آموزش اندیکاتور ایچیموکو در تحلیل تکنیکال
امروزه تحلیل تکنیکال در میان معاملهگران و تحلیلگران از محبوبیت بالایی برخوردار است. به همین منظور، آموزش ابزارهای تحلیل تکنیکال بسیار مهم و کاربردی است. یکی از ابزارهای کاربردی در این حوزه، اندیکاتورها و یکی از کاربردیترین اندیکاتورها، اندیکاتور ایچیموکو است. در این مقاله از سری مقالههای آموزش بورس کارگزاری اقتصاد بیدار، اندیکاتور ایچیموکو و روشهای معاملاتی آن را بررسی میکنیم.
اندیکاتور ایچیموکو چیست؟
اندیکاتور ایچیموکو از مهمترین سیستمهای معاملاتی امروزی به حساب میآید. این اندیکاتور اولین بار توسط ژاپنی ها ایجاد شد. ایچیموکو کارایی بسیار خوبی در قالبهای زمانی مختلف مانند هفتگی یا دقیقهای دارد. در ادبیات ژاپن، ایچیموکو به معنی ایجاد تعادل در یک نگاه میباشد. ابر ایچیموکو به علت فرم خاصی که دارد، این امکان را به معاملهگر میدهد تا در لحظه، صعودی یا نزولی بودن روند را تشخیص دهد.
مهمترین کاربرد ایچیموکو تشخیص خطوط مقاومت و حمایت است. همچنین این اندیکاتور در تحلیل تکنیکال خط روند را مشخص، شتاب روند را اندازهگیری و سیگنال ورود یا خروج معاملاتی را صادر میکند. به عبارتی ایچیموکو، از معدود اندیکاتورهایی است که روند آینده را نیز تا حدود بسیار زیادی مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد.
تاریخچه
اولین بار در سال ۱۹۶۰ میلادی یک گزارشگر ژاپنی به نام گوئیچی، بررسی و تلاش برای یافتن اندیکاتوری که به صورت گرافیکی و مصور روند بازار را مشخص کند، آغاز کرد. وی نتیجه یافتههای خود را در مقالهای منتشر نمود که اولین مقاله درباره ساختار ایچیموکو بود و این اندیکاتور به سرعت بین تحلیلگران آسیایی محبوب و پرکاربرد شد. در دهه ۱۹۹۰ میلادی، با پیشرفت های نرم افزاری در دنیای تحلیل تکنیکال، تعداد افرادی که در غرب از اندیکاتور ایچیموکو استفاده میکردند به شدت افزایش یافت.
اجزای تشکیلدهنده ایچیموکو
ایچیموکو شامل ۵ خط است که دو خط از پنج خط، ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud) را تشکیل میدهند. این خطوط در قالب میانگین ۹ دورهای، ۲۶ دورهای، میانگینی از دو میانگین مذکور، میانگین ۵۲ دورهای و چیکو (به معنی دره کمعمق) از قیمتها هستند. در ادامه به تشریح دقیق تر اجزای ایچیموکو میپردازیم:
تنکانسن چیست؟
تنکانسن که با نام خط تبدیل (Conversion Line) نیز شناخته میشود، توسط میانگین بیشترین قیمت بالا و کمترین قیمت پایین، در ۹ دوره قبلی محاسبه میگردد.
۲ ÷ (کمترین قیمت پایین ۹ دوره اخیر + بیشترین قیمت بالای ۹ دوره اخیر ) = فرمول محاسبهی تنکان
نکته مهمی که باید به آن توجه کنیم این است که تنکانسن با میانگین متحرک نمایی و میانگین متحرک ساده تفاوتهایی دارد. مهمترین تفاوت این است که میانگین متحرک نمایی و ساده نسبت به تنکانسن، نوسان کمتری را تجربه میکنند.
لازم به ذکر است که در خصوص سهمهایی با روند صعودی، تنکان به عنوان خط حمایتی تاثیر گذاشته و برای سهمهایی که روند نزولی دارند، تنکان نقش خطی مقاومتی را بازی میکند.
کیجونسن چیست؟
کیجونسن که به عنوان خط پایه (Base Line) نیز شناخته میشود از محاسبهی میانگین بیشترین قیمت بالا و کمترین قیمت پایین در ۲۶ دوره قبل حاصل میشود. همانند تنکانسن این خط میتواند هر چارچوب زمانی را در برگیرد.
۲ ÷ ( بالاترین قیمت ۲۶ دوره + پایینترین قیمت ۲۶ دوره ) = فرمول محاسبهی کیجون
به عبارتی دیگر کیجون نشانگر تعادل قدرت بین خریداران و فروشندگان است. در صورتی که قیمت یک سهم در ۲۶ دوره اخیر در یک بازه در حال نوسان باشد، قیمت تعادلی، نقطه وسط این بازه خواهد بود.
در شکل زیر میانگین متحرک نمایی با رنگ قرمز، میانگین متحرک ساده ۲۶ روزه با رنگ سبز و کیجون با رنگ صورتی نشان داده میشوند. همان طور که مشخص است کیجون به نوسانات قیمتی حساستر است.
زمانی که کیجون پایین قیمتها قرار گیرد، روند صعودی است و اگر قیمتها در پایین آن باشند، روند را نزولی در نظر میگیریم. در واقع کیجون باعث به وجود آمدن خط حمایت قوی در روند صعودی شده و همچنین در روند نزولی خط مقاومت برای قیمت ایجاد میکند.
سنکو A چیست؟
به میانگین دو بخش تنکان و کیجون، سنکو A میگویند. این خط در اندیکاتور ایچیموکو، ۲۶ روز آتی را پیشبینی میکند.
۲ ÷ ( کیجون + تنکان ) = فرمول محاسبهی سنکو A
روند قیمت را زمانی صعودی در نظر میگیریم که سنکو A در حال افزایش باشد، در غیر اینصورت روند قیمت نزولی خواهد بود.
سنکو B چیست؟
به میانگین بیشترین نقطه بالا و کمترین نقطه پایین در ۵۲ روز گذشته سنکو B میگویند. با استفاده از این خط میتوان ۲۶ روز آینده را پیشبینی کرد.
