ROI دارای طیف گسترده ای از برنامه های کاربردی است و برای محاسبه سودآوری سرمایهگذاری در سهام، بههنگام تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری در مشارکت خرید مربوط به یک تجارت یا ارزیابی نتایج معاملات املاک میتواند استفاده شود.
#31 دوره آموزش گوگل ادوردز – نرخ بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟
به هر دلیلی که از ادوردز استفاده میکنید محاسبهی بازگشت سرمایگذاری تان (ROI) مهم است. دانستن بازگشت سرمایهگذاری به شما کمک میکند تا ارزیابی کنید که آیا پولی که برای تبلیغات گوگل ادوردز استفاده کرده اید با اهداف تبلیغاتتان همخوانی دارد یا نه.
بیایید راجع به بازگشت سرمایه گذاری (ROI) صحبت کنیم. بازگشت سرمایه گذاری (نسبت سود خالص به هزینه هایتان) یکی از مهمترین معیارهای شماست. چرا که تاثیر واقعی تلاش هایی بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ که شما برای کسب و کارتان انجام داده اید را نشان میدهد. اگر بازگشت سرمایه گذاری مثبت بود، میتوانید بودجه کمپین های تبلیغاتیتان را افزایش دهید. اگر بازگشت سرمایه گذاری منفی بود، زمان آن است که دریابیم اشکال کار در کجاست؟
راه های گوناگونی برای محاسبه بازگشت سرمایه گذاری وجود دارد. ولی رایج ترین راه آن، کم کردن میزان درآمد از هزینه فروش اجناس و تقسیم آن بر هزینهی فروش اجناس است. برای مثال در هتل ها فرض را بر این میگیریم که برای مشتری ای که یک شب در هتل میماند، صورت حسابی 300 دلاری صادر میکنیم و هزینههای تدارک هتل 200 دلار است، پس بازگشت سرمایه گذاری ما میشود 300-200/200 که به ما پنجاه درصد سرمایه گذاری میدهد. یعنی برای هر یک دلار خرج، یک و نیم دلار دریافت میکنیم.
حال برای تولیدات فیزیکی هزینه ی فروش اجناس برابرست با هزینه ی تولید تمام موادی که فروخته اید + هزینه ی تبلیغاتتان و درآمد شما مقداریست که از طریق فروش آنها بدست آورده اید. اگر کسب و کارتان رونق پیدا کند، هزینه ی فروش اجناستان تنها هزینهی تبلیغات و سود شما مجموعه ایست که از طریق یک معامله نوعی بدست می آورید.
برای مثال اگر بصورت نمونه از بین هر ده معامله یک فروش داشته باشید و فروش معمولتان بیست دلار باشد هر معامله بطور میانگین دو دلار برای شما سود دارد. مجموع هزینه هایی که صرف یک معامله میشود بعنوان هزینه با ازای اکتساب (CPA) شناخته میشود. برای محاسبه بازگشت سرمایه گذاری ابتدا لازم به اندازه گیری تغییرات است؛ تغییراتی شامل فعالیت های مشتری که بر این باورید که ارزشمند اند. مانند: خریدها، ثبت نام ها، بازدید از سایت ها و یا معادلات و راجع به راه اندازی ردیابی تغییرات در بخش بعد صحبت خواهیم کرد. به محض اینکه شروع به اندازه گیری تغییرات کنید قادر خواهید بود تا بازگشت سرمایه گذاری خود را ارزیابی کنید. ارزش هریک از تغییرات بایستی بیشتر از مجموعی باشد که صرف دریافت تغییرات میشود.
در دوره آموزش تصویری گوگل ادوردز که زیرنویس فارسی آن توسط جی ادز تهیه شده است. در این دوره شما ابتدا با کارکرد و مزایای گوگل ادوردز آشنا میشوید، سپس ایجاد حساب کاربری گوگل ادوردز و یافتن عبارات کلیدی مناسب برای کسب و کارتان را یاد میگیرید. پس از یادگیری ایجاد کمپین در گوگل ادوردز نوبت آن میرسد که با گزارشگیری در ادوردز و رصد فعالیت ادوردز با کمک گوگل آنالیتیکز را نیز یاد بگیرید تا بتوانید در ادامه پس از بررسی کارایی آگهی هایتان، آنها را بهینه کنید. آموزش بهبود نرخ کلیک (CTR) و نرخ تبدیل (CR) از جمله مواردی است که به شما کمک میکند بازگشت سرمایه (ROI) را بهبود بخشید.
نرخ بازگشت سرمایه
مسلماً اگر شما بخواهید دست به کار شوید و برای کسب و کار یا شرکتی تبلیغات یا سرمایه گذاری انجام دهید، به دنبال این خواهید بود که چگونه نرخ بازگشت سرمایه را افزایش دهید؛ بنابراین مهمترین چیز در تبلیغات این است که در هر صورت چه آن را به عنوان سرمایه و چه به عنوان هزینه نگاه کنید، باید در نظر داشته باشید که سرمایه شما چه زمانی باز خواهد گشت.
نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
به زبان ساده بگوییم نرخ بازگشت سرمایه، سودی است که شما با پرداخت هزینه تبلیغات به دست می آورید. در اصل زمانی که می خواهیم ببینیم سرمایه ما چقدر بوده است، بایستی ببینیم که در ازای سرمایه و هزینهای که خرج کردهایم چه چیزی به دست آوردیم.
به بیانی دیگر، نرخ بازگشت یا ROI یکی از شاخصهای کلیدی یا KPI هایی است که میزان موفقیت و عملکرد یک کمپین تبلیغاتی را بررسی می کند؛ بنابراین در زمان تدوین استراتژی های تبلیغات و بازاریابی یکی از مهمترین معیارهایی که دیجیتال مارکترها در نظر می گیرند ROI است.
استودیو توسعه برند فهار با سال ها تجربه در زمینه برندینگ کسب و کار های FMCG و دیجیتال مارگتینگ (بازاریابی اینترنتی)، آماده یاری شما در توسعه بیزینس شماست. کافیست با ما تماس بگیرید تا همکاران ما یک مشاوره تخصصی در حوزه کسب و کارتان به شما ارائه کنند.
