شاخص قدرت نسبي RSI

پیاده سازی اندیکاتور شاخص قدرت نسبی RSI در پایتون — راهنمای گام به گام

اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (Relative Strength Index) که به‌صورت کوتاه با نام RSI شناخته می‌شود، یکی از اولین اندیکاتورهایی است که در تحلیل تکنیکال با آن آشنا می‌شویم و در عین فراگیری، قدرت خوبی نیز در زمینه‌های مختلفی از خود نشان می‌دهد. برای آشنایی بیشتر با این اندیکاتور می‌توانید به مطلب «آموزش اندیکاتور RSI – نحوه استفاده به زبان ساده» مراجعه کنید. در ادامه، به بررسی پیاده‌سازی اندیکاتور RSI در پایتون می‌پردازیم.

آشنایی با اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI، به‌نوعی، بزرگی حرکات قیمت پایانی (Close) به سمت پایین و بالا را در L دوره گذشته محاسبه می‌کند و با مقایسه آن‌ها با یکدیگر، به یک شاخص در خصوص موقعیت قیمت می‌رسد.

این اندیکاتور یک اسیلاتور است و بین 0 تا 100 نوسان می‌کند، درحالی‌که مقادیر کمتر از 30 را به‌عنوان نقاط «بیش‌فروش» (Oversold) و مقادیر بیشتر از 70 را به عنوان نقاط «بیش‌خرید» (Overbought) می‌شناسیم.

این اندیکاتور علاوه بر موارد گفته‌ شده توانایی خوبی نیز در شناسایی «واگرایی‌ها» (Divergence) دارد و از این جهت نیز مهم است. بنابراین، یاد گرفتن روش کار و پیاده‌سازی آن، از جهات گوناگون می‌تواند به ما در تحلیل بازارها، ساخت استراتژی‌های قدرتمند و ایجاد ربات‌های معامله‌گر کمک کند.

بدین منظور، ابتدا با روش محاسبه این اندیکاتور آشنا می‌شویم. اگر بازه زمانی از گام زمانی 1 شروع شود و تا T ادامه یابد، مجموعه قیمت‌های پایانی را به‌شکل زیر خواهیم داشت:

حال می‌توانیم تغییرات قیمت را بین هر دو روز متوالی با فرمول زیر تعریف کنیم:

به این ترتیب، به سادگی می‌توان متوجه شد که تغییرات قیمت تنها در بازه زمانی 2 تا T قابل محاسبه است:

در این بخش از محاسبه اندیکاتور، تغییرات قیمت را به دو سری جداگانه تقسیم می‌کنیم که اولی تحرکات به سمت بالا (Up Trend) و دومی تحرکات به سمت پایین (Down Trend) را ذخیره می‌کند. مقادیر این دو سری به‌شکل زیر تعریف می‌شود:

1. برای روزهای با افزایش قیمت، مقدار U برابر با تغییرات قیمت خواهد بود و مقدار D برابر با صفر خواهد بود.
2. برای روزهای با کاهش قیمت، مقدار U برابر با صفر خواهد بود و مقدار D برابر با قرینه تغییرات قیمت خواهد بود.

بنابراین می‌توان به‌شکل زیر نوشت:

البته می‌توان با استفاده از تابع max این روابط را به شکل زیر نیز بازنویسی کرد:

پس از محاسبه این دو سری، روی هر دو آن‌ها یک «میانگین متحرک هموار» (Smoothed Moving Average) یا SMMA اعمال می‌کنیم. با تقسیم خروجی این دو میانگین متحرک، عدد جدیدی به نام «قدرت نسبی» (Relative Strength) یا SR یا «فاکتور قدرت نسبی» (Relative Strength Factor) یا RSF به‌دست خواهد آمد:

این معیار می‌تواند عددی در بازه $$(0,+\infty)$$ به خود بگیرید که از آن می‌توانیم برای محاسبه شاخص قدرت نسبی استفاده کنیم:

به این ترتیب، مقدار نهایی اندیکاتور قابل محاسبه است. توجه داشته باشید که با قرار دادن اعداد مختلف در بازه $$(0,+\infty)$$ به‌جای RS می‌توانیم به این نتیجه برسیم که RSI همواره در بازه $$(0,+100)$$ قرار خواهد گرفت.

میانگین متحرک هموار چیست؟

این میانگین متحرک نوع خاصی از میانگین متحرک نمایی (Exponential Moving Average) یا EMA است. برای آشنایی با این میانگین متحرک و پیاده‌سازی آن می‌توانید به مطلب «پیاده سازی میانگین متحرک نمایی در پایتون – راهنمای گام به گام» مراجعه کنید. برای میانگین متحرک نمایی ابتدا یک L تعریف و سپس یک ضریب به نام $$\alpha$$ محاسبه می‌شود:

سپس، با استفاده از این ضریب مقدار میانگین متحرک محاسبه می‌شود:

$$ E M A_=(1-\alpha) \times E M A_+\alpha \times \text < Close >_ $$

در اغلب موارد، از تنظیمات $$r=1$$ استفاده می‌شود. اگر تنظیمات $$r=0$$ استفاده شود، یک نوع خاصی از میانگین متحرک نمایی به‌نام میانگین متحرک هموار حاصل خواهد شد که واکنش آرام‌تری نسبت به میانگین متحرک نمایی دارد. بنابراین می‌توان گفت:

به این ترتیب، برخی از مشکلات موجود در رابطه با تأخیر نیز حذف می‌شود.

برای یادگیری برنامه‌نویسی با زبان پایتون، پیشنهاد می‌کنیم به مجموعه آموزش‌های مقدماتی تا پیشرفته پایتون فرادرس مراجعه کنید که لینک آن در ادامه آورده شده است.

• برای مشاهده مجموعه آموزش‌های برنامه نویسی پایتون (Python) — مقدماتی تا پیشرفته+ اینجا کلیک کنید.

پیاده سازی اندیکاتور RSI در پایتون

ابتدا کتابخانه‌های مورد نیاز را فراخوانی می‌کنیم:

این کتابخانه‌ها، به‌ترتیب، برای موارد زیر استفاده خواهند شد:

1. کار با آرایه‌ها و محاسبات برداری
2. 2. دریافت مجموعه داده مربوط به قیمت طلا
3. رسم نمودارهای قیمت و اندیکاتور

تنظیمات زیر را نیز برای تغییر Style نمودارها اعمال می‌کنیم:

حال می‌توانیم مجموعه داده مربوط به قیمت طلا را، از تاریخ 2020/01/01 تا 2022/01/01 دریافت کنیم:

برای بررسی اولیه مجموعه داده می‌توانیم 5 سطر ابتدایی و 5 سطر انتهایی آن را نمایش دهیم:

به این ترتیب، مشاهده می‌کنیم که مجموعه داده از تاریخ 2019/12/31 شروع و در تاریخ 2021/12/31 به اتمام رسیده است. برای پیاده‌سازی اندیکاتور شاخص قدرت نسبی، هم می‌توانیم از امکانات کتابخانه Numpy و هم امکانات کتابخانه Pandas استفاده کنیم. ابتدا پیاده‌سازی به کمک Numpy را بررسی می‌کنیم. به همین دلیل، ستون مربوط به قیمت پایانی را به‌شکل آرایه Numpy درمی‌آوریم:

حال می‌توانیم یک آرایه دیگر نیز برای شماره روز‌ها ایجاد کنیم:

توجه داشته باشید که تابع اعداد را در بازه start تا stop-step ایجاد می‌کند، بنابراین عدد C.size + 1 در این آرایه وجود نخواهد داشت. Size یکی از attributeهای آرایه‌های Numpy است که تعداد درایه‌های موجود در آرایه را نشان می‌دهد. برای دریافت اندازه بعد اول آرایه‌ها می‌توان از تابع len نیز استفاده کرد.

حال با کمک دو آرایه T و C می‌توانیم یک نمودار نیمه‌لگاریتمی (Semi-logarithm) برای قیمت رسم کنیم:

پس از اجرای کد، نمودار زیر را خواهیم داشت.

به این ترتیب، از صحت مجموعه داده اطمینان حاصل می‌کنیم. در نمودار قیمت برای برخی روزها سقف قیمت و رشد بسیار زیاد را مشاهده می‌کنیم. با توجه به روش محاسبه اندیکاتور شاخص قدرت نسبی، انتظار داریم که این نواحی به راحتی توسط آن شناسایی شود.

