ماتریس SWOT چیست؟

این ابزار گرچه در نهایت به شکل یک ماتریس ساده نمایش داده می‌شود و خط مشی سازمان را مشخص می‌سازد اما برای تنظیم هرچه بهتر، در دل خود اصول و قواعد بسیاری دارد.

ماتریس SWOT چیست و تحلیل SWOT چگونه است؟

ماتریس SWOT ابزاری است که به طور گسترده ای پذیرفته شده است و بیشتر صاحبان مشاغل ، مدیران و بازاریابان با آن آشنا هستند. به دلیل سادگی یک ابزار جذاب استراتژی بازاریابی است. با این وجود این سادگی می‌تواند به نتایج مبهمی منجر شود. در درجه اول به این دلیل که ماتریس SWOT فاقد هر چارچوبی است که مشخص کند کدام یک از جنبه های کسب و کار باید تحلیل شود.

این بدان معنا نیست که ماتریس SWOT غیر کاربردی است. روشی وجود دارد که می‌توانید با استفاده از ابزارهای مدرن استراتژی ، از آن به عنوان روشی ساختارمندتر استفاده کنید تا بتوانید استراتژی کسب و کار و بازاریابی خود را با ارتباط بیشتر و احتمال موفقیت بیشتر شکل دهید.

مزایای ماتریس SWOT برای استراتژی بازاریابی

ماتریس SWOT چهار سوال بزرگ و در عین حال گسترده می‌پرسد. دو مورد اول : نقاط قوت (strength) و ضعف (weaknesses) کسب و کار شما و همچنین ارزیابی داخلی سازمان شماست. دو مورد دوم : کسب و کار شما چه فرصت هایی (opportunities) دارد و با چه تهدیدات (threats) بالقوه ای روبرو است که بتوانید موقعیت تجاری خود را در محیط خارجی ارزیابی کنید.

ارزیابی عوامل داخلی و خارجی برای تدوین استراتژی بازاریابی همچنان مهم است. به همین ترتیب ارزیابی هر دو جنبه “مفید” و “مضر” در کسب و کار و بدون آن نیز تصمیم گیرندگان را در شناسایی حمایت های مفید تجاری یا موانع مورد نیاز برای غلبه بر آنها راهنمایی می‌کند.

با این حال ، این روش هنوز فاقد هرگونه مرجع گسترده تری است. برای اینکه در توسعه استراتژی تجاری واقعاً مفید باشد ، به زمینه نیاز دارد. همان جایی است که بوم مدل کسب و کار مطرح می‌شود.

افزودن زمینه به ماتریس SWOT: بوم مدل کسب و کار

بوم مدل کسب و کار (Business Model Canvas) ابزاری است که به شما امکان می‌دهد کسب و کار خود را با استفاده از ۹ قسمت اصلی ایجاد کنید. سادگی آن بدان معنی است که شما می‌توانید به سرعت کسب و کار فعلی خود را ترسیم کنید. قسمت های آن عبارتند از:

1. مشتریان
2. پیشنهادهای ارزشی
3. کانال ها
4. ارتباط با مشتری
5. جریان های درآمد
6. شرکای اصلی
7. فعالیتهای کلیدی
8. منابع مهم
9. ساختار هزینه ها

استفاده از بوم مدل کسب و کار پیچیده نیست. عناصر سازنده از اصطلاحاتی استفاده می‌کنند که همه افراد حرفه ای با آن آشنا هستند. مهم این است که زمینه و چارچوب مرجع را که تحلیل SWOT فاقد آن است فراهم می‌کند.

مزیت واقعی بوم مدل کسب و کار این است که می‌توانید از آن برای طراحی ، به چالش کشیدن و آزمایش مدل های جدید تجاری استفاده کنید. کار شما چگونه پیش می‌رود و در آینده می‌توانید چه تجارت هایی را انجام دهید ، چه تغییراتی می‌توانید ایجاد کنید و سپس از بینش این آزمایشات برای شکل دادن به استراتژی بازاریابی و تجاری خود استفاده می‌کنید.

ارزیابی مدل های تجاری با تحلیل SWOT برای استراتژی بهتر بازاریابی

با استفاده از بوم مدل کسب و کار که اکنون یک چارچوب استراتژی ارائه می‌دهد ، می‌توان از تحلیل SWOT همراه با بوم برای ارائه تجزیه و تحلیل بیشتر استفاده کرد. این روش با استفاده از تحلیل SWOT پایه خوبی برای بحث در مورد استراتژی بیشتر و تصمیم گیری برای تجارت و بازاریابی فراهم می‌کند.

برای انجام این کار دو روش اصلی وجود دارد که به شرح زیر است. شما می‌توانید جزئیات مربوط به یک قسمت را دقیق بررسی کنید و سپس مفاهیم گسترده تری را در سطح کلان تحلیل کنید.

1. ارزیابی هر یک از اجزای سازنده : نقاط قوت ، ضعف ، فرصت ها و تهدیدها برای هر قسمت به صورت جداگانه
2. ارزیابی تصویر کلی: ارزیابی کل بوم ، برای درک پیامدهای متصل به هم و پیوسته

تحلیل نقاط قوت و ضعف قسمت های منفرد

برای شروع ، با استفاده از بوم ، مدل کسب و کار فعلی خود را ترسیم می‌کنید. سپس می‌توانید از یک روش امتیازدهی ساده (به عنوان مثال ۱ تا ۱۰ ، بسیار ضعیف تا بسیار قوی) برای امتیاز دهی به هر مورد استفاده کنید. اگر یک بخش داده شده بین ۱ تا ۵ امتیاز داشته باشد ، این یک نقطه ضعف است و شما می‌توانید آن را به همین ترتیب علامت گذاری کنید (به عنوان مثال با علامت “منها” در کنار آن) و کسانی که نمره ۶ تا ۱۰ دارند نقاط قوت هستند (با “مثبت” علامت گذاری کنید).

با این کار می‌توانید تصویری واضح از شکلی که اکنون کسب و کار شما در آن قرار دارد ، ارائه دهید .

تجزیه و تحلیل فرصت ها و تهدیدات قسمت های منفرد

برای شروع تجزیه و تحلیل جهت های احتمالی آینده کسب و کار ، مرحله قبلی را تکرار می‌کنید ، اما در عوض برای فرصت ها و تهدیدها ، به ثمر رساندن هر قسمت ساختاری را به صورت جداگانه انجام می‌دهید.