موبایل: 09123128430
درواقع میتوان گفت بازگشت سرمایه، سودی است که نسبت به هزینه و سرمایهای که کردید به دست می آورید. البته این سود صرفاً مالی نیست و میتواند برندسازی یا آگاهی از برند شما باشد. در هر صورت در دنیای امروز که هر هزینهای باید حساب شده باشد اگر بودجهای را در دست گرفتید تا فروش یک مجموعه یا آگاهی از برند یک شرکت را افزایش دهید، یکی از معیارهای مهمی که باید در نظر بگیرید نرخ بازگشت است. با دانستن این شاخص است که میتوانید بررسی کنید که هزینه ها را چطور تقسیم کرده و کجا خرج کنید.
کاربرد نرخ بازگشت سرمایه چیست
شاید یکی از معمولترین و مشخصترین کاربردهای نرخ بازگشت سرمایه را بتوان در بازاریابی و استراتژی های مارکتینگ دید. برای مثال زمانی که شما می خواهید ببینید در ازای تبلیغاتی که هزینه کردید، چه مقدار بازگشت سرمایه داشتید، چه تعداد مشتری جذب کرده و یا چند برابر فروش داشتهاید درواقع دارید نرخ برگشت سرمایه را محاسبه می کنند. مسلماً این نرخ بازگشت هر چقدر بالاتر باشد، موفقیت عملکرد شما را نشان می دهد.
فرض کنید که قصد دارید محصول جدیدی را روانه بازار کنید، در نتیجه بایستی بسنجید که این محصول تا چه اندازه برایتان سودآور است. به این ترتیب است که میتوانید نرخ بازگشت را ارزیابی کنید. حتی اگر امکان تعیین دقیق این شاخص نبود، میتوانید به صورت تقریبی نرخ بازگشت سرمایه را به دست آورید.
مزایای نرخ بازگشت سرمایه
نرخ بازگشت به موضوعات مالی بستگی دارد. این کار میتواند مزایا و معایب خود را داشته باشد. برای نمونه اگر بخواهیم در مورد مزایای نرخ بازگشت صحبت کنیم، میتوان گفت:
با نرخ بازگشت میزان خروجی و سود حاصله را در ازای هزینه و سرمایه گذاری که انجام دادیم به دست میآوریم. عملکرد تیم مارکتینگ و بازاریابی را ارزیابی میکنیم و آن را در جهت بهینه سازی و صرفه جویی برای گرفتن نتیجه بهتر بهینه میکنیم. میزان پتانسیل و ظرفیت برنامههای بازاریابی را برای نرخ بازگشت در کوتاه مدت یا بلند مدت بررسی میکنیم.ROI پلنهای مختلف بازاریابی را بررسی کرده و نحوه تعامل مشتریان و مخاطبان را بررسی میکنیم. همچنین ارزش مشتری یا LIV مشتری را در طولانی مدت به دست میآوریم. با محاسبه نرخ بازگشت سرمایه میتوانیم سیاستهای درآمدی و سودآوری کسب و کار را بهبود دهیم.
معایب نرخ بازگشت
اگر نرخ بازگشت را به درستی انتخاب نکنید، این موضوع میتواند باعث دردسر و گمراهی مدیران و ضرر به کسب و کار شود. به این ترتیب در محاسبه سود حاصل از کمپینهای راه اندازی شده و مشتری به مشکل بر خواهید خورد. از طرفی ممکن است با محاسبه نرخ بازگشت سرمایه میزان اثرگذاری برخی از کمپین های تبلیغاتی کاهش پیدا کند و یا این احتمال وجود دارد که در تشخیص منبع تبدیل کاربر به مشتری به مشکل بربخورید.
فرمول محاسبه ROI
نرخ بازگشت شامل سود حاصل از سرمایه گذاری نسبت به کل هزینه پرداختی است. به این ترتیب میتوان گفت فرمول ROI شامل:
نرخ بازگشت سرمایه = (کل هزینه – کل درآمد) / کل سرمایه گذاری
برای تعیین نرخ بازگشت به صورت درصد، بایستی این نتیجه را در 100 ضرب کنید. در نظر داشته باشید که این فرمول گاهی به همین سادگی محاسبه نمیشود و ممکن است زمان زیادی را برای محاسبه و بررسی از شما بگیرد.
نرخ بازگشت سرمایه چگونه محاسبه می شود؟
زمانی که نرخ بازگشت سرمایه مثبت باشد، یعنی کل هزینه سرمایه گذاری به علاوه درصدی از سود برگشته است. زمانی که منفی شود، یعنی درآمد به حدی نبوده که کل هزینهها را پوشش دهد. در نتیجه هر چه نرخ بازگشت سرمایه بالاتر باشد، بهتر است.
نرخ بازگشت را میتوان برای سرمایه گذاریهای مختلف مورد استفاده بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ قرار داد. برای مثال مدیران آن را برای ارزیابی بازگشت سرمایههایی که سرمایه گذاری کردهاند، مورد استفاده قرار می دهند. سرمایه گذاران نیز میتوانند نرخ بازگشت سرمایه را برای ارزیابی عملکرد سهامشان مورد بررسی قرار دهند. حتی شما همچنین میتوانید برای ارزیابی نرخ بازگشت داراییهایتان همچون خانه استفاده کنید. در نظر داشته باشید که نرخ بازگشت ارزش زمانی پول را در نظر نمیگیرد؛ بنابراین چندان برای خرید و فروش سهام، نرخ دقیقی نیست؛ اما میتوانید از آن برای محاسبه دارایی ثابتی مثل ساختمان یا خانه آن را به کار ببرید.
مثال محاسبه ROI
بیایید با یک مثال قضیه را روشنتر کنیم. فرض کنید یک لباس فروشی آنلاین دارید و سود خالصی که در ازای سفارش هر مشتری به دست میآورید 20 هزار تومان است. (بله میدانیم 20 هزار تومان مبلغی نیست؛ اما فرض کنید!)
از طرفی از آنجایی که قیمت پارچه بالا رفته است حاشیه سود شما بسیار ناچیز است و از سوی دیگر رقابت در بازار لباس فروشی بالا میباشد، در نتیجه تصمیم میگیرید یک میلیون بابت هزینه تبلیغات در شبکههای اجتماعی و فضای مجازی بپردازید تا فروشتان را بیشتر کنید.
