مزایا ارز فیات

تنها شباهت ارز فیات و ارز دیجیتال بدون پشتوانه بودن آن‌ها است.

ارز فیات چه نوع ارزی است ؟

نمیدانم تا به حال عبارت ارز فیات به گوشتان خورده است یا خیر. راستش را بخواهید خود من وقتی اولین بار این عبارت را شنیدم، تعجب کردم. ارز فیات یعنی چه 🙄؟ خلاصه سرتان را درد نیاورم، افتادم به جان گوگل و کلی سرچ کردم تا توانستم یکرسی اطلاعات جمع کنم. حالا حیفم آمد آنها را در ژوپیتر و با شما به اشتراک نگذارم.

پس با من همراه باشید.

ارز فیات چیست ؟

ارز فیات که در زبان انگلیسی Fiat Currency گفته می‌شود، همان اسکناس‌ها و سکه‌هایی هستند که در خرید و فروش‌ از آن‌ها استفاده می‌شود. ارزهای فیات پول‌های کاغذی و رایج کشورهای مختلف هستند که پشتوانه فیزیکی مانند طلا یا نقره ندارد.

اعتبار پول فیات به وضعیت اقتصادی کشورها ارتباط مستقیم دارد. ارزش این پول‌ها بستگی به کشوری که ارز فیات را چاپ کرده بستگی دارد. ارز فیات، جایگزینی برای استاندارد طلا و پول کالایی (کالایی اقتصادی که به‌جای پول استفاده می‌شود) بوده است.

تاریخچه پیدایش پول فیات

سیستم ارزی فیات، چندین قرن‌ پیش در کشور چین اختراع شد. استفاده از پول کاغذی در قرن ۱۱ و در ایالت سوچوان آغاز شد. در ابتدا، از این پول‌ها برای خرید و فروش ابریشم، طلا و نقره استفاده می‌ شد، بعد از به قدرت رسیدن کوبلای خان (از نوادگان چنگیزخان) در قرن ۱۳ ، سیستم جامع ارز فیات رسمی شد.

ارزفیات در طول قرن ۱۷ در کشورهایی همچون اسپانیا، سوئد و هلند پذیرفته و وارد قاره اروپا شد. سیستم پول فیات در سوئد با شکست مواجه شد. همین امر موجب شد دولت استفاده از فلز نقره را جایگزین کند. اما طی دو قرن بعد، ارز فیات در فرانسه‌نو (کانادا)، مستعمرات سیزده‌گانه ایالات متحده، و در نهایت حکومت فدرال ایالات متحده نیز پذیرفته شد.

حدود قرن ۲۰، استفاده مجدد از ارز مبتنی بر کالاها در ایالات متحده به صورت محدود آغاز شد.

علت جایگزین شدن ارز فیات به جای استاندارد طلا

در گذشته، طلا پشتیبان پول یا ارز فیات بود. با اندوخته‌ی طلا، می‌شد پول هر کشور را ارزش‌گذاری کرد. دولت به هر میزان که اندوخته‌ی طلا داشت می‌توانست به نسبت آن، پول تولید کند. در این مدل، دولت‌ها در بحران‌‌ های اقتصادی قادر نبودند کنترلی بر روی وضعیت داشته باشند و از طرفی توانایی ایجاد کوچک‌ترین تغییری در شرایط اقتصادی را نداشتند.

با ورود ارزهای فیات به چرخه اقتصاد کشورها، دولت‌مردان توانستند در شرایط مختلف کنترل وضعیت را به ‌دست بگیرند و ارزش پول را پایین یا بالا کنند. کارشناسانی که با استاندارد طلا موافق هستند؛ بر این باورند که اگر اسکناس پشتوانه‌ ی فیزیکی داشته باشد، ثبات بیشتری نیز خواهد داشت.

از آنظرف، مخالفان استاندارد طلا مدعی هستند که خود فلز طلا هیچ وقت ثبات قیمت ندارد و این عدم ثبات بر روی ارزش پول تاثیر منفی می‌گذارد.

مزایا و معایب استفاده از ارز فیات

ارزفیات نیز همانند هر ارز دیگری مزایا و معایبی دارد که در اینجا به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.

هیچ محدودیتی ندارد و می‌تواند روزانه در میلیون یا میلیاردها نسخه چاپ شود.

معرفی ۱۵ پول فیات مشهور

ارزهای فیات در انواع مختلف هستند. در جدول زیر تعداد ۱۵ ارز مشهور را همراه با نماد رسمی آن‌ها و صادرکننده برایتان مشخص کرده‌ایم.

ارز فیات	نماد	صادرکننده
دلار آمریکا	USD	ایالات متحده آمریکا
پوند	GBP	بریتانیا (انگلستان)
ین	JPY	ژاپن
یوان	CNY	جمهوری خلق چین
ریال ایران	IRR	جمهوری اسلامی ایران
یورو	EUR	اتحادیه اروپا
دینار کویت	KWD	کویت
دلار کانادا	CAD	کانادا
ریال عمان	OMR	ریال عمان
فرانک سوئیس	CHF	سوئیس
درهم امارات	AED	امارات متحده عربی
روپیه هند	INR	هندوستان
کرون نروژ	NOK	نروژ
روبل روسیه	RUB	روسیه
لیره ترکیه	TRY	ترکیه
دلار آمریکا	USD	ایالات متحده آمریکا

آیا ارز فیات با ارز دیجیتال فرق دارد؟

پول فیات و ارز دیجیتال کاملا مستقل و متفاوت از هم هستند. ارز دیجیتال یا رمزنگاری ‌شده، نوع جدیدی از سرمایه مالی است که می‌تواند در سال‌های آتی جایگزین پول‌های فعلی شود.