تجزیه و تحلیل تصویر کلی

در حالی که مشاهده جداگانه قست ها بسیار مفید است ، اما بین عناصر سازنده رابطه وجود دارد. به عنوان مثال ، قدرت روابط مشتری شما بر میزان ارتباط پیشنهادی شما با یک بخش مشتری خاص تأثیر می‌گذارد.
تعداد فعالیت ها و منابع کلیدی که باید تأمین کنید ، بر ساختار هزینه و سودآوری کلی شما تأثیر می‌گذارد.

بنابراین مهم است که سطح را بالا ببرید و بوم را به طور کلی تجزیه و تحلیل کنید ، با توجه به اینکه نقاط قوت و ضعف شما در مدل تجاری فعلی چیست و اینکه چگونه فرصت ها و تهدیدها می‌توانند به فرصت های جدید تجاری منجر شوند.

ارزیابی محیط خارجی

یکی دیگر از ابزارهای مفید همراه با بوم مدل کسب و کار ، نقشه محیط خارجی است. مجموعه ای از روابط که می‌توانند در اطراف مدل کسب و کار قرار بگیرند تا عوامل اصلی بازار خارجی را که می‌توانند بر کسب و کار شما تأثیر بگذارند ، ثبت کنند. مانند : نیروهای بازار ، روندهای کلیدی ، نیروهای صنعت و نیروهای اقتصاد کلان.

زمینه بوم یکی دیگر از ابزار مشابه برای ارزیابی محیط خارجی است.
هر دو این امکان را برای شما فراهم می‌کند تا مدل کسب و کار را گسترش داده و طیف گسترده تری از موضوعات مربوطه را شامل شود. این به ویژه هنگام ارزیابی فرصت ها و تهدیدهای تحلیل SWOT بسیار مفید است ، بنابراین بیش از فرض یا حکایت بر اساس واقعیت ها استوار است.

راهکار نهایی در مورد استفاده بهتر از تحلیل SWOT

به جای استفاده از تحلیل SWOT در سطح بالا ، برای ارزیابی کلیت تجارت یا بازاریابی خود ، سطح را پایین بیاورید. از آن در زمینه خاصی از کسب و کار خود و یا همراه با سایر استراتژی ها و ابزارهای تجزیه و تحلیل مانند مواردی که ذکر کردم استفاده کنید. با این کار می‌توانید در تحلیل SWOT زمینه بیشتری کسب کنید.

درصورتی که افراد مختلفی درگیر ارائه اطلاعات در مورد تحلیل SWOT باشند ، استفاده از آن در کنار سایر ابزارهای استراتژی به دیگران در تیم کمک می‌کند تا در یک صفحه قر ، درار بگیرند. در نهایت نتیجه منجر به تبدیل بهتر و نتایج استراتژیک بهتر می‌شود.

صفر تا صد تحلیل SWOT (سوات) ابزار تحلیل استراتژیک

تحلیل SWOT یا نمودار SWOT از مشهورترین ابزارهای تحلیل استراتژیک است و برخی از آن به عنوان سنگ‌بنای اصلی تحلیل استراتژیک یاد می‌کنند. این تکنیک که به عنوان تحلیل سوات یا اس دبلیو او تی نیز خوانده می‌شود نمایانگر فرصت‌ها، تهدیدها، نقاط ضعف و نقاط قوت سازمان است. اگر بخواهید در کسب‌وکار خود موفق باشید و از رقبا جلو بزنید، یکی از ابزارهایی که در تحلیل کسب‌وکار باید استفاده کنید همین ماتریس SWOT است!

این ابزار گرچه در نهایت به شکل یک ماتریس ساده نمایش داده می‌شود و خط مشی سازمان را مشخص می‌سازد اما برای تنظیم هرچه بهتر، در دل خود اصول و قواعد بسیاری دارد.

در حقیقت شاید هر کسی بتواند طی آموزشی کوتاه و چند دقیقه‌ای از تحلیل SWOT، روش تنظیم آن را فرا بگیرد و آن را اجرایی کند اما تا زمانی که تفکر استراتژیک و مدیریت استراتژیک سرلوحه این اقدام نباشد، احتمالا کیفیت خروجی چندان کارساز نخواهد بود و در طولانی مدت نیز این مورد خود را عیان خواهد کرد.

در نتیجه در این مطلب از PMPiran تحلیل SWOT را از صفر تا صد خواهید آموخت. موضوع این تحلیل را با مقدمه‌ای از مدیریت استراتژیک شروع خواهیم کرد و سپس به بیان چگونگی ترسیم آن خواهیم پرداخت و با چند مثال آموخته‌ها را تقویت خواهیم کرد. با ما همراه باشید.

مدیریت استراتژیک (Strategic Management)

حتما تا کنون با واژه­‌های استراتژی و استراتژیک برخورد کرده‌­اید ولی ممکن است مفهوم دقیق آن را به خوبی درک نکرده باشید.

مدیریت استراتژیک یا مدیریت راهبردی عبارت است از مدیریت منابع سازمان برای دستیابی به اهداف آن. در نظر ماتریس SWOT چیست؟ داشته باشید که اهداف بلندمدت سازمان توسط مدیران ارشد تدوین می‌­شود و در دسترس تمام سطوح سازمانی قرار می­‌گیرد.

اهمیت مدیریت استراتژیک

دنیای پر مخاطره امروز و تغییرات محیط کسب و کار (داخلی و خارجی) نیاز توجه به برنامه‌­ریزی را انکارناپذیر ساخته است. یکی از این برنامه‌­ریزی­‌ها، برنامه­‌ریزی استراتژیک می‌­باشد.

اخذ تصمیمات با اندیشیدن به مخاطرات و فرصت‌­ها باعث می­‌شود یک گام از رقبا جلوتر باشید و کنترل سرنوشت سازمان خود را به دست گیرید.

