گزینه خبره چیست؟

نفقه چیست و در چه صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد؟ – عدالت سرا

گزینه خبره چیست؟

نفقه چیست؟

نفقه از نظر لغوی یعنی خرج کردن یا تامین هزینه های زندگی زن و فرزند و در قانون مدنی نفقه در ماده ١١٠٧ اصلاحی سال ١٣٨١ اینگونه تعریف شده است:

“نفقه زوجه عبارت است از تمام احتیاجات متعارف زن که متناسب با وضعیت زن باشد از قبیل مسکن، پوشاک، خوراک، اثاث منزل، هزینه های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا نیاز به واسطه نقصان یا بیماری.”

از زمان وقوع عقد نکاح دائم، زن و مرد حقوق و تکالیفی در مقابل یکدیگر پیدا می کنند که یکی از این تکالیف که بر عهده مرد نهاده شده عبارت است از پرداخت نفقه زن. در قانون مدنی تکلیف مرد در پرداخت نفقه از زمان وقوع عقد نکاح دائم شروع می شود و اینکه مراسم عروسی و تشریفات آن برگزار بشود و یا نشود، تاثیری در این تکلیف ندارد.

اما در عمل و آنچه که در عرف شاهد آن هستیم اینگونه است که در دوران عقد و قبل از شروع زندگی مشترک، دختر در خانه پدرش است و بیشتر مایحتاج او توسط پدرش تامین می شود و اگر میان دوران عقد تا برگزاری تشریفات مراسم عروسی و آغاز زندگی مشترک فاصله طولانی باشد باز هم عقیده بر این است که مرد تکلیفی در پرداخت نفقه بجز خرید هدایای مناسبتی، ندارد. در حالیکه قانوناً و شرعاً پرداخت نفقه از لحظه اجرای خطبه عقد بر عهده مرد قرار می گیرد.

شرایط تعلق نفقه به زن

برای تعلق نفقه به زن دو شرط زیر لازم است:

1. عقد دائمی باشد.
2. زن از مرد تمکین نماید.

«تمکین زن از مرد یعنی انجام وظایف زوجیت مانند اطاعت از مرد و انجام امور خانه و فرزند مشترک، نظافت، آشپزی و غیره که به آن تمکین عام گفته می شود که در مقابل تمکین خاص قرار دارد که شامل رابطه زناشویی و تامین نیازهای جنسی می شود.»

در مورد گزینه اول اختلاف نظر وجود ندارد همچنان که در ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی آمده است، «در عقد دائم، نفقه زن بر عهده شوهر است». بنابراین در ازدواج موقت زن نفقه ندارد مگر این که در زمان عقد شرط شود که مثلاً مرد ماهیانه فلان مبلغ را به عنوان نفقه به زوجه بپردازد.

در خصوص شرط دوم باید اشاره کرد که تمکین باید به طور کامل و در هر مکان و زمان باشد اعم از تمکین عام و تمکین خاص لذا تمکین ناقص به این شکل که مدتی تمکین کند و مدتی تمکین نکند فایده ای ندارد. از این رو در ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی آمده است : «هرگاه زن بدون مانع شرعی از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود.»

مانع شرعی یعنی: اگر زن به دلیل عذر شرعی مانند در احرام بودن یعنی در سفر زیارت خانه خدا و اعتکاف بودن و یا به واسطه عذری مانند بیماری نتوانست از مرد تمکین کند، باز هم مستحق نفقه می باشد. یعنی اگر در این شرایط از شوهر تمکین نکند باز هم مرد باید به او نفقه پرداخت کند.

گاهی اوقات برخی بیماری های روحی و روانی و گاهی بیماری های جسمی و یا ژنتیکی مانع تمکین خاص زن از مرد می شود و کم کم به واسطه سردی روابط میان آن ها، اختلاف بروز می کند و دلیل و علت اصلی اختلافات نیز پس از مدتی فراموش شده و کار آنها به درگیری فیزیکی و توهین به یکدیگر کشیده می شود غافل از اینکه علت اصلی این اختلاف سرد مزاجی زن و یا مرد یا عذر پزشکی او بوده است. آگاهی زوجین از مشکلات این چنینی و اطلاع آنها از راه های درمانی آن می تواند کمک شایانی در جهت بهبود رابطه آنها و بهره مندی از یکدیگر را فراهم سازد.