ارزهای رمزنگاری ‌شده مانند بیت‌ کوین یا اتریوم، همچون دلار و سایر ارزهای فیات، نوعی از پول هستند. تفاوت این دو، در روش عملکرد و نحوه تأثیر گذاری آن‌ها است.

ارزش ارزهای فیات به دولت صادرکننده بستگی دارد. ارزش ارزهای دیجیتال مستقیما به بلاکچین ربط دارد. هرچه بلاکچین قدرتمند، به‌روز و در ارائه پاسخ به نیازها پیشرو باشد، ارز دیجیتال آن نیز قدرتمندتر می‌شود.

ارزهای فیات تحت نظارت بانک‌های مرکزی و نهادهای بالادستی حوزه اقتصادی هر کشور هستند. اما اداره، بلاکچین‌ها توسط پروتکل‌های مخصوص، اجماع کاربران و رأی‌گیری صورت می‌گیرد. تفاوت دیگر این دو ارز در توزیع آن‌ ها است. پول فیات برای توزیع نیاز به واسطه دارد. ارزهای دیجیتال مبتنی بر شبکه‌ های غیرمتمرکز هستند که با ساختاری خاص امکان برقراری معاملات ناشناس را فراهم می‌کنند.

کلام پایانی

درست است که ارزهای دیجیتال در سالهای اخیر طرفدارن و جایگاه مناسبی در اقتصاد جهانی پیدا کرده اند اما هنوز هم ارز فیاتبه عنوان رایج‌ترین سیستم مالی در دنیا است.

دلار، پوند و یورو با توجه به کشورهای چاپ کننده‌ی آن‌ها که همگی از اقتصاد قدرتمندی برخوردار هستند؛ هنوز به عنوان مهم‌ترین رکن فعالیت‌های اقتصادی در گوشه و کنار دنیا هستند. به همین دلیل شاید زمان زیادی طول بکشد تا مردم دنیا، ارزهای دیجیتال را جایگزین پول‌هایی که قابل لمس هستند، کنند.

سوالات رایج

📌 منظور از ارز دیجیتال فیات چیست؟

چیزی به اسم ارز دیجیتال فیات وجود ندارد. ارزهای دیجیتال شکل جدیدی از پول هستند که تفاوت‌های زیادی با ارز فیات دارند.

📌 فیات در بایننس چیست؟

تبدیل ارزهای دیجیتال به پول فیات در صرافی بایننس (مثل تبدیل بیت‌کوین به دلار آمریکا) را فیات در بایننس میگویند.

بلاگ ارزفی

اخبار بیت کوین ، اتریوم ، بلاک چین ، ماینیگ ، قیمت ارزهای دیجیتال را اینجا بخوانید.

کاربردها و مزایای توکن های ERC20

با انجام تمامی بخش‌های فوق، یک قرارداد ERC-20 خواهیم داشت که می‌توانیم کل عرضه را بررسی کنیم، موجودی‌ها را ببینیم، وجوه را انتقال دهیم و به دیگر DAppها اجازه دهیم تا توکن‌ها را برای ما مدیریت کنند. بیشترین جذابیت‌های توکن‌های ERC-20،

انعطاف‌پذیری آن‌هاست. قرارداد‌های معین‌ شده محدود نمی‌شوند. بنابراین طرفین از امکانات بیشتری بهره‌مند شده و پارامترهای مشخصی را متناسب با نیاز خود تعیین می‌کنند.

کوین‌های با ارزش ثابت (Stable Coins) استیبل کوین‌ها (Stablecoin) توکن‌هایی با پشتوانه فیات هستند که اغلب از استانداردهای ERC-20 استفاده می‌کنند. تراکنش‌های مربوط به قرارداد BUSD که قبلاً به آن اشاره کردیم، یکی از این موارد است و اکثر استیبل کوین‌ها با این فرمت در دسترس هستند.

برای یک استیبل کوین‌ با پشتوانه فیات، ناشر یا صادرکننده پول، ذخیره یورو، دلار و غیره نگهداری می‌کند. سپس به ازای هر مزایا ارز فیات یک واحد از پولی که ذخیره کرده یک توکن ایجاد می‌کند. یعنی اگر 10 هزار دلار در صندوق ذخیره داشته باشد، ناشر پول می‌تواند 10 هزار توکن ایجاد کند که هر کدام با قیمت ۱ دلار قابل بازخرید هستند.

از نظر فنی اجرای این امر در اتریوم بسیار آسان است. یک ناشر پول خیلی راحت یک قرارداد با 10 هزار توکن اجرا می‌کند، سپس آن‌ها را بین کاربران توزیع می‌کند، با این وعده که بعدها می‌توانند در مقابل، به تناسب آن ارز فیات دریافت کنند.