مدیریت استراتژیک که تحلیل SWOT را نیز به همین منظور می‌آموزیم، مزایای دیگری هم دارد که در زیر به برخی از آن‌­ها اشاره می­‌شود:

• افزایش مشارکت کارکنان و ایجاد انگیزه در آن­‌ها
• افزایش حمایت مدیران ارشد
• افزایش تعهد کارکنان و مدیران
• کاهش ریسک‌­های تصمیم‌­گیری
• افزایش اختیارات به کارکنان
• شفاف‌­سازی مسیر فعالیت‌­های سازمان در بلند مدت
• هم­سوسازی اقدامات عملیاتی در راستای اهداف مشخص

ابزار تحلیل مدیریت استراتژیک ؛ تحلیل SWOT چیست؟

با توجه به فهم ضرورت وجود مدیریت استراتژیک اکنون باید به دنبال ابزاری برای تحلیل آن باشیم. بدین منظور تحلیل SWOT یکی از قدرتمندترین ابزارها برای سازمان­‌های امروزی است. این ماتریس به شما کمک می­‌کند که فرصت‌­ها را کشف کنید و با شناخت تهدیدها آن‌­ها را مدیریت و با تمرکز بر نقاط قوت و کاهش نقاط ضعف در مناسب­ترین جایگاه قرار گیرید.

در ضمن در نظر داشته باشید از این ابزار معمولا با عنوان تحلیل سوات یا نمودار سوات هم یاد می‌شود.

اجزای ماتریس SWOT

همانطور که متوجه شدید، تحلیل SWOT چهار جزء دارد:

نقاط ضعف (Weaknesses):

این بخش از تحلیل SWOT در واقع نقاط ضعف عملکرد سازمان را در سطح مطلوب خود متوقف می­‌کند. این­‌ها مناطقی هستند که برای ادامه رقابت باید بهبود یابد. به عنوان مثال مارک تجاری ضعیف، بدهی‌­های زیاد، زنجیره تأمین ناکافی یا کمبود سرمایه.

نقاط قوت (Strengths):

قابلیت­‌ها و ویژگی‌­های مثبتی ماتریس SWOT چیست؟ که منجر به انجام موفقیت­‌آمیز ماموریت‌­های سازمان می‌گردد مانند: یک برند قوی، مشتری وفادار، ترازنامه قوی، فناوری منحصر به فرد و غیره.

فرصت‌­ها (Opportunities):

به عوامل خارجی مطلوبی اشاره دارد که می­‌تواند یک سازمان را از مزیت رقابتی برخوردار سازد. به عنوان مثال، اگر کشوری تعرفه­‌ها را کاهش دهد، یک تولیدکننده خودرو می­‌تواند با افزایش فروش و سهم بازار، خودروهای خود را به بازار جدید صادر کند.

تهدیدها (Threats):

به عواملی گفته می­‌شود که امکان آسیب رساندن به یک سازمان را دارند. به عنوان مثال، خشکسالی تهدیدی برای یک شرکت تولید کننده گندم است، زیرا ممکن است عملکرد محصول را از بین ببرد یا کاهش دهد. سایر تهدیدات معمول شامل مواردی مانند افزایش هزینه مواد، افزایش رقابت و غیره است.

ذکر این نکته حائز اهمیت است که قوت­‌ها و ضعف­‌ها مربوط به عوامل داخل سازمان و فرصت‌­ها و تهدیدها به عوامل خارج از سازمان مرتبط می­‌باشند.

تحلیل SWOT (SWOT Analysis)

ماتریس سوات محدود به شناسایی فرصت‌­ها، تهدیدها، ضعف­‌ها و قوت­‌ها نمی‌­شود بلکه می‌بایست با تحلیل آن­‌ها به استخراج استراتژی­‌ها منجر شود.

استراتژی چیست؟

استراتژی ابزاری است که مدیران برای رسیدن به یک یا چند هدف بلند مدت سازمان از آن استفاده می­‌نمایند. استراتژی همچنین می‌­تواند به عنوان یک جهت کلی برای شرکت و اجزای مختلف آن برای دستیابی به وضعیت مطلوب در آینده تعریف شود. استراتژی از روند برنامه­‌ریزی دقیق استراتژیک حاصل می­‌شود.

انواع استراتژی در تحلیل SWOT:

در ادامه به بررسی استراتژی‌هایی که حاصل تحلیل SWOT هستند می‌پردازیم.

استراتژی SO در تحلیل SWOT (استراتژی Maximax):

در واقع هدف از این استراتژی (Strengths – Opportunities) این است که از فرصت‌­های خارجی با تمرکز بر نقاط قوت شناسایی شده به بهترین شکل بهره‌­برداری گردد.

استراتژی WO در تحلیل SWOT (استراتژی Minimax):

استراتژی Weaknesses – Opportunities به منظور کاهش اثرات ناشی ماتریس SWOT چیست؟ از نقاط ضعف سازمان ازفرصت‌­های موجود استفاده می‌­شود.

استراتژی ST در تحلیل SWOT (استراتژی Maximin):

در استراتژی Strengths – Threats تمرکز بر این است که چه تدابیری اندیشیده شود تا به منظور غلبه (کاهش یا از بین بردن) بر تهدیدهای خارج از سازمان از نقاط قوت و توانمندی‌های سازمان استفاده نمود.

استراتژی WT در تحلیل SWOT (استراتژی Minimin):

هدف Weaknesses – Threats این است که چه تصمیماتی اتخاذ گردد که در برابر تهدیدهای شناسایی شده، ضعف­‌های سازمان به حداقل ممکن برسد.

کاربرد ماتریس اس‌دبلیواوتی

ماتریس SWOT علاوه بر این که در محیط کسب و کار کاربرد دارد و با ارزیابی شرایط مطلوب و نامطلوب سازمان به تدوین سند استراتژی کمک می­‌کند می‌­تواند در زمینه شخصی نیز مفید باشد و با شناخت استعدادها و توانمندی­‌ها بر ضعف­‌های خود غلبه کند و فرد را در مسیر شغلی یا فردی به موفقیت نزدیک نماید.

مزايا و محدوديت­‌های استفاده از روش تجزيه و تحليل سوات چیست؟

با این­که در قدرتمند و سودمند بودن ابزار سوات شکی نیست منتها اگر بخواهیم واقع­‌بین باشیم مانند هر تکنیکی محدودیت‌­هایی نیز دارد که در زیر هم به مزیت­‌ها و هم به معایب آن اشاره می‌­شود.