حالا در نظر بگیرید که کل بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ درآمد شما در کمپینی که راه اندازی کردهاید، 1.5 میلیون تومان بوده است. در نتیجه طبق فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه میتوان گفت:
۰٫۵ = ۱، ۰۰۰، ۰۰۰ / (۱، ۰۰۰، ۰۰۰ – ۱، ۵۰۰، ۰۰۰)
زمانی که 0.5 را در 100 ضرب میکنیم تا معیار را به صورت درصد بیان کنیم میتوان گفت که نرخ بازگشت سرمایه شما 50 درصد است. در نتیجه در صورتی که به ازای هر مشتری 20 هزار تومان سود کنید، به ازای هر یک میلیون تومانی که باب تبلیغ میپردازید، بایستی 50 تا مشتری جذب کنید تا به نقطه سر به سر برسید و ضرر نکنید. حالا اگر تعداد مشتریان شما از 50 نفر بالاتر برود، سود بیشتری نصیبتان میشود.
بهبود نرخ بازگشت
راههای زیادی وجود دارد که کمک میکند تا نرخ بازگشت شما بهبود پیدا کند. افزایش سود و بهبود راندمان ازجمله روشهای تأثیرگذار برای بهبود نرخ بازگشت است. اولین قدمی که باید برای بهبود ROI در نظر بگیرید این است که یک تعریف دقیق و واضح از بازگشت سرمایه داشته باشید. برای مثال تعداد فروش بیشتر، جذب مشتری بیشتر، افزایش سود، سودهای کلان، کاهش قیمت سر به سر، کاهش هزینه تولید یا آگاهی از برند، نمونههایی از اهداف نرخ بازگشت سرمایه هستند. برای مثال در نظر داشته باشید که افزایش فروش، یا دقیقتر بگوییم، افزایش فروش در یک بازه زمانی و در یک منطقه خاص و یک کانال خاص، میتواند هدف دقیقتری باشد.
نحوه محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) در بازار ارزهای دیجیتال
جذابیت سرمایه گذاری در ارزدیجیتال روز به روز بیشتر میشود. فعالان بازار در حال کسب سود از بازارهای ارز رمزنگاری شده هستند. اما این بازار بسیار ناپایدار است و در بسیاری از موارد قابل پیشبینی نیست. انتظار بازدهی سریع و بالا مردم را به سمت این بازار میکشاند، اما ممکن است خیلی سریع ناامیدشان کند. صرف نظر از میزان سودی که در این بازار کسب میکنید، باید بدانید نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست و چه اهمیتی دارد. محاسبه این نرخ باعث میشود حضور آگاهانهتری در بازار داشته باشید. در ادامه با ما باشید تا نرخ بازگشت سرمایه در ارز دیجیتال را توضیح دهیم.
نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه (ROI: Return on Investment)، یک معیار برای سنجش بازدهی عملکرد و میزان موفقیت است. این نرخ در بازارهای مالی مختلف و سرمایهگذاریها استفاده میشود. بازگشت سرمایه در واقع نسبت درآمد شما از یک سرمایهگذاری در کسب و کاری خاص است. هرچه نسبت درآمد به سرمایه اولیه بیشتر باشد، یعنی شما سود بیشتری کسب کردهاید.
در معاملات کریپتوکارنسی این نرخ برای مقایسه کارایی سرمایهگذاریهای مختلف در چند رمزارز بسیار استفاده میشود. ROI مثبت بیانگر این است که شما در حال کسب سود از این سرمایهگذاری هستید و ROI منفی نشاندهنده ضرر و زیان در سرمایهگذاری است. به طور کلی، فهم نرخ بازگشت سرمایه در ارز دیجیتال بسیار ساده است و لازم است هنگام سرمایهگذاری به آن آگاه باشید.
تماشای این ویدئو به شما کمک میکند تا این مفهوم را بهتر درک کنید:
چرا باید نرخ بازگشت سرمایه را حساب کنیم؟
نه تنها در معاملات کریپتوکارنسی، بلکه بازگشت سرمایه در تمام مشاغل و معاملات نرخ مهمی است. برای مثال، فرض کنید که نه رمزارز، بلکه یک خانه نسبتاً قدیمی دارید. ۲۰ سال پیش برای ساخت آن ۳۰ میلیون تومان سرمایهگذاری و تا امروز برای حفظ و نگهداری آن ۲۰ میلیون دیگر نیز هزینه کردهاید و امروز خانه شما را ۱۰۰ میلیون تومان قیمت میکنند (در این فرضیه، ارزش پول کشور را ثابت در نظر بگیرید).
شما با محاسبه بازگشت سرمایه میتوانید متوجه شوید که آیا فروش خانه برای شما به صرفه است یا نه و اگر سودآور است، میزان این سود چقدر است؟
صرفنظر از استراتژی معاملاتی شما در بازار کریپتوکارنسی، باید از عملکرد خود مراقبت کنید تا احتمال این که در طولانی مدت ضرر قابل توجهی را تجربه کنید، از بین برود. مطابقت عملکرد شما با اهدافتان در تصمیمگیریها به شما بسیار کمک خواهد کرد.
آموزش محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
اگر چه به نظر میرسد که محاسبه نرخ بازگشت کار سختی باشد، اما واقعاً اینطور نیست. محاسبه ROI بسیار آسان است. تمام کاری که لازم است انجام دهید، این است که هزینۀ اصلی سرمایهگذاری را از ارزش فعلی سرمایه کم کنید و آن را بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ بر هزینه اصلی سرمایهگذاری تقسیم کنید.
نرخ بازگشت سرمایه = ارزش فعلی سرمایه گذاری – مقدار اولیه سرمایه گذاری / ارزش اولیه سرمایه
برای مثال، ارزش خانهای که در مثال بالا از آن صحبت کردیم برابر است با:
ROI= 100 M – ۵۰ M/ 50 M = 1*100 = 100%
میتوان نرخ بازده را در ۱۰۰ ضرب کرد تا درصد بازگشت سرمایه به دست بیاید. این نرخ برای خانه مد نظر ما برابر با ۱۰۰% خواهد شد.
پس سود خالص شما از فروش خانه، ۱۰۰ درصد خواهد بود.
محدودیت های محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
معادله نرخ بازگشت سرمایه در ارز دیجیتال نیز محدودیتهایی دارد که آن را برای یک برای محاسبه دقیق میزان سودآوری ناکافی میکند.
