نسبت P/E کاربردی

چگونگی ارزش‌گذاری سهام با نسبت p/e

آیا نسبت قیمت به درآمد یا P/E آن‌قدر که سرمایه‌گذاران فکر می‌کنند، مهم است؟

یاد بگیرید از نسبت قیمت به درآمد و قیمت به فروش به درستی استفاده کنید.

نسبت‌های مالی ابزار مناسبی برای یافتن رابطه بین داده‌ها و اطلاعات مختلف مالی است و به اعداد و ارقام حسابداری معنی و مفهوم می‌بخشد. این نسبت‌ها به نظر پیچیده می‌رسند، اما یادگیری آن‌ها ساده‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید یکی از این نسبت ها نسبت قیمت به درآمد است. فرض کنید قصد دارید سهام شرکتی را بخرید، بعد از بررسی صورت‌هایی مالی شرکت، متوجه شدید که سود امسال آن ۱۰ میلیارد تومان بوده است. فوق‌العاده به نظر می‌رسد. بااین‌حال برای آگاهی بیشتر، به سراغ سود سال‌های قبل و سود سایر شرکت‌ها می‌روید. اگر شما متوجه شوید که سود سایر شرکت‌های مشابه، در سال جاری ۵۰ میلیارد بوده است، چه‌کار می‌کنید؟ آیا نظرتان در مورد شرکت تغییر می‌کند؟ حالا فرض کنید سود شرکت در سال گذشته ۵۰ میلیارد بوده است. حالا چه؟ آیا هنوز سود ۱۰ میلیاردی فوق‌العاده است؟

دو نسبت بسیار مهم و کلیدی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تصمیم بهتری بگیرید:

• نسبت قیمت به درآمد یا P/E
• نسبت قیمت به فروش یا PSR

در ادامه توضیحاتی در مورد هر یک از این نسبت‌ها و نحوه کاربرد آن‌ها برای شما ارائه می‌کنیم.

نسبت قیمت به درآمد P/E

نسبت قیمت به درآمد یکی از شناخته‌شده‌ترین معیارها برای شناسایی سهام ارزشمند است و به همین دلیل یکی از مهم‌ترین ابزار برای تحلیل سهام شرکت‌هاست و معمولاً در وب‌سایت‌ها و روزنامه‌های خبری گزارش می‌شود. علت اینکه این نسبت در بین سرمایه‌گذاران محبوبیت زیادی دارد این است که بین قیمت جاری سهم و سودی که در صورتحساب سود و زیان گزارش شده است، ارتباط برقرار می‌کند. P در این نسبت قیمت بازار سهم است. یعنی قیمت امروز سهم در بازار بورس. E هم نشانده سود هر سهم یا EPS سالانه است. فرض کنید سهم الف امروز در بورس به قیمت ۲۵۰ تومان معامله شد. همین‌طور سود هر سهم الف در گزارش‌های مالی ۲۵ تومان گزارش شده است. بنابراین P/E سهم الف ۱۰ است. اگر در روزهای آتی قیمت هر سهم افزایش یابد و به ۳۰۰ تومان برسد P/E نیز افزایش و برابر با ۱۲ می‌شود. اساساً هرچقدر که قیمت سهم بیشتر شود، شما ملزم به پرداخت مبلغ بالاتری به ازای هر ریال سود شرکت هستید. در مثال فوق وقتی قیمت ۲۵۰ تومان است، شما به ازای هر ریال سود شرکت ۱۰ ریال پرداخت می‌کنید درصورتی‌که افزایش قیمت موجب می‌شود شما به ازای هر ریال سود، ۱۲ ریال پرداخت نمایید.

حالا چرا افراد به‌جای خرید سهامی که P/E پایینی دارد، در سهامی سرمایه‌گذاری می‌کنند که نسبت قیمت به درآمد آن بالاست؟ به خاطر داشته باشید که سرمایه‌گذاران بر مبنای انتظارات و پیش‌بینی‌های خود در بورس خریدوفروش می‌کنند. شاید آن‌ها خبرهایی شنیده‌اند که در صورت واقعیت داشتن، باعث می‌شود سود هر سهم شرکت دو برابر شود. در این صورت بعد از انتشار خبر افزایش سود هر سهم با فرض ثابت ماندن قیمت نسبت قیمت به درآمد نصف خواهد شد و این اتفاق، سود بسیاری را برای سرمایه‌گذاران به همراه خواهد داشت. خبر بد اینکه در صورت رخ ندادن آن خبر، به‌زودی قیمت سهم کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذارانی که باهدف افزایش قیمت اقدام به خرید سهم کرده بودند، ضرر می‌کنند.

با مثالی اهمیت نسبت قیمت به درآمد را به شما نشان می‌دهیم. فرض کنید دوست شما قصد دارد فروشگاه خود را یکجا بفروشد. سود سالانه فروشگاه ۲۰ میلیون تومان است. از او می‌پرسید با چه قیمتی حاضر به فروش کسب‌وکار خودش است او پاسخ می‌دهد یک میلیارد تومان.

انسان عاقل هرگز چنین پیشنهادی را قبول نمی‌کند. اگرچه فروشگاه سودآور است اما سرمایه‌گذاری یک‌میلیاردی برای سود ۲۰ میلیونی اصلاً منطقی نیست. درواقع فروشگاه گران است و بسیار بیشتر ازآنچه باید، ارزش‌گذاری شده است. P/E این سرمایه‌گذاری ۵۰ است و بسیار بالاست. حالا اگر دوست شما این فروشگاه را با قیمت ۱۰۰ میلیون تومان بفروش برساند، چه؟ منطقی است و ارزش سرمایه‌گذاری دارد. در این صورت P/E این سرمایه‌گذاری ۵ است و عددی معقول به حساب می‌آید.