۲ ÷ ( بیشترین قیمت بالای ۵۲ دوره قبل + کمترین قیمت پایین ۵۲ دوره قبل ) = فرمول محاسبهی سنکو B
روند قیمت را زمانی صعودی در نظر میگیریم که سنکو B در حال افزایش باشد، در غیر اینصورت روند قیمت نزولی خواهد بود. سنکو B نیز مانند سنکو A میتواند به عنوان خط حمایتی یا مقاومتی برای روند قیمت سهم، نقش ایفا کند.
نکته بسیار مهم در تحلیل سنکو A و B این است که سنکو A نسبت به B حساستر است و اندیکاتور سریعتری محسوب میشود. زمانی که قیمت سهمی در حال رشد باشد، سنکو A با توجه به اینکه حساستر و سریعتر است مقدار بیشتری را نسبت به سنکو B نمایش خواهد داد بنابراین اگر سنکو A بالای سنکو B قرار گیرد، روند را صعودی در نظر میگیریم.
ابر کومو چیست؟
کومو را میتوان مهمترین بخش ساختار ایچیموکو دانست. نام دیگر کومو ابر است. کومو یا ابر به فضای ایجاد شده بین ۲ خط سنکو A و سنکو B میگویند. در تحلیل تکنیکال کومو را به عنوان ناحیه حمایتی و مقاومتی معتبر میشناسیم.
تحلیل ابر کومو
- هنگامی که خط تنکان بالای خط کیجون قرار دارد و به طور هم زمان هر دو آنها در بالای ابر کومو قرار میگیرند، نشانی از صعودی شدن روند سهم می باشد که آن را سیگنال خرید تلقی میکنیم.
- هنگامی که خط کیجون بالای خط تنکان قرار دارد و به طور هم زمان هر دو آنها در پایین ابر کومو قرار دارند، نشانی از نزولی شدن روند سهم میباشد که آن را سیگنال فروش تلقی میکنیم.
- هنگامی که قیمت در داخل و میانه ابر کومو قرار گیرد، پوزیشنی برای خرید یا فروش سهم نباید اتخاذ شود که در این حالت قیمت را ایستا به شمار میآوریم.
چیکو چیست؟
چیکو در زبان ژاپنی به معنی دره کمعمق است و به زبان ساده، خطی است که قیمت فعلی را با قیمت ۲۶ روز قبل بررسی و مقایسه میکند. با تحلیل چیکو در اندیکاتور ایچیموکو ما متوجه ۲ نکته بسیار مهم میشویم.
- آیا بازار روند خاصی دارد؟
- قدرت این روند چقدر است؟
تحلیل چیکو
- اگر چیکو بالاتر از قیمت ۲۶ روز قبل باشد، نمودار صعودی است و اگر پایینتر باشد روند سهم نزولی خواهد بود.
- اگر از سقف یا کف چیکو خطوطی افقی رسم کنیم، این خطوط حاصل شده مقاومت و حمایت قدرتمندی برای روند سهام خواهند بود.
نحوه معامله با اندیکاتور ایچیموکو
حال که با تمام اجزای اندیکاتور ایچیموکو آشنا شدیم باید نحوه معامله و نکات کلیدی مرتبط با سیگنالهای صادر شده از این اندیکاتور را بررسی کنیم. همانند اجزای اندیکاتور ایچیموکو، سیگنالهای خرید و فروش نیز به دستهبندیهای مختلف تقسیم میشوند:
تحلیل قیمت و خط تنکانسن
- اگر قیمت بالای خط تنکان قرار گیرد، خط تنکان به عنوان حمایت کوتاه مدت عمل خواهد کرد و روند در کوتاه مدت، رو به رشد و صعودی است. در این حالت میتوان پوزیشن خرید گرفت.
- اگر قیمت در پایین خط تنکانس قرار گیرد، خط تنکان به عنوان مقاومت عمل خواهد کرد و روند در کوتاه مدت نزولی است. پس سیگنال فروش پارابولیک SAR با سیگنال فروش مواجه هستیم.
تحلیل قیمت و کیجونسن
- اگر قیمت بالای خط کیجون قرار گیرد، خط کیجون به عنوان حمایت ظاهر خواهد شد و روند در کوتاه مدت رو به رشد و صعودی است.در این حالت میتوان پوزیشن خرید گرفت.
- اگر قیمت در پایین خط کیجون قرار گیرد، خط کیجون به عنوان مقاومت عمل خواهد کرد و روند در کوتاه مدت نزولی است. پس با سیگنال فروش مواجه هستیم.
تحلیل وضعیت قیمت و ابر کومو
- اگر قیمت بالای ابر کومو قرار گیرد، ابر کومو نقش حمایت را دارد و روند صعودی است.
- اگر قیمت پایین ابر کومو قرار گیرد، ابر کومو در نقش مقاومت ظاهر میشود و ما در چارت سهم با روند نزولی و سیگنال فروش رو به رو هستیم.
- میزان قابل اعتماد و قدرتمند بودن حمایت یا مقاومت ابر کومو به ضخامت ابر کومو بستگی دارد.
- اگر قیمت در درون ابر کومو باشد، روند خاصی وجود ندارد و بهتر است که داخل ابر کومو پوزیشنی نگیریم.
تحلیل وضعیت قیمت و چیکو
- اگر چیکو بالای نمودار قیمت قرار گیرد، روند صعودی و نشاندهنده یک سیگنال خرید است.
- اگر چیکو پایین نمودار قیمت قرار گیرد، روند نزولی و نشاندهنده یک سیگنال فروش است.
استراتژی کراس تنکانسن/کیجونسن
بر اساس استراتژی کراس تنکان/ کیجون اتخاذ پوزیشن خرید یا نگهداری یک سهم هنگامی اتفاق میافتد که تنکان در حال رشد و بالا رفتن، از کیجون رد شود و عبور کند. هنگامی که تنکان به سمت پایین کیجون را قطع میکند، سهامدار باید پوزیشن فروش بگیرد. بر اساس ایچیموکو عملکرد کراس تنکان/کیجون به وضعیت آن نسبت به ابرکومو بستگی دارد.
- اگر این قطع شدن در بالای ابر کومو اتفاق افتد، آن را یک سیگنال صعودی قوی به حساب میآوریم.
- اگر این قطع شدن در پایین ابر کومو رخ دهد به عنوان یک سیگنال صعودی ضعیف در نظر گرفته میشود.
- اگر قطع شدن مذکور در میانه ابر کومو رخ دهد آن را سیگنال صعودی خنثی به حساب میآوریم.
روند معکوس کلیه تحلیلهای بیان شده در کراس نزولی نیز صدق میکند.