کاربران با توکن‌های خود می‌توانند کارهای مختلفی انجام دهند. می‌توانند کالا یا خدمات خریداری کنند و یا در DAppها از آن استفاده کنند و یا این که می‌توانند بلافاصله از صادرکننده درخواست تعویض توکن‌ها را با پول فیات داشته باشند. در این حالت صادرکننده، توکن‌ها را باطل (غیر قابل استفاده) می‌کند و دقیقاً به همان مقدار ارز فیات از ذخیره خود خارج می‌کند.

همانطور که قبلاً گفته شد، قرارداد حاکم بر این سیستم نسبتا ساده است. با این حال راه‌اندازی یک استیبل کوین‌ به کار زیاد روی عوامل خارجی مثل تدارکات، تطبیق با قوانین و غیره دارد.

قابلیت تعویض و مبادله (fungible) توکن‌های ERC-20 قابل مبادله هستند (هر واحد با واحد دیگر قابل تعویض است). اگر توکن Binance Academy داشته باشید، می‌توانید آن را با شخص دیگری مبادله کنید و آنها از لحاظ عملکرد باز هم با یکدیگر یکسان باشند. مثل پول نقد یا طلا.

قابلیت انعطاف(Flexibility) همانطور که در بخش قبلی بررسی کردیم، توکن‌های ERC-20 قابلیت تنظیم زیادی دارند و می‌توانند متناسب با بسیاری از کاربردهای مختلف انطباق پیدا کند. برای مثال می‌توانند به عنوان ارز درون بازی، برنامه‌های امتیاز وفاداری، حتی به عنوان دارایی دیجیتالی قابل دریافت در ازای نمایش هنرهای زیبا و یا حق مالکیت، استفاده شوند.

محبوبیت(Popular) محبوبیت ERC-20 در صنعت ارزهای دیجیتال دلیل کاملا قانع کننده برای استفاده از آن به عنوان یک طرح اصلی و کلی است. تعداد رو به رشد صرافی‌ها، کیف پول‌ها و قرارداد‌های هوشمندی که از قبل با توکن‌های تازه ایجاد شده سازگار شده بیانگر این امر هستند. علاوه بر این پشتیبانی برای توسعه دهندگان و بستر مستندات آن بسیار فراوان شده است.

ارز فیات چیست؟

به بیانی ساده، ارز فیات (به نام‌های پول فیات یا پول بی‌پشتوانه نیز شناخته می‌شود)، پولی قانونی است که ارزش آن وابسته به کشور چاپ کننده آن است تا یک کالای فیزیکی مانند طلا و نقره.

قدرت دولتی که ارزش ارز فیات را تعیین می‌کند ویژگی بسیار مهم این نوع پول است. اکثر کشورهای جهان از سیستم ارز فیات برای خرید کالا و استفاده از خدمات، سرمایه‌گذاری و پس‎انداز استفاده می‌کنند.

ارز فیات جایگزین استاندارد طلا و سایر سیستم‌های پول کالایی شده است. ارزش این نوع ارز وابسته به رابطه بین سطح تقاضا و عرضه و ثبات دولت صادرکننده آن است. اکثر پول‌های کاغذی مدرن مانند دلار و یورو جزو ارزهای فیات محسوب می‌شوند.

تاریخچه ارز فیات

ریشه ارز فیات به چندین قرن قبل در کشور چین بر می‌گردد. استان سیچوآن این کشور در طول قرن 11 میلادی تصمیم به چاپ پول کاغذی گرفت. در ابتدا، این پول قابل تبادل با ابریشم، طلا یا نقره بود. ولی در نهایت به دنبال به قدرت رسیدن «قوبلای خان» سیستم ارز فیات در طول قرن 13 راه افتاد.

تاریخ‌شناسان ادعا می‌کنند این پول در سقوط امپراتوری مغول نقش داشته است که علت اصلی آن را هزینه کردن بیش از حد و ابرتورم می‌دانند.

این ارز همچنین در طول قرن 17 در اروپا توسط کشورهایی مانند اسپانیا، سوئد و هلند استفاده شد. این سیستم در سوئد موفق نبود و دولت در نهایت آن را با استاندارد نقره جایگزین کرد.

در دو قرن بعد، فرانسه نو در کانادا، مستعمره‌های آمریکایی و سپس دولت فدرال آمریکا ارز فیات را امتحان کردند و نتایج متفاوتی گرفتند.

در قرن بیستم میلادی، دولت آمریکا به مقدار محدود به استفاده از سیستم پول کالایی مجددا رو آورد. در سال 1933، دولت جلوی مبادله پول کاغذی با طلا را گرفت.

ایالات متحده به طور رسمی در سال 1972 سیستم پولی خود را از استاندارد طلا به ارز فیات تغییر داد.

در سال 1972، ایالات متحده تحت ریاست جمهوری «نیکسون» کاملا استاندارد طلا را کنار گذاشت تا در سطح جهانی افول آن نهایی شود و این کشور تصمیم به استفاده از سیستم پول فیات بگیرد. نتیجه این تصمیم استفاده از پول بی‌پشتوانه در جهان بود.

ارز فیات در مقابل استاندارد طلا

سیستم استاندارد طلا امکان تبدیل پول کاغذی به طلا را ممکن می‌ساخت. در حقیقت، پشتوانه تمام پول‌های کاغذی مقدار محدودی طلا بود که در اختیار دولت قرار داشت.