P/E‌پاسخ این سؤال را می‌دهد که آیا سرمایه‌گذاری گران است یا ارزان؟ به‌عنوان یک قاعده کلی P/E‌ پایین سهم، مطمئن‌تر است و P/E بالاتر نشان‌دهنده ریسک بیشتر است.

وقتی گفته می‌شود P/E‌ سهم الف بالاست باید این سؤال را پرسید که نسبت به چه چیزی؟ و باید P/E‌ را با موارد زیر مقایسه کنید.

• P/E شرکت را با P/E صنعت مقایسه کنید.
• P/E شرکت را با P/E بازار مقایسه کنید.
• P/E فعلی شرکت را با P/E شرکت در دوره‌های سه‌ماهه، شش‌ماهه، یک‌ساله و دوساله قبل مقایسه کنید.
• P/E پایین همیشه به معنی سهام ارزشمند نیست. موارد بنیادی دیگر را هم در نظر بگیرید.
• P/E بالا همیشه بد نیست. چنانچه از پیش‌بینی خود مطمئن هستید و شرکت هم وضعیت خوبی دارد، سرمایه‌گذاری کنید.

نسبت قیمت به فروش PSR

نسبت قیمت به فروش، از تقسیم قیمت سهم بر فروش آن به دست می‌آید. ازآنجاکه در گزارش‌های مالی شرکت فروش به ازای نسبت P/E کاربردی هر سهم اعلام نمی‌شود، لذا برای محاسبه این نسبت می‌توان فروش کل را بر تعداد سهام منتشرشده شرکت تقسیم کرد و به‌این‌ترتیب این نسبت را محاسبه نمود.

به‌عنوان یک قاعده کلی سهامی که نسبت PSR آن یک یا کمتر از یک است، گزینه بسیار خوبی برای سرمایه‌گذاری است. در نظر بگیرید شرکت الف در سال یک میلیارد تومان فروش دارد و ارزش بازار آن ۹۵۰ میلیون تومان است. در این صورت PSR شرکت الف ۰٫۹۵ است یعنی شما می‌توانید ۱۰۰ تومان فروش شرکت را به قیمت ۹۵ تومان بخرید و درصورتی‌که سایر عوامل مساعد باشد، خرید سهام این شرکت احتمالاً یک سرمایه‌گذاری ارزشمند است.

شما می‌توانید در موقعیت‌های زیر از نسبت PSR‌ برای تخمین سهام استفاده کنید:

• از این نسبت در کنار سایر نسبت‌ها و اطلاعات برای تخمین استفاده کنید تا تصمیم جامعی در مورد سهام شرکت بگیرید.
• اگر قصد دارید سهامی را تخمین بزنید که سال گذشته زیان ده بوده است یا اطلاعات مربوط به سود آن در دسترس نیست از نسبت PSR استفاده کنید.
• اگر قصد دارید در مورد سلامت مالی شرکت مطمئن شوید از این نسبت استفاده کنید. چراکه دست‌کاری میزان فروش شرکت سخت‌تر از دست‌کاری سود آن از طریق تغییر روش‌های حسابداری است.
• از این نسبت بیشتر برای شرکت‌های تولیدی استفاده کنید، نه شرکت‌های خدماتی. چون محاسبه فروش محصول ساده‌تر از محاسبه فروش خدمات است.

نسبت قیمت به فروش شرکت را با سایر شرکت‌ها در صنعت و بازار و همین‌طور میانگین صنعت و بازار مقایسه کنید تا دید کامل‌تری نسبت به ارزش شرکت پیدا کنید.

داستان نسبت‌های مالی به اینجا ختم نمی‌شود. اگر علاقه‌مندید آموزش‌های بیشتری در این زمینه ببینید، سایر مقالات مدیر مالی را مطالعه کنید.

اگر سؤال یا نظری دارید لطفاً در بخش نظرات مطرح کنید. همین‌طور با اشتراک‌گذاری این مقاله در شبکه‌های اجتماعی شما هم در توسعه دانش مالی و سرمایه گذاری شریک شوید.

نسبت p/e بالا یک سهم نشانه چیست؟

نسبت p/e بالا یک سهم نشانه چیست؟

برای اینکه بهتر متوجه شوید نسبت p/e بالا بهتر است یا پایین یک مثال می‌زنیم:

اگر ۱۰۰ تومان در بانک داشته باشید و سود بانکی به میزان ۲۰ درصد باشد بعد از یک سال شما به میزان ۲۰ تومان سود دریافت خواهید کرد. طبق محاسبه P/E برای این سرمایه‌گذاری در این بانک برابر با ۵ می‌باشد.

حال اگر یک سهم ۱۸۵۲ ریال قیمت داشته باشد نسبت P/E کاربردی و سود هر سهم EPS مبلغ ۱۲۷ ریال باشد، P/E طبق روش محاسبه‌ای که گفته شد برابر خواهد بود با عدد ۱۴.۶.

P/E این سهم به میزان ۱۴.۶ است و از p/e سرمایه‌گذاری در بانک که عدد ۵ بود بزرگ‌تر است یعنی سودی که از فعالیت اقتصادی این شرکت به شما می‌رسد، کم‌تر از سود بانکی خواهد بود.

