مزایا و معایب حجم مبنا

حجم مبنا اهرمی است که از سال 1382 در بورس اوراق بهادار تهران به کار گرفته شد و هدف از بکارگیری آن، کنترل معاملات و جلوگیری از نوسان های کاذب و افت و خیز بی مورد قیمت سهام با معامله تنها چند سهم شرکت اعلام شد.

این اهرم از همان ابتدا با مخالفت هایی روبه رو بود و فعالان بازار همواره یکی از دلایل اصلی گره های معاملاتی را حجم مبنا می دانستند.آنها اعتقاد داشتند که حجم مبنا از آن دسته تصمیماتی بود که در شرایط مختلف مزایای کوتاه مدت، معایب بلندمدت آن را توجیه می کرد.

برخی از خدمات سایت، از جمله مشاهده متن مطالب سال‌های گذشته روزنامه‌های عضو، تنها به مشترکان سایت ارایه می‌شود.
شما می‌توانید به یکی از روش‌های زیر مشترک شوید:

در سایت عضو شوید و هزینه اشتراک یک‌ساله سایت به مبلغ 700,000ريال را پرداخت کنید.
همزمان با برقراری دوره اشتراک بسته دانلود 100 مطلب از مجلات عضو و دسترسی نامحدود به مطالب روزنامه‌ها نیز برای شما فعال خواهد شد!
پرداخت از طریق درگاه بانکی معتبر با هریک از کارت‌های بانکی ایرانی انجام خواهد شد.
پرداخت با کارت‌های اعتباری بین‌المللی از طریق PayPal نیز برای کاربران خارج از کشور امکان‌پذیر است.

به کتابخانه دانشگاه یا محل کار خود پیشنهاد کنید تا اشتراک سازمانی این پایگاه را برای دسترسی همه کاربران به متن مطالب خریداری نمایند!

حجم مبنا چیست؟

فرض کنید سرمایه شرکتی 2میلیارد تومان است.(تعداد سهام این شرکت برابر با 20 میلیون برگه سهم به ارزش اسمی 100تومان است).در این حالت حجم مبنای این شرکت به شکل زیر محاسبه میشود:

حال فرض میکنیم قیمت روز قبل این سهم2000ریال بوده و امروز معاملات زیر برای سهم اتفاق افتاده است :

ساعت9: 4000 برگه به قیمت1990 ریال

ساعت10: 1000 برگه سهم به قیمت2020 ریال

ساعت11: 2000 برگه سهم به قیمت2030 ریال

ساعت12: 3000 برگه سهم به قیمت2040 ریال

برای محاسبه قیمت پایانی ابتدا میانگین وزنی می گیریم یعنی می گوییم:

که برابر کل ارزش معاملات آن سهم می باشد حال برای گرفتن میانگین آنرا تقسیم بر کل تعداد برگه سهام مورد معامله قرارگرفته می کنیم:

پس میانگین قیمت مورد معامله امروز2016 ریال بوده اگر تعداد برگه مورد معامله به حد نصاب می رسید(از حجم مبنا بیشتر می شد) این قیمت به عنوان قیمت پایانی مورد قبول بود اما چون تعداد برگه سهام مورد معامله قرار گرفته ده هزار تا و حجم مبنای سهم شانزده هزار برگه می باشد پس از تناسب استفاده می کنیم.

اگر 16000برگه مورد معامله قرار می گرفت قیمت سهام 16 ریال رشد می کرد در حالی که 10000 برگه مورد معامله قرار گرفته قیمت چقدر رشد می کند؟

از تناسب بالا X بدست می آید 10 ریال یعنی قیمت بسته شدن در پایان معاملات امروز برابر با 2010 ریال می شود.