استراتژی کراس کیجونسن
زمانی پوزیشن خرید میگیریم که قیمت در قسمتی بالاتر از کیجون بسته شده باشد و زمانی پوزیشن فروش میگیریم که قیمت بسته شدن کمتر از خط کیجون باشد. بر اساس ساختار اندیکاتور ایچیموکو، عملکرد کراس کیجون به وضعیت قرارگیری آن نسبت به ابرکومو بستگی دارد:
- اگر قیمت بالاتر از کیجون بسته شود و این کراس اور در قسمت بالای ابرکومو اتفاق بیوفتد، آن را یک سیگنال صعودی قوی میشناسیم.
- اگر قیمت در ناحیهای بالاتر از کیجون بسته شود، اما کراس اور پایینتر از ابر کومو باشد، آن را یک سیگنال صعودی ضعیف به حساب میآوریم.
- اگر قیمت در قسمت بالایی خط کیجون بسته شود و بین ابر کومو قرار گرفته باشد، آن را یک سیگنال صعودی خنثی به شمار میآوریم.
تعیین حد ضرر
برای تعیین حد ضرر در استراتژی ایچیموکو بهترین روش توجه به سیگنال های خرید و فروش هست. در بالا توضیح داده شد که چه زمانی سیگنال های فروش صادر میگردد. سهامداران به محض دریافت سیگنال فروش باید با ضرر اندک از روند نزولی خارج شوند تا از ضرر بیشتر پیشگیری کنند
فیلتر ایچیموکو در بورس
فیلترها با استفاده از روابط ریاضی نوشته میشوند و به ما در تجزیه و تحلیل دادههای بازار بورس کمک میکنند. فیلترنویسی سهام در سایت tsetmc.ir فراهم شده است تا افراد بتوانند سهامی که دارای ویژگیهای مدنظرشان است را از بین انبوه سهام مختلف، با پیاده سازی فیلتر مربوطه شناسایی کنند.
با استفاده از فرمول های موجود برای فیلترنویسی ایچیموکو میتوانیم سهمهایی که خط تنکان در آنها بالای خط کیجون قرار دارد و به طور هم زمان هر دو آنها در بالای ابر کومو قرار دارند را جدا و از سیگنال خرید آنها بهره ببریم.
با ستفاده از فیلترهای ایچیموکو در تحلیل تکنیکال میتوان مواردی چون وضعیت رنگ ابرکومو در اندیکاتور ایچیموکو، موقعیت کیجون و تنکان نسبت به نمودار قیمت، مشخص کردن کراس کیجون سن و تنکان سن، مشخص کردن کراس قیمت و چیکو اسپن، تعیین کف قیمت یک ماه و سه ماه و بسیاری از موارد دیگر را مورد بررسی قرار داد.
فیلتر طلایی ایچیموکو
کراس قیمت نسبت به تنکانسن و کیجونسن:
قطع شدن تنکانسن و کیجونسن توسط نمودار قیمت روبه بالا (سیگنال مثبت)
قطع شدن تنکانسن و کیجونسن توسط نمودار قیمت روبه پایین(سیگنال منفی)
ارتباط ایچیموکو و هیکن آشی
در تحلیل تکنیکال اندیکاتور ایچیموکو، میتوان به جای کندل های کلاسیک از هیکن آشی استفاده کرد. هیکن آشی یک نوع نمودار در سیستم تحلیل تکنیکال است که در آن از کندلهای میانگین قیمت استفاده میشود. . در واقع هیکن آشی، شلوغی اندیکاتور ایچیموکو را کمتر کرده و به منظور سهولت بررسی و تحلیل روند استفاده میشود. با استفاده از هیکن آشی در ایچیموکو میتوان روند بازار را شناسایی و قیمتهای آتی را پیشبینی کرد. این نمودار به منظور سهولت بررسی و تحلیل روند استفاده میشود.
فرمول هیکن آشی
نقطه آغازین کندل :
2/قیمتهای (آغازین قبلی + بستن قبلی)
نقطه پایانی کندل : نشانگر میانگین قیمت کندل است.
4/قیمتهای (باز + زیاد + کم + بسته)
سقف کندل : نشانگر بالاترین سطح سه مقادیر ذکر شده میباشد.
بالاترین سطح قیمت (سقف، آغازین، پایانی)
کف کندل : نشانگر پایین سطح مقادیر ذکر شده میباشد.
کمترین قیمت (کف، آغازین و یا پایانی)
نحوه استفاده و تحلیل نمودار هیکن آشی
این نمودار ۵ سیگنال عمده از خود تولید میکند که با تحلیل آنها میتوانیم روندها و پوزیشنهای خرید را شناسایی کنیم:
- کندلهای سفید یا سبز که سایهی زیرین نداشته باشند نشاندهنده روند صعودی قدرتمند هستند.
- کندلهای سفید یا سبز از روند رو به رشد خبر میدهند.
- کندلهای کوتاهی که در بالا و پایین خود سایه دارند نشان دهندهی احتمال وجود تغییر در روند سهم هستند. معاملهگرانی که ریسک پذیراند در این جا پوزیشن خرید و فروش میگیرند، ولی بقیه منتظر کندل تاییدی میمانند تا تصمیمگیری کنند.
- کندلهای سیاه یا قرمزی که از روند نزولی خبر میدهند.
- کندلهای سیاه یا قرمزی که سایه ای در قسمت بالایی ندارند و نشان دهندهی روند نزولی قدرتمند هستند.
جمعبندی
اندیکاتور ایچیموکو یکی از پر کاربردترین ابزارها در تحلیل تکنیکال است که تحلیلگران برای تشخیص روند پیشرو از آن استفاده میکنند. در این مقاله به بررسی جزییات اندیکاتور ایچیموکو و نحوه استفاده از آن پرداختیم. به طور کلی در تحلیل تکنیکال هنگام استفاده از اندیکاتورها بهتر است به سایر الگوها و اندیکاتورها نیز توجه شود تا تحلیل صورت گرفته قابل اعتمادتر و کم ریسکتر باشد. به منظور آشنایی بیشتر با سایر الگوها و اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال، میتوانید مقالات موجود در سایت کارگزاری اقتصاد بیدار را مطالعه بفرمایید.
