ریسک صندوق های شاخصی

ریسک صندوق های شاخصی

در سالهای اخیر، بازارهای مالی در سرتاسر دنیا ازجمله ایران به رشد قابل توجهی دست یافته است. ایجاد صندوق های سرمایه گذاری به گسترش نوآوری های ابزاری و نهادی در بازارهای مالی کمک کرده است. توانایی جذب پول توسط این صندوق‌ها و پتانسیل موجود در مکانیزم آنها از جمله ویژگی هایی همچون تنوع بخشی و تفکیک پذیری، به گسترش انواع مختلف این صندوق‌ها منجر شده است. در این میان نهادهای مالی غیرانتفاعی در ایران تا.

طراحی صندوق سرمایه گذاری مشترک اسلامی در بازار سرمایه

بررسی کارکرد و ساختار حقوقی صندوق سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه‌گذاری بعنوان یک نهاد مالی در بازار سرمایه ایران، یکی از جدیدترین ساختارهای حقوقی مشارکتی است، که با وجود پاره‌ای شباهت‌ها با قالب‌های حقوقی متعارف در وجوه خاصی نیز از آنها متمایز می‌گردند. بررسی کارکردهای حقوقی و مجموعه روابط و ساختار حاکم بر آن، علاوه بر اینکه ما را در تبین ماهیت، آثار و نتایج حقوقی نهاد مالی مزبور یاری می‌دهد، به تحلیل و تحکیم حقوق و تکالیف اجزاء و عوامل آن، .

ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک در ایران

در این پژوهش عملکرد صندوق‌های سرمایه‌گذاری ایران بر اساس معیارهای مبتنی بر تئوری مدرن پرتفوی شامل شاخص شارپ، مدیلیانی، انحراف معیار، بتای سنتی، ترینر و جنسن و تئوری فرا مدرن پرتفوی شامل شاخص سورتینو، پتانسیل مطلوب، ریسک نامطلوب و بتاهای نامطلوب بررسی شد. ارتباط میان رتبه‌بندی صندوق‌ها بر مبنای معیارهای مختلف مقایسه گردید. دوره بررسی از سال 1387 (آغاز فعالیت صندوق‌ها در ایران) تا پایان سه ماه.

آنچه در مورد صندوق های مشترک سرمایه گذاری باید بدانیم

بازارهای مالی در دهه های اخیر باتحولات چشمگیری مواجه شده اند. باپیدایش واسطه های مالی جدید و ابزارهای مالی جدید رفته رفته از نقش انحصاری واسطه های مالی خاص و به ویژه بانکها تاحدودی کاسته شده است و جایگاه خاصی برای واسطه هایی چون صندوق های سرمایه گذاری مشترک1 و شرکت های سرمایه گذاری با سرمایه باز، ایجاد شده است. به عبارتی بسیاری از مشتریان بانکی با پذیرش ریسک بیشتر بجای آن که صرفا سپر.

بررسی تأثیر عملکرد گذشته صندوق های سرمایه گذاری بر خالص جریان های سرمایه گذاری در صندوق های مورد مطالعه در بورس اوراق بهادار تهران

این تحقیق اثر عملکرد گذشته صندوق های سرمایه گذاری مشترک را، از طریق شاخص های بازده وبازده تعدیل شده، بر خالص جریان صندوق ها که معرف رفتار سرمایه گذاران است، بررسی می‌کند. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از داده های ترکیبی استخراج شده از اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری مشترک فعال در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره ی زمانی90-1389، از طریق مدل رگرسیونی روابط میان متغیرها مورد تجزیه و تحلیل قرار.

طراحی صندوق سرمایه گذاری مشترک اسلامی در بازار سرمایه

فرااعتمادی مدیران سرمایه گذاری و شاخص های ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک

در این پژوهش برای ارزیابی عملکرد صندوق های سرمایه گذاری مشترک از شاخص های ریسک، بازده، تنوع پرتفوی و نسبت فعالیت معاملاتی آن ها استفاده شده است. به منظور بررسی رابطه بین فراعتمادی مدیران سرمایه گذاری و عملکرد صندوق ها، نمونه ای شامل مدیران سرمایه گذاری 37 صندوق سرمایه گذاری مشترک، مورد بررسی گرفته است.نتایج تحلیل داده ها با مدل همبستگی پیرسون نشان می دهد که بین فرااعتمادی مدیران سرمایه گذاری و .

صندوق سرمایه گذاری چیست؟ — به زبان ساده

در آموزش‌های قبلی مجله فرادرس، مطالبی با عنوان «آموزش بورس رایگان | گام به گام برای همه | به زبان ساده» و «بورس چیست ؟ آموزش بورس (+ دانلود فیلم آموزش رایگان)» را ارائه کردیم و در آن، با بازار بورس، فرابورس و بازار پایه و موضوعاتی مانند تابلوخوانی، نوسان‌گیری و تحلیل فاندامنتال در بورس آشنا شدیم. در این آموزش، با صندوق سرمایه گذاری آشنا می‌شویم و انواع آن را معرفی خواهیم کرد.

صندوق سرمایه گذاری چیست؟

یکی از تعاریف ساده سرمایه‌گذاری، خریدن کالایی است که در حال حاضر مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و در آینده با فروش آن سود کسب خواهد شد. حال این کالا ممکن است ملک، خودرو، طلا، سهام، ریسک صندوق های شاخصی اشیاء قیمتی و… باشد. به طور کلی، سرمایه‌گذاری را می‌توان در دو نوع مستقیم و غیرمستقیم دسته‌بندی کرد. در سرمایه‌گذاری مستقیم، سرمایه‌گذار مستقیماً وارد بازار می‌شود و به خرید و فروش سهم می‌پردازد. این کار نیازمند داشتن دانش و تجربه کافی و البته صرف زمان برای بررسی بازار است.

پر واضح است که همه دانش و تجربه کافی را برای معامله در بورس و سایر بازارها ندارند. از طرف دیگر، ممکن است افرادی که باتجربه و خبره نیز باشند، زمان لازم ریسک صندوق های شاخصی را برای حضور در بازار نداشته باشند. این افراد می‌توانند از طریق واسطه‌های مالی، مانند سبدگردان‌ها و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در بورس سرمایه‌گذاری کنند. واسطه‌های مالی تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار قرار دارند و مجوزهای لازم را اخذ کرده‌اند. علاوه بر این، صندوق‌ها و سبدگردانان تیم‌های تخصصی دارند که مرتباً‌ بازار را پایش کرده و سهام سودآور را شناسایی می‌کنند. سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها از انواع سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم است. صندوق‌های سرمایه گذاری، با وجوهی که از طرف سرمایه‌گذاران در اختیار دارند، سبد‌های متنوعی را تشکیل داده و در ازای آن از سرمایه‌گذاران کارمزد دریافت می‌کنند.

فیلم آموزش صندوق سرمایه گذاری مشترک

در این فیلم آموزشی، مفهوم صندوق سرمایه گذاری مشترک، چگونگی عملکرد، مزایا و معایب و چگونگی سرمایه‌گذاری با استفاده از آن، شرح داده شده است.

انواع صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک (معمولاً کلمه مشترک برای اختصار حذف می‌شود) انواع مختلفی دارند که در این بخش آن‌ها را معرفی می‌کنیم.

صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

در این صندوق‌ها، حداقل ۷۰ تا ۹۰ درصد از دارایی‌ها باید در اوراق مشارکت، سپرده بانکی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری شود. باقیمانده دارایی‌های صندوق نیز بنا به تصمیم مدیر صندوق و تا سقف ۱۰ درصد در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود. با توجه به درصد بالای سرمایه‌گذاری در اوراق بهادار با درآمد ثابت، این صندوق‌ها ریسک پایینی دارند و مناسب افرادی هستند که ریسک‌پذیری پایین‌تری دارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً یک حداقل سود تضمین شده دارند و در فواصل زمانی مشخص، مثلاً سه ماه یک بار، آن را به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. سرمایه‌گذار به راحتی می‌تواند به این صندوق‌ها مراجعه کرده و سرمایه خود را نقد کند. اغلب صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، بخشی به نام ضامن دارند که معمولاً یک نهاد مالی معتبر بوده و نقطه اطمینانی برای سرمایه‌گذاران است. سود صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، معمولاً‌ ۳ تا ۴ درصد بیشتر از سود بانکی است.

