فعالیت دیگر این وبلاگ همکاری در زمینه مقالات علمی با همکاری علاقه مندان و محققین گرامی می باشد.
نویسنده اصلی و مدیر این وبلاگ آقای سجاد رستمی هستند. ایشان دانش آموخته رشته مدیریت مالی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران هستند.
بازار ، بورس ، شرکت
از جديدترين محصولاتي كه با استفاده از كاربردهای ساختاري در بازاهاي مالي اسلامي به وجود آمده است، مي‌توان اوراق صكوك را نام برد. در راستای طراحی اوراق بهادار با انعطافی که بتواند پاسخگوی انواع نیازهای تأمین مالی بنگاه های اقتصادی در بازار سرمایه و از سوی دیگر مطابق با اصول و استانداردهای اسلامی باشد، اندیشمندان مسلمان به فکر طراحی ابزارهای مالی اسلامی افتادند، و برای این منظور مطالعات گسترده‌ای بر روی عقود شرعی و قابلیت آنها برای ابزار سازی صورت گرفت تا با استفاده از آنها ابزارهای مالی جایگزین ابزارهایی چون اوراق قرضه و اوراق سهام ممتاز که به طور معمول مبتنی بر قرض با بهره و ربا هستند، طراحی کرد.
در همان حال، اوراق صكوك به عنوان يك ابزار سرمايه‌گذاري جايگزين براي اوراق بهادار با درآمد ثابت از قبيل اوراق قرضه كه در شرع مقدس اسلام حرام مي‌باشند، اعلام می شود.
متفکران مسلمان توانستند با رعایت ضوابط شرعی و نیازهای واقعی جوامع اسلامی، انواعی از ابزارهای مالی طراحی کنند، این ابزارها که برخی بیش از ده سال تجربة عملی دارد و برخی در حد ایده و فکر است به سه گروه تقسیم می‌شوند.
گروه نخست، ابزارهای مالی غیر انتفاعی که براساس قرارداد قرض الحسنه طراحی شده‌اند.
گروه دوم، ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ‌های سود معین که براساس قراردادهای مبادله‌ای طراحی شده‌اند.
گروه سوم، ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ‌های سود انتظاری که براساس قراردادهای مشارکتی طراحی شده‌اند.
هم اكنون در بازارهاي جهاني شاهد روند فزاينده استفاده از صكوك هستيم. به طوري كه برخي از كشورهاي غربي براي جذب منابع كشورهاي اسلامي، اوراق بهادار صكوك را كه فاقد هر گونه شبهه ربوي است، منتشر و براي پروژه‌هاي سرمايه‌گذاري خود از آن استفاده مي‌كنند. حجم صكوك منتشر شده در سال 2000 حدود 336 ميليون دلار بوده كه در سال 2006 بالغ بر 20 ميليارد دلار گرديد. در سال 2006 ارزش بازار صكوك منتشر شده در جهان حدود 50 ميليارد دلار بوده است، (گزارش بانك توسعه اسلامي، 2006). رشد چشمگير بازار صكوك در كشورهاي اسلامي و حتي غربي گوياي نقش برتر اين ابزار تأمين مالي در مقابل ساير ابزارهاي سنتي تأمين مالي بوده است.
ما در اینجا سعی کرده ایم که به مسائل تخصصی پیرامون مدیریت مالی ، بازار بورس اوراق بهادار و شرکت های پذیرفته شده در آن بپردازیم.
فعالیت دیگر این وبلاگ همکاری در زمینه مقالات علمی با همکاری علاقه مندان و محققین گرامی می باشد.
نویسنده اصلی و مدیر این وبلاگ آقای سجاد رستمی هستند. ایشان دانش آموخته رشته مدیریت مالی در مقطع کارشناسی ارشد از دانشگاه تهران هستند.
اوراق مساقات
[ویکی فقه] مساقات عقدی لازم میان صاحبان باغ ها و باغداران برای تقسیم محصول به نسبت توافق شده می باشد. اوراق مساقات، سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغ یا باغ های مثمر یا دیگر نهادهای تولیدی باغی معین است که به قرارداد مساقات برای باغداری در اختیار عامل قرارداد مساقات گذاشته شده است. این اوراق قابل خرید و فروش هستند و قیمت آن ها با توجه به افزایش قیمت باغ ها، افزایش می یابد.