7 مورد از بهترین ترکیب اندیکاتورها در معاملات بورس
شناسایی ترکیب اندیکاتورهای مناسب، می تواند به بهبود استراتژی معاملاتی شما کمک کند. اندیکاتورهای تکنیکال این امکان را به تریدرها می دهد تا ارزها، سهام ها و سایر دارایی های قابل معامله ی خود را تجزیه و تحلیل کنند. با ترکیب اندیکاتورهای تکنیکال می توانید پیش بینی کنید که آیا احتمال افزایش ارزش دارائی های شما وجود دارد یا خیر. در پست وبلاگ امروز ما بحث خواهیم کرد که ترکیب اندیکاتورها چگونه می تواند ابزاری مناسب در جهت معاملات بورس باشد.
شناسایی بهترین ترکیب اندیکاتورها در بورس
در حال حاضر ما بر روی اندیکاتورهای تکنیکال تمرکز خواهیم کرد و بعداً استراتژی های معاملاتی در ارتباط با قیمت را مد نظر قرار خواهیم داد. مطالعه ی حرکت قیمت و الگوهای کندل استیک همیشه اهمیت جهانی دارند و مهم نیست که چه استراتژی و یا تجزیه و تحلیلی انجام شده است. ترکیب اندیکاتورهای مذکور زیر فقط اندیکاتورها و ابزارهای آن، حرکت قیمتی و همین طور الگوهای کندل استیک را که قابلیت اضافه شدن به مجموعه را دارند، در نظر میگیرد. مطالب زیر تنها بهترین ترکیب اندیکاتورها را در نظر می گیرد و نمودارها به جهت سهولت در تجزیه و تحلیل ساده تر ارائه می شوند، لذا نمودارهای پرازدحام را به منظور درک بهتر لحاظ نکرده ایم.
برخی از استراتژی های معاملاتی از سه اندیکاتور تکنیکال یا حتی بیشتر استفاده می کنند، لذا بهترین ترکیب اندیکاتورهای مختلف در معاملات بورس دارای ویژگی های زیر هستند:
- از اندیکاتورها و ابزارهایی استفاده می کند که اطلاعاتی در مورد روند، مومنتوم، الگوها و حمایت و مقاومت ارائه می دهد.
- اندیکاتور و ابزارهایی را به کارگیری می کند که اهداف دیگری را دنبال می کنند و زمانی که برای اهداف یکسان استفاده شوند، مقدار و ارزش آن ها کاهش می یابد. اگر شما ۲ تا EMA باسرعت متوسط را در یک نمودار قرار دهید و همچنیناندیکاتور ایچیموکورا نیز لحاظ کنید، در این حالت این مجموعه، از دو اندیکاتور برای اهداف یکسان استفاده می کند که به آن شناسایی روند نیز می گویند.
- از اندیکاتورهایی استفاده می کند که از یکدیگر پشتیبانی می کنند و دارای معنی و ارزش هستند و همواره نمودارهای خود را تمیز و قابل درک نگه می دارند. مهم نیست که هر تریدر چه می گوید ، بلکه نکته ی مهم این است که اندیکاتورها و ابزارها برای شما معنی و مفهوم قابل درکی دارند.
ترکیب اندیکاتورهای (ورود ، روند) Strike و (خروج ، مومنتوم) ATR
اندیکاتور strike یک عنصر بسیار عالی جهت شناسایی روند است. ابزارهای این اندیکاتور نیز به وضوح نشان می دهد که ورودی هایی که از طریق کندل ها ترسیم شده اند در کجای نمودار قرار دارند. اندیکاتورهای strike و ATR یک ترکیب عالی را تشکیل می دهند زیرا منطقه و نقطه ی خروج را براحتی مشخص می کنند. آن ها در کنار یکدیگر به صورت ساده و روشن برنامه های ورود و خروج را با قوانین واضح و مختصر انجام می دهند و فضای شک و تردید را نیز از بین می برند.
ترکیب اندیکاتورهای (S&R ،ورود، خروج) fibonacci و (الگو/ روند) trend lines
ابزار فیبوناچی بسیار کارآمد است، زیرا می تواند برای ورودی ها، خروجی ها، حمایت و مقاومت، و حتی برخی از الگوهای گارتلی (gartley) مورد استفاده قرار گیرد. ابزارهای فیبوناچی زمانی بهترین هستند که یک بازار روند مناسبی داشته باشد و دارای محدودیت نباشد، لذا به همین دلیل است که خط روند از اهمیت بالایی برخوردار است. کانال های روند به شناسایی روند بسیار کمک میکنند در نتیجه در این حالت تریدرها اشتباهات کمتری را مرتکب می شوند. خط روندها نیز هنگام شناسایی الگوهایی مانند پرچم و مثلت بسیار سودمند هستند لذا این اندیکاتورهای بسیار مشابه می توانند بهترین ترکیب اندیکاتورها را جهت انجام معاملات روز تشکیل دهند.
ترکیب اندیکاتورهای (مومنتوم/روند) oscillator و (S&R، ورود، خروج) fractals
اسیلاتورها یک روش تجزیه و تحلیل هستند که در آن ها، نوع روند به بررسی سیگنال فروش پارابولیک SAR این موضوع می پردازد که ستون های هیستوگرام در مقایسه با خط میانی در کجای نمودار قرار دارند. فاصله ی بین ستون های هیستوگرام و خطوط صفر نیز نشان دهنده ی قدرت یا فقدان مومنتوم است. فراکتال ها (fractals) درواقع یک تجسم ساده و سریع از حمایت و مقاومت هستند و می توانند نقطه ی شکست را نیز نشان دهند.
ترکیب اندیکاتورهای (S&R، ورود، خروج) fibonacci و ( الگوها/ روند / مومنتوم) moving average
این ترکیب خاص نیز شبیه ترکیب اندیکاتورهای فیبوناچی و خط روند است، و تنها تفاوت میان خط روند و میانگین متحرک (moving average) این است که یک میانگین متحرک بصورت خودکار در یک نمودار ترسیم می شود و یک حالت پویا دارد ، لذا سطح خود را با هر نوار جدید تنظیم می کند .
در زیر به معرفی یک نمونه از اندیکاتورهای پرکاربرد جهت تفهیم بهتر موضوع می پردازیم.
اندیکاتور خط روند یا trend line
خط روند ابزاری اختیاری است که توسط خوده معامله گر، مانند فیبوناچی به نمودار اضافه می شود. همچنین خط روند ثابت است، زیرا به دلیل داشتن یک کندل جدید زاویه ی آن تغییر نخواهد کرد. به سیگنال فروش پارابولیک SAR عنوان نکته ی آخر، زمانی که اندیکاتور مسطح یا بدون روند باشد از میانگین متحرک می توان به صورت غیر مستقیم استفاده کرد.