صندوق سرمایه گذاری در سهام

حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های صندوق سرمایه گذاری در سهام در سهام سرمایه‌گذاری می‌شود. ۳۰ درصد باقیمانده دارایی‌ها نیز با صلاح‌دید مدیر صندوق، در اوراق مشارکت، سهام، بانک و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. در نتیجه، ریسک این صندوق‌ها نسبت به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت بیشتر است و سود تضمین شده ندارند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام بیشتر مناسب افرادی است که قصد سرمایه‌گذاری در بورس را دارند، اما زمان یا دانش زیادی برای این کار ندارند. تعداد زیادی از این صندوق‌ها نیز ضامن نقدشوندگی دارند.

صندوق سرمایه گذاری مختلط

در صندوق سرمایه گذاری مختلط، حداکثر ۶۰ درصد از دارایی در سهام و حداقل ۴۰ درصد از آن در اوراق با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. ریسک این نوع صندوق، چیزی بین صندوق با درآمد ثابت و صندوق سرمایه‌گذاری در سهام است. بسیاری از این صندوق‌ها دارای ضامن نقدشوندگی هستند، اما تضمینی برای حداقل سود ندارند.

از آن‌جایی که درک مفاهیم مرتبط با سرمایه‌گذاری، نقش بسزایی در موفقیت یا شکست سیاست‌های پولی یک سازمان یا دولت دارد، «فرادرس» اقدام به انتشار فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه در قالب آموزشی ۱۵ ساعت و ۵۳ دقیقه‌ای کرده که در ادامه متن به آن اشاره شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه+ اینجا کلیک کنید.

صندوق سرمایه گذاری شاخصی

در صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی، پرتفوی سهام با شاخص بازار منطبق می‌شود. سرمایه‌گذاری در صندوق‌های شاخصی، مبتنی بر یکی از شاخص‌های موجود در بازار است و تقریباً معادلات آتی انجام نمی‌دهد. از مزیت‌های این صندوق می‌توان به هزینه‌های ریسک صندوق های شاخصی ریسک صندوق های شاخصی نسبتاً کم و حذف ریسک مدیریت صندوق اشاره کرد.

در صندوق‌های سرمایه‌گذاری شاخصی، مدیریت نقش غیرفعالی دارد و تلاش‌ها تنها در جهت تطبیق ترکیب وزن اوراق سبد با شاخص مبنا است.

صندوق سرمایه گذاری قابل معامله

دارایی پایه این نوع صندوق‌ها اوراق بهادار یا دارایی‌های فیزیکی است. واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله، به صورت سهام در فرابورس داد و ستد می‌شود. صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت، سرمایه‌گذاری در سهام و سرمایه‌گذاری مختلط، همه می‌توانند صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله نیز باشند. از آنجایی که واحدهای این نوع صندوق‌ها در بورس معامله می‌شود، عرضه و تقاضا می‌تواند بر قیمت‌ سهام آن‌ها تأثیرگذار باشد.

صندوق سرمایه گذاری نیکوکاری

صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری، نوعی سرمایه‌گذاری مولد است که در آن، اصل سرمایه حفظ شده و عواید آن بین نیازمندان تقسیم می‌شود. البته سرمایه‌گذار می‌تواند اصل سرمایه یا تنها بخشی از سود را به امور خیریه اختصاص دهد. مجوز این صندوق‌ها را سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می‌کند و مدت زمان فعالیت آن‌ها از تاریخ مجوز به مدت سه سال است و بعد از آن باید مطابق اساسنامه تمدید شود. مصرف منافع حاصل از صندوق‌های نیکوکاری در امور نیکوکارانه، تقریباً تضمین شده است.

صندوق های تأمین مالی

همان‌طور که می‌دانیم، صندوق‌های سرمایه‌گذاری برای تأمین مالی ایجاد شده‌اند. از انواع صندوق‌های تأمین مالی می‌توان به صندوق‌های پروژه، صندوق‌های زمین و ساختمان و صندوق‌های جسورانه اشاره کرد.

صندوق پروژه

صندوق پروژه به طور تخصصی به طرح‌های اقتصادی مرتبط با پروژه‌های اقتصادی می‌پردازد. صندوق پروژه برای اجرای پروژه، طبق مقررات، یک شرکت سهامی خاص به نام شرکت پروژه تأسیس و ثبت کرده و و پس از آغاز بهره‌برداری، آن را به یک شرکت سهامی عام تبدیل می‌کند و سپس، در بورس یا خارج از آن قابل معامله خواهد بود. پس از عرضه سهام شرکت، همه دارایی‌ها و بدهی‌های صندوق به شرکت منتقل می‌شود و صاحبان واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق، به همان اندازه صاحب سهام شرکت پروژه خواهند شد.

صندوق سرمایه گذاری زمین و ساختمان

این صندوق‌ها در قالب یک شخص حقوقی و با مجوز سازمان بورس تأسیس می‌شوند. صندوق‌های سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان، در کنار وام، یکی از منابع مالی سازندگان پروژه‌های ساختمانی هستند.

صندوق سرمایه گذاری خطر پذیر

صندوق سرمایه‌گذاری خطرپذیر، در زمینه راه‌اندازی کسب‌وکارهای نوآفرین و شرکت‌های کوچک که به منابع مالی دسترسی آنچنانی ندارند، فعالیت می‌کنند. شرکت‌های نوپا و کوچک معمولاً ریسک بالایی برای سرمایه‌گذار دارند. البته، این شرکت‌ها در کنار ریسک بالای سرمایه‌گذاری، در صورت سودآوری، سود بالایی خواهند داشت.

صندوق سرمایه‌ گذاری اختصاصی بازار گردانی

در این نوع صندوق‌ها، سرمایه سرمایه‌گذاران جمع شده و طبق تعهدات، بازارگردانی آن از این محل خواهد بود. هدف بازارگردان متعادل نگه داشتن سهم با دوری آن از صف‌های خرید و فروش و سوق دادن آن به سمت ارزش ذاتی سهم است.

مزایای صندوق های سرمایه گذاری

صندوق‌های سرمایه گذاری مزایای فراوانی دارند که در ادامه، به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم.

سرمایه گذاری آسان

یکی از مزایای مهم صندوق‌های سرمایه‌گذاری، این است که سرمایه‌گذار وقت و انرژی خاصی برای افزایش سرمایه صرف نمی‌کند. تنها کاری که سرمایه‌گذار باید انجام دهد، این است که صندوق سرمایه گذاری مناسب را انتخاب کرده و به آن مراجعه کند و کارهای مربوط به آن را انجام دهد. ادامه کارهای مرتبط با سرمایه‌گذاری توسط صندوق انجام می‌شود و نیازی به پیگیری و تحلیل بازار توسط سرمایه‌گذار نیست. در این صورت، در وقت سرمایه‌گذار نیز صرفه‌جویی می‌شود.

قابلیت نقدشوندگی مناسب

هر سرمایه‌ای که داشته باشید، در نهایت شاید بخواهید آن را نقد و به پول تبدیل کنید. حال سؤال اینجاست که آیا هر زمان که اراده کنیم، می‌توانیم سرمایه خود را نقد کنیم؟ سهولت و سرعت تبدیل سرمایه به پول، یکی از مهم‌ترین عوامل در انتخاب سرمایه‌گذاری است.

بازار بورس و سهام نیز که معمولاً معامله در آن انجام می‌شود، همواره قابلیت نقدشوندگی ندارد. برای مثال، گاهی ممکن است یک سهم به دلایلی تا مدتی بسته شود یا اینکه در صف فروش گرفتار شود و نتوان سهام آن را نقد کرد. از سال ۱۳۸۶ به بعد، سرمایه‌گذاران می‌توانند در صندوق‌ها سرمایه‌گذاری کرده و به این ترتیب، دغدغه‌ای برای نقد کردن سهام خود نخواهند داشت. ضامن نقدشوندگی این اطمینان خاطر را ایجاد می‌کند.

کاهش ریسک

بر اساس قوانین سازمان بورس و اوراق بهادار، صندوق‌ها باید سبد متنوعی از دارایی‌های نقدی و اوراق بهادار تشکیل دهند. برخی از این دارایی‌ها، مثل سپرده‌های بانکی و اوراق مشارکت، دارای درآمد ثابتی هستند و به همین دلیل ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهند. بدین ترتیب، ریسک سرمایه‌گذاری شخصی به مقدار قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند.

نظارت و شفافیت اطلاعات

متولی، حسابرس و سازمان بورس و اوراق بهادار، سه نهادی هستند که در بازه‌های زمانی منظم صندوق‌ها را مورد بازرسی قرار می‌دهند. بنابراین، همه فعالیت‌های صندوق‌ها به صورت شفاف اطلاع‌رسانی می‌شود.