اوراق مساقات از جهت های فقهی معیارهای اقتصاد خرد و کلان، ابزار بسیار خوبی برای تجهیز سرمایه های نقدی و هدایت آن ها به سمت فعالیت های مفید و مولّد هستند و می توانند در بازارهای سرمایه کشورهای اسلامی، به ویژه ایران که با کمبود ابزارهای مالی متنوع روبه رو است، به کار گرفته شوند.این اوراق، سند مالکیت مشاع دارند گان اوراق بر باغ یا باغ هایِ معیّن است؛ که به قرارداد مساقات جهت باغداری واگذارشده است. اوراق مساقات، به تبع قرارداد مساقات، منحصر در باغداری است و شامل انواع باغ های میوه، (حتّی درخت های دارای گل یا برگ های مورد استفاده) می شود. بانی (سفارش دهنده)، ناشر اوراق مساقات (وکیل)، دارنده اوراق مساقات، باغبان (استفاده کننده از باغ)، فروشنده دارایی، دارایی (باغ)، مؤسسه امین و مؤسسه رتبه بندی اعتباری، ارکان اصلی اوراق مساقات شمرده می شوند.
معنای لغوی و اصطلاحی مساقات
مساقات در لغت به معنای آب دادن و یکدیگر را سیراب کردن است
دهخدا، علی اکبر، لغت نامه دهخدا، ج۱۹، ص۳۱۲، نرم افزار لغت نامه دهخدا، بی تا.
بعد از اجرای موفق ایده بانکداری بدون ربا، در خیلی از کشورهای اسلامی، اندیشه وران مسلمان به فکر طراحی ابزارهای مالی اسلامی افتادند و برای این منظور، مطالعه های گسترده ای روی عقدهای شرعی و قابلیت آن ها برای ابزارسازی صورت گرفت؛ تا بتوان با استفاده از آن ها، ابزارهای مالی مناسب جهت جایگزینی ابزارهایی چون اوراق قرضه که بر بهره و ربا مبتنی هست، طراحی کرد. اندیشه وران مسلمان در این عرصه نیز کامیاب بوده اند. آنان توانسته اند با رعایت ضوابط و مقررات شرعی، متناسب با نیازهای واقعی جوامع اسلامی، انواعی از ابزارهای مالی طراحی کنند. این ابزارها که برخی بیش از ده ابزارهای مالی انتفاعی سال تجربه عملی دارد و برخی در حد اندیشه و ایده است به سه گروه عمده تقسیم می شوند:۱) ابزارهای مالی غیرانتفاعی که بر اساس قراردادهای خیر خواهانه چون قرض الحسنه و وقف طراحی شده اند.۲) ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ های سود انتظاری که بر اساس قراردادهای مشارکتی چون شرکت، مضاربه، مزارعه و مساقات طراحی شده اند.۳) ابزارهای مالی انتفاعی با نرخ های سود معیّن که بر اساس قراردادهایی چون مرابحه، خرید دین، اجاره و استصناع طراحی شده اند.
موسویان، سیدعباس، صکوک مزارعه و مساقات، ابزار مالی مناسب برای توسعه بخش کشاورزی ایران، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، تهران، ۱۳۸۶، سال هفتم، شماره ۲۶، ص۷۳.
.
صکوک قرض‌الحسنه و تامین مالی غیر انتفاعی
مهم‌ترین کارکرد مورد انتظار از صکوک قرض‌الحسنه فراهم کردن منابع جهت انجام امور خیریه است. استفاده از عقد قرض‌الحسنه در کشور ایران دارای سابقه طولانی است و عموم مردم به صورت گسترده در روابط خود از این شیوه جهت پاسخگویی به نیازهای یکدیگر استفاده می‌کرده‌اند.
صاحب نظر پولی و بانکی|
مهم‌ترین کارکرد مورد انتظار از صکوک قرض‌الحسنه فراهم کردن منابع جهت انجام امور خیریه است. استفاده از عقد قرض‌الحسنه در کشور ایران دارای سابقه طولانی است و عموم مردم به صورت گسترده در روابط خود از این شیوه جهت پاسخگویی به نیازهای یکدیگر استفاده می‌کرده‌اند.