ترکیب اندیکاتورهای (مومنتوم، ورود، خروج، S&R) parabolic و (روند / الگوها) moving average
اندیکاتور پارابولیک روشی برای شناسایی مجموعه هایی است که شکست بالقوه را نشان می دهد. در حالی که میانگین متحرک می تواند به شناسایی روند کمک کند. با استفاده از ترکیب اندیکاتورهای پارابولیک و میانگین متحرک، تریدرها قادر خواهند بود تا یک قیمت یکپارچه ای را در ادامه ی روند داشته باشند.
بزرگترین ریسک، شکست قیمتی یا معکوس شدن های ناگهانی است و هر دوی این خطرات می توانند در زمان استفاده از الگوهای کندل استیک و واگرایی (divergence) قدری کاهش یابند. اندیکاتور پارابولیک SAR که به اعتقاد ما دقیق ترین شاخص بورس محسوب می شود به شما کمک می کند تا وقتی که تغییر قیمت شروع می شود، عملکرد درستی را داشته باشید.
ترکیب اندیکاتورهای (مومنتوم ، روند) divergence و ( ورود، خروج، S&R) trend line
اندیکاتورهای واگرایی مانند MACD, RSI, یا AO اطلاعات ارزشمندی را در مورد اینکه آیا روند و مومنتوم قدرت کافی برای ادامه ی کار را دارند، فراهم می کند. فقدان واگرایی به معنای آن است که یک روند دارای سرعت کافی برای حفظ خود است و می توان از خطوط روند نیز برای پیشبرد آن استفاده کرد.
نمودارهایی که در آن ها واگرایی وجود دارد به این معنی است که معاملات روند در حالت آماده باش قرار دارند. البته ممکن است مواقعی پیش آید که در آن پدیده ی واگرایی سبب افزایش سودآوری نیز شود.
استفاده از اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال و یا بهطور گستردهتر، مبادله ارزهای دیجیتال، در حال حاضر یکی از پر سودترین روشهای درآمدزایی در بازارهای ایران و جهان است. پیشبینی افت و رشد قیمت ارزهای دیجیتال، میتواند برای تحلیلگران حرفهای سود خوبی به همراه داشته باشد. همین امر عده بسیاری را به یادگیری این مهارت جدید سوق داده است. این مجموعه مقالات با هدف آموزش مرحله به مرحله تحلیل تکنیکال برای علاقهمندان نوشته شده است.
چنانچه شما به اطلاعات ابتداییتری در مورد ارزهای دیجیتال علاقهمند هستید، این مقالات به شما پیشنهاد میشود.
در این مقاله درباره مباحث زیر صحبت خواهیم کرد:
آشنایی با ۴ نوع اصلی اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال
قبل از هرچیز بخاطر داشته باشید که استراتژیهای بینهایتی برای خرید و فروش بر مبنای اندیکاتورها وجود دارد. این درحالی است که اندیکاتورها تنها بخشی از ابزارهای تحلیل تکنیکال هستند. الگوها، خطوط فیبوناچی و همینطور شناخت و تعیین نقاط و خطوط مقاومت و پشتیبان نیز ابزارهای پرکاربردی در این عرصه هستند. با توجه به این مطلب باید بدانید که چیزی به نام بهترین استراتژی وجود ندارد. هر استراتژی نقاط قوت و ضعف خود را دارد. از جمله عوامل موثر برای انتخاب استراتژی مناسب میتوان به: ارز دیجیتال مورد نظر، روند کلی بازار، شخصیت و سبک مبادلات شما، ریسک پذیری و ابزارهای تخصصی شما اشاره کرد. بصورت کلی توصیه میشود که هرگز از بیش از ۳ اندیکاتور بصورت همزمان استفاده نکنید. همچنین ترجیحا بجای کار با تعداد زیادی اندیکاتور، چند اندیکاتور محدود را بصورت تخصصی یاد بگیرید.
با توجه به مطالب گفته شده، در ادامه به انواع مختلف اندیکاتورها و کارکرد هرکدام اشاره خواهیم کرد.
اندیکاتورهای بر مبنای قیمت و ترند (Trend indicators)
در فرمول این نوع از اندیکاتورها، میانگین قیمت در یک بازه زمانی به عنوان خط میانگین در نظر گرفته میشود. زمانی که قیمت لحظهای از این خط پایینتر باشد روند منفی یا بریش (Bearish) و زمانی که بالای خط باشد روند قیمتی مثبت یا بولیش (Bullish) در نظر گرفته میشود.
اکثرا این نوع اندیکاتورها از نوع کاهل (Lagging) هستند، یعنی تمرکز آنها بر روی روند گذشته است هرچند اندیکاتورهایی مانند پارابولیک (Parabolic sar) نیز وجود دارند که از نوع پیشرو (Leading) هستند.
معروفترین اندیکاتور بر مبنای ترند، MACD است که از دو میانگین قیمتی در بازههای زمانی متفاوت (معمولا ۱۲ روز و ۲۶ روز) استفاده میکند.
اندیکاتور مکدی (MACD) بر روی نمودار اتریوم بر تتر در چند روز گذشته
اندیکاتورهای شتابی (Momentum indicators)
این نوع از اندیکاتورها برای شناسایی سرعت تغییرات قیمت استفاده میشوند. اندیکاتورهای مومنتوم غالبا پیشرو هستند و از طریق مقایسه قیمتِ تمام شده در کندلهای فعلی با کندلهای پیشین، سرعت تغییرات قیمت را تشخیص میدهند. با استفاده از این اندیکاتورها میتوان نرخ رشد یا سقوط یک دارایی را مشخص کرد. اندیکاتورهای شتابی ابزار بسیار مفیدی برای تشخیص قدرت یا ضعف یک دارایی در یک بازه زمانی هستند. از معروفترین اندیکاتورهای شتابی میتوان به، RSI، CCI و Stochastic Oscillator اشاره کرد.