آخرين اطلاعيه شركت بورس در مورد حجم مبنا:

فعالان محترم بازار سرمايه استحضار دارند كه در بازار رقابتي (كارا)، قيمت نتيجه تصميم و اقدام گروه زيادي از خريداران و فروشندگان است و اجماع آنان را نشان مي دهد. در بورس اوراق بهادار ايران حجم مبنا به منظور اطمينان از اين‌كه تغيير قيمت‌ سهام شركت هاي پذيرفته شده دربورس حاصل از معامله حداقل تعداد معيني از سهام شركت مي باشد، تعريف و براي محاسبه آن ضريب هشت درهزار درتعداد سهام تمام شركت‌ها صرف ‌نظر از اندازه آن ها اعمال گرديد. با عنايت به اين‌كه در مورد شركت‌هاي بزرگ هدف مذكور با حجم مبناي كمتري نيز حاصل مي‌شود، لذا هيئت مديره شركت بورس تصميم گرفت ضريب محاسبه حجم مبناي شركت‌هايي كه سرمايه آن ها بيشتر از 3000 ميليارد ريال مي‌باشد را از هشت در ده‌ هزار به چهار در ده‌ هزار كاهش دهد. بر اين اساس از تاريخ 2/4/86 ضريب محاسبه حجم مبناي 11 شركت زيربه چهار در ده‌هزارتغيير مي‌يابد:

فولاد مباركه اصفهان ـ مزایا و معایب حجم مبنا سايپا ـ سرمايه گذاري غدير- ملي صنايع مس ايران ـ ايران خودرو- بانك پارسيان ـ سرمايه گذاري صندوق بازنشستگي ـ سيمان فارس خوزستان ـ گروه بهمن سرمايه گذاري بانك ملي ايران ـ مديريت پروژه هاي نيروگاهي ايران

مزايا و معايب حجم مبنا:

مهم‌ترین مزیت قانون حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یکباره در روند قیمت‌ها است، به عنوان مثال زمانی که یک سهم در روند نزولی قرار مي‌گیرد، میزان عرضه بر تقاضا فزونی مي‌یابد و معمولا این چيرگي عرضه بر تقاضا، آن قدر پررنگ مي‌شود که حجم معاملات سهم به شدت کاهش یافته و اصطلاحا معاملات در آن نماد «قفل» مي‌شود. (که فعالان بازار از این حالت به عنوان «صف فروش»یادمي‌کنند.)
در این حالت به دلیل کاهش شدید حجم معاملات، بر اساس قانون حجم مبنا درصد نوسان پایان روز نیز کاهش مي‌یابد و لذا از سقوط برق آسای سهم جلوگیری مي‌شود. (عکس همین حالت در بازار صعودی برقرار است.) اما مساله‌اينجا است که ‌همین ویژگی قانون حجم مبنا بزرگ‌ترین عیب آن نیز به شمار مي‌آید، با شکل‌گیری صف‌هاي خرید و فروش در بازار، حجم زیادی از سرمایه سرمایه‌گذاران در این صف‌ها بلوکه مي‌شود، حجمی که مي‌تواند با گردش در سایر سهام بازار، بر رونق بورس بیفزاید، بنابراین شکل‌گیری صف‌هاي خرید و فروش، روانی معاملات (liquidity) در بازار را مورد تهدید قرار مي‌دهد.
به عنوان مثال اگر سهامداری که سهمش در صف فروش فرو رفته، نیاز فوری به سرمایه‌اش پیدا کند، چاره‌اي ندارد، جز آنكه سهم خود را به صورت وکالتی و با قیمتی بسیار پایین تر از ارزش آن به شخص دیگری واگذار كند.
همچنین فرسایشی شدن این صف‌ها (به خصوص صف‌هاي فروش) مي‌تواند اثرات نامطلوبی بر روان جمعی بازار داشته باشد. به عنوان نمونه مي‌توان از شرکت‌هاي سیمانی در سال 84 و یا شرکت‌هايي مانند سرمایه‌گذاری غدیر و سرمایه‌گذاری بانکی ملی – که مدت‌هاي مدیدی صف فروش بودند- نام برد. (مورد آخر همچنان در صف فروش قرار دارد.)
نکته دیگر اینکه اگر نماد سهم‌هايي که با صف فروش و یا خرید مواجه ‌هستند به دلایلی همچون تعدیل پیش بینی سود، برگزاری مجمع سالانه یا مجمع افزایش سرمایه و . متوقف شود، در روز بازگشایی نماد، بازار با در‌نظر گرفتن وضعیت پیش از بسته شدن نماد به آن سهم قیمت مي‌دهد، یعنی مثلا اگر سهم پیش از بسته شدن نمادش دارای صف فروش باشد، پس از بازگشایی، بازار آن قدر قیمت را پایین مي‌آورد تا قیمت سهم را به نرخ تعادلی مورد نظر برساند، به دیگر سخن بازگشایی نمادها تمام تمهیدات قانون حجم مبنا را نقش بر آب مي‌کند!
نمونه‌هايي از این دست بسیار دیده شده، به عنوان مثال مي‌توان شرکت سرمایه‌گذاری غدیر را نام برد که پس از دو نوبت بازگشایی با افتی در حدود 40درصد مواجه شد. شرکت‌هاي پتروشیمی اراک و خارك، سنگ آهن گل گهر، باما، فرآوری مواد معدنی ایران و گروه بهمن از آخرین نمونه‌هاي این نوع بازگشایی هستند که توام با کاهش قیمتی بوده‌اند.

