه گذاری، هزینه مدیریت و کارمزد است. البته مبلغ کارمزد در انواع صندوق‌ها یکسان نیست، مبلغ کل بین تمام سرمایه‌گذاران تقسیم می‌شود و مباحثی چون معافیت مالیاتی و کارمزد بسیار کم در بعضی انواع (مثلا صندوق‌های درآمد ثابت) مطرح است. اما به هر حال معایب بازارهای مالی عده‌ای، پذیرش ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم و عدم پرداخت هزینه‌های صندوق را ترجیح می‌دهند.
• صندوق‌های سرمایه‌گذاری پر بازده‌ترین روش برای افرادی با محدودیت زمانی یا دانش بورسی کم محسوب می‌شوند اما افراد حرفه‌ای و متخصص، ممکن است بتوانند از طریق معاملات مستقیم سود بیشتری به دست آورند.

سخن آخر

صندوق های سرمایه گذاری به دلیل امنیت، تنوع و نقشوندگی بالا، بازده خوب، عدم نیاز به سرمایه اولیه هنگفت، مدیریت حرفه‌ای و سهولت خرید و فروش، پرکاربردترین روش سرمایه‌گذاری در ایران هستند. از آن جایی که برای اغلب بازارها (طلا، مسکن، بورس، سهام، استارت‌آپ و…) صندوق مشابهی طراحی شده است، شناخت انواع صندوق‌ها، یادگیری روش انجام معاملات و آشنایی با مزایا و معایب صندوق های سرمایه گذاری برای افراد فعال در بازارهای سرمایه یک ضرورت به حساب می‌آید.

مزایا و معایب سبدگردانی

سرمایه‌گذاری در بورس همیشه و دایما با احتمال زیان همراه بوده و عدم توجه به ریسک موجود در آن می‌تواند ضرر‌های زیادی را به سرمایه‌گذاران تحمیل کند. شناخت دقیق از وضعیت بازار سرمایه و سهام موجود در آن می‌تواند تا حدودی به معاملات موفق و آرمانی کمک زیادی کند.

مزایای سبدگردانی

سبدگردانی در بازار سرمایه مزایای بسیاری برای سرمایه گذاران و فعالان حاضر در بازار سرمایه دارد که به چند نمونه از آن اشاره می‌شود.

• شرکت‌های سبدگردان هرگونه تصمیمی را برای سبد اشخاص مختلف، با دقت و تمرکز کافی با توجه به میزان ریسک پذیری آن شخص انجام می‌دهند. این شرکت‌ها تصمیماتشان را بر اساس انجام تحلیل‌های مختلف تکنیکال و بنیادی بورس و بر طبق گزارش‌های مالی معتبر و اخبار بورسی انجام می شود.
• استفاده از خدمات شرکت‌های سبدگردانی بورس، برای افرادی که در زمینه بازار سرمایه دارای اطلاعات و دانش تخصصی ندارند و می‌خواهند در این بازار فعالیت کنند، یکی از بهترین گزینه ها است.
• استفاده از خدمات شرکت‌های سبدگردان برای افرادی که زمان کافی برای فعالیت در بورس سرمایه ندارند نیز گزینه مطلوبی به شمار می‌رود.
• سبدگردان با توجه به عوامل مهم تاثیر گذار در قیمت سهام برای رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند.
• از دیگر مزایای سبدگردانی در بازار سرمایه این است که یک شرکت سبدگردان، با استفاده از تخصص و تجربه لازم در زمینه سرمایه گذاری در بازار سرمایه اقدام می‌کند. این شرکت امکان بهره گیری از ابزار تحلیل و واکافی سهام را دارد و هم‌چنین زمان کافی برای تجزیه و تحلیل و مراقبت از دارایی‌های سرمایه گذاران نیز در اختیار چنین شرکتی است.
• بسیاری از افراد مایل هستند در بورس سرمایه گذاری کنند اما دارای مشغله‌های بسیاری هستند که به آن‌ها اجازه نمی‌دهد در زمینه‌های مختلف بورس، فعالیت کنند و پیگیری‌های لازم در بازار سرمایه را انجام دهند و یا بر میزان آگاهی‌های خود بیفزایند. بنابراین شرکت‌های سبدگردان می‌توانند به چنین افرادی کمک کنند تا به بازار سرمایه وارد شوند و با سپردن دارایی‌هایشان به افراد متخصص به سود بسیاری نیز دست یابند.
• از طریق شرکت‌های سبدگردانی، مدیریت دارایی و سرمایه به بهترین وجه خود انجام می‌گیرد. تشکیل سبد سهام، کاری بسیار ماهرانه است و به اطلاعاتی دقیق نیازمند است که از عهده معایب بازارهای مالی هر کسی بر نمی‌آید. حتی بسیاری از افرادی که در بازار سرمایه فعال هستند هم نمی‌توانند به درستی به ایجاد و تشکیل چنین سبدی دست بزنند. بنابراین با استفاده از یک شرکت سبدگردان می‌توان سرمایه و دارایی را به دست افرادی متخصص سپرد که در این زمینه دارای مهارت کافی هستند تا سرمایه گذاری مناسب و کم خطر را برای آنان به انجام برسانند.
• شرکت‌های سبدگردان بورس، به کسب سود به صورت معقول دست می‌زنند. در سبدگردانی، کارمزد حاصل از خدمات سبدگردانی، با کسب سود و میزان سودآوری آن، رابطه مستقیم دارد. یعنی چنانچه سرمایه گذار در سبدگردانی به سود و بازدهی بیشتر دست یابد باید میزان بیشتری هم کارمزد به شرکت سبدگردان تعلق بگیرد و بالعکس. چنانچه این میزان سود، کم باشد یعنی در مواقعی که شرکت سبدگردان نتواند بازدهی بیشتر از نرخ سپرده کوتاه مدت بانکی را کسب نماید، کارمزدی هم از سمت سرمایه گذار به سبدگردان، تعلق نمی‌گیرد.
• از دیگر مزایای شرکت سبدگردان می‌توان به منعطف بودن آن اشاره کرد و معایب بازارهای مالی رعایت تناسب میان ریسک و بازده سرمایه گذاری با استفاده از مدل‌های بهینه سازی سبد سهام اشاره کرد. از طرف دیگر در هنگام تشکیل سبد مخصوص هر سرمایه گذار توسط سبدگردان‌ها، به درجه ریسک پذیری وی نیز توجه می‌شود و با در نظر گرفتن این عامل، سبد مناسب وی ایجاد می‌گردد.