حال برای پیاده‌سازی اندیکاتور، یک تابع ایجاد می‌کنیم که در ورودی آرایه مربوط به قیمت پایانی و طول پنجره شاخص قدرت نسبي RSI محاسبه اندیکاتور را دریافت می‌کند:

حال در اولین قدم، اندازه داده ورودی را محاسبه می‌کنیم:

حال می‌توانیم تعداد روزهایی را محاسبه کنیم که تغییرات قیمت برای آن‌ها موجود است:

حال دو آرایه با مقادیر برای U و D ایجاد می‌کنیم:

سپس نیاز داریم تا یک حلقه ایجاد کنیم و برای هر مقدار از تغییرات قیمت، تصمیم‌گیری کنیم:

در ابتدای حلقه، تغییرات قیمت را محاسبه می‌کنیم:

توجه داشته باشید که شمارش i از 0 شروع می‌شود بنابراین i-1 غیر قابل‌استفاده است.

حال با یک شرط بررسی می‌کنیم تا اگر تغییرات قیمت مثبت بود، آن را به آرایه U اضافه کنیم:

در غیر این صورت نیز، قرینه تغییرات به آرایه D اضافه خواهد شد:

به این ترتیب، دو سری U و D در انتهای حلقه کامل خواهد بود. حال می‌توانیم میانگین متحرک هموار را بر روی این دو سری اعمال کنیم:

توجه داشته باشید که ورودی r چون مقدار پیش‌فرض 1 را به خود می‌گیرد، برای تعیین مقداری غیر از آن، باید به شکل r=0 وارد شود.

به این ترتیب، سری RS قابل محاسبه خواهد بود:

در نهایت نیز RSI را محاسبه می‌کنیم و برمی‌گردانیم:

به این ترتیب، تابع RSI تکمیل می‌شود.

برای تابع EMA نیز از تابع زیر استفاده می‌کنیم:

توجه داشته باشید که می‌توانیم خود تابع SMMA را به شکل جداگانه نیز تعریف کنیم:

این تابع مشابه قبلی است با این تفاوت که مقدار r برای آن متغیر نبوده و همواره 0 است. کد زیر نیز می‌تواند به عنوان جایگزین برای حالت قبلی استفاده شود:

نکته مهمی که وجود دارد، کاهش سرعت برنامه در صورت استفاده تودرتو از توابع است که باید در پروژه‌های بزرگ مورد توجه قرار گیرد. حال می‌توانیم از تابع پیاده‌سازی شده استفاده کرده و اندیکاتور را محاسبه کنیم:

در نتیجه، اندیکاتور شاخص قدرت نسبی در طول پنجره 14 روزه محاسبه و برگردانده خواهد شد. برای نمایش نتایج، دو نمودار مربوط به قیمت و اندیکاتور را در کنار هم رسم می‌کنیم تا عملکرد آن را مشاهده کنیم:

توجه داشته باشید که در شاخص قدرت نسبي RSI تابع plt.subplot 3 سطر و 1 ستون تعیین شده است، اما دو سطر اول برای نمودار قیمت در نظر گرفته شده‌اند.

نکته مهم دیگری که باید به آن توجه کرد در خصوص طول آرایه rsi است. این آرایه طولی برابر با C و T ندارد، بنابراین نمی‌توان از T به‌عنوان مقادیر زمان استفاده کرد و حالت T[-rsi.size:] صحیح خواهد بود. پس از رسم نمودار فوق، نتیجه زیر حاصل می‌شود.

بنابراین، نمودار رسم می‌شود. مشکل دیگری که وجود دارد، به‌هم‌ریختگی محور افقی دو نمودار به دلیل تفاوت در طول آن دو است. برای رفع این مشکل از plt.xlim استفاده می‌کنیم:

توجه داشته باشید که اضافه کردن این تکه کد به هر دو نمودار الزامی است. رعایت کردن یک حاشیه در سمت چپ و راست نیز برای مناسب بودن نمودار الزامی است. حال با اجرای برنامه نمودار شکل زیر ظاهر خواهد شد.

به این ترتیب، به‌هم‌ریختگی محور افقی رفع می‌شود. حال می‌توانیم نمودار پایینی را نیز بین 0 تا 100 محدود کنیم و دو خط 30 و 70 نیز به آن اضافه کنیم:

در نهایت، شکل نهایی نمودار حاصل خواهد شد.

به این ترتیب، نمودار کامل می‌شود. حال می‌توان بررسی کرد دید که اندیکاتور نقاط بیش‌خرید را در روزهای 40، 140 و 350 تشخیص داده است. برخی نقاط بیش‌فروش کوچک نیز شناسایی شده‌اند که واکنش معامله‌گران و بازگشت قیمت را شاهد بوده‌ایم. بنابراین، اندیکاتور با استفاده از امکانات کتابخانه Numpy پیاده‌سازی و نتایج مصورسازی شدند.

حال قصد داریم اندیکاتور را به کمک کتابخانه Pandas پیاده‌سازی کنیم. برای این منظور فراخوانی زیر را نیز به موارد قبلی اضافه می‌کنیم:

ابتدا تابع را ایجاد و در ورودی دیتافریم و طول پنجره را دریافت می‌کنیم:

حال در اولین مرحله یک ستون برای تغییرات قیمت هر دو روز متوالی ایجاد می‌کنیم و با کمک متد diff آن را محاسبه می‌کنیم:

حال می‌توانیم دو ستون U و D را به کمک متد apply محاسبه کنیم. به این منظور از توابع lambda پایتون استفاده می‌کنیم:

حال باید میانگین متحرک هموار را بر روی دو ستون اخیر اعمال کنیم. برای این منظور، می‌توانیم از متد ewm استفاده کنیم و در نهایت میانگین‌گیری کنیم:

توجه داشته باشید که متد ewm به چندین شکل می‌تواند ورودی دریافت که یکی از آن‌ها به کمک com است و به شکل زیر عمل می‌کند:

به این ترتیب، برای اینکه تنظیمات $$\alpha = \frac 1 L $$ را داشته باشیم، باید مقدار com برابر با L-1 باشد. حال می‌توانیم ستون RS را از نسبت دو ستون اخیر حساب کنیم:

در نهایت، می‌توانیم خود اندیکاتور را محاسبه کنیم و پیاده‌سازی تابع به اتمام برسد:

حال می‌توانیم تابع را روی دیتافریم اعمال کنیم:

پس از اجرای این بخش از کد، 7 ستون جدید به دیتافریم اضافه خواهد شد که تنها 1 ستون از آن‌ها مورد نیاز است، برای بهینگی برنامه می‌توانیم در انتهای تابع این ستون‌های اضافه را حذف کنیم:

به این ترتیب، 6 ستون اضافه حذف خواهند شد. مشکل دیگری که در رابطه با این تابع وجود دارد، احتمال محاسبه چندین RSI است. برای مثال، اگر بخواهیم دو RSI با طول‌های متفاوت ایجاد کنیم، تنها یکی از آن‌ها را خواهیم داشت. برای رفع این مشکل، بهتر است نامگذاری هر ستون RSI را با طول آن تعیین کنیم تا مشکلی ایجاد نشود. برای این منظور، تابع را با اندکی تغییر به شکل زیر تغییر می‌دهیم:

به این ترتیب، هر RSI ستونی با نام اختصاصی برای خود خواهد داشت. حال می‌توانیم پس از اعمال تابع بر روی دیتافریم، نمودار مربوط به اندیکاتور را رسم کنیم. به این منظور، کد قبلی را با اندکی تغییر به شکل زیر تغییر می‌دهیم:

در نهایت، خروجی به شکل زیر حاصل خواهد شد.

بنابراین، مشاهده می‌کنیم که نتیجه کاملاً مشابه پیاده‌سازی قبلی است. بنابراین هر دو کتابخانه امکاناتی برای اینگونه پیاده‌سازی‌ها ارائه می‌کنند که هرکدام می‌تواند تحت شرایطی گزینه مناسبی باشد.