نمی توان منکر این واقعیت شد که یکی از دلایل اختلافات زوجین وجود مشکلات جنسی آنها و نیز بعضا سرپوش گذاشتن آن و تامین نکردن این نیاز طبیعی برای شریک زندگی می باشد که در بسیاری از پرونده های اختلافات خانوادگی، به جز زوجین سایر اطرافیان نمی دانند که مشکل اصلی این درگیری ها از کجا نشات و ریشه می گیرد که فی الواقع مراجعه به روانشناس و متخصصین اعصاب و روان اثربخش تر از مراجعه نزد وکیل دادگستری ، یا مراجعه به دادگاه برای طرح دعواست.

حتی بسیاری از والدین زوجین و نزدیکان آنها نیز به جای راهنمایی و مشاوره درست به فرزندانشان آنها را تحریک به دعوا و درگیری می کنند و پای خود را به اصطلاح در یک کفش کرده و می گویند ما فقط طلاق می خواهیم!

به جای اینگونه رفتارهای غیرمنطقی بهتر است قبل از هر تصمیم زود هنگام و نسنجیده، نزد یک مشاور خانواده و یا یک روان شناس خبره و با تجربه بروند تا بلکه مشکلات و اختلافات زوجین ریشه یابی شود و با اصلاح و درمان آن، به جای طی مسیر دادگاه خانواده، در مسیر زندگی مشترک زناشویی قرار گیرند.

نفقه چیست و در چه صورتی به زن نفقه تعلق می گیرد؟ – عدالت سرا

نکات کلیدی در ارتباط با مطالبه نفقه

1. ظاهر زندگی مشترک زوجین در زیر یک سقف حاکی از پرداخت نفقه زوجه از جانب زوج است.
2. به صرف اثبات رابطه زوجیت، زوج مکلف به پرداخت نفقه است و باید دلیل برائت ذمه خویش را ارائه دهد؛ لذا اصل عدم پرداخت نفقه است.
3. تعهد به پرداخت نفقه از زمان انعقاد نکاح بر ذمّه زوج مستقر می شود و عدم آغاز زندگی مشترک خللی در این تعهد ایجاد نمی‌کند.
4. مطابق ماده ۱۲۰۶ قانون مدنی، اقارب منحصراً نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند و با استفاده از مفهوم مخالف این ماده، اقربا، از جمله فرزند، نمی‌توانند نفقه گذشته را مطالبه نمایند.
5. اصل بر عدم پرداخت نفقه زوجه است و مرد باید پرداخت نفقه یا ناشزه بودن زن را ثابت کند.
6. هزینه دانشگاه فرزند از مصادیق نفقه وی نیست.
7. شرط پرداخت نفقه به زوجه، عقد نکاح است و نه زندگی مشترک، یعنی چنانچه زوجین زندگی مشترک را آغاز ننموده باشند باز هم زوج مکلف به پرداخت نفقه است.
8. عدم پرداخت نفقه زوجه قبل از شروع زندگی مشترک در صورت تمکین خاص زوجه، مصداق بزه ترک انفاق است.
9. اگر خروج زوجه از منزل زوج جهت اشتغال به کار، بدون اذن و رضایت شوهرش باشد موجب نشوز زوجه گردیده و در آن صورت استحقاق نفقه ندارد.

مستندات قانونی مرتبط با نفقه زوجه

نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه

شماره نظریه: ۷/۹۶/۲۵۴۲ شماره پرونده: ۹۶-۹/۴-۱۶۱۹ ح تاریخ نظریه: ۱۳۹۶/۱۰/۲۴

۱- دعوی نفقه جاریه در چه صورتی غیر مالی و در چه صورتی مالی است؟ ۲- در صورتی که مالی باشد نحوه محاسبه هزینه دادرسی به چه نحو است؟ ۳- با توجه به اینکه دعوی نفقه جاریه با عناوین مختلف مطالبه نفقه جاریه تعیین نفقه جاریه تعیین تکلیف در مورد نفقه الزام به پرداخت نفقه جاریه مطرح می شود و با توجه به بند ج ماده ۹ قانون شوراها که با رعایت نصاب گزینه خبره چیست؟ رسیدگی به دعوی نفقه را در صلاحیت شورا دانسته است آیا شامل نفقه جاریه همسر و سایر اقارب نیز می شود یا خیر؟