به عنوان مثال، RSI که یک اندیکاتور شتابی است که قدرت نسبی روند قیمت یک دارایی را نشان میدهد. نمودار RSI شامل اعداد ۰ تا ۱۰۰ است و تنظیمات خودکار این اندیکاتور روی اعداد ۳۰ و ۷۰ قرار دارد. برخی از افراد ممکن است نمودار RSI را برای اطمینان بیشتر در بازهی ۲۰ تا ۸۰ نیز قرار دهند. این سیگنال فروش پارابولیک SAR اعداد، محدودهی نسبی خرید و فروش را نشان میدهند و اعداد زیر ۳۰ و بالای ۷۰، هشداری برای خرید یا فروش بیش از حد هستند. معمولا نمودار RSI در بازه زمانی روزانه و نه ساعتی ترسیم میشود. ترکیب این اندیکاتور، با میانگین حرکت (MA) میتواند دید خوبی درباره سرعت تغییرات قیمت ارائه دهد.
اندیکاتور آر اس آی (RSI) در نمودار اتریوم تتر در روزهای گذشته
اندیکاتورهای نوسانی (Volatility Indicators)
اندیکاتورهای نوسانی، ابزارهای تحلیل تکنیکال ارزشمندی هستند که نرخ تغییرات قیمت بازار را در یک بازه زمانی خاص، مشخص میکنند. این اندیکاتورها از نوع کاهل هستند و نحوهی محاسبه و کارکرد آنها بر اساس قیمتهای گذشتهی یک دارایی است. از این اندیکاتورها میتوان برای شناسایی و تشخیص ترند بازار استفاده کرد. اندیکاتورهای نوسانی، همچنین میتوانند با شناخت نقاطی که در آنها خرید یا فروش بیش از حد صورت گرفته است، نقاط توقف و یا معکوس شدن ترند را نشان دهند.
معروفترین اندیکاتورها بر مبنای نوسان بازار عبارتند از: Average True Range (ATR)، Bollinger Bands (BB)، Donchian Channels و Keltner Channels (KC).
به عنوان مثال اندیکاتور BB، بالاتر بودن یا پایینتر بودن قیمت را نسبت به معاملات پیشین اندازهگیری میکند و اندیکاتور ATR، میزان نوسانات قیمت را نشان میدهد.
اندیکاتورهای حجمی (Volume Indicators)
اندیکاتورهای حجمی از نوع اندیکاتورهای پیشرو هستند. این اندیکاتورها ابزار بسیار مفیدی برای تشخیص ترند بازار و علاقه افراد به خرید یا فروش هستند. اندیکاتورهای حجمی قدرت یک ترند را بدون در نظر گرفتن جهت آن، بر اساس حجم معاملات انجام شده در بازار اندازهگیری میکنند. درواقع افزایش حجم خرید یا فروش، میتواند به ما نشان دهد که در آستانهی صعود یا سقوط هستیم. این اندیکاتورها ابزارهای قدرتمندی برای تشخیص میزان علاقهی بازار به یک دارایی خاص در یک بازه زمانی هستند. استفاده از اندیکاتورهای حجمی، میتواند برای شناخت نقاط مهم مقاومت و یا پشتیبانی به ما کمک کند. در صورتی که از این اندیکاتورها در کنار دیگر ابزارهای تحلیل تکنیکال، به درستی استفاده شود، میتوان سیگنالهای مناسبی از آنها برای خرید یا فروش دریافت کرد.برای دریافت سیگنال ارزدیجیتال کلیک کنید. تحلیل قیمت بیت کوین
از معروفترین اندیکاتورها بر مبنای حجم معاملات بازار، میتوان به Chaikin Oscillator، On-Balance Volume (OBV) و Volume Rate of Change اشاره کرد.
اندیکاتور OBV، شاخصی ساده اما موثر است. OBV با مقایسه حجم معاملات و قیمت، میزان عرضه و تقاضای یک دارایی در بازار را اندازهگیری میکند. اندیکاتور Chaikin Oscillator نیز میتواند در تعیین کف یا سقف قیمت به ما کمک کند. این اندیکاتور جریان پول وارد و یا خارج شده از بازار را کنترل میکند. بهتر است از Chaikin Oscillator برای تشخیص ترندهای کوتاه مدت استفاده کرد، زیرا این اندیکاتور نوسانات بالایی دارد.
شناخت اندیکاتورهای تحلیل تکنیکال
اندیکاتورها ابزارهای بسیار مهمی برای تحلیل تکنیکال و در نهایت، معاملات کم خطرتر هستند. اندیکاتورها انواع بسیار زیادی دارند و ترکیب آنها با یکدیگر میتواند سیگنالهای قابل اعتمادی برای مبادلات ارائه دهد. البته باید توجه کرد که سیگنالهای قابل اعتماد، با استفاده مکرر و آزمون و خطا بدست میآید. علاوه بر یادگیری یک اندیکاتور، تجربه و شناخت رفتار یک دارایی، یا به عبارت دیگر نحوه استفاده از اندیکاتور برای هر ارز دیجیتال بصورت جداگانه میتواند کمک بزرگی به بهبود استراتژی معاملاتی بکند.
برای طراحی یک استراتژی مناسب برای معاملات رمزارزها، باید صبر و شکیبایی زیادی به خرج دهید. انتظار نتایج کوتاه مدت شگفتانگیز نداشته باشید. این نکته را نیز بخاطر بسپارید که حتی بهترین استراتژیها نیز در همهی موارد صادق نیستند. پس نمیتوان همیشه رفتار بازار را به درستی پیش بینی کرد. پس برای کاهش خطر از دست رفتن سرمایه، همواره جانب احتیاط را رعایت کرده و به دنبال سود زیاد در زمان کوتاه نباشید.
اندیکاتور چیست؟
یکی از پرکاربردترین و اساسیترین ابزارهای تحلیل تکنیکال ، اندیکاتورها هستند. با توجه به تجربیات مثبت تحلیلگران تکنیکال در به کارگیری اندیکاتورها، همیشه بعضی از آنها مورد توجه عموم تحلیلگران قرار گرفتهاند.
اندیکاتور یا شاخص، نمودارهای کمکی در تحلیل تکنیکال به شمار میروند که از مواد خام تحلیل تکنیکال یعنی قیمت، زمان و حجم و ترکیب آن با توابع ریاضی ترسیم میشوند.
در حقیقت اندیکاتورها یا استخراج اطلاعات از نمودار قیمت و زمان آنها را در توابع ریاضی معینی قرار میدهند که خروجی این فرآیند اطلاعاتی را جهت تصمیمگیری در آینده به تحلیلگران ارائه میدهد.