بازگشت به فهرست موضوعی مطالب

مطالب مشابه :

انبارداری چیست؟

رشته اموراداری - انبارداری چیست؟ - کاردانی اموراداری - کارشناسی مدیریت بازرگانی - رشته

وظایف مدیر

مدیر کیست و مدیریت چیست؟ علم و هنر اداره کردن گروهی از افراد در جهت نیل به اهداف خاص را

ارزش دفتری چیست؟

انجام خدمات حسابداری - ارزش دفتری چیست؟ سیستم سفارشات خرید و انبارداری سوئیفت چیست

درباره انبار و فرم های مربوط به آن

قبض انبار ( اعلامیه رسید کالا و مواد ) چیست ؟ پس از اینکه اجناس خریداری شده دریافت شد، ابتدا

انباردار ی در حج

انبارو انبارداری ر ا تعریف کنید. 1- وظیفه انبار دار قبل از اعزام به سفرحج وعمره چیست؟

حباب یک سهم چیست ؟

انجام خدمات حسابداری - حباب یک سهم چیست ؟ - انجام کلیه امور حسابداری و مالی واحدهای تجاری و

نرم افزار حسابداری و انبارداری فروشگاهی فارسیكام 2.8

نرم افزار حسابداری و انبارداری فروشگاهی فارسیكام 2.8. نرم افزار حسابداری چیست

حجم مبنا چیست؟

انجام خدمات حسابداری - حجم مبنا چیست؟ - انجام کلیه امور حسابداری و مالی واحدهای تجاری و شرکت ها

مزایا و معایب حجم مبنا

حجم مبنای هر سهم به تعداد کل سهام شرکت بستگی دارد و چون تعداد سهام شرکت ها باهم متفاوت است حجم مبنا هم در شرکت های مختلف متفاوت می باشد. سازمان بورس به منظور تعادل شیب تند روند های صعودی و نزولی اقدام به اعمال حجم مبنا کرد و در واقع اصلی ترین هدف اعمال حجم مبنا معقول سازی روند قیمتی سهام شرکت های داخل بورس بود. اما اگر در معاملات بورسی سهمی حجم مبنایش پر نشود چه می شود؟ ما در ادامه قصد داریم به بررسی این موضوع بپردازیم.

اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟

همانطور که اشاره کردیم حجم مبنا طبق تعداد کل سهام شرکت مشخص می شود و هرچه شرکت بزرگتر باشد و تعداد سهام شرکت بیشتر باشد، حجم مبنای آن هم بیشتر خواهد بود، بر همین اساس شرکت های بزرگتر کمتر دچار نوسانات قیمتی می شوند و همانطور که گفته شد هدف حجم مبنا جلوگیری از نوسانات غیرمعمول و کاذب قیمت سهم می باشد.

قبل از بررسی این سوال که ” اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟” باید درباره قیمت معامله و قیمت پایانی توضیحاتی را ارائه دهیم.

قیمت معامله: قیمت معامله به آخرین قیمتی که در تابلو مورد معامله قرار می‌گیرد میگویند.

قیمت پایانی چیست؟ قیمت پایانی در واقع میانگینی از قیمت های معامله شده سهم در ساعات معاملاتی و در یک روز معاملاتی طبق حجم معاملات می باشد و به زبان ساده قیمت پایانی سهم براساس میانگین وزنی قیمت سهم در طول یک روز معاملاتی، تعیین می‌شود.

اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟

در صورتی که در معاملات یک سهم حجم مبنای آن سهم پر نشود، به همان نسبت درصد نوسان قیمت آن سهم کم خواهد شد و قیمت پایانی هم بر همین اساس محاسبه و در نهایت در سامانه معاملات ثبت میگردد.

رابطه حجم مبنا و حجم معاملات

اگر میزان حجم معاملات سهم دست کم برابر با حجم مبنا باشد، در این صورت قیمت پایانی سهم را همان میانگین موزون محاسبه شده، در نظر میگیرند و در سامانه معاملات ثبت می‌گردد.
در صورتی که میزان حجم معاملات سهم کمتر از حجم مبنا باشد به اندازه همان مقدار نسبت، از مقدار کاهش یا افزایش قیمت سهم هم کم میشود و قیمت پایانی هم بر همین اساس محاسبه و در نهایت در سامانه معاملات ثبت میگردد.

پس وقتی مقدار معاملات سهم از حجم مبنا کمتر باشد، مقدار و درصد افزایش یا کاهش قیمت سهم نیز کمتر از حداکثر میزان افزایش یا کاهش تعیین شده براساس مقررات خواهد بود.

در معاملات بورسی اگر سهمی به حجم مبنا نرسد چه می شود؟

مزایا و معایب حجم مبنا

از مهم ترین مزایای حجم مبنا میتوان به جلوگیری از ایجاد قیمت‌های کاذب برای سهم اشاره کرد.
از برزگترین معایب حجم مبنای بالا در هنگام تشکیل صف خرید و فروش می باشد که باعث بلوکه شدن حجم زیادی از پول شده و نوسان قیمت در روند نزولی و صعودی کند می شود و سهم خشک خواهد شد و نوسان نمی کند.

در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی نماد سهم را بدون حجم مبنا و دامنه نوسان باز می کند و معاملات انجام می شود و مزایا و معایب حجم مبنا قیمت مورد نظر از طریق عرضه و تقاضا مشخص می شود.

نخستین سایت حسابداری و مهندسی مالی

حجم مبنا چيست ؟ و نحوه محاسبه قيمت ها در بورس

حجم مبنا حداقل تعداد برگه سهامی است که باید مورد معامله قرار گیرد تا سهم در پایان روز در قیمتی به ثبت برسد. حجم مبنا برای کنترل رشد بی رویه قیمت سهام در سال 1382تصویب شد. براین اساس درابتدای این قانون ودرسال82اساس براین بود که 15% از سهام کل یک شرکت طی یکسال مورد معامله قرار گیرد و روزهای کاری سال250روز فرض شده بود که بر آن اساس حجم مبنای روزانه یک سهم 0006/0 تعداد کل سهام شرکت میشد.اما از ابتدای سال1383این قانون تغییر کرد و از15درصد به 20% افزایش یافت و حجم معاملات روزانه به 0008/0 کل سهام شرکت افزایش یافت.

برای درک بهتر مثالی از حجم مبنا می زنیم:

حال فرض میکنیم قیمت روز قبل این سهم2000ریال بوده و امروز معاملات زیر برای سهم اتفاق افتاده است :

ساعت9: 4000 برگه به قیمت1990 ریال

ساعت10: 1000 برگه سهم به قیمت2020 ریال

ساعت11: 2000 برگه سهم به قیمت2030 ریال

ساعت12: 3000 برگه سهم به قیمت2040 ریال

برای محاسبه قیمت پایانی ابتدا میانگین وزنی می گیریم یعنی می گوییم:

پس میانگین قیمت مورد معامله امروز2016 ریال بوده اگر تعداد برگه مورد مزایا و معایب حجم مبنا معامله به حد نصاب می رسید(از حجم مبنا بیشتر می شد) این قیمت به عنوان قیمت پایانی مورد قبول بود اما چون تعداد برگه سهام مورد معامله قرار گرفته ده هزار تا و حجم مبنای سهم شانزده هزار برگه می باشد پس از مزایا و معایب حجم مبنا تناسب استفاده می کنیم.

از تناسب بالا X بدست می آید 10 ریال یعنی قیمت بسته شدن در پایان معاملات امروز برابر با 2010 ریال می شود.