شما زمانی که اقدام به خرید سهامی با این شرایط می‌کنید تنها باید به افزایش قیمت سهم در اثر عوامل دیگر فکر کنید نه شریک شدن در یک فعالیت اقتصادی.

نسبت p/e پایین یک سهم نشانه چیست؟

طبق آنچه ذکر کردیم متوجه شده‌اید که هرچقدر P/E کوچک‌تر باشد بهتر خواهد بود. مثلاً P/E سه از P/E چهار بهتر می‌باشد. در P/E برابر با ۳، اگر شما ۳۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری نمایید، در ۱۰۰ تومان سود شریک می‌شوید، اما در P/E چهار برای شریک شدن در ۱۰۰ تومان سود باید ۴۰۰ هزار تومان سرمایه‌گذاری نمایید.
توجه داشته باشید برای P/E های بسیار کوچک، باید کمی دقت بیشتری داشته باشید به این دلیل که ممکن است P/E کم فقط نشانه سود زیاد نباشد، بلکه نشانه تقاضای کم (در نتیجه قیمت کم) هم باشد.
به این دلیل که اگر سهامداران دیگر هم به این سهم علاقه نشان دهند، به دلیل تقاضای زیاد، قیمت افزایش می‌یابد و P/E بیشتر می‌شود. پس همانطور که گفته شد P/E کم فقط نشانه سود زیاد نیست، بلکه می‌تواند نشانه تقاضای کم هم باشد.

چگونگی ارزش‌گذاری سهام با نسبت p/e

همان‌طور که در ابتدای مطلب گفتیم مهم‌ترین کاربرد P/E، ارزش‌گذاری سهام است. فرض کنید طبق تحلیل و ارزیابی‌هایی که انجام داده‌اید، متوجه شده‌اید EPS یک سهام از عدد A به B در حال تغییر است. حالا فرض کنید که این پیش‌بینی درست باشد؛ در مرحله بعد باید حساب کنید که قیمت این سهام، درصورتی‌که به‌اندازه B سود کند، چقدر خواهد شد؟ اینجا، درست همان نقطه‌ای است که P/E وارد عمل خواهد شد. P/E را در EPS ضرب کنید. عدد جدیدی که از حاصل‌ضرب EPS و P/E حاصل خواهد آمد، قیمت جدید سهام را به شما نشان می‌دهد. اگر این قیمت جدید بالاتر از قیمت فعلی سهام در بازار باشد، یعنی سهام موردنظر توانایی و پتانسیل رشد را خواهد داشت و خوب است که برای خرید آن اقدام کنید. مراقب باشید که در طی محاسبات اشتباهی رخ ندهد که رسیدن به عدد اشتباهی، شمارا به اقدام و تصمیم اشتباه و زیان باری هدایت خواهد کرد.

چگونگی ارزش‌گذاری سهام با نسبت p/e

آموزش 0 تا 100 پی بر ای (P/E) در بازار بورس ایران

با سری مقالات آموزشی سایت ایتسکا در خدمت شما علاقه‌مندان به بازارهای مالی هستیم، در این مقاله به بررسی یک کلیدواژه کاربردی و مهم در تحلیل بنیادی بازار سرمایه ایران خواهیم پرداخت.

در ادامه یک بررسی جامع و کامل از واژه پی بر ای (P/E) و کارکرد آن در بازار بورس ایران ارائه خواهیم داد.

پی-ای (P/E) چیست؟

P/E یکی از ابزارهای تحلیلی است که برای ارزش گذاری سهام مورد استفاده قرار می گیرد و نسبت خلاصه‌شده‌ی قیمت هر سهم (Price) به درآمد هر سهم (EPS) است؛ برای تعریف دقیق‌تر P/E در ادامه واژه رایج EPS در بازار بورس ایران را تعریف می‌کنیم.

EPS چیست؟

EPS از تقسیم سود بر تعداد برگه سهم منتشرشده شرکت به دست می‌آید.

تمامی اطلاعات مالی و اطلاعیه‌های شرکت‌های بورسی به‌طور مداوم در سایت کدال منتشر می‌گردد و تمامی سرمایه‌گذاران به‌آسانی می‌توانند این اطلاعات را تجزیه تحلیل کنند.

برای به دست آوردن EPS می‌توان به شکل زیر عمل کرد.

مراحل محاسبه EPS

محاسبه سود شرکت

سود = هزینه‌ها – درآمدها

محاسبه EPS شرکت

EPS = تعداد برگه سهم منتشرشده/ سود شرکت

محاسبه P/E

P/E = EPS / قیمت تابلو سهم

با طی این مراحل P/E شرکت بورسی به دست می‌آید که در اغلب موارد این اعداد به‌صورت خودکار توسط نرم‌افزارهای سازمان بورس محاسبه‌شده و در تابلو معاملات به‌روز می‌شوند.

تعریف بورسی P/E

اغلب سرمایه‌گذاران اعتقاد دارند عدد P/E سهم بیان‌گر این است با خرید سهم، چند سال طول می‌کشد تا سرمایه سرمایه‌گذار به‌اصطلاح برگردد؛ درحالی‌که این‌یک نگاه خیلی ساده و ابتدایی به نسبت P/E است.

در مورد نسبت P/E کاربردی دیگر این‌چنین بیان می‌شود، سرمایه‌گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یک شرکت پرداخت نمایند، به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می‌گویند.