مزیت­‌ها:

• اتخاذ استراتژی متناسب با اهداف واقع‌­بینانه
• بهره­‌وری موثر از منابع سازمان با شناخت ضعف­‌ها و قوت­‌ها
• شناخت وضعیت موجود و ترسیم چشم­انداز آینده
• استفاده مطلوب از فرصت‌­های احتمالی
• اندیشیدن تدابیر و راهکارهای لازم در مقابل تهدیدات پیش رو با استفاده از توانمندی‌­های مثبت سازمان
• استفاده از فرصت‌­ها برای غلبه بر ضعف­‌ها

محدودیت‌ها:

• ارزیابی­‌های ذهنی
• تناقض در تشخیص یک عامل به عنوان تهدید یا فرصت توسط مدیران
• گاها ارائه استراتژی‌های متناقض

نمونه تحلیل SWOT

نمونه­‌ای از ماتریس تحلیل SWOT یک شرکت در حوزه نفت و گاز

– عدم توجه کافی به پرسنل جهت فراهم آوردن تسهیلات رفاهی مناسب

– نامناسب بودن فضای اداری محیط کار (ارگونومی، چیدمان و موقعیت فیزیکی محیط کار)

– عدم ارزیابی مصرف انرژی، منابع و مواد مصرفی

– حمایت مدیریت عامل

– تشکیل دوره­ایی کمیته حفاظت فنی و بهداشت کار در پروژه­‌ها

– توجه مدیر ارشد به مسائل مسئولیت­‌های اجتماعی

– وجود نیروهای خبره در زمینه HSE پروژه

– تلاش شرکت­‌های رقیب برای تقویت سیستمهای HSE

– قرار گرفتن در Black list در صورت بروز حادثه کاری منجر به فوت

– کاهش اعتبار سازمان

– مشکلات قضایی در شرایط رخداد حوادث

– تخفیف­‌ها و حمایت‌­های دولت در خصوص مصرف انرژی

– توجه مجامع ملی و بین‌المللی به مسئله محیط زیست

– فارغ‌التحصیلان مجرب دانشگاهی در حوزه HSE

نمونه استراتژی‌­های استخراج شده از ماتریس سوات

استراتژی SO:	استقرار سیستم‌های مدیریتی و التزام به رعایت قانون و مقررات
استراتژی WO:	اصلاح الگوی مصرف انرژی

فرهنگ‌سازی، توانمندسازی و ارتقا آگاهی کارکنان در حوزه HSE

به چالش کشاندن حرفه‌ای ذهن با Case Study!

شاید تاکنون اسم مطالعه موردی (case study) را شنیده باشید. اما مطالعه موردی دقیقاً چیست و چه مزایایی دارد؟

یک مطالعه موردی شامل بررسی دقیق، عمیق و جزئی یک مورد یا موارد خاص در یک زمینه دنیای واقعی است که در آن محقق داده‌های عمیق مربوط به چندین متغیر را بررسی می‌کند.

مطالعه موردی زمانی طراحی می‌شود که بخواهید دانش کامل، متنی و عمیق در مورد یک موضوع خاص در دنیای واقعی کسب کنید. به شما اجازه می‌دهد مشخصات اصلی، معانی و پیامدهای پرونده را کشف کنید.

در کیس استادی ممکن است فقط از یک مطالعه موردی استفاده شود که در آن یک موضوع واحد را عمیقاً کاوش می‌کند، یا چندین مورد را برای مقایسه و روشن‌کردن جنبه‌های مختلف مسئله تحقیق انجام می‌دهد.

مطالعه موردی در حال حاضر یکی از متداول‌ترین روش‌های تحقیق کیفی در تحقیقات آکادمیک است و در بسیاری از دوره‌های مطالعاتی در مقطع ارشد و دکتری در دانشگاه‌ها و سازمان‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد و افراد می‌توانند قدرت حل مسئله و دانش خود را در زمینه موردنظر به چالش بکشانند.

کیس استادی‌ها پدیده‌های پیچیده در محیط را بررسی می‌کنند. این روش تحقیق به محقق اجازه می‌دهد تا یک موضوع یا پدیده را در نظر بگیرد و آن را با سؤال تحقیق حل و بررسی کند.

مطالعات موردی در تجارت ممکن است بررسی استراتژی یک مسئله شرکت خاص یا یک مورد گسترده‌تر را پوشش دهد.

محقق پس از مطالعه کیس استادی، بینش عمیق‌تری نسبت به پدیده به دست می‌آورد و پس از مطالعه باید به درکی نسبت به موردمطالعه برسد و برای سؤالات مطالعه دنبال پاسخ باشد.

مانند پرستار و پزشکی که بیماری را مورد ارزیابی قرار می‌دهند تا راه‌حل مناسبی را برای بهبود بیمار پیدا کنند.

اکنون ما می‌خواهیم مطالعات موردی کامل و غنی تهیه کنیم و در اختیار شما بگذاریم. هدف ما همراهی و کمک به شما برای به چالش کشاندن دانش و توانایی حل مسئله ذهن شماست.

در اولین مورد از سری کیس استادی‌ها، ما برای شما کیس کمپانی اپل را آورده‌ایم. در این کیس شما با تحلیل و بررسی متن و جداسازی نکات مهم، ابزار استراتژیک SWOT را طراحی کنید؛ بنابراین متن کیس را با دقت بخوانید و نکات مورداستفاده برای طراحی SWOT را جدا کنید.

پس از بررسی و رسم SWOT برای اطمینان از درست بودن تحلیل خود یا نقد و بررسی آن، نتیجه تحلیلتان را از طریق آدرس ایمیل [email protected] با ما به اشتراک بگذارید.

در صورت تمایل برای مطالعه کیس استادی‌های بعدی ما می‌توانید از طریق شبکه اجتماعی لینکدین نیز ما را دنبال کنید.

فایل کیس استادی را از این جا دانلود کنید :

جمع­‌بندی

به منظور جمع­‌بندی باید گفت تحلیل SWOT ابزاری است برای برنامه­‌ریزی استراتژیک و تقریبا همواره می‌­تواند نقاط قوت، ضعف، تهدیدات و فرصت‌­ها را شناسایی و در نتیجه برای رسیدن به موفقیت و حفظ مزایای رقابتی و تدوین تصمیمات بلند مدت مفید باشد.