آخرين اطلاعيه شركت بورس در مورد حجم مبنا:

فولاد مباركه اصفهان ـ سايپا ـ سرمايه گذاري غدير- ملي صنايع مس ايران ـ ايران خودرو- بانك پارسيان ـ سرمايه گذاري صندوق بازنشستگي ـ سيمان فارس خوزستان ـ گروه بهمن سرمايه گذاري بانك ملي ايران ـ مديريت پروژه هاي نيروگاهي ايران

مزايا و معايب حجم مبنا:

مهم‌ترین مزیت قانون حجم مبنا، جلوگیری از حرکات پرشیب و یکباره در روند قیمت‌ها است، به عنوان مثال زمانی که یک سهم در روند نزولی قرار مي‌گیرد، میزان عرضه بر تقاضا فزونی مي‌یابد و معمولا این چيرگي عرضه بر تقاضا، آن قدر پررنگ مي‌شود که حجم معاملات سهم به شدت کاهش یافته و اصطلاحا معاملات در آن نماد «قفل» مي‌شود. (که فعالان بازار از این حالت به عنوان «صف فروش»یادمي‌کنند.)
در این حالت به دلیل کاهش شدید حجم معاملات، بر اساس قانون حجم مبنا درصد نوسان پایان روز نیز کاهش مي‌یابد و لذا از سقوط برق آسای سهم جلوگیری مي‌شود. (عکس همین حالت در بازار صعودی برقرار است.) اما مساله‌اينجا است که ‌همین ویژگی قانون حجم مبنا بزرگ‌ترین عیب آن نیز به شمار مي‌آید، با شکل‌گیری صف‌هاي خرید و فروش در بازار، حجم زیادی از سرمایه سرمایه‌گذاران در این صف‌ها بلوکه مي‌شود، حجمی که مي‌تواند با گردش در سایر سهام بازار، بر رونق بورس بیفزاید، بنابراین شکل‌گیری صف‌هاي خرید و فروش، روانی معاملات ( liquidity ) در بازار را مورد تهدید قرار مي‌دهد.
به عنوان مثال اگر سهامداری که سهمش در صف فروش فرو رفته، نیاز فوری به سرمایه‌اش پیدا کند، چاره‌اي ندارد، جز آنكه سهم خود را به صورت وکالتی و با قیمتی بسیار پایین تر از ارزش آن به شخص دیگری واگذار كند.
همچنین فرسایشی شدن این صف‌ها (به خصوص صف‌هاي فروش) مي‌تواند اثرات نامطلوبی بر روان جمعی بازار داشته باشد. به عنوان نمونه مي‌توان از شرکت‌هاي سیمانی در سال 84 و یا شرکت‌هايي مانند سرمایه‌گذاری غدیر و سرمایه‌گذاری بانکی ملی – که مدت‌هاي مدیدی صف فروش بودند- نام برد. (مورد آخر همچنان در صف فروش قرار دارد.)
نکته دیگر اینکه اگر نماد سهم‌هايي که با صف فروش و یا خرید مواجه ‌هستند به دلایلی همچون تعدیل پیش بینی سود، برگزاری مجمع سالانه یا مجمع افزایش سرمایه و . متوقف شود، در روز بازگشایی نماد، بازار با در‌نظر گرفتن وضعیت پیش از بسته شدن نماد به آن سهم قیمت مي‌دهد، یعنی مثلا اگر سهم پیش از بسته شدن نمادش دارای صف فروش باشد، پس از بازگشایی، بازار آن قدر قیمت را پایین مي‌آورد تا قیمت سهم را به نرخ تعادلی مورد نظر برساند، به دیگر سخن بازگشایی نمادها تمام تمهیدات قانون حجم مبنا را نقش بر آب مي‌کند!
نمونه‌هايي از این دست بسیار دیده شده، به عنوان مثال مي‌توان شرکت سرمایه‌گذاری غدیر را نام برد که پس از دو نوبت بازگشایی با افتی در حدود 40درصد مواجه شد. شرکت‌هاي پتروشیمی اراک و خارك، سنگ آهن گل گهر، باما، فرآوری مواد معدنی ایران و گروه بهمن از آخرین نمونه‌هاي این نوع بازگشایی هستند که توام با کاهش قیمتی بوده‌اند.