شبکه بانکی، صندوقهای قرض‌الحسنه، نهادهای فعال در امر رفع فقر مانند کمیته امداد امام خمینی(ره) و. نیز معمولا از ظرفیت‌های این عقد جهت پاسخگویی به نیازهای مالی افراد حاضر در گروه‌های پایین درآمدی استفاده می‌کنند.
با این حال به ابزارهای مالی انتفاعی نظر می‌رسد، می‌توان در کنار استفاده از قرارداد قرض‌الحسنه به عنوان یک شیوه تامین مالی از راهکارهای جدید دیگری نیز استفاده کرد تا بتوان ظرفیت تامین مالی امور خیریه در کشور را گسترش داد. یکی از مهم‌ترین این راهکارها «انتشار صکوک قرض‌الحسنه» به عنوان یک «ابزار مالی» است.
واژه صکوک نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی جهت توصیف ابزارهای مالی اسلامی پیشنهاد شد.
صکوک جمع صک به معنای سند و سفته است و معرب واژه چک در فارسی است. اعراب این واژه را توسعه داده و در رابطه با انواع حوالجات، تعهدات و اسناد مالی به کار بردند. صکوک قرض‌الحسنه یکی از انواع صکوک بوده و منظور از آن اوراق بهاداری است که براساس قرارداد قرض بدون بهره منتشر می‌شود.
براساس ابزارهای مالی انتفاعی این قرارداد، ناشر اوراق به میزان ارزش اسمی به دارندگان اوراق بدهکار بوده و موظف است در سررسید بدهی خود را بپردازد.
با توجه به اینکه صکوک قرض‌الحسنه یکی از مهم‌ترین انواع صکوک غیرانتفاعی محسوب می‌شود، لازم است موضوع طرح تامین مالی ابزارهای مالی انتفاعی شده، انجام امور غیرانتفاعی ازجمله عام‌المنفعه یا خیریه باشد.
مهم‌ترین کارکرد مورد انتظار از صکوک قرض‌الحسنه، فراهم کردن منابع جهت انجام امور خیریه است که می‌تواند در قالب‌ها و مدل‌های مختلفی تصور شود.
دو مورد از مهم‌ترین این قالب‌ها شامل «فراهم کردن منابع جهت تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های خیریه و فراهم کردن منابع جهت پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه به نیازمندان» می‌شود.
در قالب اول می‌توان با انتشار صکوک قرض‌الحسنه منابع کافی جهت انجام پروژه‌های غیرانتفاعی را فراهم کرد. به عنوان مثال موسسه‌های خیریه خوشنام و دارای اعتبار، دولت و. می‌توانند با انتشار این نوع از صکوک از منابع حاصل از آن جهت تامین مالی پروژه‌های غیرانتفاعی(مانند ساخت بیمارستان، پرورشگاه و. ) استفاده کنند. در قالب دوم، می‌توان با انتشار اوراق قرض‌الحسنه، منابع نقد کافی جهت پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه به نیازمندان فراهم کرد. به عنوان مثال نهادهای فعال در امر قرض‌الحسنه می‌توانند با انتشار این اوراق منابع در اختیار خود جهت پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه را تا حد قابل قبولی تقویت کنند. یکی از مسائل مهم در بحث صکوک قرض‌الحسنه بازار ثانوی آن است که در موفقیت این ابزار نقش کلیدی دارد. در واقع سوال آن است که آیا خریدار صکوک قرض‌الحسنه اگر به هر دلیل قصد فروش اوراق قبل از سررسید را داشته باشد به لحاظ شرعی می‌تواند آن را(در بازار ثانوی) به شخص ثالث واگذار کند؟ با توجه به اینکه خریدار صکوک قرض‌الحسنه وجوه خود را در اختیار ناشر قرار می‌دهد به لحاظ حقوقی به اندازه اوراق خریداری شده از ناشر طلبکار می‌شود. بر این اساس می‌تواند طلب خود را براساس عقد بیع دین در بازار ثانوی به شخص ثالث بفروشد. لازم به ذکر است که عقد بیع دین براساس نظر مشهور فقهای امامیه و شورای نگهبان مورد تایید است.