در کلیه موارد تعیین میزان نفقه جاریه و ترتیب پرداخت آن، برابر ماده ۴۷ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، که دادگاه به طور معمول، حکم به پرداخت نفقه صادر نمی‌کند و فقط میزان و ترتیب پرداخت را تعیین و اعلام می‌کند و صرف تعیین نفقه و میزان آن، به معنای صدور حکم به پرداخت نفقه نمی‌باشد؛ دعوا غیرمالی است و هزینه دادرسی دعاوی غیرمالی وصول می‌شود و موضوع از صلاحیت شورای حل اختلاف خارج است.

نشست قضائی استان لرستان/ شهر پلدختر مورخ ۱۳۹۱/۰۷/۱۰

آیا به زوجه در دوران عقد نفقه تعلق می‌گیرد؟ در فرض سؤال آیا دادگاه می تواند الزام به تمکین بدهد؟

زوجه بعد از زمان وقوع عقد با توجه به مواد ۱۱۰۲، ۱۱۰۶ و ۱۱۰۷ قانون مدنی، استحقاق نفقه را داراست؛ مگر آنکه بعد از وقوع عقد بدون مانع شرعی و قانونی از انجام تکالیف زوجیت خودداری کرده باشد. به طور کلی نفقه در مقابل تمکین است و از این لحاظ مستحق دریافت نفقه خواهد بود. ناشزه بودن ادعا است و باید مدعی نشوز آن را ثابت کند و زندگی جداگانه دلیل بر نشوز نیست و می تواند قرینه محسوب شود. دعوای الزام به تمکین نیز در صورت اثبات نشوز منعی ندارد.

جهت مشاوره حقوقی با وکیل پایه یک دادگستری به صفحه تماس با ما مراجعه فرمائید.

16 گزینه برای تطبیق سیستم حسابداری با مالیات

فهرست برخی از مهمترین پارامترهای کنترل حساب ها که مورد توجه سازمان امور مالیاتی قرار می گیرد:

1️⃣ کنترل سند حقوق و دستمزد

2️⃣ کنترل لیست های بیمه با اسناد ثبت شده و پرداختی های بیمه

3️⃣ کنترل سامانه حقوق اداره دارایی با لیست سیستم و بیمه

4️⃣ کنترل استهلاک دارایی و اموال و ثبت های تعدیلی آنها

5️⃣ کنترل گردش مواد در پایان سال ویژه واحدهای تولیدی

6️⃣ کنترل مربوط به مالیات و ثبت هزینه اجاره

7️⃣ کنترل محاسبات نیروهای تسویه شده و عیدی پایان سال

8️⃣ کنترل زونکن مغایرت بانکی و صورت مغایرت ها

9️⃣ کنترل دقیق ثبت های حسابداری مالیات بر ارزش افزوده

? کنترل حساب ذخیره مالیات

کنترل حساب سایز ذخایر مانند آب و برق و گاز در پایان سال

2️⃣1️⃣ کنترل مانده حساب بدهکاران و بستانکاران و اخذ تاییدیه

3️⃣1️⃣ کنترل و تطبیق گزارش های مربوط به صورت معاملات فصلی

4️⃣1️⃣ کنترل وضعیت معافیت ها اگر با اشخاص حقیقی سروکار دارید

5️⃣1️⃣ کنترل ثبت های مربوط به جاری شرکاء در هنگام ورود گزینه خبره چیست؟ و خروج وجه نقد

6️⃣1️⃣ کنترل حساب سود انباشته و یا زیان سنواتی

آرمان پرداز خبره

شرکت آرمان پرداز خبره بیش از 15سال سابقه فعالیت در زمینه حسابداری و حسابرسی و خدمات مشاوره مالی و مالیاتی