دولت‌ها و بانک‌ها در یک سیستم پول کالایی، تنها زمانی می‌توانستند ارز جدیدی را وارد اقتصاد کنند که به همان میزان ذخایر طلا در اختیار داشتند. به عنوان مثال، دولت‌ها می‌بایست برای چاپ 1 میلیون واحد از ارز ملی خود مقداری طلا به ارزش 1 میلیون واحد از آن ارز در بانک مرکزی خود ذخیره می‌کردند. این سیستم توانایی دولت‌ها را برای خلق پول و افزایش ارزش ارز براساس عوامل اقتصادی را محدود می‌کرد.

از سوی دیگر، پول تحت سیستم فیات قابل تبدیل به دارایی یا کالای دیگری نیست. مقامات دولتی با پول بدون پشتوانه می‌توانند مستقیما روی ارزش ارز خود تاثیر بگذارند و آن را به شرایط اقتصادی گره مزایا ارز فیات مزایا ارز فیات بزنند.

کشور‌ها و بانک‌های مرکزی آن‌ها، کنترل به مراتب بیشتری روی سیستم ارز دارند. آن‌ها می‌توانند در مقابل رویدادها و بحران‌های مختلف مالی با ابزارهای گوناگون مانند ایجاد بانکداری ذخیره کسری و استفاده از تسهیلات کمی، واکنش نشان دهند.

در سیستم استاندارد طلا، پشتوانه تمام پول‌های کاغذی مقدار محدودی طلا بود که در اختیار دولت قرار داشت.

حامیان استاندارد طلا معتقدند که این سیستم ارزی باثبات‌تر است، چون پشتوانه آن کالایی باارزش و فیزیکی است. در مقابل طرفداران ارز فیات بر این باورند قیمت طلا اصلا ثبات ندارد. گرچه در قالب این مفهوم، ارزش ارز کالایی و همچنین ارز بی‌پشتوانه می‌تواند نوسان داشته باشد. اما دولتی که از یک سیستم پول فیات استفاده می‌کند برای مقابله با یک بحران اقتصادی، انعطاف‌پذیری بیشتری خواهد داشت.

معایب و مزایای استفاده از ارز فیات

اقتصاددانان و سایر کارشناسان مالی در حمایت از ارز فیات به یک توافق جمعی نرسیده‌اند. مدافعان و مخالفان معایب و مزایای این سیستم ارزی را این گونه بیان می‌کنند:

کمیابی: پول فیات تحت تاثیر کمیابی یک کالای فیزیکی مانند طلا قرار نمی‌گیرد یا به واسطه آن محدود نمی‌شود.

هزینه: خلق ارز بدون پشتوانه در مقایسه با پول کالایی به مراتب ارزان‌تر است.

واکنش‌پذیری: ارز فیات این انعطاف‌پذیری را به دولت‌ها و بانک‌های مرکزی آن‌ها می‌دهد تا با بحران‌های اقتصادی مقابله کنند.

مبادلات بین‌المللی: تمام کشورهای جهان از ارز بدون پشتوانه استفاده می‌کنند و برای مبادلات بین‌المللی فرم قابل قبولی است.

راحتی: این ارز برخلاف طلا وابسته به ذخایر فیزیکی که به نگهداری، حفاظت، نظارت و سایر امور هزینه‌بر نیاز دارند، نیست.

بدون ارزش ذاتی: پول فیات ارزش ذاتی ندارد. همین قضیه به دولت‌ها اجازه می‌دهد از هیچ پول خلق کنند که می‌تواند منجر به ابرتورم (تورم بدون کنترل) و فروپاشی سیستم اقتصادی آن‌ها شود.

سابقه خطرناک: اگر به گذشته نگاه کنیم، استفاده از سیستم‌های ارز فیات معمولا منجر به فروپاشی‌های اقتصادی شده است که نشان می‌دهد این سیستم‌ها خطراتی دارند.

زیمبابوه نمونه بارز استفاده سو از سیستم ارز فیات

دولت آفریقایی زیمباوه در اوایل دهه 2000 بدترین حالت ممکن استفاده از سیستم ارز فیات را به تصویر کشید. بانک مرکزی این کشور در واکنش به مشکلات بغرنج اقتصادی شروع به چاپ پول با سرعت سرسام‌آور کرد.

نتیجه آن ابرتورم بود که در سال 2008 به 230 تا 500 میلیون درصد رسید. قیمت‎ها سریعا بالا رفت و مصرف‌کنندگان مجبور بود فقط برای خرید مایحتاج ابتدایی خود با کیسه‌های پر از پول به خرید بروند. در اوج این بحران، 100 تریلیون دلار زیمباوه تنها معادل 40 سنت دلار آمریکا بود!

ارز فیات در مقابل ارز دیجیتال

ارز بدون پشتوانه و ارز دیجیتال یک وجه مشترک دارند؛ پشتوانه هیچ‌ کدام یک کالای فیزیکی نیست، ولی شباهت آن‌ها همین جا تمام می‌شود.

با آن که پول بدون پشتوانه تحت کنترل بانک‌های مرکزی و دولت‌ها قرار دارد، ولی ارزهای دیجیتال الزاما غیرمتمرکز هستند. این غیرمتمرکز بودن را تا حد زیادی می‌توان به دفتر کل دیجیتال توزیع شده‌ای که با نام بلاک‌چین شناخته می‌شود، نسبت داد.