?انواع اوراق صکوک رابشناسید
?ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری بر اساس اوراق صکوک متنوع هستند.
??به گزارش ایبِنا، استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن بود که سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک و ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری کرد؛ در زیر به اوراق مشارکت، مضاربه، مزارعه و مساقات پرداخته می شود.
?اوراق مشارکت
سندی است گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که ابزارهای مالی انتفاعی متعلق به دولت، شرکتهای تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، صاحب اوراق مشارکت در تغییر قیمت دارایی سهیم می شود.
?اوراق مضاربه
سندی است گویای مالکیت دارندگان آن به طوری که ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده و به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می دهد، بانی در فعالیت اقتصادی سودآور «بازرگانی» به کار می گیرد و در پایان هر معامله یا پایان هر دوره مالی سود حاصله را براساس نسبت هایی که روی اوراق نوشته شده، میان خود و صاحبان اوراق تقسیم می کند.
?اوراق مزارعه
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر زمین یا زمین های زراعی یا دیگر نهادهای تولیدی زراعی معین است که به قرارداد مزارعه برای کشت و زرع در اختیار عامل مزارعه گذاشته شده است.
?اوراق مساقات
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغ یا باغ های مثمر یا دیگر نهادهای تولیدی باغی معین است که به قرارداد مساقات برای باغداری در اختیار عامل قرارداد مساقات گذاشته شده است.
?انواع اوراق صکوک رابشناسید
?ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری بر اساس اوراق صکوک متنوع هستند.
??به گزارش ایبِنا، استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن بود که سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک و ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری کرد؛ در زیر به اوراق مشارکت، مضاربه، مزارعه و مساقات پرداخته می شود.
?اوراق مشارکت
سندی است گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق به دولت، شرکتهای تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، صاحب اوراق مشارکت در تغییر قیمت دارایی سهیم می شود.
?اوراق مضاربه
سندی است گویای مالکیت دارندگان آن به طوری که ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده و به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می دهد، بانی در فعالیت اقتصادی سودآور «بازرگانی» به کار می گیرد و در پایان هر معامله یا پایان هر دوره مالی سود حاصله را براساس نسبت هایی که روی اوراق نوشته شده، میان خود و صاحبان اوراق تقسیم می کند.
?اوراق مزارعه
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر زمین یا زمین های زراعی یا دیگر نهادهای تولیدی زراعی معین است که به قرارداد مزارعه برای کشت و زرع در اختیار عامل مزارعه گذاشته شده است.
?اوراق مساقات
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغ یا باغ های مثمر یا دیگر نهادهای تولیدی باغی معین است که به قرارداد مساقات برای باغداری در اختیار عامل قرارداد مساقات گذاشته شده است.?انواع اوراق صکوک رابشناسید
?ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری بر اساس اوراق صکوک متنوع هستند.
??به گزارش ایبِنا، استفاده از لفظ صکوک جهت ابزارهای مالی اسلامی نخستین بار در سال ۲۰۰۲ در جلسه فقهی بانک توسعه اسلامی پیشنهاد شد. بعد از آن بود که سازمان حسابداری و حسابرسی نهادهای مالی اسلامی اقدام به معرفی انواع صکوک و ابزارهای مالی انتفاعی با سود انتظاری کرد؛ در زیر به اوراق مشارکت، مضاربه، مزارعه و مساقات پرداخته می شود.
?اوراق مشارکت
سندی است گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی که متعلق به دولت، شرکتهای تعاونی یا خصوصی است و تا سررسید اوراق، صاحب اوراق مشارکت در تغییر قیمت دارایی سهیم می شود.
?اوراق مضاربه
سندی است گویای مالکیت دارندگان آن به طوری که ناشر اوراق مضاربه با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان اوراق را جمع آوری کرده و به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار می دهد، بانی در فعالیت اقتصادی سودآور «بازرگانی» به کار می گیرد و در پایان هر معامله یا پایان هر دوره مالی سود حاصله را براساس نسبت هایی که روی اوراق نوشته شده، میان خود و صاحبان اوراق تقسیم می کند.