سرمایه گذاری حرفه‌ ای

همان‌طور که گفتیم، یکی از ویژگی‌های مهم صندوق‌ها این است که تیمی متخصص دارند و سرمایه‌گذاری طبق نظر این تیم متخصص انجام می‌شود. این تیم و مدیریت‌ آن همواره در تلاش هستند سبد سرمایه‌گذاری را به گونه‌ای بچینند که خروجی و بازده بهینه حاصل شود.

تنوع سرمایه‌ گذاری

همان‌طور که می‌دانیم، صندوق‌های ریسک صندوق های شاخصی سرمایه‌گذاری از سرمایه‌های خرد تشکیل می‌شوند و به همین دلیل، مجموع سرمایه‌ آ‌ن‌ها عدد قابل توجهی خواهد شد. پر واضح است که اگر میزان سرمایه زیاد باشد، انتخاب‌های بیشتر و متنوع‌تری برای سرمایه‌گذاری وجود خواهد داشت.

چگونه در صندوق ها سرمایه گذاری کنیم؟

اولین کار برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها این است که میزان ریسک‌پذیری خود را بدانید و با توجه به آن، نوع صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید. در گام بعدی، باید از میان صندوق‌هایی که فعالیت می‌کنند، با توجه به سابقه و خدماتی که به مشتریان ارائه می‌دهند، صندوق سرمایه‌گذاری را انتخاب کنید. هر یک از صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارای شعبی هستند که با در دست داشتن مدارک لازم باید به آن‌ها مراجعه کنید. این شعب که توسط خود صندوق معرفی می‌شوند، می‌توانند بانک، کارگزاری یا یک شرکت تأمین سرمایه باشند. پس از انجام کارهای اداری معمول، گواهی سرمایه‌گذاری صادر شده و می‌توانید آن را دریافت کنید.

فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه

برای آشنایی بیشتر با صندوق‌های سرمایه‌گذاری و موضوعات مربوط به آن، می‌توانید به فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه مراجعه کنید. در این آموزشِ ۱۵ ساعت و ۵۳ دقیقه‌ای، می‌توانید با انواع بازارهای مالی آشنا شوید. در درس اول این آموزش، با بازارهای مالی و بازارهای تابعه آن‌ها آشنا خواهید شد. درس دوم درباره نرخ بهره و نحوه تعیین آن و درس سوم درباره نرخ بهره و ارزش‌گذاری اوراق قرضه است. لینک آموزش مذکور در ادامه آورده شده است.

• برای دیدن فیلم آموزش تامین مالی در بازار سرمایه+ اینجا کلیک کنید.

مطالعه موردی بازار پولی و نرخ بهره در درس چهارم این آموزش بیان شده و موضوعات درس‌های پنجم و ششم، به ترتیب، بررسی بازار پول و مدیریت بازار اوراق قرضه هستند. مطالب مربوط به بررسی تسهیلات و سیستم بازار تسهیلات رهنی نیز در درس هفتم آورده شده است.

شناخت سهام و جزییات بازار آن نیز یکی از موضوعات این آموزش است که در درس هشتم به آن پرداخته شده است. بازار پول‌های بین المللی و بازار اوراق بهادار تعهد شده نیز در درس‌های نهم و دهم مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در نهایت، در درس پایانی و یازدهم این مجموعه آموزش موضوعاتی درباره مؤسسات مالی با صندوق مشترک و پوششی سرمایه‌گذاری ارائه شده است.

سخن پایانی

در این مقاله از مجموعه مقالات اقتصادی مجله فرادرس، صندوق‌های سرمایه‌گذاری، کاربرد، انواع و مزایای سرمایه‌گذاری در آن‌ها را به صورت خلاصه شرح دادیم. در پایان، از شما دعوت به عمل می‌آوریم پرسش‌ها و تجربیات خود پیرامون بهره‌گیری از این صندوق‌ها را با ما و دیگر خوانندگان مجله فرادرس در میان بگذارید و از این طریق به کامل‌تر شدن هر چه بیشتر این مطلب کمک کنید.

سلب مسئولیت مطالب اقتصاد: این مطلب صرفاً‌ با هدف افزایش آگاهی عمومی در حوزه اقتصاد نوشته شده است. برای سرمایه‌گذاری،‌ تجارت و آگاهی دقیق از قوانین مربوط به آن‌ها، لازم است حتماً از دانش و مشاوره افراد متخصص کمک گرفته شود. دقت داشته باشید که قوانین بازار سرمایه و قوانین تجاری و اقتصادی کشور، همواره در حال تغییر هستند و بر همین اساس، ممکن است برخی موارد ذکر شده در این مطلب، دیگر صحت نداشته باشند. مسئولیت هر گونه بهره‌برداری از این نوشتار با هدف سرمایه‌گذاری، تجارت، کسب درآمد و غیره، بر عهده خود افراد بوده و مجله فرادرس هیچ مسئولیتی در این رابطه ندارد. برای اطلاعات بیشتر + اینجا کلیک کنید.

مطلبی که در بالا مطالعه کردید بخشی از مجموعه مطالب «آموزش بورس رایگان به زبان ساده» است. در ادامه، می‌توانید فهرست این مطالب را ببینید:

اگر این مطلب برای شما مفید بوده است، آموزش‌ها و مطالب زیر نیز به شما پیشنهاد می‌شوند:

صندوق سرمایه گذاری مشترک چیست؟

صندوق سرمایه گذاری مشترک نهادی مالی است. از تجمیع پول سرمایه گذاران خرد به منظور سرمایه گذاری در انواع سهام در بازار بورس و فرابورس، حق تقدم خرید سهام، واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری دیگر ، گواهی سپرده بانکی و کالایی، اوراق بهادار با درآمد ثابت، صکوک و سایر اوراق بهادار استفاده می کند.
صندوق های سرمایه گذاری مشترک درجهت کسب بازده برای سرمایه گذاران صندوق توسط مدیران سرمایه گذاری خبره اداره می شود.
استراتژی تشکیل سبد سرمایه گذاری هر صندوق بر اساس آنچه در اساسنامه و امیدنامه تاسیس صندوق آمده است انتخاب می شود. اساسنامه و امید نامه از سایت صندوق های سرمایه گذاری مشترک قابل دریافت است.

انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک

صندوق های سرمایه گذاری مشترک به سرمایه گذاران خرد امکان دسترسی به خدمات حرفه ای مدیریت سبد، سهام و اوراق را می دهند. بنابراین هر ریسک صندوق های شاخصی سرمایه گذار به نسبت آورده خود در ضرر و یا سود صندوق سهیم می شود.

صندوق های سرمایه گذاری در تعداد زیادی از اوراق و سهام سرمایه گذاری میکنند. عملکرد صندوق معمولا بر اساس ارزش بازار صندوق که از تجمیع عملکرد سرمایه گذاری های صندوق محاسبه می شود دنبال می شود.
زمانی که شما یک واحد یا سهم از صندوق سرمایه گذاری را خریداری میکنید، شما در حقیقت عملکرد و یا به عبارتی بخشی از ارزش سبد صندوق را خریداری میکنید.

به همین خاطر قیمت هر واحد صندوق سرمایه گذاری به خالص ارزش دارایی یا NAV و گاها خالص ارزش دارایی هر واحد سرمایه گذاری یا NAVPS است شناخته می شود.

خالص ارزش دارایی های صندوق حاصل تقسیم کل ارزش روز سبد سهام صندوق منهای بدهی های صندوق تقسیم بر تعداد واحدهای سرمایه گذاری صندوق نزد سرمایه گذاران است.

برخلاف اینکه شما سهام یک شرکت را خریداری میکنید و به نسبت حق رای در زمان مجامع را دارید، خرید واحد های صندوق هیچ حق رایی برای سرمایه گذاری ایجاد نمی کند.
واحدهای صندوق های سرمایه گذاری هر زمانی میتوانند بر اساس خالص ارزش دارایی های صندوق صادر یا ابطال شوند. بر خلاف قیمت سهام که در طول روز نوسان دارند، عمدتا صندوق ها در ساعات معاملاتی نوسان قیمتی زیادی ندارند و در پایان روز معاملاتی تسویه می شوند.

دسته بندی صندوق های سرمایه گذاری مشترک

1. صندوق سرمایه گذاری در سهام

همانطور که از اسم این دسته از صندوق های مشخص است، این صندوق های عمدتا در سهام سرمایه گذاری می کنند.

صندوق ها بر اساس سرمایه گذاری که در شرکت های مختلف شامل شرکت های با ارزش بازار بزرگ، متوسط و کوچک انجام می دهند میتوانند دسته بندی شوند.