یک تفاوت قابل توجه دیگر بین این دو سیستم نحوه تشکیل هر کدام از این دو پول است. بیت کوین مانند اکثر ارزهای دیجیتال یک سطح تامین کنترل‌شده و محدود دارد. در مقابل، بانک‌ها می‌توانند براساس قضاوت خود از نیازهای اقتصادی یک دولت از هیچ ارز فیات خلق کنند.

تنها شباهت ارز فیات و ارز دیجیتال بدون پشتوانه بودن آن‌ها است.

به علت این که ارزهای دیجیتال یک شکل دیجیتال از پول به شمار می‌روند، رقیب فیزیکی ندارند و بدون مرز هستند. بنابراین محدود به کشور خاصی نیستند و مبادلات جهانی با آن‌ها راحت‌تر انجام می‌شود.

علاوه بر این، تراکنش‌های ارزهای دیجیتال برگشت‌ناپذیر هستند و ویژگی‌های ذاتی این ارزها باعث می‌شود تا ردیابی آن‎ها در مقایسه با سیستم فیات به مراتب سخت‌تر باشد.

لازم به ذکر است، بازار ارز دیجیتال به مراتب کوچک‌تر است و بنابراین نسبت به بازارهای سنتی نوسان بسیار بیشتری دارد. احتمالا همین قضیه یکی از دلایلی است که ارزهای دیجیتال هنوز مورد پذیرش گسترده قرار نگرفتند. اما هرچه اقتصاد دنیای کریپتو رشد پیدا کند و به بلوغ بیشتری برسد، این نوسانات احتمالا کاهش پیدا خواهد کرد.

سخن پایانی

آینده هر دو نوع ارزی که اشاره کردیم از قطعیت لازم برخوردار نیست. با آن که ارزهای دیجیتال همچنان مسیر طولانی در پیش دارند و یقینا با چالش‌های متعددی روبرو خواهند شد، ولی پیشینه ارز فیات نشان از آسیب‌پذیری این نوع پول دارد.

به همین علت، افراد مختلف برای انجام تراکنش‌های مالی خود حداقل تا حدی، در حال بررسی احتمال‌های گوناگون یک سیستم کریپتوکارنسی قابل اعتماد هستند.

یکی از تفکرات اصلی خلق بیت کوین و ارزهای دیجیتال بررسی شکل جدیدی از پول است که براساس یک شبکه توزیع شده همتا به همتا ساخته شده باشد.

به احتمال خیلی زیاد علت خلق بیت کوین جایگزین شدن کامل با سیستم ارز فیات نبوده، بلکه هدف ارئه یک شبکه اقتصادی جایگزین است. با این حال، بیت کوین یقینا این پتانسل را دارد که یک سیستم مالی بهتر برای یک جامعه بهتر به وجود آورد.

ارزهای فیات و آینده پول‌های کاغذی (Fiat Money)

در این مقاله به بررسی تاریخچه پول و روند تغییر آن تا رسیدن به ارزهای فیات پرداخته شده است. بررسی ماهیت ارزهای فیات و آینده آنها و نیز جایگزین های آن را در اینجا مطالعه کنید.

آیا ارزهای فیات نسل آخر پول‌های کاغذی هستند؟

استفاده از پول در جهت انجام مبادلات تجاری مختلف قرن‌های زیادی است که توسط بشر انجام می‌شود. در این مدت، پول مورد استفاده مردم از نظر ظاهری و ماهیتی تغییرات فراوانی داشته است و همچنان در حال تغییر است. از شروع مبادلات اولیه انسان که به صورت کالا به کالا انجام می‌شد تا ضرب سکه‌های طلا و نقره توسط سلسله‌های پادشاهی در سراسر جهان و در نهایت تولید پول کاغذی و استفاده از این واسط برای انجام آسان‌تر معاملات همگی بخشی از این پروسه بوده‌اند.

پول کاغذی نیز خود در دومین فاز ماهیتی خود به سر می‌برد. اولین فاز این پول،پول کالای اولیه (Commodity Money) بود که در آن یک ضریب توافقی از واحد پول رایج کشور با یک کالای اولیه اساسی نظیر طلا یا نقره وضع می‌شد و دولت حاکم تنها براساس میزان تولیدی آن کالای اساسی اجازه تولید واحد پول اضافه‌تر را داشت. فاز ثانویه پول کاغذی که با جدا شدن از کالاهای اساسی اتفاق افتاد را پول یا فیات (Fiat Money) می‌گویند.

ارزهای فیات

پول فیات یک ارز صادر شده توسط دولت است. این ارز با یک کالای اولیه فیزیکی، مثل طلا یا نقره، پشتیبانی نمی‌شود و تنها پشتیبان آن دولت صادر کننده آن ارز است. ارتباط بین عرضه و تقاضا و پایداری دولت صادرکننده، به جای ارزش کالای اولیه پشتیبان آن تحت عنوان پول کالای اولیه، ارزش پول فیات را تعیین می‌کند. مدرن‌ترین ارزهای کاغذی ارزهای فیات هستند که شامل دلار آمریکا، یورو و سایر ارزهای جهانی بزرگ می‌شوند.