آموزش 0 تا 100 پی بر ای (P/E) در بازار بورس ایران 3

انواع P/E

دنباله‌دار P/E

ساده‌ترین شکل محاسبه P/E که از تقسیم قیمت روز سهم بر سود eps به دست می‌آید و بر اساس داده‌های گذشته است.

برآوردی P/E

در این روش مقدار P/E با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می‌شود. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) پیش‌بینی‌شده سال آینده شرکت ضرب می‌کنیم و ارزش شرکت به دست می آید.

نسبت P/E میانگین

در این روش قیمت سهام به روز مورد محاسبه قرار می‌گیرد اما EPS از میانگین سود تحقق یافته ۶ ماه گذشته و EPS پیش بینی ۶ ماه آینده تشکیل می شود.

عوامل اثر گذار بر P/E

کاربرد P/E

رشد سود

P/E شرکت‌ها در میان پی بر ای سایر شرکت‌های موجود در صنعت سنجیده می‌شود، اگر پی بر ای شرکتی بالاتر از میانگین صنعت باشد بدین معنی است که فعالین بازار انتظار رشد و سود فزاینده‌ای از شرکت دارند.

P/E خوش‌بینی بازار از آینده‌ی رشد یک شرکت است

ارزانی یا گرانی

P/E شاخص بهتر و جامع‌تری برای ارزش‌گذاری سهم در بازار است، البته مقایسه ارزش دو شرکت با یک‌دیگر براساس پی بر ای نیازمند بررسی دو گزینه مهم دیگر است.

نرخ رشد گذشته شرکت

برای تخمین نرخ رشد آینده شرکت از نرخ رشد گذشته شرکت استفاده می‌شود، گرچه این روش کامل و صحیح نیست ولی برای تخمین نرخ رشد کاربرد بالایی دارد.

صنعت مشترک شرکت‌ها

برای مقایسه ارزش‌گذاری شرکت‌ها، آن‌ها باید در یک صنعت مشترک باشند تا بتوان وضعیت آن‌ها را بررسی کرده و ارزش‌گذاری کرد.

هرگز دو شرکت از دو صنعت مختلف قابل مقایسه نیستند

اشتباه رایج در استفاده از P/E

بسیاری از معامله‌گران مبتدی تنها براساس پی بر ای بنیاد یک سهم را تحلیل می‌نمایند، این در حالی است که پی بر ای تنها یک شاخص معتبر برای مقایسه ارزش شرکت برای مقایسه شرکت در بین شرکت‌های موجود در صنعت است.

در مورد دیگر معامله‌گران میزان پی بر ای را بدون درنظر گرفتن رشد شاخص صنعت ارزیابی می‌نمایند که کاملا نادرست است.

پی بر ای در تورم حاد بسیار پایین است

در نهایت برای تحلیل بنیاد شرکت‌ها باید عوامل بسیار زیادی را در نظر گرفت، پی بر ای فقط یکی از صدها اصل موردنیاز برای آنالیز سهام شرکت‌هاست.

برای سرمایه‌گذاری بهینه در بازار سرمایه حتما قبل از ورود و سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی آموزش ببنید و برای استفاده خدمات از بروکرهایی که به ایرانیان خدمات می‌دهند، بهره بگیرید.

P/E چیست؟

P/E یکی از ابزارهای تحلیلی است که برای ارزش گذاری سهام مورد استفاده قرار می گیرد و نسبت خلاصه‌شده‌ی قیمت هر سهم (Price) به درآمد هر سهم (EPS) است؛ برای تعریف دقیق‌تر P/E در ادامه واژه رایج EPS در بازار بورس ایران را تعریف می‌کنیم.

محاسبه P/E چگونه انجام میشود؟

محاسبه EPS شرکت EPS = تعداد برگه سهم منتشرشده/ سود شرکت

چند نوع P/E وجود دارد؟

دنباله دار: ساده ترین شکل محاسبه P/E است. که از تقسیم قیمت روز سهم بر سود eps به دست می‌آید و بر اساس داده‌های گذشته است. 2. برآوردی : در این روش مقدار P/E با در نظر گرفتن عواملی از قبیل نرخ رشد سود شرکت، نرخ بهره بانکی، تورم و …. محاسبه می‌شود. بعد از محاسبه آن، نسبت را در سود (eps) پیش‌بینی‌شده سال آینده شرکت ضرب می‌کنیم و ارزش شرکت به دست می آید.

نسبت P/E در بورس چیست؟

در واقع به نسبت قیمت سهم (Price) به درآمد سهم ( Earning per Shares )، P/E گفته می‌شود.

P/E چیست؟

نسبت P/E به معنای ( Price / Earning per Share ) است و باید آن را مفهومی از نسبت قیمت به درآمد بدانیم. یک تعریف کلی که می توان از نسبت P/E داشت، این است که حاصل تقسیم قیمت بر سود پیش بینی شده شرکت است و در واقع زمان بازگشت سرمایه یا دارایی سهامدار را نشان می دهد.

به عنوان مثال اگر بانکها سالانه 20% سود پرداخت کنند. می توان گفت که نسبت P/E بانک برابر 5 است. به این معنا که اگر شما به عنوان سرمایه گذار، سرمایه 10 میلیون تومانی خود را در بانک سرمایه گذاری کنید، می توانید هر سال 2.000.000 تومان سود از بانک دریافت کنید. به عبارت ساده تر اگر شما سرمایه گذاری در بانک را انتخاب کنید، بعد از 5 سال قادر خواهید بود به دارایی اولیه خود (10 میلیون تومان) برسید.