۱- عامل زمان
یکی از محدودیتهای مهم در محاسبه نرخ و درصد بازگشت سرمایه این است که عامل زمان در این نرخ محاسبه نمیشود. برای مثال، ممکن است سودآوری یک معامله بیت کوین برای شما صد در صد باشد، اما اگر این سود در چند سال به دست آمده باشد، شاید آنقدر هم معامله بهصرفهای نکرده باشید.
۲- ارزش واقعی سرمایه اولیه
ارزش اولیه سرمایهگذاری یک دغدغه مهم برای فعالان بازار است. آیا باید هزینه اصلی را فقط در نظر گرفت یا هزینههای زمانی و تورم را هم باید وارد معادله کنیم؟ این کاملاً بستگی به شما دارد.
۳- وابستگی به ریسک
داراییهایی که نرخ بازده بالاتری دارند، معمولاً سرمایهگذاریهای کمخطری نیستند. برای مثال، بیت کوین امکان رشد قیمت بالایی دارد اما ریسک مالی دارد و هر لحظه هم ممکن است ارزش خود را از دست بدهد. اگر زیاد علاقه ندارید که دارایی خود را به خطر بیاندازید، احتمالاً ارز دیجیتال گزینه مطلوبی برای شما نیست. اما اگر قصد خرید بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال را دارید و میخواهید شانس خود را برای کسب سود امتحان کنید، میتوانید از خدمات صرافی آنلاین والکس استفاده کنید.
محاسبه بازگشت سرمایه در استخراج ارز دیجیتال
یکی از کارهای مهم پیش از استخراج بیت کوین بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ این است که بازگشت سرمایه را حساب کنید. معمولاً برای محاسبه نرخ بازگشت در استخراج بیت کوین باید عوامل زیر را به عنوان هزینههای اولیه در نظر بگیرید:
- هزینۀ خرید دستگاه استخراج
- هزینۀ برق
- هزینۀ کارمزد استخر
- هزینۀ محل نگهداری دستگاهها و خنک کردن آن
سپس باید سودآوری استخراج را بسنجید. برای محاسبه سودآوری استخراج یک دستگاه، میتوانید از یک ماشین حساب استخراج ارز دیجیتال استفاده کنید. این مثال را ببینید:
اگر یک دستگاه Aladdin Miner با قدرت ۱۶ تراهش بر ثانیه داشته باشید و هزینه هر کیلووات ساعت برق برای شما با نرخ برق صنعتی ۹۰ تومان به ازای هرکیلووات ساعت محاسبه شود، هزینههای شما به این شرح خواهد بود:
- هزینه اولیه برای دستگاه: ۵۶۵ دلار
- هزینه برق مصرفی: ۹۰ هزارتومان در ماه
- کارمزد استخر: ۳.۰۴ دلار
- درآمد اصلی ماهانه: ۰.۰۰۳۰۸۹ بیت کوین
- درآمد به دلار: ۱۵۱.۸۷ دلار
در این محاسبه، طبق فرمولی که پیش از این برای شما توضیح دادیم، درآمد ماهانه شما از استخراج با این دستگاه حدود ۱۵۱ دلار خواهد بود. هزینههای ماهانه را باید از این درآمد کم کنید که حدود ۱۴۵ دلار در ماه درآمد خالص شما خواهد شد.
در نظر بگیرید که باید حدود ۶۰۰ دلار در ابتدا هزینه کنید تا دستگاه را بخرید. پس باید حداقل ۴ ماه صبر کنید تا از طریق درآمدتان، هزینه خرید دستگاه پرداخت شود. سپس با بررسی قبض برق در پایان هر ماه، درآمد بیت کوین خود را محاسبه کنید.
محاسبه بازگشت سرمایه، مسیری هوشمندانه و حرفهایمحاسبه نرخ بازگشت سرمایه در ارز دیجیتال، یک کار مهم در جهت مراقبت از سرمایه در بازار ارزهای دیجیتال است. اما محاسبه این فرمول تنها معیار شما برای محاسبه سودآوری نیست اما میتواند معیار مفیدی باشد. ما در مقالات قبلی به یکی دیگر از معیارهای سرمایه گذاری روی ارزهای دیجیتال یعنی مارکت کپ یا حجم بازار اشاره کردهایم. به طور کلی، همیشه هنگام سرمایهگذاری معیارهای مختلفی را در نظر بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ بگیرید و از سرمایه خود مراقبت کنید.
ROI با کم کردن ارزش اولیه سرمایه گذاری از ارزش نهایی سرمایه گذاری (که برابر با بازده خالص است) محاسبه میشود، سپس این عدد جدید (بازده خالص) بر هزینه سرمایه گذاری تقسیم میشود و در نهایت آن را در ۱۰۰ ضرب میکنیم.
بازگشت سرمایه (ROI) معیاری است که برای درک سودآوری یک سرمایه گذاری استفاده میشود. ROI میزان پرداختی شما برای یک سرمایه گذاری را با میزان درآمدی که برای ارزیابی کارایی آن به دست آورده اید مقایسه میکند.
بازگشت سرمایه،شاخص کلیدی عملکرد (KPI) است که اغلب توسط مشاغل برای تعیین سودآوری هزینه ها استفاده میشود. این برای سنجش موفقیت در طول زمان و حذف حدس و گمان از تصمیمگیریهای تجاری آینده بسیار مفید است.
ROI معیاری است که توسط معاملهگران ارزهای دیجیتال برای اندازهگیری عملکرد و اثربخشی یک سرمایهگذاری رمزنگاری یا مقایسه عملکرد چندین سرمایهگذاری رمزنگاری در یک سبد استفاده میشود.
روشها و چالشهای محاسبه نرخ بازگشت سرمایه با ذکر مثال
هر زمان که یک کمپین بازاریابی جدید راه اندازی می کنید، باید تست کنید که آیا هزینه پروژه به شرکت شما کمک می کند یا آسیب می رساند. برای تعیین سودآوری چیزی، بسیاری از بازاریابان به ROI یا نرخ بازگشت سرمایه نگاه می کنند. در ابتدایی ترین سطح، ROI به مقایسه مقدار پولی را که برای یک پروژه خرج می کنید با میزان درآمدی که از آن به دست می آورید مقایسه می پردازد.