نکات کلیدی:

• پول فیات یک ارز صادرشده توسط دولت است که توسط یک کالای اولیه نظیر طلا پشتیبانی نمی‌شود.
• پول فیات به بانک مرکزی کنترل بیشتری بر روی اقتصاد می‌دهد؛ زیرا می‌تواند کنترل میزان چاپ پول را در دست داشته باشد.
• مدرن‌ترین ارزهای کاغذی، مانند دلار آمریکا، ارزهای فیات هستند.
• یکی از خطرهای پول فیات این است که با چاپ بیش از حد آن توسط دولت، یک تورم افسارگسیخته اتفاق بیوفتد.

نحوه کار پول یا ارزهای فیات

پول فیات فقط به این دلیل ارزشمند است که دولت آن ارزش را حفظ می‌کند. یا اینکه دو طرف یک قرارداد بر سر ارزش آن توافق می‌کنند. در گذشته، دولت‌ها سکه‌ها را از یک کالای اولیه ارزشمند نظیر طلا یا نقره ضرب می‌زدند. یا پول کاغذی که قابل بازخرید برای یک میزان مشخص از یک کالای اولیه فیزیکی بود را چاپ می‌کردند. پول فیات غیرقابل تبدیل است و قابلیت بازخرید ندارد. واژه فیات (Fiat) از زبان لاتین می‌آید که معمولاً به صورت دستوری “باید باشد (it shall be)” و “بگذارید انجام شود (let it be done)” ترجمه می‌شود.

ریسک از دست دادن ارزش پول فیات به دلیل تورم یا حتی بی‌ارزش شدن آن در واقعه تورم افسار گسیخته، به دلیل عدم ارتباط آن با منابع فیزیکی، همانند ذخیره ملی طلا یا نقره وجود دارد. اگر مردم ایمان خود را از ارز ملی از دست بدهند، آن پول دیگر هیچ ارزشی نخواهد داشت. این قضیه برای ارزهای پشتیبانی شده با طلا متفاوت است. این مدل ارز به دلیل تقاضا برای طلا در جواهرات و دکوراسیون و همچنین ساخت ادوات الکترونیکی، کامپیوترها و وسایل نقلیه در صنعت هوا و فضا دارای ارزش ذاتی است.

نکات ویژه

دلار آمریکا هم پول فیات و هم پول رایج (Legal Tender) است؛ به این معنی که برای قرض‌های خصوصی و عمومی قابل قبول است. پول رایج به طور ساده هر ارزی است که توسط یک دولت قانونی می‌شود. بسیاری از دولت‌ها یک ارز فیات عرضه می‌کنند و سپس آن را تحت عنوان استاندارد بازپرداخت قبوض، تبدیل به پول رایج می‌کنند.

در گذشته ایالات متحده، ارز کشور توسط طلا (و در مواردی توسط نقره) پشتیبانی میشد. دولت فدرال جلوی مبادله ارز برای طلای دولت توسط مردم را با تصویب عملکرد بانکی فوری سال 1933 گرفت. استاندارد طلا، که ارز آمریکا را با طلای فدرال پشتیبانی می‌کرد، وقتی که آمریکا عرضه طلا به سایر کشورها در ازای ارز آمریکا را متوقف کرد، به طور کامل در سال 1971 به پایان رسید.

از آن موقع، برای دلار آمریکا گفته شده که توسط “اعتماد و اعتبار کامل” دولت آمریکا پشتیبانی می‌شود. “پول رایج برای همه بدهی‌ها، چه عمومی چه خصوصی” می‌باشد. ولی “قابل بازخرید به پول قانونی در خزانه‌داری ایالات متحده یا در هر بانک ذخیره فدرال”، آنطوریکه چاپ روی ورق دلار آمریکا ادعا می‌کند، نیست. به این معنا که دلار آمریکا اکنون به جای “پول قانونی” که قابل معاوضه برای طلا، نقره یا هر کالای اولیه دیگر است، “پول رایج” است.

مزایا و معایت ارزهای فیات

مزایا:

پول فیات در صورتی که بتواند نقش‌هائی که اقتصاد یک کشور از واحد پولی خود انتظار دارد (حفظ ارزش، ایجاد حساب عددی و ساده‌سازی تبادل) را برآورده کند، ارز خوبی خواهد بود. همچنین حق‌الضرب بسیارخوبی دارد.

ارزهای فیات در قرن 20 برتری یافتند. مخصوصاً به دلیل اینکه دولت‌ها و بانک‌های مرکزی در تلاش بودند تا اقتصادشان را مزایا ارز فیات از بدترین تأثیر رونق و ورشکستی طبیعی چرخه کسب‌و‌کار ایزوله کنند. پول فیات مثل طلا نادر یا منبع ثابت نیست. به همین دلیل، بانک‌های مرکزی کنترل بسیار بیشتری در تأمین آن دارند. این قضیه به آن‌ها قدرت مدیریت متغیرهای اقتصادی مثل تأمین اعتبار، نقدشوندگی، نرخ‌های سوددهی و سرعت پول را می‌دهد. برای مثال، ذخیره فدرال آمریکا تعهد دوگانه برای پائین نگه داشتن بیکاری و تورم دارد.