همچنین ممکن است بر اساس رویکرد سرمایه گذاری خودشان بر اساس چشم انداز رشد شرکت هایی که در آنها سرمایه گذاری می کنند در دسته رشد تهاجمی (Aggressive Growth)، درآمد محور (Income Oriented)، ارزشی(Value) و … طبقه بندی شوند.

2. صندوق سرمایه گذاری با درآمد ثابت

• این دسته از صندوق ها کمترین ریسک را برای سرمایه گذاران دارند. زیرا عمدتا تا 90 درصد منابع و دارایی های صندوق در قالب سپرده های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خزانه اسلامی و سایر اوراق بهادار با در آمد ثابت سرمایه گذاری می شود.
• اکثر این صندوق ها سود را به صورت ماهانه و گاها سه ماهه برای سرمایه گذاران واریز می کنند. همچنین یکی از مزیت های این صندوق ها این است که چنانچه سرمایه گذار به پول خود قبل از موعد پرداخت سود نیاز داشته باشید این کار امکان پذیر است و میتواند نسبت به ابطلال واحد های صندوق خود اقدام کند.

3. صندوق سرمایه گذاری مختلط

این صندوق ها معمولا حدود 40 تا 60 درصد دارایی های خود را در بازار سهام و بقیه دارایی هایشان را در اوراق بهادار با ریسک کمتر همچون سپرده های بانکی، اوراق مشارکت، اوراق خرانه اسلامی و … سرمایه گذاری می کنند. پس این صندوق ها حد واسط بین صندوق های سهامی و درآمد ثابت هستند.

بنابراین عمدتا برای سرمایه گذاران با ریسک پذیری متوسط مناسب می باشد.

4. صندوق سرمایه گذاری شاخصی

یکی از صندوق هایی که در سال های اخیر در بین سرمایه گذاران در جهان مورد توجه قرار گرفته است، صندوق های شاخصی هستند.

استراتژی سرمایه گذاری این صندوق ها :

مدیر صندوق، ترکیبی از سهامی را انتخاب میکند که بازدهی این سهام مشابه بازدهی یکی از انواع شاخص بورس مانند شاخص کل بورس در بازار می شود.

بنابراین صندوقی که شاخص کل بورس را به عنوان شاخص انتخاب می کند ترکیب دارایی عمدتا 80 درصد در سهام شاخص ساز که عمدتا شرکت های بزرگ بورس هستند و 20 درصد هم در سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه گذاری می کنند.
با توجه به اینکه انتظار سرمایه گذاران این است که با سرمایه گذاری در این صندوق های بازدهی مشابه با انواع شاخص مثل شاخص کل را داشته باشند، بنابراین هزینه های مدیریت صندوق و بازارگردانی به نسبت سایر صندوق های سرمایه گذاری مشترک کمتر است.

5. صندوق قابل معامله (ETF)

این دسته از صندوق ها می توانند استراتژی سرمایه گذاری مشابه سایر صندوق های داشته باشند.

در سهام، مختلط یا درآمد ثابت باشند. اما در حقیقت این مزیت را به سرمایه گذار میدهند که همانند سهام قابلیت معامله روزانه در بازار را دارند.

سرمایه گذار در هر زمانی میتواند از طریق سامانه های معاملات آنلاین اقدام به خرید یا فروش واحدهای صندوق سرمایه گذاری کند.

مزایای صندوق سرمایه گذاری مشترک

1. متنوع سازی

متنوع سازی عبارت از انتخاب ترکیبی از دارایی های سرمایه ای به گونه ای که ریسک سبد دارایی ها کاهش پیدا کند. مهمترین مزیت صندوق های سرمایه گذاری مشترک استفاده از متنوع سازی در سبد دارایی ها است.

البته مدیران سرمایه گذاری خبره به گونه ای متنوع سازی را انجام می دهند که تناسب خوبی بین بازدهی و ریسک برقرار شود.
بنابراین سرمایه گذار به جای اینکه خود ترکیبی از دارایی ها را به ریسک صندوق های شاخصی منظور متنوع سازی خریداری کند که مدیریت پیچیده ای دارد، با سرمایه گذاری در صندوق های سرمایه گذاری مشترک از این مزیت استفاده می کند.

2. صرفه جویی ناشی از مقیاس

تجمیع سرمایه های خرد در صندوق مزیت های متعددی نسبت به سرمایه گذاری انفرادی دارد.

مثلا هزینه به کارگیری نیروهای متخصص، گردآوری و تحلیل اطلاعات و گزینش بهینه سبدی از اوراق بهادار بین تمام سرمایه گذاران تقسیم می شود. در نتیجه سرانه هزینه هر سرمایه گذار کاهش می یابد.
صندوق از جانب سرمایه گذاران خرد، کلیه حقوق اجرایی مربوطه به صندوق از قبیل دریافت سود سهام و کوپن اوراق بهادار را انجام می دهد. در نتیجه مجددا سرانه هزینه هر سرمایه گذار کاهش می یابد.

3. شفافیت

صندوق های سرمایه گذاری مشترک توسط نهادهایی همچون سازمان بورس مورد بررسی و تایید قرار میگیرند. حتی موظفند صورت های مالی خود را به صورت دوره ای در سایت خود منتشر کنند. بنابراین سرمایه گذاران می توانند مطمئن باشند که این صندوق ها دارای ریسک صندوق های شاخصی شفافیت در عملکردشان هستند.

معایب صندوق های سرمایه گذاری مشترک

1.بازدهی متغیر

همانند بسیاری از سایر سرمایه گذاری ها، عمدتا انواع صندوق های سرمایه گذاری بازدهی تضمین شده ای ندارند. و به شرایط بازار بورس و یا دارایی های که صندوق در آن سرمایه گذاری کرده است دارد. بنابراین حتی ممکن است سرمایه گذار بازدهی منفی کسب کند.

2. نقد بودن دارایی

از آنجایی که روزانه بسیاری از سرمایه گذاران در خواست ابطال واحد های صندوق خود را می دهند و در مقابل بسیاری از سرمایه گذاران درخواست صدور واحد صندوق را دارند، بنابراین مدیریت صندوق باید همیشه بخش عمده ای از دارایی های خود را در قالب پول نقد در حساب داشته باشد تا بتوانند پاسخگوی این درخواست ها باشد.

در صورت عدم توازن بین این دو گروه و در شرایطی که دارایی های سرمایه گذاری شده نقدشوندگی مناسبی ندارند، نقدشوندگی صندوق با مشکل مواجه نشود.

بنابراین به نسبت سرمایه گذار شخصی ممکن است بخش بیشتری از پول خود را در قالب وجه نقد نگهداری کرده باشند.

شما میتوانید با مراجعه به قسمت صندوق های سرمایه گذاری در سایت سهمیو به بررسی و آنالیز انواع صندوق های سرمایه گذاری و بازدهی آنها بپردازید. و نسبت به انتخاب بهترین صندوق به منظور سرمایه گذاری اقدام کنید.

آیا صندوق های سرمایه گذاری مطمئن هستند؟

سرمایه گذاری، فعالیتی حساس است و بدون دانش و تجربه نتیجه خوبی نخواهد داشت. این فعالیت، می‌تواند آن‌قدر پر ریسک باشد که سرمایه‌گذار حس کند تنها یک‌قدم تا از دست دادن سرمایه‌اش فاصله دارد. از طرف دیگر می‌تواند آن‌قدر بدون ریسک باشد که با گذاشتن سرمایه در بانک تفاوتی نداشته باشد. بهتر است، سرمایه گذاری حد تعادلی بین ریسک و سود را حفظ کند و به پاس تحمل ریسک، سودی هم دریافت کند. با شنیدن کلمه ریسک احتمالاً حس ترس و یا حس ناخوشایندی به شما دست می‌دهد درحالی‌که تعریف علمی ریسک این بار احساسی را ندارد. وقتی می‌گوییم یک سهم نسبت به دیگری ریسک بیشتری دارد، یعنی احتمال سود بیشتر دارد. درعین‌حال احتمال ضرر بیشتر نیز دارد.

در خصوص صندوق سرمایه گذاری نیز این مفهوم وجود دارد؛ اما درجات آن در انواع مختلف صندوق‌ها، متفاوت است. یکی از مواردی که می‌تواند ابهامات ذهن شمارا نسبت به صندوق برطرف کند، دانستن تفاوت بین سازمان ناظر بانک و صندوق است. بانک‌ها زیر نظر بانک مرکزی فعالیت می‌کنند. درحالی‌که صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس قرار داشته و جزء موسسه‌های بازار مالی محسوب می‌شوند. عملکرد صندوق‌ها از سوی سازمان بورس کاملاً تحت نظارت است و سازمان صندوق‌ها را مکلف کرده تا هرماه گزارش‌های مالی دارایی‌های خود را ارائه بدهند. این گزارش‌ها شامل خریدوفروش دارایی‌ها است. این اطلاعات را می‌توانید در سامانه کدال با جستجوی نام هر صندوق مشاهده کنید.