آموزش اندیکاتور RSI در تحلیل تکنیکال

بسیاری از تریدرهای حرفه‌ای بدون اندیکاتور RSI تحلیل خود را شروع نمی‌کنند. می‌توان گفت پرکاربردترین، رایج‌ترین و پرطرفدارترین اندیکاتور مورد استفاده بین فعالین بازار سرمایه، اندیکاتور RSI می‌باشد. عوامل استفاده گسترده از اندیکاتور RSI ، سیگنال‌های متنوع، استراتژی‌های موثق، ریسک پایین معامله و انعطاف‌پذیری می‌باشد. آنچه در این مقاله می ‌ خوانید:

1. تاریخچه اندیکاتور RSI
2. معرفی اندیکاتور RSI
3. فرمول محاسیه اندیکاتور RSI
4. فیلتر اندیکاتور RSI
5. تنظیمات ورودی اندیکاتور RSI
6. سیگنال های اندیکاتور RSI
7. (1-6-) سیگنال های دریافتی از اسیلاتور اندیکاتور RSI
8. (2-6-) سیگنال های دریافتی از ترکیب اندیکاتور RSI با نمودار قیمت
9. استراتژی ها معاملاتی بیهنه
10. ترکیب اندیکاتور RSI با سایر اندیکاتور ها
11. ترکیب اندیکاتور RSI با امواج الیوت
12. چالش های استفاده اندیکاتور RSI
13. معرفی اندیکاتور RSI Stochastic

تاریخچه اندیکاتور RSI

سازنده اندیکاتور RSI شخصی به نام جی ولز وایلدر جی آر (J. Welles Wilder Jr.) است که در ابتدا وظیفه مکانیکی در نیروی دریایی را بر عهده داشت. والدیر تصمیم گرفت همزمان با شغل مهندسی خود، مهارت تحلیل تکنیکال خود را ارتقا دهد. این تصمیم او منجر به چاپ کتاب مفاهیم جدید در سیستم های معاملاتی در سال 1987 شد. چاپ این شاخص قدرت نسبي RSI کتاب آغاز محبوبیت ابداع او یعنی اسیلاتور RSI شد که تا به امروز توسط بسیاری از تحلیلگران دنیا مورد استفاده قرار گرفته و به دست آنان ارتقا یافته است. یکی از بارزترین نمونه‌های این مسئله، شخصی به نام جیمز کاردوِل (James Cardwell) است که برای اولین بار از RSI برای تأیید روندها استفاده کرد .

معرفی اندیکاتور RSI

اندیکاتور RSI (Relative Strength Index) با استفاده از فرمول‌های پیشرفته به عنوان شاخص قدرت نسبی سهام به شما کمک خواهد کرد. در واقع اندیکاتور ،RSI یک ابزار تحلیلی است که به کمک آن سطوح بازگشتی بازار شناسایی می‌شود و نشان‌دهنده‌ قدرت بازار و قدرت خریداران و فروشندگان نسبت به یکدیگر است، از همین رو، شاخص قدرت نسبی نامیده شده است .

فرمول محاسبه اندیکاتور RSI

شاخص قدرت نسبی طی دو مرحله بدست می‌آید. به این صورت که ابتدا RSI(1) را محاسبه کرده، سپس RSI(2) را به‌دست می‌آورید .

بهره میانگین (average gain) و زیان میانگین (average loss) که در فرمول بالا استفاده شده، میانگین درصد بهره یا زیان شاخص قدرت نسبي RSI شاخص قدرت نسبي RSI در زمان انتخابی است. این فرمول مقدار زیان میانگین را مثبت در نظر می‌گیرد. به‌طور استاندارد برای محاسبه RSI1 از میانگین بهره و زیان در ۱۴ دوره زمانی استفاده می‌شود. حالا تصور کنید بازار در ۷ روز از ۱۴ روز گذشته، با میانگین سود ۱ ٪ و در تمام ۷ روز دیگر با میانگین ضرر ۰/۸- ٪ بسته شده است. محاسبه RSI1 به صورت زیر خواهد بود :

وقتی داده برای ۱۴ دوره زمانی در دسترس است، می‌توانیم RSI2 را محاسبه کنیم. RSI2 قسمت قبلی نتیجه محاسبات را هموار (smooth) می‌کند. (مقصود از هموارسازی، از بین بردن اثرات داده‌های پرت روی نمودار است).

RSI2 همان RSI نهایی است که در نمودار استفاده می‌شود.

RS I 2 =100- 100 1+ فعلی بهره +13* قبلی میانگین بهره فعلی زیان +13* قبلی میانگین زیان

فیلتر اندیکاتور RSI

فیلتر بورسی زیر که فیلتر RSI می‌باشد، نمادهایی را نمایش می‌دهد که RSI بالای 80 یا زیر 20 دارند .

var CalculateRSI =function(period)

// Calculate first "average gain" and "average loss"

var averageGain=gainSum /period;

var averageLoss=lossSum / period;

// Calculate subsequent "average gain" and "average loss" values

for (var i = period + 1; i < len; i++)

averageGain=(averageGain* (period - 1) + rec.gain) / period;

averageLoss=(averageLoss* (period - 1) + rec. loss)/ period;

var RS = 0; // Relative strength

var RSIndex = 0; // Relative strength index

تنظیمات ورودی اندیکاتور RSI

1. وارد سامانه معاملاتی، اکسیر کارگزاری اقتصاد بیدار شوید.
2. اندیکاتور RSI رسم کنید.
3. ابتدا روی نمودار اندیکاتور کلیک کنید.
4. پس از فعال شدن نقاط، روی نمودار اندیکاتور دبل کلیک کنید.
5. تنظیمات ورودی اندیکاتور فعال می‌شود.

انديكاتور RSI تنها يك ورودی دارد كه بيانگر تعداد دوره مورد نظر براd محاسبه در فرمول RSI می‌باشد . به صورت پیش فرض این عدد 14 در نظر گرفته شده که می‌توانید منطبق بر سلیقه و نوع استراتژی یا تایم فریم مورد نظر خود این عدد را از 1 تا 100 تغییر دهید. در تصویر زیر نکات کلیدی این تنظیمات اشاره شده است.

سیگنال‌های اندیکاتور RSI

سیگنال های دریافتی از اندیکاتور RSI را می‌‌توان به 2 دسته تقسیم کرد. در ادامه به بررسی هر یک از این سیگنال‌ها خواهیم پرداخت.

نقاط اشباع

• وایلدر معتقد بود که وقتی قیمت یک کالا با شدت زیادی افزایش پیدا می‌کند یا به عبارت دیگر مومنتوم بالاست، به این مهنا است که کالا مورد نظر در شرایط اشباع خرید قرار گرفته است و این شرایط، بهترین موقعیت برای فروش این کالاست.
• همچنین زمانی‌‌که قیمت کالایی با شدت شروع به افت می‌کند و مومنتوم پایین است، به این معنا است که کالا در شرایط اشباع فروشقرار دارد و این بهترین زمان برای خرید کالای مورد نظر است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که RSI کم را سیگنالی برای خرید، و RSI زیاد را سیگنالی برای فروش در نظر گرفت.

نقاط اشباع خرید ( RSI بالای 70%)

طبق این نظریه RSI بالای 70، منطقه اشباع خرید است و می‌توان گفت منطقه اشباع خرید نمایانگر عدم تمایل بازار به ادامه روند صعودی و احتمال برگشت روند به روند خنثی یا شروع روند ریزشی است. وقتی که RSI به این منطقه می‌رسد، تحلیلگران به دنبال موقعیت مناسب فروش و واگرایی RD - هستند.

نقاط اشباع فروش ( RSI پایین 30%)

RSI کمتر از 30، منطقه اشباع فروش در نظر گرفته می‌شود. منطقه اشباع فروش نشانگر عدم تمایل بازار به ادامه ریزش و کم شدن قدرت فروشنده‌ها در بازار است که شروع روند صعودی یا ورود به روند خنثی را نوید می‌دهد. در این مناطق احتمال شکل گیری RD + بالا بوده و معامله‌گران خود را برای فرصت خرید مناسب آماده می‌کنند.

بین 30 تا 70 سیگنال خاصی نیست و عدد 50 هم نشان‌دهنده سکون در بازار است. حال برخی از معامله‌گران معتقدند که تعریف وایلدر بیش از اندازه کلی است. برای مثال آن‌ها RSI بالای ۸۰ را به‌عنوان منطقه اشباع خرید و RSI پایین ۲۰ را به‌عنوان منطقه اشباع فروش در نظر می‌گیرند. این تعاریف به کلی به دیدگاه معامله‌گر بستگی دارند.