ماتریس SWOT چیست؟

همه کسب و کارا به پیشرفت روزانه نیاز دارن. واسه همین لازمه که روش هایی رو برای بررسی کسب و کارشون پیدا کنن. ماتریس SWOT یکی از اون بررسی ها و تحلیل های خوبیه که می تونین برای بهتر شدن کارتون ازش استفاده کنید. اما اول از همه باید از خودتون بپرسید که اصلا آنالیز سوآت چیه؟ خود ماتریس SWOT مخفف چه کلماتیه؟ در کنار من باشید تا در مورد این موارد باهم گپ بزنیم.

ماتریس SWOT

خود کلمه SWOT مخفف ۴ کلمه Strengths، Weaknesses، Opportunities و Threats است. که به ترتیب یعنی نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدید ها. این چهار مورد چهار جنبه مهم تجارت شما رو به طور تکنیکی ارزیابی می کنه.

استفاده از این تحلیل به شما کمک می کنه که مزیت ها و کاستی های کار خودتون رو پیدا کنید، شانس شکست رو کم کنید و خطراتی که ممکنه سر راه کسب و کارتون باشه رو پیش بینی کنید. می تونید بعد از خوندن این مطلب برای خودتون برنامه ریزی کنید و از رقبای خودتون پیشی بگیرید.

نحوه انجام تجزیه و تحلیل با ماتریس SWOT

قبل از هرچیز باید یه صفحه رو به ۴ قسمت مساوی تقسیم کنید. می تونید جدول آماده تحلیل سوآت رو هم آنلاین دانلود کنید. به هرحال نوشتن دستی اون یا کشیدن طرحش توی لپ تاپ کاریتون می تونه بهتر به شما کمک کنه.

۱: یک تیم حرفه ای استخدام کنید

شاید تعجب کنید از این که یه سری تیم حرفه ای هستن کارشون اینه که کسب و کار های بقیه رو تحلیل کنن و نقاط ضعف و قوت اون ها رو پیدا کنن.

هر چند که فکر می کنم کسی بهتر از خود شما نمی دونه که کجا دارین خوب پیش میرین و کجا کارتون خراب شده، اما استخدام چنین تیم هایی خالی از لطف نیست. می تونین با استخدام همچین تیمی ۴ بخش تحلیل رو پر کنید.

اگه هم دوست ندارید که تیمی برای این کار استخدام کنید، پس خودتون و کارکنان شرکت دست به کار بشین و شروع کنین به بررسی موارد چهارگانه تحلیل سوآت.

۲: نقاط قوت رو بررسی کنید

اولین قسمت از تحلیل سوآت مربوط به نقاط قوت کسب و کار شما است. در واقع نقاط قوت کار هایی هستن که شما به خوبی مدیریت کردین یا چیزایی که شما رو از بقیه رقبا متمایز می کنه. به این فکر کنین که چه مواردی شما رو از بقیه بهتر کرده و اونا رو توی این بخش یادداشت کنید.

۳: نقاط ضعف

بیاین با خودتون صادق باشین، هیچ مجموعه اونقدر کامل نیست که نقطه ضعفی نداشته باشه. یادتون باشه که ماتریس SWOT برای ارزیابی بهتر خود شماست و قرار نیست اینا رو کسی ببینه پس صادقانه خودتون و مجموعتون بدون هیچ تنشی هر بخشی که فکر می کنید مشکل ایجاد کرده و الان نقطه ضعف مجموعتونه رو توی این بخش یادداشت کنید.

۴: فرصت ها را غنیمت شمارید

شاید به خودتون بگید که چطور می تونید فرصت ها رو بررسی کنید. خب کار خیلی ساده ایه کافیه بررسی کنید که چه چیز های مثبتی قراره برای تجارت شما پیش بیاد که برای به دست آوردنش باید خودتون رو ارتقا بدین.

فرصت ها موقعیت هایی هستن که هر کسب و کاری ممکنه باهاش رو به رو بشه. با این فرصت ها می تونین کارتون رو رونق ببخشین یا اون رو ارتقا بدین. خوب فکر کنید و همه این موارد رو ثبت کنید.

۵: تهدید ها رو جدی بگیرید

فکر می کنید به چه مواردی می گن تهدید؟ توی دنیای تجارت به هرچیزی که می تونه روی کسب و کار شما تاثیر منفی داشته باشه و مربوط به دنیای خارج باشه، برای شما تهدید محسوب میشه.

برای هر کسب و کار خیلی حیاتیه که حتما تهدید های خودش رو شناسایی کنه و سعی کنه راه حلی برای اونا پیدا کنه. باید آمادگی مقابله با هر مشکلی رو داشته باشید.

آشنایی با ماتریس SWOT و کاربردهای آن

ماتریس SWOT یا (SWOT Analysis) روشی مفید برای فهم نقاط قوت، ضعف و همین‌طور شناساییِ فرصت‌ها و تهدیدهای پیشِ ‌رو است. ماتریس SWOT در کسب و کار کمک می‌کند موقعیت پایداری در بازار به دست آورید و در زمینه شخصی نیز کمک می‌کند تا شغل خود را در مسیری توسعه دهید که بهترین استفاده را از استعدادها، توانایی‌ها و فرصت‌های خودتان ببرید.

استفاده از ماتریس SWOT در کسب‌وکار

ماتریس SWOT بسیار قدرتمند است، زیرا به شما کمک کند تا با کمی فکر، فرصت‌هایی را کشف کنید که برای بهره‌برداری از آن‌ها در جایگاه مناسبی هستید. با فهم ضعف‌های کسب‌وکارتان، می‌توانید تهدیدها را مدیریت کرده و از پیشِ رو بردارید. در غیر این‌صورت، این تهدیدها هستند که ناگهان شما را در بَر خواهند گرفت. اما فراتر از این، با نگاهی به خودتان و رقیب‌هایی که از ماتریس SWOT استفاده می‌کنند، می‌توانید استراتژی‌ای را طراحی کنید که کمک می‌کند خودتان را از رقبا متمایز کنید تا بتوانید در بازار، رقابت موفقی داشته باشید.

چگونه از این ابزار استفاده کنیم؟

این ابزار که در دهه‌ی ۶۰ میلادی، توسط آلبرت اس هامفری (Albert S. Humphrey) به وجود آمد، هم‌چنان، استفاده‌ای که همان زمان‌ها داشته را دارد و اصلا منسوخ نشده است. به همین دلیل از این تحلیل می‌توانید به عنوان یک ابزار جدی برای تدوین استراتژی با مشارکتِ افراد و متخصصان شاغل در بخش‌های مختلف سازمان استفاده کنید.