سرمایه گذاری کم ریسک با صندوق های سرمایه گذاری

در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری دو صندوق سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و صندوق سرمایه‌گذاری مختلط، نسبت به بقیه صندوق‌ها ریسک کمتری دارند. به این دلیل که درصد زیادی از دارایی‌های خود را در اوراق با درآمد ثابت (اوراق مشارکت) که پشتوانه آن‌ها دولت هستند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. در کنار این سرمایه‌گذاری، درصدی از دارایی‌های خود را هم در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند که باعث می‌شود سود بیشتری نسبت به سرمایه‌گذاری کامل در اوراق مشارکت دولتی داشته باشند؛ بنابراین سرمایه‌گذاری در این دو صندوق می‌تواند حد وسط و تناسبی معقول بین ریسک و بازدهی باشد. از طرفی کسانی که به سرمایه‌گذاری در بازار طلا علاقه دارند و آن را سرمایه‌گذاری کم ریسک و با بازدهی مناسبی می‌دانند، می‌توانند در صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا سرمایه‌گذاری کنند.

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها مزیت‌هایی دارد که خرید طلای فیزیکی ندارد؛ مثلاً نیاز به پول زیادی نیست و سرمایه‌گذار دغدغه نگهداری طلای فیزیکی را هم ندارد، درحالی‌که بازدهی آن همان بازدهی طلای فیزیکی است. همچنین کسانی که علاقه به سرمایه‌گذاری در بورس دارند ولی تخصص و وقت مدیریت سبد سهام خود را ندارند، می‌توانند از صندوق سرمایه‌گذاری سهامی استفاده کنند، چراکه تخصص مدیر صندوق در مدیریت دارایی‌ها و سرمایه‌گذاری‌های صندوق، مقداری از ریسک سرمایه گذاری در بورس را کم می‌کند. به همین دلیل است که سرمایه‌گذاری در صندوق های سرمایه گذاری حتی در ریسکی‌ترین نوع آن، ریسک کمتری نسبت به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار بورس دارد.

رتبه‌بندی صندوق های سرمایه گذاری بر مبنای میزان ریسک سرمایه‌گذاری (از کم ریسک به پر ریسک) به شرح زیر است:

در بین انواع صندوق های سرمایه گذاری صندوق درآمد ثابت (Fixed Income) کم ریسک ترین نوع است و به همین دلیل سود مورد انتظار کمتری هم دارد، به‌طورمعمول سود صندوق‌های درآمد ثابت با سود سپرده‌های بانکی مقایسه می‌شود و این صندوق‌ها اغلب سود بیشتری نسبت به سپرده‌های بانکی عاید سرمایه‌گذار می‌کنند.

صندوق‌های مختلط، نوع دیگری از صندوق های سرمایه گذاری هستند که ریسک و بازدهی متوسط و معقولی دارند؛ یعنی نه ریسک آن‌ها به‌اندازه صندوق سهامی زیاد است و نه بازدهی آن‌ها به‌اندازه صندوق‌های درآمد ثابت کم است. درواقع از لحاظ ریسک و بازده این نوع صندوق بین صندوق درآمد ثابت و سهامی قرار می‌گیرد.

صندوق‌های سهامی و شاخصی، به این دلیل که درصد زیادی از سرمایه خود را (در بعضی موارد تا ۹۵ درصد) در بازار بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند و با توجه به طبیعت نوسانی بازار سهام ریسک بیشتری نسبت به سایر صندوق‌ها دارند. البته بااین‌وجود همچنان، این نوع صندوق‌ها در مقایسه با سایر بازارهای مالی ریسک کمتری داشته و در بین انواع صندوق‌ها دارای بیشترین محبوبیت هستند.

درنهایت پر ریسک ترین نوع صندوق‌ها، صندوق‌های جسورانه یا خطرپذیر هستند. دلیل ریسک زیاد این صندوق‌ها این است که دارایی خود را به امید سود، در کسب‌وکارهای جدید و نوپا سرمایه‌گذاری می‌کنند.

صندوق با درآمد ثابت

صندوق‌ها انواع مختلفی دارند. برخی از صندوق‌ها با درآمد ثابت هستند. ویژگی این صندوق‌ها در این است که مبالغ سرمایه‌گذاری شده در آن فقط در اوراق بهادار با درآمد ثابت شامل اوراق مشارکت، اوراق اجاره، اوراق بهادار رهنی و گواهی‌های سپرده منتشرشده توسط بانک‌ها و مؤسسات مالی دارای مجوز از سوی بانک مرکزی و سایر اوراق بهادار با درآمد ثابت سرمایه‌گذاری می‌شود. این نوع صندوق می‌تواند نرخ ریسک و البته سود کمتری نسبت به سایر صندوق‌ها داشته باشد. صندوق‌های معرفی‌شده در بخش صندوق سرمایه‌گذاری رده همگی با درآمد ثابت و با ضمانت نقد شوندگی توسط بانک‌ها هستند. برای انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت باید موارد زیر را بررسی کنید:

• سایز صندوق
• نوسان سود صندوق در گذشته
• عملکرد این صندوق نسبت به سایر صندوق‌های درآمد ثابت در چند ماه گذشته.

سایز صندوق

صندوق با سایز کوچک قدرت مانور و انعطاف‌پذیری بیشتری دارد. هرچه دارایی صندوق بیشتر باشد، ناچار است سرمایه را بین دارایی‌های بیشتری تقسیم کند و این برای مدیریت صندوق کار دشوارتری است. ولی صندوق کوچک به‌راحتی می‌تواند بین دارایی‌ها و سهام مختلف مانور دهد و به‌راحتی سود بالایی بسازد. به همین دلیل، صندوق‌های پربازده غالباً کوچک هستند و سقف آن‌ها پر است.

نوسان سود صندوق در چند ماه گذشته

مؤلفه مهم دیگر در بررسی عملکرد تیم مدیریت صندوق، بررسی میزان پایداری و نوسان سود در ماه‌های گذشته است. بررسی ریسک صندوق های شاخصی سود یک‌ماهه، اطلاعات مفیدی به ما نمی‌دهد، زیرا ممکن است در یک ماه اخیر، بازار شرایط مساعدی داشته و به عملکرد مطلوب صندوق منتج شده است. بهتر است این مقایسه را در مقیاس بزرگ‌تر و حداقل سه‌ماهه انجام دهید. با این بررسی درمی‌یابیم که نوسان سود بعضی صندوق‌ها بیشتر و برخی دیگر کمتر است. نوسان در سودآوری صندوق‌ها به دو دلیل عمده است:

1. درصدی که صندوق در سهام سرمایه‌گذاری کرده است.
2. میزان ریسک سبد سهامی صندوق

به دلیل اینکه بخشی از سبد صندوق‌های درآمد ثابت (بین ۵ تا ۲۰ درصد طبق دستورالعمل سازمان بورس) در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود، بخش اصلی نوسان سود صندوق‌ها مربوط به سبد بورسی آن است؛ زیرا بخش اوراق درآمد ثابت صندوق نوسان چندانی ندارد و با روند ملایم رشد می‌کند. پس می‌توان نتیجه گرفت که یکی از دلایل صندوقی که نوسان سود زیادی دارد، درصد بالاتر سهام در سبد بورسی صندوق هست که این فرضیه را می‌توان با بررسی سبد صندوق تائید کرد. سبد صندوق‌ها هرماه به‌صورت شفاف منتشر می‌شود که به چه درصدی در کدام دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. هرچقدر یک صندوق درصد بالاتری را به سهام اختصاص بدهد، یعنی سبد این صندوق در کل ریسکی‌تر هست نسبت به صندوقی که درصد کمتری در سهام سرمایه‌گذاری کرده است.

میزان ریسک سبد سهامی صندوق

در بین دو صندوق که درصد یکسانی را در سبد سهامی سرمایه‌گذاری کرده‌اند هم تفاوت سود زیادی می‌تواند وجود داشته باشد. دلیل این تفاوت به استراتژی سرمایه‌گذاری صندوق و مفهوم ریسک برمی‌گردد. تعدادی از صندوق‌ها، سبد سهامی خود را در سهم‌های با ریسک بالا سرمایه‌گذاری می‌کنند، درنتیجه با اصلاح بازار بیشتر افت کرده و با صعود بازار بیشتر رشد خواهند کرد. در نقطه مقابل، برخی صندوق‌ها ، در سبد کم ریسک سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند. برای همین تحت تأثیر نوسانات بازار قرار نمی‌گیرند.