خط 50 درصد

این سیگنال نسبت به سایر سیگنال‌های دریافتی از اندیکاتور شاخص قدرت نسبي RSI RSI از اهمیت و کاربرد کمتری برخوردار است. اما برای گرفتن معاملات در جهت روند بسیار کاربردی و مطمئن می‌باشد. به این صورت که هرگاه نمودار RSI از خط 50 درصد خود عبور کرد، می‌توان وارد معامله در جهت روند شد.

ترسیم خط روند

در واقه می‌توان روی اسیلاتور RSI ، خط روند رسم کرد و به تحلیلگر این امکان را می‌دهد که از ادامه روند ایجاد شده در قیمت، اطمینان حاصل کند. شکسته شدن این خط می‌تواند احتمال عدم ادامه روند را نشان دهد. به همین دلیل بسیاری از معامله‌گران زمانی که خط روند RSI شکسته می‌شود، حد ضرر خود را فعال می‌کنند و از معامله خارج می‌شوند.

واگرایی قیمت

واگرایی در RSI زمانی رخ می‌دهد که روند تغییرات قیمت با چیزی که RSI نشان می‌دهد متفاوت باشد. این ناهماهنگی در روند واقعی و اندیکاتور RSI غالباً از یک وارونگی قریب‌الوقوع خبر می‌دهد. در چنین مواقعی، روند قیمت به احتمال زیاد تغییر خواهد کرد و جهت مخالف را پیش خواهد گرفت .

ممکن است این سوال در ذهنتان مطرح شود که چنین واگرایی‌هایی به چه دلیل اتفاق می‌افتند ؟ در پاسخ باید گفت با استفاده از اندیکاتور RSI ، درصد اطمینان از تحلیل بالا رفته و در یک زمان خاص که قیمت باید در حالت صعودی قرار داشته باشد، نمودار قیمت برعکس این را به شما نمایش می‌دهد. در واقع اندیکاتور RSI با اطلاعات موجود در نمودار قیمت موافق نیست. دلیل این امر می‌تواند مداخله‌هایی باشد که افراد عمداً در روند قیمت ایجاد کرده‌اند، تا بازار را به سمت دلخواه خود هدایت کنند. این افراد سپس حجم به مراتب بیشتری را در این قیمت پایین خریداری خواهند کرد و به همین دلیل، قیمت به یک‌باره افزایش خواهد یافت. به همین جهت است که گفته می‌شود واگرایی‌ها، خبر از وارونگی ناگهانی روند قیمت می‌دهند. برخی از کاربران حرفه‌ای ترجیح می‌دهند به تحلیل اندیکاتور بیشتر اعتماد کنند تا نمودار واقعی قیمت. البته فراموش نکنید که واگرایی‌ها، بیشتر نشانه‌هایی از این هستند که بازار در حال از دست دادن مومنتوم است. این واگرایی‌ها تضمینی برای تغییر کامل روند نیستند. همان‌طور که در مواقعی دیده‌ایم که واگرایی رخ داده، اما تغییر روند صورت نپذیرفته است. بنابراین به‌عنوان یک تریدر، بهتر است که استراتژی‌های مدیریت ریسک را فراموش نکنید تا از خطر وقوع چنین اتفاقاتی در امان باشید. همچنین برای کاهش خطای اندیکاتورها، پیشنهاد می‌شود که از یک اندیکاتور واحد استفاده نکنید.

استراتژی ها معاملاتی بیهنه

با تو جه به مطالب گفته شده در معرفی اندیکاتور RSI مبحث واگرایی‌ها، بهینه‌ترین استراتژی که به کمک اندیکاتور RSI می‌توان استفاده کرد، رسم کانال‌های موازی و کشف واگرایی ساده یا مخفی در سقف یا کف کانال می‌باشد. با این استراتژی به خصوص در تایم فریم‌های بالا می‌توان با ضریب اطمینان مناسب، ریسک کم و درصد سود بالا وارد شد، چرا که تعداد سیگنال‌های ورود به معامله محدود می‌باشند اما از چنان درصد اطمینانی برخوردار هستند که می‌توان چند برابر حجم معمول وارد معامله شد و سود شیرینی بدست آورد.

ترکیب اندیکاتور RSI با سایر اندیکاتورها

برای بالا بردن ضریب اطمینان استفاده از اندیکاتور RSI می‌توان اندیکاتورهای دیگری را نیز در تحلیل استفاده کرد. پیشنهاد این مقاله برای بهبود عملکرد در روندهای خنثی، استفاده از اندیکاتور بولینگر باند ( Bollinger Bands ) یا اندیکاتور TMA ( Triangular Moving Average ) به‌‌جای ترسیم کانال‌های موازی می‌باشد. با این تفاوت که می‌بایست در باندهای بالا و پایین هر یک از این اندیکاتورها به دنبال انواع واگرایی گشت.

علاوه بر این می‌توان از اندیکاتور MACD نیز برای تاید گرفتن در انواع واگرایی بهره گرفت چرا که این دو اسیلاتور با فرمول‌های مختلف نوشته شده‌اند و می‌توانند نقاط ضعف یکدیگر را پوشش دهند.

ترکیب اندیکاتور RSI با امواج الیوت

امواج الیوت به خوبی جهت حرکت بازار را نمایش می‌دهند. زمانی که تریدر حرفه‌ای انتهای یک روند اصلی، در موج 4 و 5 یک واگرایی را شناسایی کند، می‌تواند با اطمینان بالایی انتهای یک روند اصلی و شروع تغییر فاز کلی بازار را نیز شناسایی کند. این روش می‌تواند مجموعه‌ای از معاملات سودده را در روند اصلی جدید ایجاد شده را برای تحلیل گره به ارمغان بیاورد. بدیهی است این تحلیل پیچیده نیاز به صرف زمان کافی برای تسلط به چندیدن ابزار تحلیل تکنیکال را دارد اما نتیجه آن یک معامله‌گر حرفه‌ای و پر سود خواهد بود.

چالش‌های استفاده از اندیکاتور RSI

این ابزار پرقدرت مانند سایر ابزارهای تکنیکال قبل از استفاده نیازمند درک هدف و شرایط استفاده می‌باشد. همان‌طور که اشاره شد RSI به تشخیص روندهای برگشتی کمک می‌کند. پس در بازار کم نوسان بهتر عمل می‌کند. به همین علت هست که در رالی‌ها و حرکت‌های شارپ بازار، احتمال سیگنال اشتباه از این اندیکاتور بالاست. اگرچه در موج گسترشی در روندهای پرقدرت، اسیلاتور می‌تواند مدت طولانی در منطقه اشباع باشد و نمودار قیمت به روند خود ادامه دهد.

معرفی اندیکاتور Stochastic RSI

اندیکاتور Stochastic RSI حاصل ترکیب دو اندیکاتور Stochastic و اندیکاتور RSI می‌باشد. حساسیت این اندیکاتور نسبت به RSI بیشتر بوده و مناطق اشباع خرید و فروش را مشخص می‌کند، با این تفاوت که محدوده مناطق اشباع 20 و 80 می‌باشد. همانند RSI ترکیب این اندیکاتور با باندهای بولینگر در روندهای خنثی و کم نوسان بسیار مفید و سودده خواهد بود.

جمع‌بندی

همان‌طور که اشاره شد اندیکاتور RSI از پر قدرت‌ترین و پرطرفدارترین ابزارهای تحلیل تکنیکال رایج مابین تریدرهای دنیا می‌باشد که دامنه وسیعی از سیگنال‌ها را می‌توان از آن دریافت کرد. تسلط به آن‌ها و موازی‌سازی آن‌ها با سلایق شخصی هر تحلیلگر می‌تواند منجر به خلق تعداد زیادی استراتژی سودمند شخصی شود.

شاخص RSI چیست؟ آموزش اندیکاتور rsi و کاربرد های آن در تحلیل تکنیکال به همراه تصویر

شاخص قدرت نسبی (RSI) یک شاخص حرکتی است که در تحلیل تکنیکال استفاده می‌شود و میزان تغییرات اخیر قیمت را برای ارزیابی شرایط اشباع خرید یا اشباع فروش در قیمت سهام یا سایر دارایی‌ها اندازه‌گیری می‌کند. RSI به عنوان یک نوسان‌ساز (گراف خطی که بین دو حد حرکت می‌کند) نمایش داده می‌شود و می‌تواند از ۰ تا ۱۰۰ قرائت شود. این اندیکاتور در اصل توسط «جی. ولز وایلدر جونیور» توسعه داده شده و در سال ۱۹۷۸ در کتاب مشهورش به نام «مفاهیم جدید در سیستم‌های معاملاتی تکنیکال» معرفی شد.