نکته:
نقاط قوت و ضعف، اغلب مربوط به داخل سازمان هستند، در حالی که فرصت‌ها و تهدیدها به طور کلی مربوط به عوامل خارجی هستند. به همین دلیل، گاهی اوقات تحلیل SWOT را (Internal-External Analysis) دانسته و ماتریس SWOT را (IE Matrix) می‌نامیم.

پاسخ دادن به پرسش‌های زیر در ایجاد ماتریس SWOT شما را یاری خواهند کرد:

نقاط قوت

• سازمان شما چه مزیت‌هایی دارد؟
• چه کاری را بهتر از دیگران انجام می‌دهید؟
• از چه منابعِ کم‌هزینه یا منحصربه‌فردی می‌توانید استفاده کنید که دیگران نمی‌توانند؟
• افرادی که در بازار شما فعال هستند، چه نقاط قوتی در شما می‌بینند؟
• چه نتایجی به این معنی هستند که شما «فروش خوبی داشته‌اید»؟
• پیشنهاد فروش منحصربه‌فرد (USP) سازمان شما چیست؟

نقاط قوت خود را هم از چشم‌انداز داخلی در نظر بگیرید و هم از نقطه‌نظر مشتری‌ها و افرادی که در بازار شما فعال هستند. اگر در شناساییِ نقاط قوت مشکلی دارید، فهرستی از ویژگی‌های سازمان‌تان بنویسید، به این امید که تعدادی از موارد ذکر شده در این ماتریس SWOT چیست؟ فهرست، همان نقاط قوت باشند! وقتی به نقاط قوت‌تان نگاه می‌کنید، در ارتباط با رقیبان‌تان به آن‌ها فکر کنید. برای مثال، اگر همه‌ی رقیب‌های شما محصولاتی باکیفیت بالا ارائه می‌کنند، پس دیگر، فرآیند تولید باکیفیتی بالا، در بازار فعالیت شما، نقطه‌ی قوت محسوب نمی‌شود، بلکه یک ضرورت است.

نقاط ضعف

• چه عواملی را می‌توانید بهتر کنید؟
• از چه مواردی باید دوری کنید؟
• افرادی که در بازار شما فعال هستند، چه چیزهایی را به عنوان نقاط ضعف می‌بینند؟
• چه عواملی باعث می‌شود فروش را از دست بدهید؟

این موارد را نیز، در قالب داخلی و خارجی در نظر بگیرید. آیا دیگران از نقاط ضعفی آگاهی دارند که شما نمی‌بینید؟ آیا رقیب‌هایتان کاری را بهتر از شما انجام می‌دهند؟ در این زمینه بهترین کار این است که واقع‌گرا باشیم و سریع‌تر با هر حقیقتِ ناخوشایندی روبرو شویم.

فرصت‌ها

• چه فرصت‌های خوبی را می‌توانید شناسایی کنید؟
• از چه روندهای جالبی آگاهی دارید؟
• فرصت‌های مفید از مواردی مانند این‌ها حاصل می‌شوند:
  1. تغییرات در فناوری و بازار، هم در مقیاس گسترده و هم محدود
  2. تغییرات در سیاست‌های دولت در حوزه‌ی کاریِ شما
  3. تغییرات در الگوهای اجتماعی، جمعیتی، سبک زندگی و غیره
  4. رویدادهای محلی

نکته:
روشی مفید برای چگونه دیدن فرصت‌ها این است که به نقاط قوت خود نگاه کنید و از خود بپرسید آیا این‌ نقاط قوت، فرصتی را ایجاد می‌کنند؟ به همین شیوه، به نقاط ضعف خود نگاه کنید و بپرسید آیا از بین بردن این نقاط ضعف، فرصتی ایجاد می‌کند؟

تهدیدها

• با چه موانعی روبرو هستید؟
• رقیب‌های شما چه کار می‌کنند؟
• آیا استانداردهای کیفی یا ویژگی‌های شغلی یا محصولات یا خدمات شما در حال تغییر هستند؟
• آیا تغییر فناوری، موقعیت شما را تهدید می‌کند؟
• آیا با مشکل بدهی و کمبود نقدینگی مواجه هستید؟
• آیا نقاط ضعف‌تان می‌تواند کسب‌وکار شما را به طور جدی تهدید کند؟

نکته:
وقتی به فرصت‌ها و تهدیدها نگاه می‌کنید، تحلیل PEST می‌تواند کمک کند تا از عوامل خارجی غفلت نکنید. عواملی مانند مقررات دولتی جدید یا تغییرات فناورانه در صنعت.

نکته‌های بیشتر درباره‌ی ماتریس SWOT

اگر برای تدوین استراتژی از ماتریس SWOT به عنوان ابزاری جدّی استفاده می‌کنید و نه یک دست‌گرمیِ گاه‌و‌بی‌گاه، باید در به‌کارگیریِ آن ثابت قدم باشید.

• فقط اظهارات دقیق و قابل اثبات را بپذیرید (برای مثال به جای بیان کلی «به پولش می‌ارزد» عبارت «در تأمین فلان ماده‌ی اولیه، ۱۰ میلیون صرفه‌جویی در هزینه‌ها به ازای هر تُن وجود دارد» را بپذیرید).
• فهرست‌های طولانی نوشته شده را بی‌رحمانه هرس کرده و آن‌ها را اولویت بندیکنید تا وقت‌تان را صرف فکر کردن به مهم‌ترین عوامل کنید.
• اطمینان حاصل کنید که گزینه‌های ایجادشده، در فرآیند تدوین استراتژی، به مرحله‌های بعدی هم منتقل می‌شوند.
• آن را در مناسب‌ترین سطح به کار بگیرید. برای مثال، شاید به جای به‌کارگیری در سطح مبهمِ کل شرکت، باید این ابزار را در سطح محصول یا خط تولید محصول به کار بگیرید.
• آن را در کنار ابزارهای دیگر استراتژیِ بکار بگیرید تا تصویر جامعی از وضعیتی که در آن هستید به‌دست آورید.