?اوراق مزارعه
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر زمین یا زمین های زراعی یا دیگر نهادهای تولیدی زراعی معین است که به قرارداد مزارعه برای کشت و زرع در اختیار عامل مزارعه گذاشته شده است.
?اوراق مساقات
سند مالکیت مشاع دارندگان اوراق بر باغ یا باغ های مثمر یا دیگر نهادهای تولیدی باغی معین است که به قرارداد مساقات برای باغداری در اختیار عامل قرارداد مساقات گذاشته شده است.
آرمان پرداز خبره
شرکت آرمان پرداز خبره بیش از 15سال سابقه فعالیت در زمینه حسابداری و حسابرسی و خدمات مشاوره مالی و مالیاتی
جای خالی اوراق وقف در بازار سرمایه/ تبیین ظرفیت‌های ابزارهای مالی اسلامی در تامین مالی طرحهای غیر انتفاعی
مرتضی ابراهیمی - با شرع ماه مبارک رمضان خیرات، وقف و صدقه افزایش قابل توجهی می‌یابد، اما متاسفانه تا کنون سازکار مناسبی برای وقف و خیرات در کشور ایجاد نشده است. هفت سال پیش بحث ایجاد اوراق وقف در بازار سرمایه از گوشه و کنار شنیده شد اما تا امروز اقدام جدی در این باره صورت نگرفته است. کسری بودجه دولت مفهومی آشنا، قدیمی و نا‌خوشایند در ادبیات اقتصادی کشور است. تامین کسری بودجه در کشور ما که به علت نقص زیر بناهای نهادی و اقتصادی کمتر توان اخذ درآمدهای مالیاتی را دارند و یا آن‌که توان لازم را دارند اما به علت نشست اقتصاد در قوس رکودی، چشم انداز مثبتی از جمع‌اوری درآمدهای مالیاتی وجود ندارد، تنها به یک راه حل آسان و البته پر هزینه ختم می‌شود: استقراض دولت از نظام بانکی. از آن‌جا که طرحهای عام‌المنفعه و غیر انتفاعی در تابع مخارج دولت سهم مهمی را به خود اختصاص داده‌اند، استفاده از اوراق بهادار اسلامی برای تأمین مالی این دسته از طرح‌ها به عنوان یک راه کار جهت تامین کسری بودجه دولتی قابل تصور است. با نگاهی به ادبیات مالی اسلامی در می‌یابیم که اوراق بهادار اسلامی از جمله ابزار هایی هستند که می‌توان کاربرد پذیری آنان را در تأمین مالی کسری بودجه دولت در بخشهای غیر انتفاعی مورد مطالعه و پژوهش قرار داد. حال سوال اساسی این است که با توجه به عدم سودآوری طرح‌ها و پروژه‌های عام‌المنفعه و غیرانتفاعی دولتی، اوراق بهادار اسلامی چه ظرفیت‌هایی برای تأمین مالی این گونه طرح‌ها را دارا می‌باشند؟ با توجه به شکل اقتصاد ایران به نظر می‌رسد دو اوراق وقف و قرض‌الحسنه و هم‌چنین اوراق مشارکت بهترین گزینه هستند. وقف به عنوان یکی از بخشهای متحول اقتصاد با ماهیتی خداپسندانه نیازمند به روز‌رسانی و کاربرد ابزارهای نوین و کارا است. بنابراین اگر وقف بخواهد در راستای به روز کردن سرمایه ها پیش گام باشد، لازم است که از ابزارهای جدید استفاده شود، مانند اوراق وقف. اوراق وقف، اوراق بهادار اسلامی با نامی است که به قیمت اسمی مشخص برای مدت معین (زمان احداث پروژه) منتشر می‌شود و به واقفینی که قصد مشارکت در ساخت طرحهای عام المنفعه و غیر انتفاعی نظیر بیمارستان‌ها، مدارس روستایی و خانههای سالمندان و. را دارند واگذار کرد. به عباری این گونه طرح‌ها که متولی ساخت آن دولت است و به علت کسری بودجه با مشکل تامین سرمایه آن مواجه‌اند، با