در این ارتباط اجازه دهید یک داستان واقعی را مرور کنیم.
چند سال پس از فروش فیلم بروس قدرتمند با بازی جیم کری در سال 2003 بیش از 484 میلیون دلار، دنبالهای ساخته شد که استیو کارل از The Office در آن نقش آفرینی کرد.
چند سال بعد فیلم نوح با هزینه بالا، با بازیگران برنده جایزه اسکار و جلوه های ویژه پیشرفته امیدوار به فروش بالایی بود. اما هزینه های تولید آن باعث شد که بیشترین بودجه را در بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ بین فیلم ها با ۲۵۰ میلیون دلار داشته باشد. بعد از اینکه استودیو، بازیگران و عوامل فیلم زمان و پول زیادی را صرف این فیلم کردند، در دو هفته اول اکران تنها 67 میلیون دلار به دست آورد.
در مقایسه، Bruce Almighty که بودجه ای کمی بیش از 80 میلیون دلار داشت، در آخر هفته افتتاحیه خود تقریباً به همین میزان درآمد داشت.
در حالی که این مثال به ROI در مقیاسی فوقالعاده بزرگ نگاه میکند، استراتژی اندازهگیری بازده شما میتواند برای بازاریابان یا کسبوکارهای کوچک بسیار مفید باشد زیرا میآموزند کدام تاکتیکها ارزش تکرار دارند و ارزش تکرار ندارند.
هدف ROI این است که به ازای هر یک میلیون تومانی که در یک کمپین بازاریابی خرج می کنید، بیش از یک میلیون به دست آورید. آنچه به عنوان “بازده بازگشت سرمایه خوب” در نظر گرفته می شود می تواند بر اساس نوع استراتژی بازاریابی، کانال های توزیع و صنعت شما متفاوت باشد.
تعیین یک معیار کلی ROI بازاریابی چالش برانگیز است زیرا همه تاکتیک های بازاریابی متفاوت هستند.
هنگامی که با یک استراتژی تبلیغات آنلاین مانند PPC (پرداخت به ازای هر کلیک) سروکار دارید، که در بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ آن دادههای بازگشت سرمایه معمولاً به طور خودکار ردیابی میشوند، ممکن است بتوانید به راحتی ببینید که چگونه بازده تبلیغات شما با سایر تبلیغات مشابه مقایسه میشود. پلتفرمهایی مانند Google Ads سالها دادههای گسترده برای پشتیبانگیری به ازای بازگشت سرمایه ۸۰۰٪ را گزارش داده اند. و این عدد در پلتفرمهای ایرانی هم مثل یکتانت میتواند مفید باشد.
اگر با استراتژیهای دیگری مانند بازاریابی محتوا سر و کار دارید، ممکن است تشخیص این که پستهای وبلاگ، پادکستها یا ویدیوهای شما مستقیماً به خرید منتهی میشوند دشوار باشد. بهخصوص زمانی که محتوا روشن نیست یا مستقیماً به یک مقصد مرتبط نیست.
در واقع، یک مؤسسه بازاریابی محتوا (CMI) میگوید که ده ها سال است که تعیین ROI برای بازاریابان یک رمز و راز است. اگرچه اختراع URL های ردیابی و سایر فناوری ها به تعیین موفقیت محتوا کمک کرده است، این موسسه البته همچنان پیشنهاد می کند که بازده سرمایه گذاری را از منظر بلندمدت بررسی کنید و سودهای غیرمالی از جمله رشد مخاطب را در نظر بگیرید.
برای اکثر مشاغل، یک راه خوب برای تعیین یک معیار “بازده بازگشت سرمایه خوب” برای هر استراتژی بازاریابی این است که به بازده تاکتیک های مشابهی که در گذشته امتحان کرده اید و همچنین اعداد فروش فعلی خود را بررسی کنند. این اطلاعات باید به شما در ایجاد معیارهای بازگشت سرمایه و اهداف واقعی برای شرکت شما کمک کند.
با مطالعه و بررسی یک کیس استادی به شما کمک می کنیم تا با این مفهوم بیشتر آشنا شوید:
آقای حیدری یک استاد آموزش زبان است. او قصد دارد آموزشگاه زبانی تاسیس کند که با متدی متفاوت و خلاقانه به زبان آموزان آموزش می دهد. او تصمیم دارد نام آموزشگاه خود را برجسته کرده و افراد کنجکاو را به سمت متد جدید آموزشیاش جذب کند، به همین منظور اقدام به اجاره بیلبوردهای گران قیمت در خیابان ها و بزرگراه های مهم شهر می کند.
متاسفانه تبلیغات در بیلبوردها نه تنها بسیار هزینه بر بود، بلکه چندان هم موثر نبود و افراد زیادی توجهشان به آن بیلبوردها جلب نمی شد. بنابراین آقای حیدری به دنبال راه چاره دیگری برای جذب زبان آموزان بود.
آقای حیدری با توصیه یکی از دوستانش با یک تیم بازاریابی خبره مشورت کرد و به این نتیجه رسید که مخاطبانش در مکان های خاصی مثل مدارس، دانشگاه ها و موسسات مهاجرتی هستند. او به پیشنهاد مشاورانش با پرداخت هزینه به فروشگاههای کتاب شماره های تلفن افرادی که اقدام به خرید کتاب های آموزشی کرده اند را می گیرد به آنها پیامک تبلیغاتی می فرستد.
آقای حیدری علاوه بر فرستادن پیامک های تبلیغاتی، در سایت هایی که دانش آموزان، دانشجویان، متقاضیان مهاجرت و علاقمندان به فراگیری زبان های خارجه زیاد مراجعه می کردند، از طریق تبلیغات پاپآپ ، قرار دادن لینک سایت خودش و پخش قسمت کوتاهی از ویدیوی آموزشی موفق شد با هزینه ای بسیار کمتر از نمایش بیلبوردها،مخاطبان بیشتر و هدفمندتری جذب کند.
به این ترتیب با این روش تبلیغ آقای حیدری نرخ بازگشت سرمایه اش چند برابر زمانی شد که از طریق بیلبوردهای خیابانی تبلیغ می کرد.