عضویت در خبر نامه

در این نوشته برای شما توضیح می دهیم که چگونه یک مشاور مالیاتی گزینه خبره چیست؟ معتبر را بشناسید و به او اعتماد کنیم. در پایان اعتماد شما را به آرمان پرداز خبره جلب می کنیم. مشاور مالیاتی معتبر

اهمیت مشاور مالیاتی در این نوشته میخواهیم به اختصار در خصوص اهمیت مشاور مالیاتی به قلم کارشناس آرمان پرداز خبره بپردازیم. کسب و کار و اهمیت مشاور مالیاتی در آن اهمیت مشاوره در زمینه مالیات کسب

در این نوشته می خواهیم به نوشته آرمان پرداز خبره راه های دستیابی به مشاور مالیاتی برتر و به توضیح اینکه چگونه مشاور مالیاتی برتر را پیدا کنیم بپردازیم. چگونه مشاور مالیاتی برتر را پیدا کنیم

همه چیز درباره مشاور مالیاتی در این مقاله می‌خواهیم به تمام ابعاد و همه چیز درباره مشاور مالیاتی و یا وکیل مالیاتی پرداخته و با وظایف وی آشنا شویم. با آرمان پرداز خبره همراه باشید. تماس

در این نوشته می خواهیم در مورد نکاتی در خصوص انتخاب مشاور مالیاتی متناسب با ابعاد شرکت و نحوه انتخاب کارشناس حسابداری بپردازیم. تا پایان با ما همراه باشید و جهت هرگونه نیاز به مشاور مالیاتی

در این نوشته میخواهیم به شرح وظایف و اختیارات مشاور مالیاتی در سازمان امور مالیاتی بپردازیم. جهت هرگونه سوال در خصوص مشاور مالیاتی با ما در ارتباط باشید. مشاور مالیاتی کیست؟ مشاور مالیاتی کسی است که

در این نوشته میخواهیم در خصوص انواع هزینه ها در حسابداری و مالی ، بهبود هزینه ها توسط مشاور مالیاتی و همچنین در خصوص انواع هزینه بپردازیم انواع هزینه ها در حسابداری یکی از مهم‌ترین مفاهیم

در این نوشته به مفهوم مدارک مثبته و یا اسناد مثبته و نقش آن در حسابداری و چگونگی رسیدگی به آن توسط مشاور مالیاتی می پردازیم. مدارک مثبته یا اسناد مثبته مدارک مثبته اسناد نشان‌دهنده وقوع

مشاور مالیاتی کیست؟ در این مطلب درباره مشاور مالیاتی کیست و خصوصیات یک وکیل مالیاتی خبره ، هم چنین میزان آشنایی او با قوانین مالیاتی و امور مالیاتی کشور به صورت مفصل صحبت می کنیم. با

اهمیت مشاوره مالیاتی تمامی مشاغل نیازمند دانش مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی و اهمیت مشاوره مالیاتی برای روبه رو شدن با قانون مالیات سازمان امور مالیاتی هستند. با ما باشید زیرا در این نوشته به این

درخواست گواهی مفاصا اولین کاری است که مودی و یا مشاور مالیاتی و وکیل مالیاتی وی ملزم است برای دریافت گواهی مفاصا حساب مالیاتی انجام دهد. براساس ماده ۲۳۵ قانون مالیات های مستقیم، اداره امور مالیاتی

اشخاص حسابرس و مشاور مالیاتی در هدایت مالیات دهندگان برای رعایت قوانین، در تمام امور مالی، حسابداری و پرداخت مالیات نقش مهمی دارد. بسته به وضعیت مالیات دهنده، خدماتی که یک مشاور مالیاتی ارائه می‌دهد، متفاوت

مالیات املاک و مستغلات ، نوعی از مالیات می باشد، که از درآمدهای به دست آمده از ملک محسوب می شود. املاک و مستغلات شامل سه نوع مالیات می شوند: مالیات بر درآمد اجاره از املاک

حسابداری برای دارایی های دانش: آیا ما به یک بیانیه مالی جدید نیاز داریم؟ شرکت های مبتنی بر دانش از شکست سیستم های گزارشگری مالی سنتی رنج می برند تا دارایی های دانش را در