تفسیر سنتی و کاربردی از RSI این است که مقادیر ۷۰ یا بالاتر نشان می‌دهد که یک اوراق بهادار در حال اشباع خرید یا ارزش‌گذاری بیش از حد است، و ممکن است برای یک روند معکوس یا عقب‌نشینی (پول‌بک) اصلاحی قیمت آماده شود. قرائت ۳۰ یا کمتر RSI نشان‌دهنده‌ی شرایط اشباع فروش یا ارزش بسیار کم است.

نکات کلیدی

• شاخص قدرت نسبی (RSI) یک نوسان‌ساز حرکتی محبوب است که در سال ۱۹۷۸ توسعه یافت.
• RSI سیگنال‌هایی را در مورد حرکت صعودی و نزولی قیمت به معامله‌گران تکنیکال ارائه می‌دهد که اغلب در زیر نمودار قیمت دارایی رسم می‌شود.
• یک دارایی معمولاً زمانی که RSI بالای ۷۰ درصد است، در وضعیت اشباع خرید، و زمانی که زیر ۳۰ درصد است، اشباع فروش در نظر گرفته می‌شود.

RSI با یک محاسبه دو قسمتی محاسبه می‌شود که با فرمول زیر شروع می‌گردد:

میانگین سود یا زیان مورد استفاده در محاسبه، برابر با میانگین درصد سود یا زیان در طول دوره‌ی بازگشت است. این فرمول از یک مقدار مثبت برای میانگین ضرر ​​استفاده می‌کند. دوره‌های دارای زیان قیمت، در محاسبات میانگین سود ۰ در نظر گرفته می‌شوند، و دوره‌هایی که در آن‌ها افزایش قیمت اتفاق می‌افتد هم برای محاسبه‌ي میانگین ضرر، به‌صورت ​​صفر محاسبه می‌شوند.

استاندارد RSI، استفاده از ۱۴ دوره برای محاسبه‌ی مقدار اولیه‌ی ارزش RSI است. به عنوان مثال، تصور کنید که بازار هفت روز از ۱۴ روز گذشته بالاتر بسته شده و میانگین سود ۱ درصدی داشته است. هفت روز باقی‌مانده، همه با کاهش متوسط ​​۰.۸-% پایین‌تر بسته شده‌اند.

محاسبه برای بخش اول RSI شبیه محاسبه‌ی بسط داده‌شده‌ی تصویر زیر است:

هنگامی که ۱۴ دوره‌ی داده در دست‌رس است، بخش دوم فرمول RSI قابل محاسبه خواهد بود. مرحله‌ی دوم محاسبه، راه رسیدن نتایج را هموار می‌کند.

محاسبه RSI

با استفاده از فرمول های بالا، RSI را می‌توان محاسبه کرد، که در آن خط RSI را می‌توانید در زیر نمودار قیمت دارایی رسم کنید.

با افزایش تعداد و اندازه بسته‌های مثبت، RSI افزایش می‌یابد، و با افزایش تعداد و اندازه‌ي زیآن‌ها کاهش پیدا می‌کند. بخش دوم محاسبات نتیجه را هموار می‌کند، بنابراین RSI در یک بازار پر روند، فقط به ۱۰۰ یا ۰ نزدیک می‌شود.

اندیکاتور RSI، در حالی که سهام در روند صعودی است، می‌تواند برای دوره‌های طولانی در منطقه‌ای که ارزش خرید دارد باقی بماند. از سوی دیگر، هنگامی که سهام در روند نزولی قرار دارد، این اندیکاتور ممکن است برای مدت طولانی در قلمرو اشباع فروش باقی بماند. این مسأله می‌تواند برای تحلیل‌گران تازه‌کار گیج‌کننده باشد؛ اما یادگیری استفاده از اندیکاتور در چارچوب روند غالب، این مسائل را روشن می‌کند.

RSI به شما چه می گوید؟

روند اولیه‌ی سهام یا دارایی، ابزار مهمی برای اطمینان از درک صحیح قرائت شاخص است. به عنوان مثال، کنستانس براون (Constance Brown)، CMT، تکنسین معروف بازار، بر این ایده اصرار دارد که افزایش فروش در RSI در یک روند صعودی، به احتمال زیاد بسیار بیشتر از ۳۰٪ است، و این که افزایش خرید در RSI در طول یک روند نزولی، بسیار کمتر از سطح ۷۰٪ قیمت است.

در طول یک روند نزولی، RSI به جای ۷۰%، نزدیک به سطح ۵۰% به اوج خود می‌رسد، که می‌تواند توسط سرمایه‌گذاران با اطمینان بیش‌تری برای نشان دادن شرایط نزولی استفاده شود. زمانی که یک روند قوی وجود دارد، بسیاری از سرمایه‌گذاران یک خط روند افقی را بین سطوح ۳۰ تا ۷۰ درصد اعمال می‌کنند، تا حرکات افراطی را بهتر شناسایی کنند. زمانی که قیمت سهام یا دارایی در یک کانال افقی بلندمدت قرار دارد، اصلاح سطوح اشباع خرید یا اشباع فروش معمولاً غیر ضروری است.

یک مفهوم مرتبط با استفاده از سطوح اشباع خرید یا اشباع فروش متناسب با روند، تمرکز بر سیگنال‌های تجاری و تکنیک‌هایی است که با روند مطابقت دارند. به عبارت دیگر، استفاده از سیگنال‌های صعودی زمانی که قیمت در روند صعودی است، و سیگنال‌های نزولی زمانی که یک سهم در روند نزولی قرار دارد، به جلوگیری از هشدارهای کاذب زیادی که ممکن است RSI ایجاد نماید، کمک می‌کند.

تفسیر RSI و محدوده RSI

به طور کل، زمانی که RSI از سطح مرجع ۳۰ افقی فراتر می‌رود، یک علامت صعودی است و زمانی که به زیر سطح مرجع ۷۰ افقی می‌لغزد، یک علامت نزولی است. به عبارت دیگر، می‌توان تفسیر کرد که مقادیر ۷۰ RSI یا بالاتر نشان می‌دهد که یک اوراق بهادار بیش از حد خرید یا ارزش‌گذاری شده و ممکن است برای یک روند معکوس یا پول‌بک اصلاحی قیمت آماده شود. قرائت ۳۰ RSI یا کمتر نشان‌دهنده‌ی شرایط اشباع فروش یا ارزش کم است.

در طول روندها، قرائت‌های RSI ممکن است در یک باند یا محدوده قرار گیرند. در طول یک روند صعودی، RSI تمایل دارد بالای ۳۰ بماند و اغلب باید به ۷۰ برسد. در طول یک روند نزولی، به‌ندرت دیده می‌شود که RSI از ۷۰ بیشتر شود، و این اندیکاتور اغلب به ۳۰ یا کمتر می‌رسد. این دستورالعمل‌ها می‌توانند به تعیین قدرت روند و شناسایی معکوس‌های بالقوه کمک کنند. به عنوان مثال، اگر RSI نتواند در چندین نوسان متوالی قیمت در طول یک روند صعودی به ۷۰ برسد، اما بعد از آن به زیر سطح ۳۰ برود، به این معنی است که روند ضعیف شده و ممکن است معکوس گردد.

برعکس این قضیه برای یک روند نزولی صادق است. اگر روند نزولی نتواند به ۳۰ یا کمتر برسد، و سپس به بالای ۷۰ صعود کند، این روند نزولی ضعیف شده و ممکن است به سمت روند صعودی معکوس شود. خطوط روند و میانگین‌های متحرک، ابزارهای مفیدی هستند که در هنگام استفاده از RSI باید لحاظ شوند.

نمونه ای از واگرایی های RSI

یک واگرایی صعودی زمانی رخ می‌دهد که RSI یک قرائت اشباع فروش ایجاد کرده، و به دنبال آن یک بالاترین قیمت پایین که به همان نسبت با پایین‌ترین قیمت پایین مطابقت دارد. این نشان‌دهنده‌ی افزایش حرکت صعودی است، و می‌توان از شکست بالای منطقه‌ی اشباع فروش برای ایجاد یک موقعیت خرید جدید استفاده کرد.

یک واگرایی نزولی زمانی رخ می‌دهد که RSI یک قرائت اشباع خرید ایجاد می‌کند، و به دنبال آن یک پایین‌ترین سطح بالا به همان نسبت با بالاترین سطح بالای قیمت‌ها مطابقت دارد.