1- نحوه محاسبه قيمت پاياني

محاسبه قيمت پاياني هر نماد براي اعمال در محاسبات شاخص و درصورتي که نماد مذکور در آن روز معامله داشته باشد، به شرح زير است:

اگر حجم معامله شده از حجم مبنا کمتر باشد :

Price = Closing price + (Traded volume)/ (Base Volume) *(VWAP - Closing Price)

در اين فرمول داريم :

Price = قيمت سهام براي محاسبه در شاخص

Closing price = قيمت پاياني روز معاملاتي قبلي

Traded Volume = حجم معامله شده از آن نماد در جلسه معاملاتي جاري

Base Volume = حجم مبنا

VWAP = قيمت ميانگين وزني، نحوه محاسبه VWAP (Volume Wieghted Average Price ) به شرح زير است:

VWAP = ?(Price * Traded Volume ) / ?Traded Volume

Traded Volume of trade = حجم هر معامله

Price = قيمت هر معامله

 اگر حجم معامله شده نماد از حجم مبنا بيشتر باشد، همان قيمت VWAP مبناي محاسبه قيمت پاياني در شاخص خواهد بود.

2- نحوه محاسبه شاخص

چگونگي محاسبه شاخص کل، شاخص تابلوهاي اصلي و فرعي، شاخص صنعت و شاخص گروهها به شرح زير است:

Index = ?(Pn * Qn ) * 100/Base (فرمول لاسپيرز):

Pn = قيمت بر اساس فرمولهاي فوق

Qn = سرمايه شرکت

براي شاخص کل، مجموع حاصلضرب آخرين قيمت در سرمايه کليه شرکتها بر عدد پايه تقسيم شده و با ضرب در عدد 100 شاخص کل محاسبه مي شود.

براي تابلو اصلي و فرعي کسر فوق فقط براي شرکتهاي موجود در آن تالار محاسبه شده و براي گروههاي صنعت، شاخص آن گروه بر اساس فرمول فوق و فقط براي آن گروهها محاسبه ميشود .

قيمت هاي تعادلي و تعديل پايه:

1- هنگام افزايش سرمايه از محل اندوخته (سهام جايزه):

هنگام افزايش سرمايه بهصورت سهام جايزه، با توجه به اينکه در اين موارد آورده نقدي نداريم، لذا پايه شاخص مزایا و معایب حجم مبنا نيز تعديل نخواهدشد و اگر قيمت سهام متناسب با افزايش سرمايه و مطابق فرمول زير کاهش يابد، شاخص تغيير نخواهد کرد:

Adjusted Price = Close Price / (1+ a)

Adjusted Price = قيمت تعادلي

Close Price = قيمت پاياني روز معاملاتي قبلي

a = ضريب افزايش سرمايه

حال اگر نمادي که افزايش سرمايه داشته است با قيمت تعادلي (Adjusted Price) باز شود، تغيير قيمت در شاخص نخواهيم داشت. بديهي است اگر نماد مذکور با قيمتي بالاتر از قيمت تعادلي باز شود، افزايش شاخص و در صورتي که با قيمتي پايين تر از قيمت تعادلي باز شود کاهش شاخص خواهيم داشت.

2- هنگام افزايش سرمايه از محل آورده نقدي (حق تقدم خريد):

در هنگام افزايش سرمايه از محل آورده نقدي، با توجه به آورده نقدي يا مبلغ صرف سهام، پايه شاخص مطابق فرمول زير نيازمند تعديل خواهدبود: :

New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap

Old Base = پايه شاخص روز قبل

Old Cap = ارزش بازار روز قبل

Right Cap = سرمايه حق تقدم

بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قيمت تعادلي زير باز شود، شاخص تغيير نخواهد يافت و اگر سهم با قيمت بالاتر از قيمت تعادلي باز شود افزايش شاخص خواهيم داشت:

Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1+a)

Adjusted Price = قيمت تعادلي پس از افزايش سرمايه

Close Price = قيمت پاياني روز معاملاتي قبل

a = ضريب افزايش سرمايه

شايان ذکر است که هنگام کاهش سرمايه (درصورتي که همراه با آورده نقدي نباشد) نيز همانند سهام جايزه عمل شده و در هنگام محاسبه قيمت تعادلي ضريب افزايش سرمايه منفي است.