معایب:

بحران رهن مسکن سال 2007 و بحران مالی پیروی آن، این عقیده که بانک‌های مرکزی الزاماً می‌توانند از بروز رکود یا کسادی‌های بزرگ با تنظیم تأمین پول جلوگیری کنند را نقض کرد. یک ارز گره خورده با یک کالای اولیه مثل طلا ، به طور کلی بخاطر عرضه محدود طلا از پول فیات پایداری بیشتری دارد. بخاطر عرضه نامحدود آن، فرصت‌های بیشتری برای ایجاد حباب‌ با پول فیات وجود دارد.

مثالی که پول فیات نتیجه اشتباه داد: تورم افسارگسیخته

کشور آفریقائی زیمبابوه یک مثال از بدترین سناریو در ابتدای دهه 2000 ارائه داد. در پاسخ به مشکلات جدی اقتصادی، بانک مرکزی کشور شروع به چاپ پول با سرعت سرسام‌آور کرد. این منجر به تورم افسارگسیخته شد که بین 230 تا 500 میلیارد درصد در سال 2008 افزایش یافت. قیمت‌ها با سرعت افزایش یافتند و مصرف‌کننده‌ها ناچار به حمل کیف‌های پرپول فقط برای خرید اقلام اولیه شدند. در اوج بحران، 100 تریلیون دلار زیمبابوه حدود 40 سنت از ارز آمریکا ارزش داشت.

علت ارزش پول فیات

در تضاد با پول بر پایه کالای اولیه (Commodity-Based Money) همانند سکه‌های طلا یا برگه‌های کاغذی قابل معاوضه برای فلزات ارزشمند، پول فیات تماماً با اعتقاد و اعتماد کامل به دولتی که آن را عرضه کرده است، پشتیبانی می‌شود. یک علت برای امکان‌پذیری این قضیه، این است که دولت‌ها از شما بابت عرضه پول فیات مالیات طلب می‌کنند. از آنجائیکه همه باید مالیات بپردازند یا در غیر اینصورت با مجازات‌های سرسختانه یا زندان روبرو شوند، مردم آن را در مبادلات قبول می‌کنند (این اصطلاحاً نقشه‌گرائی (Chartalism) گفته می‌شود). تئوری‌های دیگر پول، مانند تئوری اعتبار، باور دارد که از آنجائیکه همه گونه‌های پول در اصل یک ارتباط اعتبار و بدهی است، مهم نیست که پول با چیزی برای حفظ ارزش پشتیبانی نشود.

علت ارجحیت پول فیات توسط اقتصادهای مدرن

پیش از قرن 20، بیشتر کشورها گونه‌ای از استاندارد طلا یا پشتیبانی توسط یک کالای اولیه را مورد استفاده قرار می‌دادند. هرچند با رشد و گسترش معاملات و سرمایه‌داری بین‌المللی در مقیاس و وسعت، میزان محدود طلا خروجی از معادن و موجود در گاوصندوق بانک مرکزی توانائی پیش آمدن با ارزش جدید پیش رو را نداشت که باعث ایجاد اختلالات جدی در بازار و تجارت جهانی میشد. پول فیات به دولت‌ها انعطاف‌پذیری بیشتری برای مدیریت ارز خود، گذاشتن قوانین مالی و ثبات بازارهای جهانی می‌دهد. همچنین امکان وجود ذخیره جبران کسری مزایا ارز فیات را می‌دهد که به بانک‌های تجاری اجازه می‌دهد تا میزان پول در دسترس خود را برای تلاقی با تقاضای قرض گیرندگان چندبرابر کند.

جایگزین‌های پول فیات

امروزه عملاً هر کشور یک پول رایج دارد که پول فیات است. در حالی که قابلیت خرید و فروش طلا و سکه‌های طلا وجود دارد، به ندرت از آن‌ها برای مبادلات یا خرید روزانه استفاده می‌شود و بیشتر تحت عنوان اشیاء کلکسیونی یا دارائی معاملاتی درنظر گرفته می‌شود.

رمزارزهائی، مثل بیت‌کوین، در دهه گذشته به عنوان یک چالش برای طبیعت تورمی ارزهای فیات ظهور کردند؛ ولی جدا از افزایش علاقه‌مندی و مقبولیت، این دارائی‌های مجازی از دید سنتی “پول” دیده نمی‌شود. در میان ارزهای دیجیتال، شاخه‌ای تحت عنوان کوین‌های ثابت (Stablecoin) وجود دارد که کوین‌های در حال چرخش درون این شبکه با یک میزان معادل از ارزهای فیات، مثل دلار، یورو، یا ین ژاپن، پشتیبانی می‌شود که درون یک حساب بانکی مشخص نگهداری می‌شوند و هدف از طراحی این ارزها وجود یک منبع ثابت و پایدار برای ارزش‌گذاری سایر ارزهای دیجیتال می‌باشد. از میان کوین‌های ثابت وثیقه فیات (Fiat-Collaterized Stablecoins) که اکثراً برمبنای دلار آمریکا ارزش گذاری می‌شوند، می‌توان به تتر (Tether(USDT))، TrueUSD (TUSD)، USD Coin (USDC) و Binance USD (BUSD) اشاره کرد.

پول فیات و احتمال بروز تورم افسار گسیخته

تاکنون، اکثر کشورهای دارای پول فیات تنها میزان متوسطی از تورم را تجربه کرده‌اند که به طور متوسط زیر 2% در سال در چند دهه گذشته بوده است. در واقع، داشتن یک سطح ثابت از تورم یک محرک مثبت یا رشد اقتصادی و سرمایه‌گذاری دیده می‌شود؛ زیرا مردم را به درگیر کار کردن پول به جای بیکار گذاشتن آن و از دست دادن قدرت خرید در طول زمان تشویق می‌کند.