زمانی که RSI بالاترین سطوح پایین، و قیمت پایین‌ترین سطوح پایین را تشکیل می‌دهند، یک واگرایی صعودی شناسایی می‌شود. این یک سیگنال عموماً معتبر است؛ اما زمانی که یک سهام در یک روند بلندمدت باثبات قرار بگیرد است، واگرایی‌ها به ندرت اتفاق می‌افتند. استفاده از قرائت‌های انعطاف‌پذیر اشباع فروش یا اشباع خرید به شناسایی سیگنال‌های بالقوه بیشتر کمک می‌کند.

مثالی از رد کردن نوسان RSI

یکی دیگر از تکنیک‌های معاملاتی، رفتار RSI را در زمانی که دوباره از منطقه‌ی اشباع خرید یا اشباع فروش خارج می‌شود، بررسی می‌کند. این سیگنال «رد نوسان» صعودی نامیده می‌شود و دارای چهار بخش است:

1. RSI در منطقه‌ی اشباع فروش قرار می گیرد.
2. RSI به بالای ۳۰ درصد بازمی‌گردد.
3. RSI یک افت دیگر را بدون بازگشت به قلمروی اشباع فروش ایجاد می‌کند.
4. RSI سپس بالاترین سطح اخیر خود را می‌شکند.

همانند واگرایی‌ها، یک نسخه‌ی نزولی از سیگنال شاخص قدرت نسبي RSI رد نوسان وجود دارد که شبیه تصویر آینه‌ای از نسخه‌ی صعودی است. رد نوسان نزولی نیز دارای چهار بخش است:

1. RSI تا منطقه‌ی اشباع خرید افزایش می‌یابد.
2. RSI به زیر ۷۰ درصد بازمی‌گردد.
3. RSI بدون بازگشت به منطقه‌ی اشباع خرید، بالاترین سطح جدیدی را تشکیل می‌دهد.
4. RSI سپس پایین‌ترین سطح اخیر خود را می‌شکند.

تفاوت بین RSI و MACD

«میانگین متحرک همگرایی واگرایی» (MACD) یکی دیگر از شاخص‌های حرکتی پیروی از روند است، که رابطه‌ی بین دو میانگین متحرک قیمت اوراق بهادار را نشان می‌دهد. MACD با کم کردن میانگین متحرک نمایی (EMA) ۲۶ دوره ای از EMA ۱۲ دوره‌ای محاسبه می‌شود. نتیجه‌ی آن محاسبه‌ی خط MACD است.

سپس یک EMA ۹ روزه‌ی MACD، به نام «خط سیگنال» در بالای خط MACD رسم می‌شود که می‌تواند به عنوان یک محرک برای سیگنال‌های خرید و فروش عمل کند. ممکن است معامله‌گران زمانی که MACD از خط سیگنال خود عبور می‌کند، اوراق بهادار را بخرند و زمانی که MACD از زیر خط سیگنال عبور می‌کند، اوراق بهادار را بفروشند.

RSI برای نشان دادن این که آیا اوراق بهادار، در رابطه با سطوح اخیر قیمت اشباع خرید شده است یا اشباع فروش طراحی شده است. RSI با استفاده از میانگین سود و زیان قیمت در یک دوره‌ی زمانی معین محاسبه می‌شود. دوره‌ی زمانی پیش‌فرض ۱۴ دوره است، و مقادیر آن از ۰ تا ۱۰۰ محدود شده است.

MACD رابطه‌ی بین دو EMA را اندازه‌گیری می‌کند، در حالی که RSI تغییر قیمت را در رابطه با اوج و فرود قیمت اخیر می‌سنجد. این دو شاخص اغلب با هم استفاده می‌شوند، تا تصویر تکنیکال کامل‌تری از یک بازار به تحلیل‌گران ارائه دهند.

هر دوی این شاخص‌ها میزان حرکت یک دارایی را اندازه‌گیری می‌کنند. با این حال، آن‌ها عوامل متفاوتی را مورد سنجش قرار می‌دهند، و به همین دلیل ممکن است گاهی اوقات سیگنال‌های متناقضی را ارائه کنند. به عنوان مثال، RSI ممکن است برای یک دوره‌ی زمانی ثابت، بالاتر از ۷۰ را نشان دهد، که بیان‌گر آن است که اوراق بهادار بیش از حد به سمت خرید افزایش یافته است.

در همان زمان، MACD ممکن است نشان دهد که شتاب خرید همچنان برای اوراق بهادار در حال افزایش است. هر یک از این اندیکاتورها ممکن است با نشان دادن واگرایی از قیمت، تغییر روند آتی را پیش‌بینی کند (قیمت افزایش می‌یابد در حالی که اندیکاتور پایین‌تر می‌رود یا برعکس).

محدودیت های RSI

RSI حرکت صعودی و نزولی قیمت را مقایسه می‌کند و نتایج را در یک نوسان‌ساز نمایش می‌دهد که می‌تواند در زیر نمودار قیمت قرار گیرد. مانند بسیاری از اندیکاتورهای تکنیکال، سیگنال‌های RSI زمانی قابل اعتماد هستند که با روند بلندمدت مطابقت داشته باشند.

سیگنال‌های برگشت واقعی نادر هستند و جدا کردن آن‌ها از آلارم‌های کاذب دشوار است. برای مثال، یک مثبت کاذب، احتمال دارد یک متقاطع صعودی و به دنبال آن کاهش ناگهانی سهام باشد. منفی کاذب وضعیتی است که در آن یک متقاطع نزولی وجود داشته باشد، اما سهام ناگهان به سمت بالا شتاب بگیرد.

از آن‌جایی که این شاخص حرکت را نشان می‌دهد، زمانی که دارایی در هر جهت دارای شتاب قابل توجهی باشد، می‌تواند برای مدت طولانی اشباع خرید یا اشباع فروش باقی بماند. بنابراین، RSI در بازارهای نوسانی که قیمت دارایی به‌طور متناوب بین حرکات صعودی و نزولی است، بسیار مفید خواهد بود.

شاخص قدرت نسبی (RSI) چه چیزی را اندازه گیری می‌کند؟

شاخص قدرت نسبی (RSI) سنجه‌ای است که توسط معامله‌گران برای ارزیابی حرکت قیمت سهام یا سایر اوراق بهادار استفاده می‌شود. ایده‌ی اصلی پشت RSI این است که بسنجیم که معامله‌گران چقدر سریع قیمت اوراق بهادار را بالا یا پایین می‌کنند. RSI این نتیجه را در مقیاس ۰ تا ۱۰۰ ترسیم می‌کند. قرائت زیر ۳۰ به طور کلی نشان می‌دهد که سهام اشباع فروش شده است، در حالی که قرائت بالای ۷۰ نشان می‌دهد که اشباع خرید اتفاق افتاده است. معامله‌گران اغلب این نمودار RSI را در زیر نمودار قیمت اوراق بهادار قرار می‌دهند، بنابراین می‌توانند حرکت اخیر آن را با قیمت بازار مقایسه کنند.

سیگنال خرید RSI چیست؟

زمانی که RSI یک اوراق بهادار به زیر ۳۰ برسد، برخی از معامله‌گران بر اساس این ایده که آن اوراق بهادار اشباع فروش شده و در نتیجه آماده بازگشت است، آن را یک «سیگنال خرید» می‌دانند. با این حال، قابل اطمینان بودن این سیگنال تا حدی به زمینه‌ي کلی بستگی دارد. اگر اوراق بهادار در یک روند نزولی قابل توجه قرار بگیرد، ممکن است برای مدتی طولانی در سطح اشباع فروش به معامله ادامه دهد. معامله‌گران در آن شرایط ممکن است خرید را تا زمانی که سیگنال‌های تأییدی دیگری را مشاهده نکنند به تأخیر بیاندازند.

تفاوت بین RSI و میانگین متحرک همگرایی واگرایی (MACD) چیست؟

RSI و میانگین متحرک همگرایی واگرایی (MACD) هر دو سنجه‌هایی هستند که به کمک معامله‌گران برای درک فعالیت معاملاتی اخیر یک اوراق بهادار می‌آیند؛ اما آن‌ها این هدف را به روش‌های مختلف انجام می‌دهند. در اصل، MACD با هموارسازی حرکات اخیر قیمت اوراق بهادار و مقایسه‌ی آن خط روند میان‌مدت، با خط روند دیگری که تغییرات اخیر قیمت آن را نشان می‌دهد، کار می‌کند. سپس معامله‌گران می‌توانند تصمیمات خرید و فروش خود را بر این اساس قرار دهند که آیا خط روند کوتاه‌مدت بالاتر یا پایین‌تر از خط روند میان‌مدت قرار می‌گیرد.

شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟

شاخص قدرت نسبی (RSI) یکی از ابزارهای تحلیل تکنیکال در بازار ارزهای دیجیتال است که عددی بین صفر تا صد را نشان می‌دهد. در این شاخص، عدد هفتاد و بیشتر را می‌توان به‌عنوان سیگنالی برای فروش و عدد سی و کمتر از آن را سیگنال خرید دانست.

در بازار سهام و ارزهای دیجیتال دو نوع رویکرد برای تجزیه و تحلیل بازار وجود دارد:

۱. تحلیل بنیادین (Fundamental)؛

۲. تحلیل تکنیکال (Technical)

تحلیل بنیادین از تحلیل تکنیکال دشوارتر و زمان‌بر‌تر است؛ به‌همین‌دلیل، افراد زیادی استفاده از رویکرد دوم را ترجیح می‌دهند. در تحلیل تکنیکال، می‌توان با دنبال‌کردن روند قیمت و استفاده از ابزار‌های مختلف، آینده بازار را تا حدی پیش‌بینی کرد. یکی از این ابزارها که برای تشخیص روند نزولی و صعودی بازار استفاده می‌شود، شاخص قدرت نسبی (RSI) نام دارد.

شاخص قدرت نسبی (RSI) چیست؟

شاخص قدرت نسبی با بررسی دوره زمانی مشخص که به صورت استاندارد ۱۴ روزه می‌باشد، قدرت خرید و فروش در یک گزینه معاملاتی را مورد بررسی قرار ‌می‌دهد و آن را در یک نمودار با سه بازه مختلف نشان می‌دهد. همان طور که بیان شد RSI یک نوسانگر است و این نوسانگر بین دو سطح ۰ تا ۱۰۰ نوسان می‌کند.
همچنین در این بین، سطوح بسیار مهمی تعریف شده است که سطح ۰ تا ۳۰ به عنوان ناحیه اشباع فروش و سطح ۷۰ تا ۱۰۰ به عنوان ناحیه اشباع خرید نام‌گذاری می‌شود.

• اندیکاتور شاخص قدرت نسبی (RSI) یک نوسان‌گر شتاب قیمتی مشهور است که در سال 1978 توسعه داده شد.
• اندیکاتور RSI سیگنال‌های تکنیکالی را در خصوص حرکات صعودی و یا نزولی قیمت صادر می‌کند و معمولاً در زیر نمودار قیمتی به نمایش در می‌آید.
• یک دارایی معمولاً زمانی در وضعیت خرید افراطی قرار می‌گیرد که RSI در سطوح بالای 70% قرارگرفته باشد و زمانی در وضعیت فروش افراطی قرار می‌گیرد که RSI در محدوده‌ای زیر 30% قرارگرفته باشد.

تاریخچه شاخص RSI

سازنده شاخص RSI شخصی به نام جی ولز وایلدر جی آر (J. Welles Wilder Jr.) است که در ابتدا وظیفه مکانیکی در نیروی دریایی را بر عهده داشت. والدیر تصمیم گرفت همزمان با شغل مهندسی خود، مهارت تحلیل تکنیکال خود را ارتقا دهد. این تصمیم او منجر به چاپ کتاب مفاهیم جدید در سیستم های معاملاتی در سال 1987 شد. چاپ این کتاب آغاز محبوبیت ابداع او یعنی اسیلاتور RSI شد که تا به امروز توسط بسیاری از تحلیلگران دنیا مورد استفاده قرار گرفته و به دست آنان ارتقا یافته است.

یکی از بارزترین نمونه‌های این مسئله، شخصی به نام جیمز کاردوِل (James Cardwell)است که برای اولین بار از RSI برای تأیید روندها استفاده کرد.

چگونه از RSI سیگنال صحیحی دریافت کنیم؟

با اندیکاتور RSI آشنا شدیم و سطوح آن را بررسی کردیم. در مورد دو سطح بسیار مهم توضیحاتی ارائه دادیم که دقیقا مبنای سیگنال RSI محسوب می‌شوند و نقش مهمی در این اندیکاتور ایفا ‌می‌کنند.

سیگنال خرید: گاهی اوقات در بازار شاهد عدم جذایت قیمت برای خریداران و همچنین شتاب‌زدگی فروشندگان هستیم که در این حالت شرایطی بوجود می‌آید که فروش افراطی در بازار و با حجم بالا اتفاق می‌افتد. در این شرایط نمودار RSI به مرور زمان سطح ۳۰ را شکسته و شاخصی کمتر از ۳۰ را نمایش می‌دهد.
بعد از نوساناتی که شاخص قدرت نسبی (RSI) در زیر شاخص قدرت نسبي RSI سطح ۳۰ خواهد داشت به مرور زمان فروشهای افراطی تضعیف خواهند شد و شرایطی بوجود می‌آید که مجددا تمایل خریداران برای ورود به بازار افزایش می‌یابد؛ در این شرایط شاخص RSI شروع به رشد خواهد کرد و زمانی که سطح ۳۰ از پایین به بالا شکسته شود سیگنال خرید را صادر می‌کند.

سیگنال فروش: افزایش تقاضا و ورود نقدینگی سنگین به بازار باعث افزایش تدریجی قیمت خواهد شد و این روند مادامی که قیمتها برای خریداران دارای جذابیت باشند ادامه خواهد داشت. افزایش قیمت و کاهش خریدهای افراطی شرایطی را به وجود می‌آورد که به آن اشباع خرید می‌گویند و در این حالت غول بزرگ سرمایه به تدریج اقدام به فروش خواهد کرد و با توجه به اینکه جمعیت خریداران در بازار کاهش یافته است، قیمتهایی پایین‌تری برای خرید جذابیت پیدا می‌کنند که این مسئله باعث کاهش قیمت گزینه سرمایه‌گذاری خواهد شد.

در این حالت شاخص RSI شروع به نزول از ناحیه اشباع خرید (سطح بالای ۷۰) خواهد کرد و شکست سطح ۷۰ خبر خوبی برای دارندگان این سهم نخواهد بود و این یعنی تمایل بالای سرمایه‌گذاران برای فروشهای بیشتر.

واگرایی RSI

یک واگرایی مثبت (bullish divergence) زمانی اتفاق می‌افتد که RSI دو کف بالارونده (higher lows) بسازد در حالی که قیمت دو کف پایین‌رونده (lower lows) تشکیل می‌دهد. این موضوع نشان‌دهندهٔ افزایش شتاب حرکتی مثبت قیمت بوده و هرگونه شکستی به بالای سطح محدودهٔ فروش افراطی می‌تواند به‌عنوان یک موقعیت مناسب برای ورود به‌موقعیت معاملاتی خرید (long position) مورد استفاده قرار گیرد.
واگرایی منفی (bearish divergence) زمانی رخ می‌دهد که اندیکاتور RSI دو سقف نزولی قیمت بسازد در حالی‌ که قیمت دو سقف صعودی می‌سازد.

محدودیت‌های شاخص قدرت نسبی (RSI)

شاخص قدرت نسبی حرکت‌ صعودی و نزولی قیمت را مقایسه می‌کند و نتیجه را در قالب نموداری نوسانی در زیر نمودار قیمتی نشان می‌دهد. مانند بسیاری از شاخص‌های تکنیکال، سیگنال‌های شاخص قدرت نسبی در‌حالی‌که روند‌های بازار طولانی‌مدت باشند، مطمئن‌تر هستند.

با اینکه این شاخص به‌ندرت درباره معکوس‌شدن بازار سیگنال می‌دهد، تشخیص آن‌ها از هشدار‌های کاذب دشوار است:

• مثبت کاذب: زمانی که شاخص قدرت نسبی با حرکتی صعودی عدد هفتاد را رد کند (اشباع خرید)؛ اما خریدی در بازار صورت نگیرد.
• منفی کاذب: شاخص قدرت نسبی حد پایین (عدد سی) را با روند نزولی طی کند؛ اما قیمت افزایش پیدا کند.