برای تحلیل و اتکا بر شاخص P/E لازم است که حتما نرخ رشد صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد را نیز در نظر داشته باشید. به یاد داشته باشید که توجه به نسبت P/E بدون لحاظ فاکتورهای دیگر، به هیچ وجه کارآمد و قابل اتکا نخواهد بود. با ما همراه باشید تا در این مقاله شما را کامل با مفهوم P/E و کاربردهای آن آشنا کنیم.

با یک مثال مفهوم P/E را بهتر درک کنید.

در صورتی که EPS شرکت ارائه دهنده سهام A را 400 بدانیم و قیمت آن سهم نیز 2000 ریال باشد، P/E سهام A معادل ( 2000/400 ) است که عدد 5 را نشان می دهد. به این شکل P/E سهام A معادل 5 خواهد بود. تفسیر این عدد 5 هم به این ترتیب است که شما به عنوان یک سهامدار و متقاضی خرید سهام A، حاضر هستید به ازای هر 1 ریال سودی که از شرکت ارائه دهنده سهام A دریافت می کنید، 5 ریال بپردازید.

به این ترتیب برای محاسبه ارزش سهام یک شرکت نیز می توان به راحتی نسبت P/E را در EPS آن سهام ضرب کرد. بنابر این می توان نسبت P/E را به عنوان یکی از شاخص ها و ابزارهای تحلیلی در بازار بورس در نظر گرفت. اما در نظر داشته باشید که هیچ قطعیت تصمیم گیری در مورد آن وجود ندارد و به هیچ وجه نمی توان گفت که با در نظر گرفتن P/E یک سهام خاص، می توان در مورد سودآوری قطعی آن، اظهارنظر کرد.

کاربرد P/E در بازار سرمایه چیست؟

کاربرد تمامی شاخص ها، نسبت ها و اعداد و ارقام موجود در بازار بورس، در نهایت برای شکل گرفتن تصمیم گیری بهتر است و نسبت P/E نیز از این موضوع مستثنی نیست. برای استفاده از نسبت P/E جهت خرید هوشمندانه تر سهام، باید ارزش سهام مورد نظر خود را از طریق این نسبت محاسبه نمایید.نسبت P/E کاربردی

همان طور که گفتیم برای محاسبه ارزش سهام، باید نسبت P/E را در EPS آن شرکت، ضرب کنیم. اگر عدد به دست آمده بیشتر از قیمت فعلی سهام در بازار بورس باشد، می توان خرید آن سهام را مناسب دانسته و پیش بینی نسبی در خصوص رشد آن داشت. اما در شرایطی که عدد به دست آمده از قیمت سهام در بازار بورس کمتر باشد، احتمالا خرید آن سهام سودآور نخواهد بود.

به طور نمونه در مثال فوق نسبت P/E معادل 5 بدست آمد. EPS شرکت ارائه دهنده آن سهم نیز 400 ریال بود. حال می توان گفت که ارزش سهام A، معادل 2000 ریال است.

در این لحظه به قیمت سهام A در بازار بورس نگاه می کنیم و قیمت 3000 ریال را برای آن می بینیم. با این حساب ارزش محاسبه شده از طریق P/E، کمتر از قیمت سهام در بازار است و احتمالا خریداری کردن آن، سودآور نخواهد بود. اما اگر در این لحظه قیمت سهام A در بازار 1000 تومان باشد، می توان در نظر گرفت که این سهام پتانسیل رشد تا 2000 ریال را دارد و خرید آن به احتمال زیاد سودآور خواهد بود.

به این صورت اگر نسبت P/E یک شرکت ارائه دهنده سهام، عددی مثبت و کمتر از 1 باشد، انتظار داریم که در مدت کمتر از 1 سال، سود 100 درصدی از خرید سهام این شرکت، برایمان حاصل شود.

انواع P/E موجود در بازار بورس

در ادامه انواع P/E در بازار بورس را بررسی کرده‌ایم:

P/E دنباله دار چیست؟

P/E دنباله دار به معنای خام این نسبت است. یعنی قیمت سهم تقسیم بر عدد EPS آن. که حاکی از آن است که متقاضیان خرید سهام به ازای 1 ریال سودآوری، چند ریال پرداخت می کنند.

P/E برآوردی چیست؟

P/E برآوردی یا تحلیلی با لحاظ نرخ بهره بانکی، تورم حاکم بر کشور و میزان سود شرکت ارائه دهنده سهام، محاسبه می گردد و انتظار می رود که با گذشت زمان سهام آن شرکت به این هدف دست یابد. بنابراین مفهوم P/E برآوردی، تخصصی تر از P/E دنباله دار است و می توان از آن در ارزش گذاری سهام یک شرکت به شکل معنادارتری، بهره برد.

P/E میانگین چیست؟

در محاسبه نسبت P/E میانگین، EPS به شکل دیگری در نظر گرفته می شود. در این روش EPS را از میانگین سودآوری قطعی 6 ماه گذشته و پیش بینی 6 ماه آینده، در نظر می گیرند. به این صورت یک میانگین منطقی تر برای EPS وجود دارد که نیمی از آن قطعی و نیمی از آن برآوردی است.