در حالی که دولت‌ها ظرفیت چاپ “نامحدود” واحد ارزی فیات را به صورت تئوری دارند، معمولاً چنین کاری را انجام نمی‌دهند. داشتن یک ارز پایدار و نسبتاً قدرتمند فقط یک تعهد از مدرنترین بانک‌های مرکزی نیست. یک ارز درحال بی‌ارزش شدن پیوسته برای معاملات و تأمین مالی مضر است. همچنین، این قضیه نامشخص است که آیا “چاپ فراوان” پول عامل ایجاد تورم افسارگسیخته است یا خیر. در واقع، تورم‌های افسارگسیخته در طول تاریخ، حتی در مواقعی که پول بر مبنای فلزات گرانبها بود نیز اتفاق افتاده است. همه تورم‌های افسارگسیخته معاصر با یک شکست بنیادی در اقتصاد تولید بنیادی و یا ناپایداری اقتصادی در کشور شروع شده است.

ارز فیات چیست؟

به بیان ساده تر ، ارز فیات دارایی قانونی است که ارزش آن را از دولت صادر کننده آن می گیرد نه یک کالا یا کالا. قدرت دولت که ارزش پول فیات را تعیین می کند در این نوع پول مهم است. اکثر کشورهای جهان از سیستم ارز فیات برای خرید کالا و خدمات ، سرمایه گذاری و پس انداز استفاده می کنند. ارز فیات جایگزین استاندارد طلا و دیگر سیستم های مبتنی بر کالا در تعیین ارزش پول قانونی شد.

صعود ارز فیات

پول فیات قرن ها پیش در چین بوجود آمده است. استان سیچوان در قرن یازدهم انتشار پول کاغذی را آغاز کرد. در ابتدا می توان آن را با ابریشم ، طلا یا نقره عوض کرد. اما سرانجام ، کوبلای خان به قدرت رسید و در طول قرن سیزدهم سیستم ارز فیات را ایجاد کرد. مورخان ادعا می کنند که این پول در سقوط امپراتوری مغول نقش داشت و هزینه های زیاد و تورم بیش از حد ریشه سقوط آن بود.

پول فیات نیز در قرن 17 در اروپا مورد استفاده قرار گرفت و توسط اسپانیا ، سوئد و هلند پذیرفته شد. این سیستم در سوئد شکست خورد و دولت در نهایت آن را برای استاندارد نقره کنار گذاشت. طی دو قرن بعدی ، فرانسه جدید در کانادا ، مستعمرات آمریکا و سپس دولت فدرال ایالات متحده نیز پول های فیات را با نتایج مخلوط آزمایش کردند.

در قرن بیستم ، ایالات متحده به استفاده از ارز مبتنی بر کالا به صورت محدود محدود بازگشت. در سال 1933 ، دولت به روش مبادله پول کاغذی با طلا پایان داد. در سال 1972 ، در زمان رئیس جمهور نیکسون ، ایالات متحده استاندارد طلا را به طور کامل کنار گذاشت ، و مرگ آن را در مقیاس بین المللی به پایان رساند و به سیستم ارزی فیات روی آورد. این امر منجر به استفاده از ارز فیات در سراسر جهان شد.

ارز فیات در برابر استاندارد طلا

سیستم استاندارد طلا اجازه تبدیل اسکناس های کاغذی به طلا را می داد. در حقیقت ، تمام پولهای کاغذی با مقدار محدودی طلا که توسط دولت نگهداری می شد ، پشتیبانی می شد. بر اساس یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا ، دولت ها و بانک ها تنها در صورتی می توانند ارز جدیدی را وارد اقتصاد کنند که دارای ارزش مساوی ذخایر طلا باشند. این سیستم توانایی دولت برای ایجاد پول و افزایش ارزش پول آنها را تنها بر اساس عوامل اقتصادی محدود کرد.

از سوی دیگر ، در سیستم ارز فیات ، پول ممکن است به چیز دیگری تبدیل نشود. با پول فيات ، مقامات مي توانند مستقيماً بر ارزش پول خود تأثير بگذارند و آن را با شرايط اقتصادي مرتبط كنند. دولت ها و بانک های مرکزی کشورهایشان کنترل بسیار بیشتری بر سیستم های ارزی دارند. آنها می توانند به وقایع و بحران های مختلف مالی با ابزارهای مختلف مانند ایجاد بانکداری ذخیره ای کسری و اجرای تسهیل کمی پاسخ دهند.

طرفداران استاندارد طلا استدلال می کنند که یک سیستم ارزی مبتنی بر کالا از ثبات بیشتری برخوردار است زیرا از چیزی استفاده می کند که فیزیکی و ارزشمند است. طرفداران ارز فیات معتقدند که قیمت طلا تقریباً ثابت بوده است. در این زمینه ، ارزش یا ارزش پول مبتنی بر کالا و پول فیات می تواند در نوسان باشد. اما با سیستم ارزی فیات ، دولت انعطاف پذیری بیشتری برای اقدام در مواقع اضطراری اقتصادی دارد.