ازآنجاکه این شاخص نوسان در بازار را نشان می‌دهد، نوسان چشمگیر در هر دو جهت صعودی و نزولی می‌تواند برای مدت طولانی خرید یا فروش افراطی را نشان دهد. بنابراین، شاخص قدرت نسبی در بازار نوسانی با حرکت‌های صعودی و نزولی متناوب، بیشترین کاربرد را دارد.

کلام آخر

با بررسی عملکرد شاخص قدرت نسبی می‌توان امکان معکوس‌شدن روند بازار را نیز تشخیص داد: اگر روند بازار صعودی باشد؛ اما شاخص قدرت نسبی بعد از چند بار برخورد با عدد هفتاد (هر عدد قراردادی دیگر برای حد خرید افراطی) نتواند آن را بشکند و بعد به کمتر از عدد سی (هر عدد قراردادی دیگر برای حد فروش افراطی) نزول کند، می‌توان پیش‌بینی کرد که پایان روند صعودی نزدیک است و به‌زودی شاهد برعکس‌شدن جهت بازار خواهیم بود.

شاخص قدرت نسبی و وسعت بازار

اندیکاتور RSI که مخفف Relative Strength Index به معنای شاخص قدرت نسبی یکی از اندیکاتور های پرکاربرد در بین تحلیلگران تکنیکال است. شاخص قدرت نسبی در سال ۱۹۷۸ معرفی شده و از محبوبیت زیادی در میان معامله گران برخوردار است.

ایده اصلی در پشت قدرت نسبی این است که برخی اوراق بهادار در بازارهای صعودی افزایش بیشتر و در بازارهای نزولی کاهش کمتری نسبت به بازار دارند. به عقیده تحلیل گران فنی با سرمایه گذاری در اوراق بهاداری که قدرت نسبی دارند، می توان بازده بیشتری از معدل بازده بازار بدست آورد.

شاخص وسعت بازار

شاخص های وسعت بازار برای اندازه گیری قدرت نوسان های بالا و پایین بازار به کار می آیند. مطبوعات روزانه موارد زیادی از افزایش و کاهش قیمت روزانه را در بورس تهران گزارش می کنند. تحلیل گران فنی افزایش خالص روزانه یعنی موارد افزایش منهای موارد کاهش را بصورت انباشته در می آورند. تحلیل گران فنی امیدوارند که بتوانند با مطالعه افزایش های خالص مسیر نوسان های بازار را تعیین کنند.

منابع:

جزوه درسی تصمیم گیری در مسایل مالی خانم دکتر تفتیان

سایت بورس و اوراق بهادار

"تحلیل تکنیکی پیشرفته"،ناشر عباس کنی

لینک های مفید

نکته ۱ - افزایش شاخص کل کلاً بمعنی سودآوری کلیه سهام موجود دربورس نیست. و نیز این مسئله کاهش شاخص کل هم بمعنی زیان در کل سهام موجود در بورس نیست.

یک نمونه قابل لمس توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخوردهای متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت.

اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است، که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و بالعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت، که به طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید. حکایت از افزایش قدرت نسبی سهم برای حرکت به سمت بالاست.

یک نمونه قابل لمس توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخوردهای متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت.

اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است، که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و بالعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت، که به طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید. حکایت از افزایش قدرت نسبی سهم برای حرکت به سمت بالاست.

اگر از راس قله‌ها یا قعرها، خطی را ترسیم نماییم، روند شکل گرفته، روند آتی سهم خواهد بود و همچنین اگر شاخص قدرت نسبی در خط روند مذکور نفوذ کند، به معنی تغییر روند قیمتی سهم است.

مفاهیم “بیش خرید” و “بیش فروش” در RSI
مفهوم “بیش خرید”:

زمانی که یک سهم یا نماد به صورت افراطی و غیر عادی خریداری می شود، شاخص RSI آن به سمت سطوح بالای ۷۰ متمایل می شود (رسیدن به سقف). معامله گران در این شرایط به اصطلاح می گویند سهم “بیش خرید” شده است. در این زمان احتمال کاهش قیمت ها وجود دارد. هر چه شاخص RSI مدت بیشتری در سطح بالای ۷۰ باقی بماند احتمال کاهش قیمت نیز بیشتر می شود.

یک نمونه قابل لمس توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخوردهای متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت.

اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است، که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و بالعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت، که به طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید. حکایت از افزایش قدرت نسبی سهم برای حرکت به سمت بالاست.

شاخص وسعت بازار

یک نمونه قابل لمس توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخوردهای متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت.

اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است، که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و بالعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت، که به طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید. حکایت از افزایش قدرت نسبی سهم برای حرکت به سمت بالاست.

دومین مساله به مقیاس عمودی بودن نوسان نما مربوط می شود. یعنی نوسان نما چقدر باید بالا یا پایین باشد تا به عنوان علامتی برای خرید یا فروش تلقی می شود؟

دومین مساله به مقیاس عمودی بودن نوسان نما مربوط می شود. یعنی نوسان نما چقدر باید بالا یا پایین باشد تا به عنوان علامتی برای خرید یا فروش تلقی می شود؟

به طور کلی هر چه تعداد دوره های مورد نظر بیشتر باشد RSI با ثبات تر خواهد بود و علامت های کمتری تولید خواهد کرد.
تفسیر استراتژی های RSI:

RSI را میتوان از پنج جنبه بررسی نمود :

ارقام نهایتی
الگوهای نموداری
نوسان های ناقص
Sesistance & Support
واگرایی یا Divergence

این ارقام در RSI احتمال بروز نقاط بالا و پایین اصلی را علامت می دهد گرچه سطوح دقیق مورد استفاده جای بحث دارد اما ویلدر استفاده از ۷۰ و ۳۰ را توصیه می کند به این معنا که اگر RSI به بالا صعود کرد احتمال بالا بودن قابل ملاحظه قیمت های بازار وجود دارد و اگر به زیر ۳۰ نزول کرد میتوان انتظار پدید امدن قیمت های بسیار پایین را داشت.
۲- الگو های نموداری:

PATTERN ها و الگو هایی که معمولا در نمودار قیمتهای مشاهده می کنیم غالبا در RSI نیز قابل مشاهده اند.
۳- نوسان ناقص :

دومین مساله به مقیاس عمودی بودن نوسان نما مربوط می شود. یعنی نوسان نما چقدر باید بالا یا پایین باشد تا به عنوان علامتی برای خرید یا فروش تلقی می شود؟

به طور کلی هر چه تعداد دوره های مورد نظر بیشتر باشد RSI با ثبات تر خواهد بود و علامت های کمتری تولید خواهد کرد.

تفسیر استراتژی های RSI:
RSI را میتوان از پنج جنبه بررسی نمود :

ارقام نهایتی
الگوهای نموداری
نوسان های ناقص
Sesistance & Support
واگرایی یا Divergence
۱- ارقام نهایتی:
این ارقام در RSI احتمال بروز نقاط بالا و پایین اصلی را علامت می دهد گرچه سطوح دقیق مورد استفاده جای بحث دارد اما ویلدر استفاده از ۷۰ و ۳۰ را توصیه می کند به این معنا که اگر RSI به بالا صعود کرد احتمال بالا بودن قابل ملاحظه قیمت های بازار وجود دارد و اگر به زیر ۳۰ نزول کرد میتوان انتظار پدید امدن قیمت های بسیار پایین را داشت.

۲- الگو های نموداری:
PATTERN ها و الگو هایی که معمولا در نمودار قیمتهای مشاهده می کنیم غالبا در RSI نیز قابل مشاهده اند.

یک نمونه قابل لمس توپ بسکتبال است. اگر آن را از بالا رها کنیم، در برخوردهای متعدد به زمین، هر بار در ارتفاع کمتری قرار خواهد گرفت و نهایتا روی زمین قرار خواهد گرفت.

اگر نمودار شاخص قدرت نسبی چنین وضعیتی به خود گرفت، به این معنی است، که قیمت سهام، کاهنده خواهد بود و بالعکس، اگر نمودار شاخص قدرت نسبی در وضعیت توپی قرار گرفت، که به طور متناوب توسط دست‌های بازیکن به آن ضربه زده می‌شود و می‌تواند تا ارتفاع بیشتری بالا بیاید. حکایت از افزایش قدرت نسبی سهم برای حرکت به سمت بالاست.