معایب سبدگردانی

همیشه در کنار مزایا کلمه معایب هم دیده می شود درباره مزایای سبدگردانی که پیش از این به ذکر نمونه هایی از آن پرداختیم، اما از جمله معایب سبدگردانی هم می‌توان به انتخاب سبدگردان نامناسب، داشتن سرمایه کلان، مدت محدود قرارداد و … اشاره نمود که در زیر به اجمال در مورد هر یک توضیحاتی خواهد آمد.

داشتن سرمایه کلان

چنان که پیش از این در مزایای سبدگردانی آمد، سبدگردانی برای سرمایه‌گذارانی که زمان یا اطلاعات کافی از بازار سرمایه را ندارند، گزینه مناسبی است، اما حداقل سرمایه برای تشکیل و افتتاح سبد در شرکت سبدگردان،۱۰۰بیش ازصد میلیون، یا در بیشتر مواقع بیشتر از پانصد میلیون تومان و… است. البته ناگفته نماند که شرکت‌های سبدگردانی مختلف جهت جلب سرمایه‌گذاران، در میزان حداقل سرمایه جهت افتتاح سبد تخفیفاتی قائل می‌شوند که در آینده به آن اشاره خواهیم کرد.

سبدگردانی غیر حرفه ای

بزرگ‌ترین عیبی که ممکن است دچار این شیوه از سرمایه‌گذاری شود، انتخاب سبدگردانی نامناسب و غیرحرفه‌ای است.
اگر شما به عنوان سرمایه‌گذار، سبدگردان مناسب انتخاب نکنید، به احتمال زیاد دچار خسارات سنگین و جبران‌ناپذیری خواهید شد؛ چرا که به طور مستقیم سرمایه شما توسط سبدگردان های غیرحرفه‌ای مدیریت می‌شود و هر خسارتی که پدید آید، سرمایه شما نابود خواهد معایب بازارهای مالی شد. یک سبدگردان غیرحرفه‌ای می‌تواند به راحتی سرمایه‌تان را به خطر بیندازد. از این رو اگر سبدگردان مناسبی را انتخاب نکنید، بدون شک تأسف خواهید خورد که چرا روش سرمایه‌گذاری مستقیم را در بازار سرمایه به کار نگرفته‌اید.

کلاهبرداری در سبدگردانی بورس

وجود برخی از راه‌های نفوذ در انواع روش‌های سرمایه‌گذاری گاهی زمینه را برای ورود کلاهبرداران آزاد کرده است. گاهی این کج روی‌ها به بازار بورس هم نفوذ پیدا می‌کند و همین موضوع برخی‌ها را از سرمایه‌گذاری در بازار مردد می‌کند. وجود کلاه برداری در این سبدگردانی خیلی زیاد شده است حضور امین سبدگردان در قرارداد‌های منعقد شده میان شرکت سبدگردان و سرمایه‌گذار یکی از روش ها ی اطمینان برای سرمایه گذار می باشد. از آنجاییکه مجوز فعالیت به افراد و یا شرکت‌های غیر معتبر برای سبدگردانی داده نمی‌شود، پیشنهاد می‌شود که هیچگاه دارایی خود را به شرکت‌های غیر رسمی و یا افراد نسپارید. همچنین اینکه با افزایش آگاهی در ارتباط با روش‌های کلاهبرداری در سبدگردانی بورس قطعا در عقد قرارداد‌ها با شرکت‌های سبدگردان محتاطانه‌تر عمل خواهید کرد. با تحقیق کامل درباره این شرکت ها، انعقاد قرارداد رسمی و نیز به دنبال آن مطالعه دقیق متن قرارداد، می‌توانید یک سبدگردانی پر بازده و ایمن را داشته باشید.

مدت محدود قرارداد

از جمله معایب سبدگردانی که منجر به محدودیت برای این شیوه می‌شود، مدت محدود قرارداد سبدگردانی است. در نمای کلی، مدت قرارداد سرمایه‌‌گذاری در سبدهای اختصاصی برای هر سرمایه‌گذار، یک ساله است و حتی در صورت درخواست مشتری، امکان فسخ قرارداد زیر یک سال بدون جریمه یا محدودیت وجود خواهد داشت.