سرمایه خیرین و واقفین ساخته شده و در اختیار عموم قرار می‌گیرد. لازم به ذکر است که در سازمان بورس به غیر از اوراق وقف از دو ابزار مالی دیگر نیز به منظور بهره‌وری از مقوفات استفاده می‌شود که شامل صندوق ملی سرمایه‌گذاری موقوفات و صندوقهای نیکوکاری است. کارکرد صندوق ملی سرمایه‌گذاری موقوفات این است که متولیان موقوفاتف تمام یا بخشی از سرمایه‌ای را که قصد وقف آن را دارند، در این صندوق‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. ساختار صندوق به نحوی است که قابلیت نقد شوندگی دارد، یعنی وقف کننده می‌تواند در صورت نیاز، مبلغ سرمایه‌گذاری شده در وقف را مطالبه کند. آقای وهاب قلیج، عضو هیدت علمی پژوهشکده پولی و بانکی در این باره پیشنهاد می‌دهد که از صندوقهای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با واحد‌‌‌‌های بدون قابلیت معامله و بدون قابلیت ابطال استفاده شود. صندوقهای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار دارای این مزیت هستند که می‌توان با جمع آوری پول از سرمایه‌گذاران و صدور واحد‌‌‌‌های غیر قابل ابطال و غیر قابل معامله (که بحث حبس اصل مال را مدنظر دارد) وجوه جمع‌آوری شده را در سهم‌‌‌‌های مختلف سرمایه‌گذاری کرده و در هر زمان وجوه جمع‌آوری شده را از سهمی به سهم دیگر یا از اوراقی به اوراق دیگر تغییر داد و منافع حاصل از این سرمایه‌گذاری‌ها نیز صرف نیات خیر واقفین گردد. با استفاده از این نهاد، هم اصل مال حفظ شده و هم منافع حاصله صرف نیات خیر واقفین شده و هم با ایجاد اشتغال‌زایی چرخه اقتصاد کشور به گردش در می‌آید. اوراق وقف ابزاری برای جمع کردن سرمایه‌های کوچک در کنار یکدیگر است که با عقد شرعی برای احداث یک پروژه عام‌المنغه ثبت می‌شوند و چون این کار باید ماندگار و عینی باشند، نخستین اقدام در راستای اوراق وقف، ساخت بیمارستان تخصصی سرطان در کشور انتخاب شد. تا کنون فقط یک بار از اوراق وقف و آن هم در پایان سال ۹۲ برای ساخت بیمارستان ویژه سرطانی‌ها استفاده شده است و حجهالاسلام محمدمهدی حاتمی معاون اوقافی، حقوقی و امور مجلس سازمان اوقاف و امور خیریه در آن زمان این موضوع را پی‌گیری می‌کرده است. اما تا کنون خبری مبنی بر احداث این بیمارستان و یا درصد پیشرفت این طرح داده نشده است و مسئولان سازمان اوقاف در این باره سکوت کرده‌اند. به گزارش جهان اقتصاد، در حدود ۲۶۰ بیمارستان نا تمام در کشور وجود دارد که نیازمند مشارکت‌‌‌‌های اجتماعی، سازمان‌‌‌‌های مردم نهاد و خیریه‌‌‌‌های سلامت هستند. بازار بورس این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان این تعداد بیمارستان را تکمیل کند. اما چگونه؟ به نظر نویسنده باید تابلو جدید را در بازار بورس ایجاد کرد به نام تابلو اوراق وقفی، در این تابلو بیمارستان‌ها، خانه سالمندان و . که مورد نیاز عمومی مردم است و درآمدی برای دولت ندارد، در این تابلو‌ها عرضه شود و واقفین و خیرین و افرادی که قصد صدقه دارند با خرید این گونه سهم‌ها یا اوراق بیمارستان‌‌‌‌های درحال ساخت در این امر خیر مشارکت کنند. قائم مقام وزیر بهداشت در امور مشارکت‌‌‌‌های اجتماعی، سازمان‌‌‌‌های مردم نهاد و خیریه‌‌‌‌های سلامت با اشاره به وجود ۲۴۰ بیمارستان نیمه تمام در سطح کشور، خاطرنشان کرد: بسیاری از مراکز درمانی و بیمارستانی نیاز به تعمیر و نوسازی دارند. برای انجام این امور باید ۹۰ میلیارد تومان هزینه کرد. اما دولت هر سال می‌تواند مقداری از این مبلغ را تهیه کند. در نتیجه باید از ظرفیت خیرین و دستگاه‌‌‌‌های مختلف مدد گرفت. غلام‌علی معصومی‌نیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم اقتصادی در این باره عقیده دارد: اگر اوراق وقفی را منتشر کرده و پول مردم را جمع آوری کنیم، بعد از جمع‌آوری و خرید یا ساخت بیمارستان و . اگر کسی بخواهد سهم خود را بفروشد، امکان‌پذیر نیست، چون آن مبلغ وقف شده، اما در این فاصله که پول از دست خریداران اوراق خارج شده و بانی می‌خواهد موسسه‌ای را تأسیس کند، بنده اگر بخواهم سهم خود را در بازار ثانویه بفروشم، این‌ها را چگونه باید تفکیک کنیم که قابل خرید و فروش شود؟ این مدرس دانشگاه، وقف پول را دارای اشکال شرعی دانست و اظهار کرد: باید با جمع‌آوری پول، ساختمان بسازیم و بعد وقف کنیم و بعد نمی‌توان تجدید نظر کرده و به بازار اعلام کنیم، چون این ناممکن است. بنابراین کسی که وکیل خریداران اوراق وقفی است، نمی‌تواند قبل از ساخت موسسه، اعلام وضعیت کند و تنها راهی که وجود دارد، این است که خریداران اوراق با شما مصالحه کنند و دیگر قصد فروش اوراق را نداشته باشند. عضو هیئت‌علمی دانشگاه علوم اقتصادی خاطرنشان کرد: بنابراین ما نباید وقف را در بازار سرمایه مطرح کنیم. می‌توانیم صندوقهای وقفی تاسیس کنیم یا همانند روش‌های سنتی از مردم پول گرفته و با آن، بیمارستان و دیگر امور عام‌المنفعه بسازیم و تا پایان ساختمان‌سازی، افراد سراغ پول نیامده و بانیان نیز با خیال راحت به فعالیت وقفی می‌پردازند و در این شرایط، دیگر کسانی که سهم را می‌خرند، به این فکر نمی‌افتند که این موقعیت خود را به شخص دیگری واگذار کرده و آن پول را بگیرند. وی بازار بورس را مکان مناسبی برای چنین فعالیتی ندانست و تصریح کرد: بنابر موارد گفته شده، نمی‌توان چنین فعالیتی را در بازار بورس انجام داد، مگر اینکه اعلام کنیم در کنار دیگر اوراقی که منتشر می‌شود، این اوراق به دلیل ماهیتی که دارند، بازار ثانویه نداشته باشند. علاوه بر این، اگر بخواهیم عمل وقفی انجام دهیم، قالب‌های دیگر وجود دارد که محدودتر است و می‌توان از آنها استفاده کرد. ما می‌توانیم با روش‌های دیگر و به صورت‌های دیگر که در فقه هست و مالکیت منتقل نمی‌شود، عمل وقفی انجام دهیم و انتفاع سرمایه را به صاحب سرمایه برگردانیم. اما حجت‌الاسلام دکتر سیدعباس موسویان، دبیر کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار در این باره نظر متفاوتی با معصومی‌نیا دارد و عقیده دارد: یکی از بحث‌های که به سرعت در رابطه با مسئله وقف مد نظر قرار گرفته، استفاده از ابزارهای پولی مالی نوین از جمله صکوک، اوراق مشارکت و اوراق وقفی است. ما امروزه ابزارهای مختلفی در حوزه ابزارهای مالی در خدمت وقف داریم که هم از سوی کمیته فقهی