اندیکاتورها از طریق محاسبات ریاضی روی قیمت سهم و حجم معاملات آن اطلاعات بسیار مناسبی در رابطه با آن سهم، مانند شتاب قیمتی، روند حرکتی و دیگر معیارهای مهم ارائه میدهند.
اغلب از اندیکاتورها برای تایید و اعتبارسنجی روند سهم مورد استفاده قرار میدهند که سرانجام با بهکارگیری اندیکاتورهای دیگر، منتهی به سیگنال خریدوفروش میشود.
انواع اندیکاتور ها از حیث سیگنال زمانی
اندیکاتورها از لحاظ سیگنال زمانی به دو دسته پیشرو و پیرو (تاخیری) تقسیم میشوند. در ادامه به توضیح هر دسته میپردازیم.
این اندیکاتورها ویژگی حدس زدن تغییر جریان را دارند و برخی اوقات سطوح بازگشتی و سیگنال شکست را زودتر از نمودار قیمت به ما نشان میدهند.
این اندیکاتورها از نوع تاخیری به شمار میروند و اغلب روی نمودار قیمت قرار میگیرند و با کمی تاخیر نواحی برگشتی را تایید میکنند.
چهار دسته اصلی اندیکاتور ها
اندیکاتورها به 4 گروه اصلی تقسیم میشوند و هر یک قابلیتهای خاص خود را دارند.
سه گروه از اندیکاتورها در قالب اندیکاتورهای عمومی به حساب میآیند و یک گروه نیز جزء اندیکاتورهایی هستند که از طریق اسطوره بازارهای سرمایه گذاری جناب آقای «بیل ویلیامز» ایجاد شده است. در ادامه به توضیح این گروهها میپردازیم:
این اندیکاتورها از نوع تاخیری به شمار میروند و اغلب روی نمودار قیمت تشکیل میشوند و اغلب با میانگینگیری از نمودار قیمت اطلاعاتی را برای تحلیل و تصمیمگیری در اختیار تحلیلگر قرار میدهند.
اندیکاتور نوسانگر همان طور که از نام آن پیدا است نوسانگر هستند و در محدوده منحصربهفردی حرکت میکنند. نوسانگرها قابلیت بررسی قدرت جریان را دارند و چنانچه ضعفی در جریان ایجاد شود تا حدودی در نوسانگر قابل رویت است.
از قابلیتهای دیگر نوسانگر بررسی هیجانات بازار است و زمانی که خرد جمعی واکنشی به قیمتها نشان دهد، نوسانگرها نیز به این مسئله واکنش نشان میدهند و تا حد بسیاری به تحلیلگر کمک میکنند تا کیفیت تحلیل خود را بالا ببرند.
حجم یک نوع از ندیکاتورها به شمار میرود که حجم معاملات و ارزش آن را مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهند. حجم معاملات در تایم فریمهای معینی دارای معانی مهمی برای تحلیلگران به حساب میآید که استفاده از این اندیکاتورها در تصمیمگیری آنها تاثیر بسیاری دارد.
این نوع از اندیکاتورهای بیل ویلیامز از طریق شخص آقای «ویلیامز» طراحی و بهوسیله دختر ایشان بهیه سازی شدهاند. در طراحی این اندیکاتورها فرمولهای ریاضی، فیبوناچی و اعداد و واکنشگرا به کار گرفته شده است.
آشنایی با برخی از اندیکاتور های پر طرفدار
اندیکاتور مکدی به وسلیه آقای «جرالد اپل» طراحی شده است که به بررسی قدرت و شتاب روند میپردازد. این اندیکاتور شامل دو میانگین متحرک با نامهای «خط مکدی» و «خط سیگنال» است که تقاطع این دو خط در نقاطی منحصربهفرد سیگنالهایی برای تحلیلگران صادر میکند که میتواند اساس تصمیمگیری قرار گیرد.
یکی از مهمترین اندیکتورها، شاخص قدرت نسبی است که قدرت جریان و جهت آن را به خوبی حدس میزند. این اندیکاتور در گروه نوسانگرها قرار دارد و اغلب برای استراتژیهای معاملاتی خرید در پایینترین قیمت و فروش در بالاترین قیمت به کار گرفته میشود.
یکی از اندیکاتورهای دنبالهرو روند میانگین متحرک است چرا که با میانگینگیری از قیمتهای گذشته متوسط قیمت را در دورههای مختلف مورد ارزیابی قرار میدهند.
معمولا میانگین متحرک به دو شکل ساده و نمایی محاسبه میشود. در روش محاسبه به شکل نمایی به قیمتهای نزدیکتر به انتهای دوره وزن بیشتری داده خواهد شد.
این نوع اندیکاتور به وسلیه آقای «ولز وایلدر» طراحی شده است تا تغییرات ناگهانی روند را شناسایی نماید و نواحی برگشتی را تشخیص دهد. پارابولیک سار نیز مانند میانگین متحرک پیرو روند است با این تفاوت که از نظر سیگنال زمانی بهصورت بهینهتر عمل میکند.
این اندیکاتور برای دریافت تائیدیه برگشت روند بسیار مناسب و روش کار با آن بسیار راحت است.
یکی از پرطرفدارترین اندیکاتورها در میان نوسانگیرها بدون شک استوکستیک است و در بازارهای پرنوسان مانند بازار ارز و بازار آتی بسیار پرکاربرد است.
این اندیکاتور برای ورود و خروج فوری از سهم بسیار مناسب است و هر چقدر عمق بازار بیشتر باشد این اندیکاتور کارکرد بهتری خواهد داشت.
- باندهای بولینگر (Bollinger Bands)
این اندیکاتور به وسیله «جان بولینگر» گسترش داده شده است. در حقیقت شامل دو نوار نوسانی است که در بالا و پایین یک میانگین متحرک در حال حرکت هستند.
با بالا رفتن نوسانات، پهنای باند این اندیکاتور نیز افزایش مییابد. اغلب کاهش فاصله میان خطوط این اندیکاتور به عنوان سیگنال تغییر روند تعبیر میشود.
ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud)
این اندیکاتور به وسیله یک روزنامه نگار ژاپنی به نام «گوچی هوسودا» گسترش داده شده است.