3- هنگام افزايش سرمايه همزمان به صورت حق تقدم خريد سهام و سهام جايزه:

در مواقع افزايش سرمايه با توجه به آورده نقدي يا مبلغ صرف سهام نياز به تعديل پايه شاخص خواهيم داشت. جهت تعديل پايه داريم :

New Base = Old Base * (Old Cap + 1000 * Right Cap)/ Old Cap

Old Base = پايه شاخص روز قبل

Old Cap = ارزش بازار روز قبل

Right Cap = سرمايه حق تقدم

بعد از باز شدن نماد اگر سهام با قيمت تعادلي زير باز شود شاخص تغيير نخواهد يافت و اگر سهم با قيمت بالاتر از قيمت تعادلي باز شود، افزايش شاخص خواهيم داشت:

Adjusted Price = (Close Price + 1000* a) / (1 + a + b)

Adjusted Price = قيمت تعادلي پس از افزايش سرمايه

Close Price = قيمت پاياني روز معاملاتي قبل

a = ضريب افزايش سرمايه حق تقدم

b = ضريب افزايش سرمايه جايزه

شايان ذکر است که کاهش سرمايه (درصورتي که همراه با آورده نقدي نباشد) نيز همانند جايزه عمل شده و در هنگام محاسبه قيمت تعادلي ضريب افزايش سرمايه منفي و جهت تعديل پايه نيز سرمايه منفي در فرمول لحاظ مي شود.

4- هنگام افزودن يک شرکت جديد به شاخص

در هنگام اضافه کردن يک شاخص جديد بايد پايه شاخص به نحو زير تعديل شود تا تغييري در عدد شاخص نداشته باشيم. بديهي است که اين تعديل بعد از اولين معامله روي اين نماد خواهد بود:

New Base = Old base * (old cap + capital * price) / old cap

New base = پايه جديد شاخص

Old Base = پايه شاخص روز قبل

Capital = سرمايه شرکت وارد شده به شاخص

Price = قيمت معامله شده شرکت وارد شده به شاخص

Old Cap = ارزش بازار در پايان روز معاملاتي قبل ?(Pn * Qn )

5- شاخص بازده نقدي و قيمت

هدف از محاسبه اين شاخص تاثير اعلام سود نقدي بر پايه شاخص است و در حالت اعلام سود با توجه به کاهش احتمالي قيمت سهم، پايه شاخص به نحوي اصلاح خواهد شد که سبب کاهش شاخص نشود.

اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟

حجم مبنا

ایجاد ساز و کارمنظم و شفاف از جمله اهداف بورس بشمار می رود و سعی قانون گذاران همیشه بر این بوده که موانع موجود در بازار را در رابطه با قیمت سهام برطرف کرده تا در نتیجه ی آن قیمت دارایی های مالی به ارزش ذاتی خود نزدیک تر شوند. یکی از مهم ترین قوانین شکل گرفته، تصویب حجم مبنا می باشد که از آن به عنوان یک عامل کنترلی در برابر مزایا و معایب حجم مبنا نوسانات قیمت استفاده می شود. اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟ از دیگر سوالات رایج بورسی است که در این مقاله به آن می پردازیم. قابل تامل است که یکی از موضوعات مهم و پر اهمیت در رابطه با تابلو خوانی و بازار خوانی در بورس، مبحث حجم مبنا می باشد. هدف از تعیین حجم مبنا این است که قیمت های غیرواقعی برای سهم ایجاد نشود و اطمینانی باشد برای سرمایه گذاران که نوسانات قیمت سهم در نتیجه امر خرید و فروش تعداد مشخص شده ای از سهم است.