P/E بزرگتر بهتر است یا کوچکتر؟

اگر چه تاکید کردیم که خرید سهام تنها با تکیه بر نسبت P/E عاقلانه نیست، اما با این همه اگر بخواهیم خرید یک سهام را تنها با در نظر گرفتن بزرگی یا کوچکی نسبت P/E در نظر بگیریم، باید به ارائه توضیحاتی بپردازیم. در یک نگاه ابتدایی و سطحی احتمالا این تصور ایجاد می شود که هر چه نسبت P/E کوچکتر باشد، به این معنا است که با پرداخت مبلغی کمتر سودآوری سریع تر و بیشتری نسبت P/E کاربردی خواهیم داشت. همین طور اگر نسبت P/E بزرگتر باشد، باید مبلغ بیشتری پرداخت کرده و یا مدت زمان طولانی تری را به انتظار بازگشت سرمایه نشست.

اما در نظر داشته باشید که ماجرای تحلیل نسبت P/E آن قدرها هم ابتدایی و راحت نیست. می توان گفت که یک نسبت بزرگ P/E، همان طور که بالاتر نیز اشاره کردیم به معنای آن است که بازار انتظار دارد این سهام با سودآوری قابل توجهی در مدت زمان پیش رو، مواجه باشد. بنابراین نمی توان تنها در دام یک نسبت P/E کوچک افتاده و با اطمینان نسبت به خرید آن سهم اقدام کرد و یا بالعکس با دیدن P/E بزرگ، خریداری کردن نسبت P/E کاربردی سهام آن را زیان ده شناسایی کرد.

آیا می توانیم تنها به اتکای P/E سهام بخریم؟

لازم به یادآوری است که نسبت P/E اگر چه یک برآورد قابل توجه و ابزار کاربردی تحلیل به حساب می آید، اما نمی توان تنها به اتکای P/E نسبت به خرید سهامی خاص اقدام کرد. این تنها یک انتظار نسبت به رشد یا زیان دهی شرکت ارائه دهنده سهام است و همان طور که گفتیم عوامل و فاکتورهای مختلفی می توانند پیش بینی ها و برآوردهای انجام شده را معکوس سازند.

به طور مثال در یک صنعت خاص، معمولا سهامداران حرفه ای به خرید سهامی روی می آورند که دارای P/E کوچکتری است. در حالی که در ابتدا و با یک نگاه سطحی به نظر می رسد که برای سودآوری بیشتر و سریع تر باید سهام شرکت با P/E کوچکتر را خریداری کنیم.

اما در حقیقت با خرید سهام شرکت با P/E بزرگتر، خود را برای سودآوری قابل توجه تری آماده می کنیم. در حالی که تحلیل های بازار بورس می گوید که P/E کوچک برای یک شرکت ارائه دهنده سهام به معنای آن است که این شرکت در آینده ی پیش رو سود کاهش یافته ای خواهد داشت و به این شکل نسبت P/E آن متعادل می شود.

به تعبیری می توان گفت که بالا رفتن نسبت P/E به معنای آن است که چشم انداز خوبی برای آن سهام خاص در نظر گرفته شده است و پایین آمدن آن، نشانگر بدبینی و پیش بینی های منفی برای آن سهام خواهد بود.

نسبت P/E برای شرکت های زیان ده

سوالی در این بخش وجود دارد و برخی در خصوص منفی شدن نسبت P/E می پرسند. باید گفت که برای نسبت P/E کاربردی نسبت P/E عدد منفی به واقع معنا ندارد و به همین دلیل است که محاسبه P/E برای شرکت های زیان ده، کاربردی در پی نخواهد ندارد. البته برخی نیز این نسبت را برای شرکت های زیان ده، معادل صفر در نظر می گیرند.

P/E کل بازار بورس ایران

آمار حاکی از آن است که P/E کل شرکتها در بازار بورس ایران، به طور معمول چیزی بین 4 تا 6 است و پیش بینی می شود که در آینده نیز حول همین اعداد سیر کند. کاملا هم منطقی به نظر می رسد زیرا همیشه انتظار داریم که ارتباط معناداری بین P/E بورس و سود بانکی در کشور وجود داشته باشد.

اگر سود بانکی را 20 درصد سالانه در نظر بگیریم، P/E آن، معادل 5 خواهد بود و کاملا قابل انتظار است که P/E کل بازار ایران نیز عددی بین 4 تا 6 باشد. بنابراین در این شرایط می توان گفت که P/E معادل 5 بانکی، یک سرمایه گذاری بدون ریسک را نوید می دهد. زیرا نسبت P/E کاربردی نسبت P/E کاربردی سرمایه گذاری در بانک با ریسکی همراه نیست، در حالی که در بازار بورس همیشه ریسک وجود دارد. از این روی برای آن که سرمایه گذاری در بازار بورس معنادار بوده و ریسک های آن را در قیاس با سپرده گذاری در بانک، پوشش دهد؛ باید P/E سهام مورد نظر چیزی بالاتر از این عدد 5 P/E بانکی را نشان دهد تا سرمایه گذاری در آن معنادار گردد.

فیلتر P/E

برای خرید سهم هایی مناسب که معمولا P/E پایینی دارند، از فیلتر P/E استفاده می‌کنیم. تعیین محدوده فیلتر متناسب با خواست تحلیلگر است.

در واقع نسبت P به E که همان نسبت قیمت سهم به درآمد سهم است، به این معناست که معامله‌گر حاضر است به ازای پرداخت یک ریال مبنی بر قیمت سهم، چند ریال سود دریافت می‌کند.

همان طور که گفته شد، اعدادی که برای بازه بالا مشخص می‌شوند، متناسب با خواست تحلیلگر، متغیر هستند.

معمولا کاربرد فیلتر P/E برای مقایسه دو شرکت با شرایط یکسان است. علاوه بر این همیشه کم بودن P/E به تنهایی ملاکی برای مناسب بودن سهم نیست و بهتر است NAV شرکت‌ها را نیز در نظر گرفت.