سازمان بورس مطابق با فقه امامیه مشروع شده و هم از سوی مجلس شورای اسلامی به منظور ابزارهای مالی انتفاعی عملیاتی کردن آن در سازمان اوقاف و امور خیریه به تصویب رسیده است. وی افزود: از نظر بنده می‌توان اوراق بهادار را بسته به نوع پروژه‌ها تقسیم‌بندی کرد. به عنوان مثال، بعضی پروژه‌ها در وقف ماهیت کاملا غیرانتفاعی دارند؛ نظیر بیمارستان‌ها، مدارس روستایی و خانههای سالمندان که سود پروژه‌ها جنبه معنوی دارد و اصل و فرع آن در راه خدا است. در اینجا انتشار اوراق وقف به عنوان یک ابزار مالی مطلوب کاربرد دارد. در نوع دیگری از پروژه‌ها، اصل سرمایه باز نمی‌گردد، اما سود سرمایه به صورت بلندمدت پرداخت می‌شود. در این مورد، از انتشار اوراق سهام استفاده می‌کنیم؛ مثل پروژه‌های راه‌سازی، کشتیرانی، خطوط هوایی. یکی از پرکاربردترین ابزار در این راستا می‌تواند اوراق استصناع باشد. نوع دیگر اوراق در پروژه‌هایی به کار می‌رود که اصل پول قابلیت بازگشت دارد، اما سودی به سرمایه‌گذار تعلق نمی‌گیرد. در اینجا می‌توان از اوراق قرض‌الحسنه استفاده کرد. کاربرد این اوراق نیز در رابطه با مواردی نظیر بازسازی اماکن متبرکه، طرحهای توسعه آنها و مسائلی از این دست است که در بلندمدت از طریق درآمدهای مربوط به اماکن مذهبی، اصل سرمایه بازپرداخت می‌شود، اما سودی به سرمایه‌گذار تعلق نمی‌گیرد. **تعلل سازمان اوقاف در معرفی اوراق وقف متاسفانه سازمان اوقاف در استفاده از اوراق وقف پس از گذشت زمانی نزدیک به هفت سال از تصویب آن در مجلس، هنوز سازمان اوقاف و امور خیریه اقدامی جدی در خصوص انتشار و اجرایی کردن اوراق در دستور کار قرار نداشته است و بیم آن می‌رود که نوعی بی‌اعتمادی و دل‌سردی نسبت به این اوراق به وجود آید. سازمان اوقاف اگر بخواهد در زمینه اقتصاد وقف پیش‌گام باشد، باید ابزارهای مربوط به آن را شناسایی و نسبت به کاربردی کردن آن هرچه سریع‌تر اقدام کند. در اخر با توجه مطالب مطرح شدن در دنیای امروز اوراق وقفی می‌تواند بسیاری از مشکلات عام‌المنفعه را حل کند. تاریخ نشان داده است که سازمان اوقاف صلاحیت پی‌گیری اوراق وقف را ندارد، اما سازمان بورس دارای شور، قدرت، تجربه و تخصص فروانی است و می‌تواند خیلی سریع اوراق وقف را با توجه به نیاز کشور طراحی، تدوین و اجرایی کند. اوراق وقف نیاز به یک تابلو جدید و هم‌چنین نیاز به ایجاد صندوق جدید دارد بنابراین سازمان بورس با تجربه‌ای که دارد می‌تواند از لحاظ نرم‌افزاری و هم‌چنین سخت افزاری زمینه‌‌‌‌های اوراق وقف را مهیا نماید. به گزارش جهان اقتصاد، با پی‌گیری‌‌‌‌های صورت گرفته مشخص شد که تا کنون اوراق قرض‌الحسنه تا کنون در حد حرف بوده و ساز و کار این اوراق طراحی نشده است. در حالی که جای خالی این اوراق در اقتصاد کشورمان شدیداً احساس می‌شود.
عابد مشایخ- استراتژیست ازمردادماه سال ۱۳۸۱ که مخالفان خارج از کشور نظام جمهوری اسلامی ایران از تاسیسات آب سنگین اراک و نیز تاسیسات هسته‌ای نطنز اطلاعاتی را منتشر کردند، فشار سیاسی کشورهای غربی بر ایران آغاز شد. در همین راستا مذاکرات هسته‌ای ایران در [بیشتر]
دیدگاه شما