با به کارگیری آن میتوان به تشخیص مایت و مقاومت، روند رکت، سنجش شتاب و غیره یک سهم اقدام کرد. شاید در نگاه اول این اندیکاتور سخت و پیچیده به نظر برسد، ولی در اصل کارکردن با آن سخت نیست.ما در مقاله ای جداگانه به صورت مفصل در مورد ابر ایچیموکو (Ichimoku Cloud) صحبت کرده ایم.
3 مزایت استفاده از اندیکاتور در تحلیل تکنیکال را در ادامه توضیح خواهیم داد.
1- موجب میشود تا تعداد بسیاری از معاملات خود را به شکل اتوماتیک صورت دهید.
2 – به تحلیل جریان بازار کمک میکند.
3 – اشتباهات تحلیل را بسیار کاهش میدهد.
تفاوت اندیکاتور ها با اسیلاتور ها در چیست؟
اغلب اسیلاتورها در پنجرهای جدید و در زیر نمودار قیمت نمایش داده میشوند، ولی اندیکاتورها روی نمودار قیمت مشاهده میشوند. اسیلاتورها دارای محدوده اشباع خریدوفروش هستند، ولی اندیکاتورها از چنین ویژگی بهره نمیبرند.
اسیلاتورها قادر به تشخیص واگرایی نیز هستند و در این میان RSI و MACD از پرکاربردترینها به شمار میروند. البته بهتر است که از اندیکاتور و اسیلاتور به شکل همزمان استفاده نمایید که این مسئله نیز بیشتر از مباحث تئوریک، به تجربه شخصی شما وابسته است.
نتیجه گیری
اندیکاتورها در تحلیل تکنیکال دارای جایگاه منحصربهفردی هستند. تقریبا تمام تریدرها حداقل یکی از آن ها را در استراتژی معامله گری خود استفاده میکنند. اسیلاتورها نیز زیر مجموعه اندیکاتورها به سیگنال فروش پارابولیک SAR شمار میروند که در یک پنجره دیگر در زیر نمودار قیمت یا نرخ قرار میگیرند.
از اسیلاتورها برای پیدا کردن واگرایی و علاوهبر این نواحی اشباع خریدوفروش بهرهبرداری میشود. انتخاب یک اندیکاتور به استراتژی معاملاتی ارتباط دارد و این که در یک استراتژی کدام یک از اندیکاتورها در کنار هم استفاده شوند به دانش و تجربه تریدر باز میگردد.
طبق تجربیات به دست آمده مشخص شده است که اندیکاتورها در بهبود کیفیت تحلیل تاثیر بسیاری دارند.
استراتژی معاملاتی پارابولیک سوپر کراس
در این اندیکاتور از Parabolic SAR با تنظیمات پیشفرض نرم افزار مفیدتریدر و دو اندیکاتور میانگین متحرک نمایی ۲۰ و ۵۰ روزه استفاده شده است.
در این استراتژی، از فیلتر Stochastic برای محدود کردن تعداد سیگنالها درنظر گرفته شده است. پارامترهای ورودی در اندیکاتور آن قابل تغییر بوده و تریدر می تواند به دلخواه مقادیر آنرا تغییر دهد.
اندیکاتور دارای سیستم هشدار سیگنال است. چنانچه از اندیکاتور روی نمودار تمام سهام یک پروفایل استفاده کنید، در لحظه سیگنالهای خرید را دریافت میکنید.
شیوه نصب و راه اندازی اندیکاتور
- از منوی file در نرم افزار مفیدتریدر(متاتریدر۵) گزینه open data folder را انتخاب کنید.
- وارد پوشه MQL5 شده و سپس وارد پوشه indicators شوید.
- فایل Parabolic SAR Trading Strategy.ex5 را در پوشه فوق جایگذاری کنید و با دوبار کلیک کردن آنها را اجرا نمایید.
- اندیکاتور به طور خودکار در قسمت Navigator اندیکاتورها قابل مشاهده و استفاده است.
- چنانچه اندیکاتور در قسمت فوق مشاهده نشد، از مسیر insert>indicators>custom ، اندیکاتور را جستجو و اجرا نمایید.
نحوه دریافت اندیکاتور
قبل از ارسال اندیکاتور کد لاگین متاتریدر شما جهت فعال کردن لایسنس اختصاصی دریافت می شود. توجه داشته باشید که بدون کد لاگین، اندیکاتور کار نخواهد کرد. توصیه میشود از کد لاگین اکانت واقعی استفاده نمایید یا در صورت استفاده از کد لاگین حساب دمو در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید. در صورت مفقود شدن کد لاگین توسط شما امکان ارسال مجدد اندیکاتور وجود ندارد.
نحوه استفاده در معاملات
- اندیکاتور را روی چارت اعمال کنید.
- اندیکاتور Parabolic SAR را در چارت اعمال کنید.( اختیاری)
- در استراتژی Reversal power move، برای شناسایی برگشت قیمت، آخرین مقدار اندیکاتور SAR که با نقطه نشان داده شده بایستی در زیر کندل جاری باشد و تقاطع دو میانگین قیمت بایستی پیشتر اتفاق افتاده باشد.
- در استراتژی Super Cross برای تایید سیگنال خرید در تقاطع میانگین ها، اندیکاتور SAR باید پیشتر در زیر کندل جاری قرار گرفته باشد.
- حدضرر: حد ضرر را کمی در زیر آخرین کف قبلی قرار دهید. آخرین حمایت قبلی و اولین مقاومت پیش روی تکنیکالی سهم را شناسایی کنید. موقعیت ورود و تنظیمات نسبت ریسک به ریوارد را بسنجیند. با نسبت R/R>2 وارد شوید.
- برداشت سود: سقف کانال میانگین قیمت بهترین مکان برای برداشت سود است. برای این منظور از اندیکاتور Keltner channel استفاده کنید. (این اندیکاتور از سایت MQL5.COM قابل تهیه است.)
- از میانگین ۵ روزه یا سایر اندیکاتورهای مرتبط برای بالا بردن حد سیگنال فروش پارابولیک SAR ضرر استفاده کنید(Trailing stop)
- با قطع میانگینها در خلاف روند ورود، از معامله خارج شوید.
- به سیگنالهای صادر شده در روند نزولی بی اعتنا باشید.
نقد و بررسیها
هیچ دیدگاهی برای این محصول نوشته نشده است.
.فقط مشتریانی که این محصول را خریداری کرده اند و وارد سیستم شده اند میتوانند برای این محصول دیدگاه(نظر) ارسال کنند.
دیدگاه شما