برای نمونه

یک کسب‌وکارِ مشاوره‌ای استارتاپی، از ماتریس SWOT استفاده کرده است. ببینید چگونه این تحلیل را به کار گرفته است:

نقاط قوت

• ما می‌توانیم خیلی سریع واکنش نشان دهیم، چرا که کاغذبازی نداریم و نیازی به تأیید مدیران بالادستی هم نیست.
• ما می‌توانیم خدمات پشتیبانیِ خیلی خوبی ارائه کنیم چراکه فعلا کار کمی داریم و این یعنی زمان زیادی داریم که به مشتری اختصاص دهیم.
• مشاور ارشد ما شهرت زیادی در بازار دارد.
• اگر بفهمیم برنامه‌های ما برای بازاریابی‌ مؤثر نیستند، می‌توانیم سریع تغییر مسیر دهیم.
• مخارج کلی ما کم است، پس می‌توانیم قیمت خوبی به مشتری پیشنهاد دهیم.

نقاط ضعف

• شرکت ما حضور و شهرت کمی در بازار دارد.
• ما کارمندهای کمی داریم و آن‌ها هم مهارت‌های اندکی در حوزه‌های فراوان دارند.
• در مقابلِ غیبت‌های اجتناب ناپذیر کارمندهای کلیدی یا ترک شرکت توسط آن‌ها آسیب‌پذیریم.
• نقدینگیِ ما در مراحل اولیه نامطمئن خواهد بود.

فرصت‌ها

• حوزه‌ی کسب‌وکار ما در حال گسترش است و فرصت‌های فراوانی برای موفقیت در آینده دارد.
• دولت می‌خواهد کسب‌وکارهای محلی را تقویت کند.
• ممکن است رقیب‌هایمان در هماهنگ‌شدن با فناوری‌های جدید، کند و آهسته عمل کنند.

تهدیدها

• پیشرفت‌های فناوری ممکن است این بازار را طوری تغییر بدهد که دیگر نتوانیم با آن هماهنگ شویم.
• تغییری کوچک در تمرکز و برنامه‌های یکی از رقیبان بزرگ، می‌تواند همه‌ی موقعیتی که در بازار به‌دست آورده‌ایم را از بین ببرد.

در نتیجه‌ی تحلیل آن‌ها، ممکن است این شرکت مشاوره تصمیم بگیرد برای واکنش سریع و ارائه‌ی خدمات ارزشمند به کسب‌وکارهای محلی و دولتی، تخصص پیدا کند. برای گرفتن بیشترین مقدار ممکن سهم بازار و صرفه‌جویی در بودجه تبلیغاتی موجود، بازاریابی با تمرکز بر روی رسانه‌های محلی خواهد بود و مشاوره هم تا جایی که ممکن است، باید نسبت به تغییرات در زمینه‌ی فناوری به‌روز بماند.

این ابزار تحلیل، هم‌چنین کمک می‌کند تا بهتر بتوانیم انتخاب‌های استراتژیک پیش روی خود را شناسایی کنیم، (توجه داشته باشید که در اینجا استراتژی یعنی هنر تصمیم گیری و انتخاب بهترین ماتریس SWOT چیست؟ گزینه‌ها برای موفقیت در کسب و کار و نیز موفقیت در زندگی). به این ترتیب پس از شناخت دقیق فرصت‌ها، تهدیدها (عوامل بیرونی)، نقاط قوت و ضعف (عوامل درونی) با ترکیب دو‌به‌دوی عوامل بیرونی و درونی سعی می‌کنیم پاسخ پرسش‌های زیر را پیدا کنیم.

ترکیب فرصت‌ها و نقاط قوت: چگونه می‌توان به کمک نقاط قوت به بهترین نحو ممکن از فرصت‌ها استفاده کرد؟

ترکیب تهدیدها و نقاط قوت: چگونه می‌توان با بهره‌مندی از توانمندی‌های خود، از تهدیدها و خطرات احتمالی پیش‌ رو، اجتناب کرد؟

ترکیب فرصت‌ها و نقاط ضعف: چگونه می‌توان از فرصت‌های پیش ‌رو، برای غلبه بر نقاط ضعف خود استفاده کرد؟

ترکیب تهدیدها و نقاط ضعف: برای این‌که در مواجهه با تهدیدات پیش ‌رو، ضعف‌های خود را به کمترین حد ممکن برسانیم، چه تمهیداتی را باید لحاظ کرد؟

مدل SWOT چیست؟ چه کاربردی دارد؟ – معرفی مدل SWOT با رویکرد تحلیل سیستم و محیط

مدل SWOT چیست؟ چه کاربردی در علوم استراتژیک دارد؟ در این نوشتار آموزشی بررسی خواهیم کرد.

فهرست مطالب و عناوین

دیدگاه سیستم‌محور و مدل SWOT

در دیدگاه سیستمی ، یک سیستم وجود دارد که در یک محیط قرار گرفته. با بررسی سیستم ، ویژگی‌های سیستم را به دست می‌آوریم و با بررسی محیط ، عوامل محیطی‌ای را که می‌توانند روی سیستم ما اثر بگذارند.

سیستم چیست؟

سیستم هر چیزی است که دارای اجزاء هماهنگ باشد (از نظر ایستایی – ساختاری) و هدایت کننده یک فرآیند باشد (از نظر پویایی – رفتاری).

ویژگی‌های سیستم

مجموعه‌ای هماهنگ از اجزاء که با هم در تعامل و ارتباطند.

سیستم بستر نوعی کنش و رفتار را فراهم می‌کند که دارای ورودی ، پردازش و خروجی است. این رفتار ، فرآیند نام دارد.

سیستم در محیط قرار دارد و از مؤلفه‌های محیط بیرونی تأثیر گرفته و روی محیط متقابلاً اثر می‌گذارد.

یک کارخانه را در نظر بگیرید.

این خط تولید دارای یک خط تولید است. (سیستم – مجموعه هماهنگ از اجزاء و دارای هدف)

این خط تولید دارای ورودی است. (مواد اولیه)

این خط تولید دارای خروجی است. (محصولات)

برای تبدیل مواد اولیه (ورودی) به محصولات (خروجی) یک پردازش در خط تولید رخ می‌دهد که مجموعا همان فرآیند سیستم است.

این خط تولید ماتریس SWOT چیست؟ در یک محیط داخلی قرار گرفته است. محیط داخلی کارخانه که شامل بخش‌های مختلف خطوط تولید دیگر ، انبار ، واحد‌های اداری ، مالی و … است.