محاسبه بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ نرخ بازگشت سرمایه
به طور کلی برای محاسبه ROI میزان سود خالص را تقسیم بر هزینه صورت گرفته میکنیم و عدد به دست آمده را در عدد 100 ضرب کرده تا نرخ بازگشت سرمایه به صورت درصد به دست آید. باید توجه داشت که سود خالص عبارت از درآمد حاصل منهای هزینه های انجام شده.
فرمول محاسبه نرخ بازگشت سرمایه
برای اینکه بتوانید درک بهتری از محاسبه نرخ بازگشت سرمایه (ROI) داشته باشید و کمی از فاز تئوری خارج شویم، بد نیست این موضوع را با یک مثال بررسی کنیم.
تصور کنید یک عطر فروشی آنلاین دارید و سود خالصی که در ازای سفارش هر مشتری نصیبتان میشود 40 هزار تومان باشد. از آنجایی حاشیه سود کمی دارید و از طرف دیگر رقابت در بازار کار شما حسابی داغ است، تصمیم میگیرید 2 میلیون تومان بابت هزینه تبلیغات در شبکههای اجتماعی بپردازید تا بتوانید مشتریان خود را افزایش دهید.
حال تصور کنید درآمد کل شما در این کمپین 3 میلیون تومان بوده است. حالا براساس فرمول محاسبه نرخ بازگشت دارایی داریم:
با ضرب نتیجه به دست آمده در 100 متوجه میشوید که نرخ بازگشت سرمایه شما 50 درصد بوده که عدد خوبی است. در واقع اگر در ازای هر مشتری 40 هزار تومان سود کنید، برای دو میلیون تومانی که بابت تبلیغات پرداخت کردهاید باید 75 مشتری جذب کنید تا به نقطه سر به سر برسید و وگرنه ضرر میکنید. هر چه از تعداد مشتریانتان از 75 نفر بیشتر شود، سود شما هم بیشتر خواهد بود.
ROI دارای طیف گسترده ای بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ از برنامه های کاربردی است و برای محاسبه سودآوری سرمایهگذاری در سهام، بههنگام تصمیم گیری در مورد سرمایه گذاری در مشارکت خرید مربوط به یک تجارت یا ارزیابی نتایج معاملات املاک میتواند استفاده شود.
چالش های اندازه گیری بازگشت سرمایه بازاریابی چیست؟
محاسبات مورد نیاز برای اندازه گیری بازگشت سرمایه بازاریابی ممکن است ساده به نظر برسند، اما می توانند به سرعت پیچیده و لایه لایه شوند. بازاریابان با تصورات زیر ممکن است در محسابه ROI دچار خطا شوند موارد.
اندازه گیری شاخص های بازاریابی، بیش از حد ساده انگارانه در نظر گرفته می شوند: برای ارزیابی ROI بازاریابی واقعی، عوامل زیادی باید در نظر گرفته شود. در وهله اول، باید یک مبنای فروش مشخص و ثابت برای سنجش بازاریابان وجود داشته باشد. بهعلاوه، اندازهگیریهای ROI باید عوامل خارجی مؤثر بر موفقیت کمپین، از جمله آب و هوا، روندهای فصلی، رویدادها و غیره را در نظر بگیرند.
متداولترین اشتباهی که رهبران مرتکب میشوند این است که یا کارها را به ترتیب اشتباه انجام میدهند یا تلاش میکنند تا کارهای زیادی را در یک زمان انجام دهند ..
بازاریابان بر نتایج کوتاه مدت متمرکز هستند: بسیاری از بازاریابان برای سنجش موفقیت تلاش های خود بر معیارهای خاص و فوری تمرکز می کنند. اغلب اوقات، ما به نرخ کلیک، برداشتها، اشتراکگذاریهای اجتماعی و غیره نگاه میکنیم. با این حال، کمپینهای متمرکز بر ابتکارات بلندمدت مانند آگاهی از برند، روابط با مشتری یا حفظ مشتری اغلب ماهها یا سالها طول میکشد تا بازاریابان بتوانند تأثیر کامل را ببینند. با در نظر گرفتن این موضوع، مهم است که معیارهای موفقیت را با هدف کلی و مدت یک کمپین معین هماهنگ کنید.
بهترین روش های اندازه گیری بازگشت سرمایه بازاریابی
وقتی صحبت از بازاریابی می شود، تعیین ROI می تواند مشکل به نظر برسد. در حالی که تبلیغات سنتی تر PPC و رسانه های اجتماعی می توانند نرخ بازدهی خاص تری ارائه دهند، هنوز هم می تواند چالش برانگیز باشد که اعداد درآمدی را به محتوای بازاریابی مانند ویدیوها و وبلاگ ها مرتبط کنیم.
صرف نظر از اینکه از کدام استراتژی بازاریابی استفاده می کنید، نظارت بر عوامل زیر می تواند به شما در تعیین اینکه آیا کمپین های شما واقعاً موفق هستند کمک کند:
زمان: ایجاد خوراک بازاریابی چقدر زمان برد؟
هزینه های تولید: هزینه کل لوازم، خدمات و نرم افزار مورد نیاز برای ایجاد کمپین را پیگیری کنید.
هزینه های تبلیغاتی: آیا چیزی برای تبلیغ هزینه کردید؟ اگر چنین است، آن را به کل هزینه های خود اضافه کنید.
تجزیه و تحلیل صفحه: از یک URL ردیابی برای تعیین اینکه آیا محتوای شما باعث ایجاد ترافیک به صفحه فرود محصول شما می شود یا خیر استفاده کنید.
بازدهی غیرمالی: آیا مشارکت رسانه های اجتماعی، افزایش ترافیک غیرمنتظره یا پاداش های دیگری از کمپین خود به دست آورده اید؟ اگر چنین است، این همچنان می تواند به سطح آگاهی از برند شما کمک کند.
بیش از پنج معیار کلیدی را انتخاب نکنید. تمرکز سازمانی روی بیش از این کار سختی است، پس عاقلانه انتخاب کنید
کدام بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ نرخ بازگشت سرمایه خوب است؟
نرخ بازگشت سرمایه خوب برای هر کسب و کار و میزان سرمایهگذاری متفاوت است. همچنین معیار ROI بر اساس نوع سرمایهگذاری که انجام میشود، متفاوت است.