آنچه حتما باید در مورد نسبت P/E بدانید

در نهایت لازم به ذکر است که برای در نظر گرفتن P/E یک شرکت نباید نگاهی ساده و خطی داشت، بلکه ضرورت دارد که سایر عوامل از جمله نرخ رشد صنعت، تورم، شرایط اقتصادی و سایر شاخص های بورس را نیز در نظر گرفت.

نکته 1: به یاد داشته باشید که بهترین راه برای اتکا به نسبت P/E آن است که خودتان به محاسبه آن پرداخته و به این شکل داده های مطمئن تری در اختیار داشته باشید. یک نسبت P/E کارآمد و دقیق، به این بستگی دارد که داده های واقعی و کاملا منطبق با واقعیت در محاسبه آن وارد شده باشند. بنابر این در صورتی که داده های مبهم ، در محاسبه این نسبت وارد شود، نمی توان به آن استناد داشت.

نکته 2: برای استفاده از نسبت های P/E در قیاس بین شرکت ها، لازم است که این شاخص را بین دو شرکت از یک گروه صنعت در نظر بگیرید و از قیاس بین دو شرکت ارائه دهنده سهام در دو صنعت متفاوت به طور مثال بانکی و خودرویی، پرهیز نمایید. البته در حقیقت بین دو شرکت هم صنعت نیز این قیاس، بحث هایی دارد و به دلیل محاسبات متفاوت مبنایی، نمی توان مقایسه ای کاملا خطی و تمیز انجام داد.

نسبت قیمت به درآمد یا سود هر سهم (P/E) چیست و چه کابردی در تحلیل دارد

نسبت قیمت به درآمد (سود هر سهم) یکی از نسبت‌های مشهور در ارزیابی ارزش یک بنگاه تجاری در سطح خرد و صنعت در سطح کلان می‌باشد. این نسبت توسط یک تحلیل‌گر مشهور و یکی از مشاوران «وارن بافت» به نام «بنجامین گراهام» به صورت گسترده‌ای توسعه یافت.

«گراهام» متولد سال ۱۸۹۴ در لندن بود و خانواده او از همان دوران کودکی وی به ایالات متحده مهاجرت کردند. آنها در نتیجه بحران کوتاه‌مدت بانکی سال ۱۹۰۷ کل پس‌انداز خود را از دست دادند. «گراهام» به همراه یکی از دوستانش به نام «دیوید داد» و با همکاری «اروینگ کان» در سال ۱۹۳۴ کتابی نوشت به نام «تجزیه و تحلیل اوراق بهادار» که شهرت جهانی پیدا کرد. مفاهیمی از قبیل «ارزش ذاتی» و «حاشیه امن» برای اولین بار در این کتاب معرفی شدند و اکنون به وفور در تحلیل فاندامنتال بنگاه‌ها و صنایع مورد استفاده قرار می‌گیرند.

«گراهام» کتاب مشهور دیگری دارد به نام «سرمایه‌گذار خبره» که این کتاب نیز اکنون به عنوان یک کتاب بنیادی در بین فعالان بازارهای مالی شناخته می‌شود.

محاسبه و کاربرد مفهومی P/E

محاسبه نسبت P/E تقریبا بسیار ساده است اما تجزیه و تحلیل و تفسیر آن دارای پیچیدگی‌های خاصی است و به مانند «سود هر سهم» یا EPS یکی از مشهورترین محاسبات تحلیل فاندامنتال به شمار می‌شود. این نسبت به سادگی از تقسیم قیمت هر سهم به سود هر سهم محاسبه می‌شود اما تفسیرهای متفاوتی از آن می‌شود و گاها نیز برای محاسبه ارزش واقعی یا ذاتی هر سهم شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

P/E = قیمت هر سهم / سود هر سهم

اگر قیمت سهم شرکتی برابر ۵۰۰ تومان باشد و این شرکت سود هر سهم سالانه ۱۰۰ تومانی را اعلام کرده است، نسبت قیمت به درآمد یا سود هر سهم شرکت برابر ۵ خواهد بود. این عدد بدین معناست که سرمایه‌گذار حاضر است به هر ازای هر تومان سود شرکت ۵ تومان بپردازد. در برخی تحلیل‌‌ها گاها دیده شده که عدد ۵ را به این صورت تفسیر می‌کنند که ۵ سال زمان می‌برد که سرمایه‌گذار بتواند از محل درآمد (یا سود) سرمایه‌گذاری خود کل سرمایه خود را بازیابی کند.

به همین دلیل است که این نسبت در نسبت P/E کاربردی واقع ما را به آینده ارجاع می‌دهد، یعنی سرمایه‌گذاران بر اساس آینده در زمان حاضر اقدام به سرمایه‌گذاری می‌کنند. اساسا کل سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی مبتنی بر انتظارات آینده و میزان بازدهی است که قرار است در آینده کسب کنند. این نسبت نیز یکی از نسبت‌های مشهوری است که میزان بازدهی سرمایه‌گذاری در آینده را به طور نسبی نشان می‌دهد.