عملکرد کدام صندوق در نهایت بهتر خواهد بود؟

برای انتخاب بین صندوق‌های درآمد ثابت باید تصمیم بگیرید که سود مطمئن بدون نوسان زیاد را ترجیح می‌دهید یا اینکه در صندوقی ریسک صندوق های شاخصی با احتمال سود بالا و درعین‌حال ریسک بالاتر می‌خواهید سرمایه‌گذاری کنید. هرچقدر بازه سرمایه‌گذاری شما کوتاه‌مدت‌تر شود، سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با نوسان بسیار کم گزینه بهتری است. برای بازه میان‌مدت و بلندمدت، که نوسانات اقتصاد و بازار بیشتر است، صندوق درآمد ثابت با درصد بیشتر سهام بهتر است.

عملکرد صندوق نسبت به سایر صندوق های درآمد ثابت

برای تصمیم‌گیری درست بهتر است چند صندوق را در دوره زمانی مشخص بررسی کنید. ازآنجایی‌که این کار زمان‌بر است، بهتر است بازده صندوق‌ها را با نرخ بازده بازار صندوق‌ها بسنجید؛ یعنی اگر متوسط بازدهی تمام صندوق‌های درآمد ثابت فعال در بازار را بازده بازار بنامیم. در این صورت اگر بازده صندوق بالاتر از بازار باشد یعنی این صندوق از متوسط بازار بهتر عمل کرده است.

مقایسه و انتخاب بهترین صندوق مختلط و سهامی

بازار صندوق‌های مختلط و سهامی نسبت به صندوق‌های درآمد ثابت بسیار کوچک‌تر است. تمام معیارهای انتخاب صندوق درامد ثابت برای صندوق‌های مختلط و سهامی نیز به کار می‌رود. ولی برای این صندوق‌ها یک معیار متفاوت است. در صندوق‌های درآمد ثابت از معیار مقایسه بازدهی صندوق نسبت به بازده بازار درآمد ثابت استفاده می‌شود. درحالی‌که در صندوق‌های مختلط و سهامی، معیار شاخص کل است و بازدهی صندوق‌ها با شاخص کل بازار سنجیده می‌شود. معمولاً همه صندوق‌های مختلط و سهامی در وب‌سایت خود نمودار مقایسه بازدهی صندوق خود را نسبت به شاخص کل قرار می‌دهند.

سرمایه‌گذاری در صندوق مطمئن تر است یا بورس؟

با توجه به این‌که صندوق سرمایه‌گذاری مشترک درسبدی بسیار متنوع از سهام و سایر انواع اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کند، ریسک سرمایه‌گذاری نیز کاهش می‌یابد؛ بنابراین می‌توان گفت ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق سرمایه‌گذاری مشترک از ریسک سرمایه‌گذاری مستقیم در بورس کمتر است.

آیا ماهیت همه صندوق های سرمایه‌گذاری مشترک یکسان است؟

خیر، صندوق های سرمایه گذاری مشترک اهداف سرمایه‌گذاری مختلف و بنابراین، ریسک‌های متفاوتی دارند. شما به‌عنوان یک سرمایه‌گذار، باید صندوق سرمایه‌گذاری‌ای را انتخاب کنید که با ریسک مدنظر شما، تطابق داشته باشد. لازم به ذکر است که ریسک سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها در کل کم است؛ زیرا حتی پر ریسک ترین صندوق‌ها تحت نظارت سازمان بورس هستند و سازمان لیست سهم‌هایی که صندوق‌ها حق دارند در آن سرمایه‌گذاری کنند را منتشر و ابلاغ می‌کند. بنابراین صندوق‌ها نمی‌توانند ریسک زیادی را متحمل شده و در هر دارایی سرمایه‌گذاری کنند. درنتیجه ریسک ورشکستگی یا صفر شدن سرمایه در صندوق‌ها بسیار کم است. تنها ریسک ممکن در صندوق‌های ریسکی، سود نکردن یا از دست دادن درصدی از سرمایه است. نگرانی که غالب افراد در مورد صندوق‌ها دارند، ترس از کلاه‌برداری است. ولی صندوق‌ها جای مطمئنی برای سرمایه‌گذاری هستند و تنها معیاری که می‌تواند عملیات صندوق را تحت‌الشعاع قرار دهد، ریسک صندوق و سیاست سرمایه‌گذاری صندوق است. وقتی شما در یک صندوق سهامی سرمایه‌گذاری می‌کنید، ریسک بازار را نیز به جان می‌خرید؛ زیرا شما ترکیبی از سهام شرکت‌ها را در قالب صندوق خریداری می‌کنید؛ بنابراین افت‌وخیز بازار صندوق شمارا نیز متأثر می‌کند.

معرفی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس

آشنایی با اصطلاحات و مفاهیم پرکاربرد بورس یکی از ضروری‌ترین مواردی است که هر سرمایه‌گذاری باید انجام دهد. اینکه صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی چه تعریفی دارند یا توجه به شاخص کل چه کمکی به سرمایه‌گذار یا معامله‌گران بورس می‌کند، از جمله مواردی هستند که باید برای سرمایه‌گذاری مستقیم یا غیرمستقیم در بورس با آ‌ن‌ها آشنا باشید. در ادامه این مطلب به‌طور اجمالی ۲۰ مورد از پرکاربردترین اصطلاحات و مفاهیم بورس ‍ را با هم مرور می‌کنیم.

۱- شاخص کل

در بورس تهران شاخص بازدهی یا همان شاخص قیمت و بازده ریسک صندوق های شاخصی نقدی با نام TEDPIX شناخته می‌شود. این شاخص همان شاخصی است که همیشه در اخبار و رسانه‌ها از آن به‌عنوان شاخص بورس تهران صحبت می‌شود. شاخص کل در بین فعالان بازار و سرمایه‌گذاران یکی از پرکاربردترین شاخص‌هاست. این شاخص بیانگر سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس است، به‌عبارت‌دیگر تغییرات شاخص کل بیانگر میانگین بازدهی سرمایه‌گذاران در بورس است. برای درک ساده‌تر مفهوم شاخص کل، فرض کنید که شما از تمام شرکت‌های بورسی به تعداد مساوی خریداری کنید. در این صورت تغییرات شاخص کل بورس برابر با میزان بازدهی سبدسهام شما خواهد بود. در واقع شاخص کل تغییرات قیمت سهام و سودهای سالیانه‌ای را که شرکت‌ها به شما پرداخت می‌کنند، محاسبه می‌کند.

۲- صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس(ETF)

صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله در بورس ETF یا Exchange Tradable Found نوعی از صندوق‌های سرمایه‌گذاری است که از دارایی‌های متنوع تشکیل ‌شده و واحدهای آن در طول روز همانند سهام در بازار معامله می‌شود و ساختاری شبیه ریسک صندوق های شاخصی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک دارند؛ یعنی شما در طول ساعات و روزهایی که بازار معاملات سهام باز است، می‌توانید یک یا چند واحد از یک صندوق ETF را بخرید، یا چند واحد از آن را بفروشید. شما با خرید واحدهای‌ETF، پول خود را در صندوقی سرمایه‌گذاری می‌کنید که با استفاده از یک تیم مدیریت حرفه‌ای سعی می‌کند تا با تشکیل پرتفویی از سهام و انواع اوراق بهادار سود کسب کند.

۳- صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک(Mutual Funds) یکی از مهم‌ترین سازوکارهای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی هستند که شرایط بازار را ازنظر ریسک و بازده برای سرمایه‌گذاران مختلف به‌ویژه برای سرمایه‌گذاران مبتدی مساعدتر می‌کنند. لازم است بدانید در کشورهای پیشرفته معمولا افراد اوراق بهادار را مستقیما معامله نکرده و در عوض پول‌های خود را در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌گذاری می‌کنند. ایده اصلی این صندوق‌ها یک‌کاسه کردن پول‌های کوچک و سرمایه‌گذاری آن‌ها توسط یک گروه از مدیران با تجربه و حرفه‌ای است.