این خط تولید با مجموعه کارخانه در یک محیط خارجی قرار گرفته است. تأمین‌کنندگان ، بازاریابان و فروشندگان و … .

اصل بقا

هدف اصلی و بنیادی هر سیستمی ، بقا و موجودیت خودش است. (به ویژه سیستم‌های ارگانیک) هر برهم‌کنشی که سیستم با محیط اطراف خود داشته باشد ، می‌تواند بقای آن را تقویت یا تضعیف کند.

بقای سیستم در چه صورتی تقویت می‌شود؟

در صورتی که عاملی از درون یا محیط به این بقا کمک کند. هم‌چنین عواملی درونی و محیطی می‌توانند سبب تضعیف بقای سیستم گردند.

با این تعاریف ، ما به مؤلفه‌های اصلی ساخت و درون‌مایه مدل خواهیم رسید:

مؤلفه‌های اصلی مدل SWOT

• عوامل درونی تقویت کننده بقا ، نقاط قوت هستند. (Strength)
• عوامل درونی تضعیف کننده بقا ، نقاط ضعف هستند. (Weakness)
• عوامل بیرونی یا محیطی تقویت کننده بقا ، فرصت هستند. (Opportunity)
• عوامل بیرونی یا محیطی تضعیف کننده بقا ، تهدید هستند. (Threat)

در هر بخش ازسیستم ، ساختار یا فرآیند ، اگر ضعفی رخ دهد ، یک نقطه ضعف محسوب می‌شود.

چند نوع محیط داریم؟

حال ادامه و برای دادن پاسخ درست به این پرسش که تحلیل SWOT چیست؟ به تقسیم‌بندی انواع محیط می‌پردازیم.

محیط بیرونی که شامل محیط خرد و محیط کلان است.

محیط خرد شامل مشتریان و رقبا می‌باشد.

محیط کلان شامل جامعه ، دولت ، کلیت اقتصاد ، تکنولوژی ، محیط زیست ، قوانین و … می‌باشد.

نکات مهم در تحلیل محیط

برای پیدا کردن فرصت‌ها و تهدیدهای محیط خرد ، رقبا را تحلیل کنید. نقاط ضعف رقبا می‌تواند فرصتی برای شما باشد و بالعکس. هم‌چنین نقاط قوت آن‌ها می‌تواند تهدیدی برای شما باشد و برعکس.

برای پیدا کردن فرصت‌ها و تهدیدهای محیط کلان ، به محرک‌های اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی ، زیست‌محیطی ، تکنولوژیکی و … در مقیاس وسیع بنگرید. تحلیل PEST و مشتقات آن برای همین امر مناسب است.

روش پیاده سازی SWOT

برای پیدا کردن روش پیاده سازی SWOT برای هر چهار مؤلفه در کسب و کار خودتان از روش‌های طوفان فکری و دلفی پرسش‌هایی را یافته و پاسخ دهید.

نقاط قوت

چه چیزهایی باعث قدرتمند شدن برندتان می‌شود؟

مزیت رقابتی شما که باعث تمایزتان از رقبا می‌شود چیست؟

در چه زمینه‌ای برتری خاص و بلامنازع دارید؟

در چه میدان‌ها و عرصه‌هایی پیروزی با شما بوده؟

ابزار خاصی که به شما قدرت می‌بخشد چیست؟

مهارتهایی که سبب قدرت شما می‌شود چیست؟

منابع انسانی و نیروهای قدرتمند شما چه کسانی هستند؟

دانشی که باعث تمایزتان می‌شود کدام است؟

نقاط ضعف

کدام یک از فعالیتتان جزو توانایی سازمان شما و شایستگی اصلی آن نیست؟

در چه حوزه‌ای کاملا ضعیف عمل می‌کنید؟

در چه فعالیتی منابع انسانی شما ضعیف عمل می‌کنند؟

در چه بخش‌هایی مهارت مناسب وجود ندارد؟

در چه کارهایی ابزار مناسبی ندارید؟

در چه زمینه‌هایی دانش مناسب ندارید؟

در چه بخش‌هایی سازمان شما ناهماهنگ و نامتعادل است؟

فرصت‌ها و تهدیدها

کدام‌یک از پارامترهای بیرونی مانند وقایع سیاسی ، اجتماعی ، اقتصادی ، فناوری و … در محیط بیرون یکی از موارد زیر را در سازمان شما تقویت و یا تضعیف می‌کنند؟

• برندینگ
• مزیت رقابتی و شایستگی‌های اصلی
• دانش اصلی
• مهارت‌های اساسی
• نیروی کار و منابع انسانی
• زنجیره تأمین و توزیع مناسب
• ابزار و ماشین آلات
• هماهنگی سازمانی

برخی فرصت‌های پیرامونی

1. معافیت‌های مالیاتی
2. اعطای تسهیلات بانکی
3. تکنولوژی‌های نوظهور
4. تسهیل تجارت خارجی و صادرات و واردات

برخی تهدیدهای پیرامونی

1. شرایط رکود و تورم
2. موانع قانونی
3. ایجاد محدودیت‌های تجاری

نحوه تشکیل ماتریس SWOT

همانگونه که در شکل زیر ملاحظه می‌کنید ، محور افقی ماتریس را عوامل درونی و محور عمودی آن را عوامل محیطی در نظر گرفته‌ایم. از ضرب این عوامل در هم یک ماتریس دو در دو به وجود می‌آید. بهینه ترین آرایه این ماتریس آرایه SO ، ترکیب نقاط قوت درونی و فرصت‌های محیطی می‌باشد.

اینفوگرافی: نحوه تشکیل ماتریس SWOT

همین سؤالات را می‌توانید در مورد رقبا از خود بپرسید و آن‌ها را تحلیل کنید.

هدف اصلی تحلیل مدل SWOT چیست؟

ایجاد تطبیق بین نقاط قوت درونی و فرصت‌های پیرامونی و هم‌افزایی میان آن‌ها.

جمع‌بندی

در این مقاله آموزشی توضیح دادیم که مدل SWOT چیست ، چه کاربردی دارد و با رویکرد تحلیل سیستم و محیط انواع مؤلفه‌های آن را بررسی کردیم. هم‌چنین درباره روش پیاده سازی SWOT و نحوه تشکیل ماتریس آن مطالبی بیان کردیم. با سپاس از همراهی شما.