برای مثال ممکن است شما تصمیم بگیرید تجهیزات و محیط کار را نوسازی کنید. در این صورت معیار نرخ بازگشت دارایی خوب برای شما احتمالا بازدهی کارمندان خواهد بود.
یا اگر روی بازاریابی خود سرمایهگذاری کنید و آموزش مارکتینگ ببینید، معیار یک ROI خوب میزان فروش شما خواهد بود. به طور کلی یک ROI دو رقمی برای تازهکارها، نرخ بازگشت سرمایه خوب به شمار میرود و اگر نتیجه خوبی گرفتید، حتما باید دلایل آن را بررسی کنید تا روی مواردی که باعث موفقیت شما شدند سرمایهگذاری بیشتری انجام دهید.
به طور کلی کسب و کاری موفق است که با بررسی دقیق میزان بازگشت سرمایه خود در بخشهای مختلف، به صورت دقیق میداند که باید سرمایهگذاری خود را روی چه مواردی انجام دهد تا در نهایت ROI خود را هر روز بیش از پیش بهبود دهد.
نکاتی برای بهبود نرخ بازگشت سرمایه بازاریابی
اکنون که از مفهوم ROI بازاریابی و اینکه یک ROI خوب در بازاریابی چیست آگاه هستید، گام بعدی این است که شروع به استفاده از بینش های آموخته شده در تلاش های بازاریابی آینده برای بهینه سازی عملکرد آینده کنید. بیایید نگاهی به چند نکته برای بهبود ROI برای موفقیت درازمدت بازاریابی بیندازیم:
- اهداف روشنی را تعیین کنید: رکس بریگز در کتاب «چه میچسبد: چرا اکثر تبلیغات شکست میخورند و چگونه موفقیت خود را تضمین کنیم» اصطلاح «ROMO» را برای هدف بازاریابی بازدهی ابداع کرد. جایگزینی برای بازاریابی بازده سرمایهگذاری این اصطلاح این مفهوم را آشکار میکند که یک کمپین میتواند بیشتر از ROI باشد، مانند تغییر نام تجاری.
با در نظر گرفتن این موضوع، برای بازاریابان بسیار مهم است که اهداف روشنی را تعیین کنند که نشان دهد چه عوامل خارجی ROMO های آنها را تشکیل می دهد، و همچنین چگونه این عوامل منحصر به فرد را می توان اندازه گیری کرد (و متعاقباً در محاسبه ROI بازاریابی اعمال می شود). اندازهگیریهایی مانند نظرسنجی استراتژی آگاهی از برند، تعاملات پلتفرم اجتماعی را در نظر بگیرید.
- تعیین هزینه ها: تعیین هزینههای بازاریابی مانند توسعه خلاق، پرسنل، هزینههای نمایندگی، سربار، از جمله، میتواند به بازاریابان کمک کند تا استراتژیهای اندازهگیری بازگشت سرمایه (ROI) چیست؟ بازگشت سرمایه بازاریابی خود را به وضوح تدوین کنند و در مورد معیارهایی که در محاسبات بازگشت سرمایه خود لحاظ کنند، تصمیم بگیرند.
- از پلتفرم تجزیه و تحلیل بازاریابی استفاده کنید: استفاده از مدلهای انتساب مناسب و استراتژیهای اندازهگیری بازاریابی برای ردیابی مصرفکنندگان در چشمانداز همهکانال معجزه میکند و منجر به نتایج جامعتر و دقیقتر میشود. روی یک پلت فرم فناوری بازاریابی با قابلیت یکسان سازی اسناد متفاوت در کنار اندازه گیری های آنلاین و آفلاین تمرکز کنید. با داشتن ابزار تحلیلی مانند پلتفرم تکامل بازاریابی، بازاریابان بینش واضح تری برای استفاده در فرمول های خود خواهند داشت که منجر به اندازه گیری ROI کارآمدتر و دقیق تر می شود.
نتیجه گیری
نرخ بازگشت سرمایه (ROI) یکی از مهمترین سنجههایی است که پیش از تدوین استراتژی دیجیتال مارکتینگ یا بعد از اجرای کمپینها به صورت دقیق بررسی شود. نرخ بازگشت به ما میگوید در ازای هزینه پرداختی چقدر سود کردهایم و عملکرد تیم بازاریابی در بهینهسازی هزینهها و دریافت خروجی مطلوب چگونه بوده است.
البته میزان بازگشت سرمایه صرفا در کمپینهای تبلیغاتی آنلاین کاربرد ندارد و گستره بهکارگیری آن در کسب و کارهای مختلف بسیار وسیع است. ولی به طور کلی هرچه این مقدار بیشتر باشد، قطعا سود بیشتری نصیبتان خواهد شد
نرخ بازگشت سرمایه ROI چیست و چگونه محاسبه می شود؟
دغدغه اصلی سرمایه گذاران این است که تصمیم درستی درباره دارایی، پول و سرمایه گذاری خود بگیرند. خوشبختانه با استفاده از یک روش بسیار ساده می توان میزان سود یک سرمایه گذاری را تعیین نمود.
این روش بسیار ساده نرخ بازگشت سرمایه یا همان ROI که مخفف Return On Investment می باشد نام دارد که یکی از معیارهای بسیار مهم در زمینه کسب و کار و سرمایه گذاری به شمار می رود. در این مطلب پس از بررسی مفهوم ROI نحوه محاسبه آن را نیز به شما آموزش خواهیم داد.
نرخ بازگشت سرمایه چیست؟
نرخ بازگشت سرمایه در واقع معیاری است که بازده مالی یک کمپانی را مشخص می کند و میزان اثربخشی، سوددهی یا ضررهای احتمالی یک سرمایه گذاری را اندازه گیری می کند.
به عبارت دیگر هرچه میزان ROI بیشتر باشد در اصل بازدهی و سود شما نیز بیشتر خواهد بود. برای مثال اگر ارزش سهام خریداری شده 2 برابر شود میزان نرخ ROI برابر با 100% خواهد بود که قطعا از یک سهام با نرخ بازگشت سرمایه 10 درصدی خیلی ارزشمندتر است.