۴- صندوق سرمایه‌گذاری شاخصی

هدف صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص‌(Index fund) انطباق پرتفوی سرمایه‌گذاری با شاخص بازار سهام است. یک صندوق سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، الزاماً منابع خود را براساس الگوی تعیین‌ شده برای یکی از شاخص‌های موجود در بازار، سرمایه‌گذاری می‌کند. شاخص مذکور می‌تواند شاخص کل یا یکی دیگر از شاخص‌های بازار سهام باشد. در این صندوق‌ها تنها زمانی خریدوفروش سهام ضرورت می‌یابد که وجهی به‌واسطه ورود سرمایه‌گذار جدید اضافه یا به دلیل خروج یک سرمایه‌گذار کم شود. مزیت اصلی صندوق‌های سرمایه‌گذاری مبتنی بر شاخص، هزینه‌های نسبتاً پایین آن‌ و حذف ریسک مدیریت صندوق‌ است.

۵- سبدگردانی (Separately managed account)

سبدگردانی، همان‌طور که از نامش پیداست، چیدمان صحیح دارایی‌ها در قالب یک سبد مشخص است که مالکیت آن کاملاً متعلق به سرمایه‌گذار بوده و میزان هر یک از دارایی‌ها و زمان خریدوفروش آن‌ها نیز به‌دقت توسط سبدگردان تعیین و پایش می‌شود. ارائه این خدمت‌ مالی به سرمایه‌گذاران در جهان قدمتی بیش از نیم‌قرن دارد، اما در بازار نوپای ایران پس از تجربه ایجاد صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، اخیرا «سبدگردانی» مورد توجه قرار گرفته است؛ هرچند تا پیش‌ازاین نیز تجربه سبدگردانی به‌طور غیررسمی در یک دهه اخیر در بورس تهران وجود داشته است. سبدگردانی فرآیندی است که طی آن فرد خبره در امر سرمایه‌گذاری با همکاری تیمی از تحلیل‌گران حرفه‌ای و بر‌اساس خصوصیات، سطح ریسک‌پذیری و سرمایه هر سرمایه‌گذار، سبدی مناسب از دارایی‌های سهام، اوراق مشارکت و سکه طلا برای او تشکیل داده و به‌صورت مستمر بر آن نظارت و اعمال مدیریت می‌کند.

همچنین، با توجه به تغییر عوامل اثرگذار بر محیط سرمایه‌گذاری، تصمیمات لازم در جهت رسیدن به اهداف سبد و افزایش ارزش آن از طرف مدیر اتخاذ می‌شود.

۶- تحلیل تکنیکال و بنیادی

تحلیل بنیادی (Fundamental Analysis)‌ به دنبال محاسبه ارزش ذاتی هر سهم است و به این منظور به مطالعه هر چیزی، از وضعیت کلی اقتصاد و صنعت تا وضعیت مالی شرکت و مدیریت آن می‌پردازد؛ اما تحلیل تکنیکال(Technical Analysis)‌ از طریق مطالعه آمارهای فعالیت بازار مانند قیمت و حجم معاملات، به دنبال شناسایی الگوها و روندهایی است که نشان‌دهنده‌ حرکت آینده یک سهم به آن‌سو هستند. تحلیلگران بنیادی در جست‌و‌جوی این هستند که ارزش ذاتی سهام چقدر است و براساس دانسته‌های بنیادی اقدام به خرید و فروش و کسب سود می‌کنند؛ درحالی‌که تحلیلگران تکنیکال بر این باورند که کلیه اطلاعات در قیمت سهام نهفته است و با تشخیص روندها و الگوها می‌توان به سود رسید.

۷- اوراق بدهی

اوراق بدهی مانند اوراق قرضه دولتی و شرکتی، گواهی سپرده نوعی ابزارهای بدهی هستند که با شرایط معین بین دو طرف معامله می‌شوند. به‌بیان‌دیگر اوراق بدهی اسناد یا اوراق بهاداری هستند که به‌موجب آن شرکت انتشاردهنده متعهد می‌شود مبالغ مشخصی(بهره سالانه) را در زمان‌هایی خاص به دارنده آن پرداخت کند و در زمان مشخص(سررسید) اصل مبلغ را بازپرداخت کند. دارنده اوراق به‌عنوان بستانکار حق دریافت اصل و بهره آن را دارد، ولی هیچ مالکیتی در شرکت ندارد. خریدار این نوع اوراق در واقع به شرکت‌های بزرگ و دولت وام می‌دهد و با کمک آن سود ثابتی را به دست می‌آورد.

۸- پرتفوی (Portfolio)

پرتفوی یک واژه فرانسوی و به‌ظاهر خیلی پیچیده است، اما مفهوم کاملاً واضحی در بورس داشته و به مجموعه یا سبدی از دارایی‌های مالی گفته می‌شود. به‌بیان‌دیگر پرتفوی ترکیبی مناسب از سهام یا سایر دارایی‌هاست که یک سرمایه‌گذار آن‌ها را خریداری کرده ‌است. هدف از تشکیل پرتفوی سهام یا سبد سهام، کاهش ریسک غیرسیستماتیک سرمایه‌گذاری است؛ بدین ترتیب، سود یک سهم می‌تواند ضرر سهام دیگر را جبران کند. پرتفوی به‌صورت مستقیم توسط سرمایه‌گذاران نگهداری شده یا به‌وسیله سبدگردان‌های حرفه‌ای‌ مدیریت می‌شود. بازده سرمایه‌گذاری در پرتفوی معادل بازده متوسط آن پرتفوی خواهد بود؛ اما ریسک پرتفوی به‌دلیل کاهش ریسک غیرسیستماتیک در غالب موارد کمتر از متوسط ریسک سهام داخل سبد است.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک و شرکت‌های سرمایه‌گذاری نمونه‌هایی هستند که به‌صورت پرتفوی سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای قیمت‌گذاری آن‌ها مهمترین عامل ارزش خالص پرتفوی این شرکت‌هاست.

۹- دارایی تحت مدیریت (AUM)

دارایی تحت مدیریت (Asset Under Management)، نشان‌دهنده ارزش بازار همه دارایی‌های مالی است که یک‌نهاد مالی مانند صندوق سرمایه‌گذاری، شرکت سرمایه جسورانه یا یک کارگزاری، از طرف مشتریانش به مدیریت آن مشغول است. دارایی تحت مدیریت معمولا معیاری از اندازه و موفقیت شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری است. شرکت‌های مدیریت سرمایه‌گذاری معمولا کارمزدهای خود را به‌تناسب دارایی تحت مدیریت تعیین می‌کنند، بنابراین دارایی‌های تحت مدیریت همراه با متوسط نرخ‌های کارمزد تعیین‌کننده اصلی درآمدهای یک شرکت مدیریت سرمایه‌گذاری هستند.

۱۰- ارزش خالص دارایی NAV

مفهوم ارزش خالص دارایی (Net Asset Value)در واقع ارزش روز همه دارایی‌ها شامل سهام، مطالبات سود سهام، ملک، اوراق با درآمد ثابت و… پس از کسر ارزش روز بدهی‌ها می‌باشد. اصطلاح NAV معمولا درباره ارزش خالص دارایی‌ شرکت‌های سرمایه‌‌گذاری، صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های شاخصی، ETFها و سبدهای اختصاصی به‌کار می‌رود.

۱۱- عرضه اولیه

عرضه اولیه(IPO) به زمانی گفته می‌شود که سهام یک شرکت خصوصی برای اولین بار به عموم مردم عرضه می‌شود. عرضه‌های اولیه معمولاً توسط شرکت‌های کوچک و جوان که به دنبال سرمایه برای گسترش هستند انجام می‌شود، همچنین شرکت‌های بزرگ خصوصی نیز که به دنبال تبدیل‌شدن به سهامی عام هستند، عرضه عمومی اولیه انجام می‌دهند. جزئیات سهامی که عرضه می‌شود، در امیدنامه به اطلاع سرمایه‌گذاران بالقوه می‌رسد. از مزایای عرضه اولیه در بورس دستیابی ارزان‌تر به سرمایه، افزایش سرمایه، شفافیت اطلاعاتی و معافیت مالیاتی را می‌توان نام برد. از معایب این کار هزینه‌های قانونی، حقوقی و بازاریابی عرضه اولیه، الزام به افشای اطلاعات مالی، کاهش کنترل و افزایش ریسک دعاوی حقوقی است.

۱۲- بازار گاوی

در بازار گاوی(Bull market) تقاضا بسیار زیاد است و عرضه به‌ندرت صورت می‌گیرد. به‌عبارت‌دیگر، سرمایه‌گذاران با امید به آینده رو به رشد بازار، اقدام به خرید سهام جدید می‌کنند و فروشندگان نیز تمایلی برای فروش ندارند. بازار گاوی به دوره‌ای گفته می‌شود که قیمت‌ها در حال افزایش است. ویژگی اصلی بازار گاوی، خوش‌بینی، اعتماد سرمایه‌گذاران و انتظار ادامه روند افزایشی است. بازار گاوی در مقابل بازار خرسی قرار دارد. بازارهای گاوی و خرسی معمولاً با چرخه‌های تجاری هم‌زمان هستند. شروع بازار گاوی معمولاً نشان‌دهنده‌ گشایش اقتصادی است، زیرا عقاید عمومی درباره وضعیت اقتصادی آینده، قیمت سهام را تغییر می‌دهد. همچنین بازارهای خرسی قبل از رکود اقتصادی شروع می‌شوند.