همچنین گاهی اوقات تحلیل‌گران نسبت «قیمت به درآمد» را با روش‌های دیگری محاسبه می‌کنند که ممکن است نتیجه آن با نسبت قیمت به درآمد بازار متفاوت باشد. این P/E برآوردی جنبه مقایسه‌ای دارد و می‌تواند در ارزش‌گذاری سهام شرکت مورد استفاده قرار بگیرد. به عنوان مثال اگر برآورد P/E در مقایسه با P/E بازار که از طریق قیمت روی تابلوی بازار به دست آمده است بیشتر باشد، با توجه به اینکه سود هر سهم شرکت در طول سال ثابت است نشان می‌دهد که قیمت باید افزایش یابد تا P/E بازار با P/E برآوردی یکسان شود. این در حالت کلی به معنای ارزنده بودن یک سهم است چرا که هنوز ظرفیت افزایش قیمت بر اساس محاسبات انجام شده وجود دارد. به تعبیری در اینجا می‌توان گفت سهم Undervalue است یعنی پایین‌تر از ارزش واقعی آن در حال معامله است. برعکس آن نیز صادق است و اگر P/E برآوردی نسبت به P/E بازار کمتر باشد به معنای این است که سهم Overvalue شده است و دیگر ارزش خرید ندارد.

همچنین تحلیل‌گران گاهی اوقات از طریق P/E اقدام به ارزش‌گذاری سهم یک شرکت می‌کنند تا بفهمند که اساسا شرکت با این قیمت روی تابلو برای سرمایه‌گذاری ارزنده است یا خیر. تحلیل‌گران با استفاده از روش‌های محاسباتی خاص خود P/E برآوردی را به دست می‌آورند و سپس آن را در سود هر سهم شرکت ضرب می‌کنند. نتیجه به دست آمده در واقع قیمت یا ارزش هر سهم شرکت است. سپس این قیمت را که ارزش واقعی شرکت را نشان می‌دهد با قیمت روی تابلو یعنی قیمتی که سهم این شرکت در حال معامله است مقایسه می‌کنند. اگر قیمت برآوردی از قیمت روی تابلو بیشتر بود به معنای ارزنده بودن شرکت و اگر کمتر بود به معنای غیرارزنده بودن شرکت برای سرمایه‌گذاری است.

در حالت کلی این نسبت یک نسبت تفسیری است. دلیلی که تحلیل‌گران خود اقدام به محاسبه این نسبت می‌کنند دیدگاه آنها نسبت به روش‌های حسابداری تحلیل‌گران خود شرکت در محاسبه سود هر سهم است. آنها بر این عقیده هستند که روش‌های مورد استفاده دقیق نیست و لذا خود اقدام به محاسبه این نسبت می‌کنند و سپس آن را مورد مقایسه قرار می‌دهند. به همین دلیل است که نتایجی که این نسبت ارائه می‌دهد کاملا غیرقطعی است و انتظارات بازار که در این نسبت وجود دارد کاملا تئوریک است نسبت P/E کاربردی و ممکن است انتظارات بازار بر اساس برآوردهای تحلیل‌گران حرکت نکند.

مفهوم بالا و پایین بودن P/E

بالا و پایین بودن P/E یک بنگاه تجاری یا یک صنعت نیز کاملا نسبی است و هیچ تحلیل‌گری نمی‌تواند حد و حدودی قطعی در قالب یک رقم تعیین‌شده برای این نسبت مشخص کند. در حالت کلی چنین تفسیر می‌شود که اگر P/E یک بنگاه یا صنعت بالا باشد انتظار می‌رود در آینده سود هر سهم شرکت افزایش پیدا کند یا اینکه قیمت سهم کاهش یابد تا به حالت تعادل برسد. برعکس آن نیز صحیح است یعنی اگر P/E یک شرکت پایین باشد به معنای این است که یا سود هر سهم شرکت در آینده باید کاهش پیدا کند یا اینکه قیمت سهم افزایش پیدا کند تا این نسبت به وضعیت تعادل برسد.

اما اینکه وضعیت تعادلی این نسبت در چه نقطه‌ای قرار می‌گیرد بستگی به فاکتورهای اقتصادی و تاریخ شرکت یا صنعت دارد. فاکتورهایی از قبیل نرخ رشد سودآوری شرکت و نرخ رشد قیمت سهام این شرکت و سایر فاکتورهای اقتصادی دخیل در ارزش شرکت باعث شده‌اند یک نرخ P/E میانگین برای هر بنگاه یا صنعت ایجاد شود. تحلیل‌گران با توجه به این نرخ میانگین و محدوده تعادلی، بالا و پایین بودن این نسبت را در مقایسه با این میانگین در نظر می‌گیرند.

به عنوان مثال میانگین P/E برای شاخص «اس اند پی ۵۰۰» آمریکا از ۴٫۷۸ در تاریخ دسامبر ۱۹۲۰ تا ۴۴٫۲۰ در تاریخ دسامبر ۱۹۹۹ نوسان داشته است. بنابراین به استثنای برخی دوره‌های کوتاه در بازه زمانی ۱۹۲۰ تا ۱۹۹۹ نرخ P/E عمدتا بین محدوده ۱۰ تا ۲۰ نوسان داشته است. میانگین P/E بازار سهام آمریکا از سال ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۵ حدود ۱۴ بوده است. بنابراین P/E میانگین بازارها بر اساس نرخ رشد انتظاری سود، ثبات نرخ انتظاری رشد سود، تورم انتظاری و بازدهی سرمایه‌گذاری در بازارهای رقیب متفاوت است.

نکته دیگری که ذکر آن در اینجا اهمیت دارد این است که در شرکت‌های زیان‌ده که زیان هر سهم را گزارش می‌کنند اساسا محاسبه نسبت P/E محلی از اعراب ندارد.