حجم مبنا چیست و اگر حجم مبنا پر نشود چه می شود؟

اگر حجم مبنا پر نشود

حجم مبنا حداقل سهام شرکت پذیرفته شده در بورس است که در طول روز معاملاتی باید مورد معامله قرار گیرد تا امکان افزایش یا کاهش قیمت برای سهم بر اساس سقف و کف دامنه نوسان روزانه فراهم باشد. باید دانست که مبنای قیمت یک سهم، قیمت پایانی است. از طرفی مبنای قیمت روزانه سهم میانگین وزنی قیمت معاملات در طول روز معاملاتی است با این شرط که به اندازه حجم مبنا معامله صورت گیرد، به تعبیر دیگر اگر حجم معاملات صورت گرفته کمتر از حجم مبنا باشد، قیمت پایانی نیز همان اندازه کم خواهد شد. اگر چندین روز معاملاتی حجم مبنا پر نشود مشکلی پیش نمی آید، اما گار معاملات در سه روز متغیر در قیمت های مثبت و منفی 4 باشد گره معاملاتی ایجاد می شود و برای رفع گره در روز آتی تغییرات قیمت 8 تا 12 درصد مجاز می باشد.
در واقع حجم مبنا زیرساختی که به معاملات، خرید و فروش سهام در بازار کمک می کند و اجازه می دهد تمام فعالان و تاثیرگذاران بازار از جمله ناشران، نمادها، کاگزاران و سهامداران حقیقی و حقوقی با امنیت بالا و به راحتی به معاملات خود بپردازند.

هدف و کاربرد حجم مبنا چیست؟

نمونه حجم مبنا

برای اینکه قیمت سهام رشد بی رویه‌ای نداشته و تحت مزایا و معایب حجم مبنا کنترل باشد، اصطلاح حجم مبنا در سال 1382 تصویب شد. که بر اساس آن 15% از کل سهام یک شرکت باید مورد معامله قرار می گرفت و چون تعداد روزهای کاری هم 250 روز فرض شده بود در نتیجه این امر حجم مبنای روزانه سهمی برابر با 0.0006 کل سهام شرکت بود. اما یک سال بعد یعنی در سال 1383 15% به 20% تغییر یافت و حجم مبنا نیز به 0.0008 افزایش یافت.
حال اگر حجم معاملات در طول روز معاملاتی آنقدری باشد که بتواند حجم مبنا را پر کند، قیمت پایانی سهم با میانگین موزون قیمت‌های معامله شده برابر خواهد بود ولی اگر حجم مبنا کمتر از مقدار در نظر گرفته شده باشد و پر نشود، قیمت پایانی نیز به اندازه آن میزان کسری، کم خواهد شد. اینکار بطور خودکار توسط سامانه معاملات انجام می شود و هیچ یک از معمله گران در محاسبه آن دخالتی ندارند.

حجم مبنا بر نوسانات قیمت چه تاثیری دارد؟

اگر حجم مبنا پر نشود

تعداد حجم مبنا براساس تعداد سهام شرکت تعیین می شود به تعبیر دیگر هر چقدر تعداد سهام شرکتی بیشتر باشد (شرکت بزرگتر)، حجم مبنا نیز عددی بالاتر خواهد داشت، به همین علت نوسانات کمتری مورد توجه شرکت‌ها با حجم مبنای بالاتر می باشد. پس هدف حجم مبنا جلوگیری از نوسانات غیرمعمول و کاذب قیمت سهم است و کاربرد اصلی آن محاسبه ی حجم مبنا می باشد که کلیات در بند قبلی گفته شد.

شرکت‌های پذیرفته شده در فرابورس، حجم مبنایی برابر 1 دارند. ناگفته نماند نمادها بعد از مجمع، تعدیل، شفاف سازی و … با حجم مبنای 1 بازگشایی می شوند.

مزایا و معایب حجم مبنا چیست؟

مهم ترین مزیت آن جلوگیری از ایجاد قیمت‌های کاذب می باشد، اما گاها به هنگام تشکیل صف خرید و فروش، باعث بلوکه شدن حجم زیادی از پول شده و نوسان قیمت در روند نزولی و صعودی کند می شود که با اصطلاح بازاری مزایا و معایب حجم مبنا ها سهم خشک شده و نوسان نمی کند، در چنین شرایطی سازمان بورس در یک محدوده زمانی نماد سهم را بدون حجم مبنا و دامنه نوسان باز کرده و معاملات انجام می شود که در نتیجه آن قیمت مورد نظر از طریق عرضه و تقاضا مشخص می شود.

سخن پایانی

سازمان بورس و ارواق بهادار تهران همواره به دنبال ایجاد فضایی امن و آرام برای انجام معاملات می باشد، به همین خاطر حجم مبنا را در قالب زیرساختی برای حفظ و افزایش آرامش و امنیت قرار داده است.

مزایا و معایب حجم مبنا

مزایا و معایب حجم مبنا