۱۳- بازار خرسی

بازار خرسی(Bear market) موقعیتی است که در آن قیمت اوراق بهادار کاهش‌یافته و خوش‌بینی سرمایه‌گذاران تبدیل به ترس و بدبینی می‌شود. به‌بیان‌دیگر در بازار خرسی، جوی منفی بر بازار حاکم است و همین امر رمقی برای سرمایه‌گذاران به‌منظور خرید سهام جدید باقی نمی‌گذارد. بازار خرسی نباید با اصلاح قیمت‌ها اشتباه گرفته شود، اصلاح قیمت‌ها روند کوتاه‌مدت دارد و کمتر از دو ماه طول می‌کشد. در اصلاح قیمت سرمایه‌گذاران می‌توانند یک نقطه ورود پیدا کرده سهام را بخرند، درحالی‌که در بازار خرسی نقطه ورود وجود ندارد.

۱۴- ارزش ذاتی

ارزش ذاتی(Intrinsic value) در علوم مالی به ارزش واقعی سهام یک شرکت یا یک دارایی اطلاق می‌شود که بر پایه بررسی تمامی ابعاد کسب‌وکار مورد نظر، از جمله صورت‌های مالی ، پتانسیل رشد سودآوری شرکت در سال‌های آینده و لحاظ دارایی‌های مشهود و نامشهود انجام گرفته ‌است.

با این تفاسیر شاید برای شما این سؤال به‌وجود آید که چه تفاوتی بین قیمت بازار و قیمت یا ارزش ذاتی یک سهم وجود دارد؟ بگذارید با یک مثال توضیح دهیم. فرض کنید قیمت بازار سهم شرکت الف، هم‌ اکنون ۲۰۰ تومان است. به‌بیان‌دیگر، سهام شرکت الف هم‌اکنون با قیمت ۲۰۰ تومان در بورس در حال خریدوفروش است؛ اما سرمایه‌گذاران زیادی همچنان متقاضی خرید این سهم هستند. اگر از سرمایه‌گذاران خریدار سهم سؤال کنید که چرا قصد دارید سهام این شرکت را خریداری کنید؟ پاسخ همه آن‌ها این خواهد بود که «به نظر ما، این سهم بیشتر از ۲۰۰ تومان ارزش دارد.» معنی این جمله این است که ارزش واقعی سهام شرکت الف، از نگاه آن‌ها بیشتر از قیمت بازار این سهم است. بنابراین، در یک تعریف ساده، ارزش ذاتی یک سهم، بیانگر قیمتی است که سرمایه‌گذاران برای سهم قائل هستند. طبیعتا اگر از دید سرمایه‌گذاران، ارزش ذاتی یک سهم پایین‌تر از ارزش بازار آن سهم باشد، این سهم گزینه مناسبی برای فروش خواهد بود.

گفتنی است ارزش ذاتی یکی از پارامترهای کلیدی در تحلیل بنیادی محسوب می‌شود. تحلیلگران با در نظر گرفتن دارایی‌های مشهود و نامشهود و محاسبه سودآوری شرکت‌ در سال‌های آتی، ارزش ذاتی شرکت را به‌دست می‌آورند و آن را با ارزش روز سهم مذکور مقایسه می‌کنند. تصمیم درباره خرید یا فروش سهم توسط تحلیلگران به‌تفاوت قیمت ارزش ذاتی و ارزش روز بازار آن بستگی دارد.

۱۵- ضریب بتا

ضریب بتا(β) معیاری است که براساس داده‌های تاریخی معاملات سهام بدست آمده و معرف میزان ریسک سیستماتیکی است که سرمایه‌گذار با تصاحب آن سهم نسبت به‌کل بازار متحمل می‌شود. بتای یک سرمایه‌گذاری نشان‌دهنده‌ میزان نوسان آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار است. اگر بتا کوچک‌تر از یک باشد، آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان کمتر و اگر بتا بیشتر از یک باشد آن سرمایه‌گذاری نسبت به بازار نوسان بیشتری دارد. بتای بازار که شامل همه دارایی‌های قابل سرمایه‌گذاری است، برابر با یک است.

۱۶- آربیتراژ

آربیتراژ (Arbitrage) به معنی سود بردن از تفاوت قیمتی میان دو یا چند بازار است، از دیدگاه علمی، آربیتراژ احتمال سود بدون ریسک پس از کسر هزینه‌های انجام معامله است. به‌بیان‌دیگر آربیتراژ به معنای بهره گرفتن از تفاوت قیمت بین دو یا چند بازار برای کسب سود است؛ مثلا تفاوت قیمت فلز مس در بورس لندن و بورس شانگهای چین می‌تواند باعث آربیتراژ معامله‌گران مس بین این دو بازار شود.

سود آربیتراژی زمانی ایجاد می‌شود که یک کالای مشابه در دو بازار مختلف یا در مواردی خاص در دو قالب متفاوت عرضه می‌شود، اما قیمت‌های یکسانی ندارد. آربیتراژ این امکان را به وجود می‌آورد که در بلندمدت قیمت‌ها به میزان زیادی از ارزش منصفانه فاصله نگیرند. با فاصله گرفتن قیمت‌ها در یک بازار از قیمت منصفانه، آربیتراژگران فعال شده و با خرید این کالا از بازارهای دیگر ‌قیمت را به قیمت منصفانه نزدیک می‌کنند. در انجام آربیتراژ توصیه می‌شود که خرید در یک بازار و فروش در بازار دیگر به‌صورت هم‌زمان انجام بگیرد تا از ریسک تغییر قیمت در یکی از بازارها جلوگیری شود.

۱۷- سهام شناور آزاد

سهام شناور آزاد(Free Float) بخشی از سهام یک شرکت است که دارندگان آن، آماده عرضه و فروش آن سهام هستند و قصد ندارند با حفظ آن قسمت از سهام، در مدیریت شرکت مشارکت کنند و انتظار می‌رود، در آینده نزدیک، قابل معامله باشد. برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی شده و سهامداران راهبردی را مشخص کرد. سهامدار راهبردی، سهامدارانی هستند که در کوتاه‌مدت، قصد واگذاری سهام خود را نداشته و معمولاً می‌خواهند برای اعمال مدیریت خود، این سهام را حفظ کنند.

۱۸- سود هر سهم و سود پرداختی سهام

سود هر سهم یا EPS عبارت است از مقدار سود خالص شرکت به ازای هر سهم. سود سهام پرداختی به ازای هر سهم یا DPS عبارت است از بخشی از سود هر سهم که در مجمع بین سهامداران تقسیم می‌شود و نشانگر مقدار سود نقدی توزیع‌شده توسط شرکت است.

۱۹- نماد

نماد عبارت است از کد یا نام اختصاری شرکت‌ها که برای سهولت شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها در بورس مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌عنوان‌مثال شرکت ملی مس ایران با نماد «فملی» یا پالایشگاه نفت بندرعباس با نماد «شبندر» در بازار بورس و تالارهای معاملاتی معرفی می‌شوند. بد نیست بدانید معمولا حرف اول در یک «نماد» نشان‌دهنده صنعت مربوطه و بخش دوم خلاصه‌ای از نام شرکت است.

به‌عنوان‌مثال تمام شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران که در گروه بانک‌ها، مؤسسات اعتباری و سایر نهادهای پولی فعالیت می‌کنند نمادشان با حرف «و» شروع می‌شود.

۲۰- بازار خارج از بورس(OTC)

بازار خارج از بورس(Over The Counter) یک بازار غیرمتمرکز و بدون مکان فیزیکی است که معامله به‌طور مستقیم بین دو نفر انجام می‌شود و قیمت معامله لزوماً به‌صورت عمومی منتشر نمی‌شود. در این بازار قیمت‌ها براساس مذاکره تعیین می‌شوند و معاملات از طریق شبکه‌های کامپیوتری، تلفن و ایمیل صورت می‌گیرد. محصولات معامله‌ شده در بورس باید استاندارد باشند، درحالی‌که این محدودیت در بازار خارج از بورس وجود ندارد و طبق قرارداد دو طرف، ویژگی‌های مورد معامله مشخص می‌شود.