اگرچه ارزیابی ROI یکی از چندین فاکتور مهم در حوزه سرمایه گذاری به شمار می رود اما محاسبه آن در وضعیت فعلی به شما نشان خواهد داد که سرمایه گذاری تاکنون چه میزان سود به ارمغان آورده است ولی محاسبه میزان ROI در آینده آن سرمایه گذاری یک تخمین حدس و گمانی خواهد بود. به عبارت دیگر برای تعیین میزان سود و بازده سرمایه گذاری در آینده باید تحقیقاتی فراتر از ROI انجام دهید و محاسبه آن عملا کمک چندانی به شما درباره پیش بینی آینده نخواهد کرد.
نرخ بازگشت سرمایه یک ابزار بسیار کاربردی برای سرمایه گذاران و صاحبان مشاغل به شمار می رود اما میزان آن را باید با توجه به یک چهارچوب ارزیابی کرد. برای مثال اگرچه یک سرمایه گذاری با نرخ بازگشت سرمایه 50 درصدی در ظاهر مطلوب به نظر می رسد اما برای ارزیابی بازدهی سرمایه گذاری به یک چهارچوب مشخص نیاز دارید.
به عبارت دیگر اگر میزان ROI کنونی یک سرمایه گذاری 50% اما در یک سال پیش 70% بوده باشد به این معنی است که آن سرمایه گذاری آنچنان خروجی مطلوبی هم نداشته است. در برخی اوقات ممکن است یک سرمایه گذاری با میزان ROI بیشتر (مثلاً 50%) در مقایسه با یک سرمایه گذاری با نرخ بازگشت سرمایه کمتر (مثلاً 30%) بازدهی کمتری داشته باشد.
فرمول محاسبه ROI و مثال
برای محاسبه ROI ابتدا باید هزینه اولیه و ارزش فعلی سرمایه گذاری را بدست آورید، در حقیقت از طریق این دو مولفه می توانید سود خالص سرمایه گذاری را محاسبه کنید. به همین دلیل میزان ROI را می توان از طریق دو فرمول زیر بدست آورد :
به عنوان مثال فرض کنید که حدود 5 سال پیش حدود 20 میلیون تومان سهام یک شرکت را خریده اید و قیمت آن سهام امروز به 31 میلیون تومان رسیده است. با تفریق ارزش فعلی سرمایه از میزان اولیه آن (20 میلیون تومان – 31 میلیون تومان) مشخص می شود که سود خالص شما 11 میلیون تومان است و میزان نرخ بازگشت سرمایه نیز به صورت زیر محاسبه خواهد شد:
20 میلیون تومان ÷ 11 میلیون تومان = 0.55 × 100 = 55%
البته محاسبه ROI همواره به این سادگی نیست، به عنوان مثال بازدهی و سودآوری یک کمپانی را می توان بر اساس سود خالص و و میزان کل دارایی آن محاسبه کرد اما برای کمپین های تجاری خاص باید خیلی عمیق تر این کار را انجام دهید.
نرخ بازگشت سرمایه در مارکتینگ
محاسبه ROI در بازاریابی برای انتخاب بهترین کانال های بازاریابی با بیشترین بازدهی و همچنین محاسبه CAC بسیار اهمیت دارد. در حقیقت محاسبه ROI در این زمینه به شما کمک می کند تا موثرترین روش کسب سود از طریق استراتژی های بازاریابی برای کمپانی خود را شناسایی کرده و از آن در کمپین های مشابه آتی نیز استفاده کنید.
برای مثال فرض کنید به دنبال محاسبه نرخ ROI در کمپین بازاریابی فروش یک محصول هستید. در این شرایط باید مبلغ سرمایه گذاری شده در کمپین بازاریابی را از سود ناخالص فروش کم کرده و سپس جواب را تقسیم بر هزینه سرمایه گذاری شده در بازاریابی کنید.
بنابراین اگر کمپانی شما مبلغ 100 میلیون تومان برای بخش بازاریابی هزینه کرده است و سود ناخالص این کمپین از فروش محصول 170 میلیون تومان برآورد شده باشد آنگاه خواهیم داشت :
170 میلیون تومان – 100 میلیون تومان = 70 میلیون تومان ÷ 100 میلیون تومان = 0.7
بنابراین میزان ROI برابر با 70% خواهد بود.
این معادله با اعداد رُند بسیار ساده به نظر می آید اما برای بدست آوردن مجموع هزینه های یک کمپین بازاریابی باید ریز به ریز مبالغ را به صورت جزئی حساب کنید.
دلایل استفاده از ROI
علی رغم این که ROI در زمینه های زیادی کاربرد دارد اما معمولا سرمایه گذاران، بازاریابان و صاحبان کسب و کار به علت سادگی بیش از حد از آن استفاده می کنند. نرخ ROI در حقیقت سود خالص بدست آمده از مبلغ سرمایه گذاری اولیه را مشخص خواهد کرد.
این امر ROI را به یک ابزار همه فن حریف در زمینه کسب و کار تبدیل می کند. سرمایه گذارن می توانند از طریق آن میزان سودآوری یک سرمایه گذاری مشخص را مشاهده کنند. محاسبه ROI در کسب و کار نیز تصویری از میزان موفقیت سرمایه گذاری در بخش های مختلف تجارت را در اختیار صاحبان آن قرار می دهد.
برای مثال در بخش استخدام نیروی کار، ساخت یک دپارتمان، خرید نرم افزار یا تجهیزات کاری جدید می توان از ROI استفاده کرد. شما همچنین می توانید کمپین های بازاریابی را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید و پس از مقایسه آنها با یکدیگر، آن مولفه هایی که باعث موفقیت در هر کدام شده است را تعیین کنید.
از آنجایی که ROI فاقد یک چهارچوب خاص است بنابراین شما باید نگاهی همه جانبه به سرمایه گذاری خود داشته باشید تا از این طریق دلایل موفقیت آن را شناسایی کرده و در جهت حفظ آن قدم بردارید.
نرخ بازگشت سرمایه در حقیقت به عنوان مهم ترین قسمت از فرآیند تجزیه و تحلیل به شمار می رود. تعیین استراتژی های سرمایه گذاری بدون محاسبه نرخ ROI کار بسیاری دشواری محسوب می شود. علاوه بر این در شرایطی که میزان ROI آخرین سرمایه گذاری یک کمپانی را محاسبه نکرده باشید، شناسایی مولفه های سودآور آن عملا امکان ناپذیر خواهد بود.
دیدگاه شما