موضوعی برای بحث در زمینه حسابرسی جمع داراییهای شرکتی ۲۰۰ میلیارد ریال است. حسابرس معتقد است تحریف داراییها بالای ۲۰ درصد، منجر به اظهار نظر مردود می‌شود (برای پرهیز از تردیدهای احتمالی در

مدیریت سود چیست؟ در کسب و کار برای حفظ عملیات، ارائه خدمات بهتر، و ارائه محصولات جدید، آن نیاز به سود می باشد. در هر کسب و کار، سود همیشه با زیان های خاص همراه است. مهم

پلت-فرم-معاملات-گزینه-خبره

بهترین کارگزاران گزینه های باینری و پلتفرم های معاملاتی 2022

بهترین بررسی ها و رتبه بندی های کارگزاران گزینه های باینری

10 بهترین بررسی کارگزاران گزینه های باینری در سال 2022

بهترین کارگزاران گزینه های باینری و بررسی های برتر گزینه های باینری

نحوه ثبت نام و واریز پول در ExpertOption

دانلود ExpertOption نرم افزار موبایل

یک زبان را انتخاب کنید

دسته بندی محبوب

اخبار محبوب

چگونه می توان از ExpertOption پول برداشت کرد

نحوه ورود و واریز پول در ExpertOption

بررسی ExpertOption

آخرین خبرها

بررسی های کارگزاران گزینه های باینری برتر

بهترین کارگزاران گزینه های باینری و پلتفرم های معاملاتی 2022

بهترین بررسی ها و رتبه بندی های کارگزاران گزینه های باینری

این نشریه یک ارتباط بازاریابی است و به منزله مشاوره یا تحقیق سرمایه گذاری نیست. محتوای آن نمایانگر دیدگاه‌های کلی کارشناسان ما است و شرایط شخصی خوانندگان، تجربه سرمایه‌گذاری یا وضعیت مالی فعلی را در نظر نمی‌گیرد.

اطلاعیه خطر عمومی: محصولات تجاری ارائه شده توسط شرکت لیست شده در این وب سایت دارای ریسک بالایی هستند و می توانند منجر به از دست رفتن تمام سرمایه شما شوند. باید در نظر بگیرید که آیا می توانید ریسک بالای از دست دادن پول خود را بپذیرید یا خیر. قبل از تصمیم گیری برای تجارت، باید مطمئن شوید که ریسک های موجود را درک کرده اید و اهداف سرمایه گذاری و سطح تجربه خود را در نظر می گیرید.

پشتیبانی شبکه چیست | شرح وظایف پشتیبانی شبکه چیست؟

حتما برای شما هم گاهی پیش آمده که در شبکه خود اختلالاتی را مشاهده کنید و به تنهایی از پس آن برنیامده باشید. و یا زمانی برسد که به خدمات جدیدی نیاز دارید و به دنبال کسی می‌گردید که این خدمات را برای شما انجام دهد.

در این مطلب شرح وظایف پشتیبانی شبکه و یک تعریف پشتیبانی شبکه به شما خواهیم گفت تا بهتر و راحت تر بتوانید مشکلات شبکه خود را حل کنید.

آنچه در این مقاله می‌خوانید

پشتیبانی شبکه های کامپیوتری چیست؟

به طور کلی به مجموعه خدماتی که جهت حفظ و نگهداری و رفع ایرادات بوجود آمده هر شبکه ای انجام می‌گیرد، خدمات پشتیبانی شبکه می‌گویند. اما این تعریف به همینجا خلاصه نمی‌شود.

شاید در تعریف پشتیبانی شبکه این گزینه را از یاد برده باشید که آینده نگری یکی دیگر از وظایف کارشناسان پشتیبانی شبکه است، و حتی راه اندازی سرویس های جدید و بروز کردن شبکه شما وظیفه یک پشتیبان خبره است.

نگران نباشید ما در انتهای این مقاله لیستی از شرح وظایف پشتیبانی شبکه را به شما خواهیم گفت.

شرح وظایف کارشناس پشتیبانی شبکه چیست؟

قبل از اینکه جدول زیر را بخوانید به این نکته دقت کنید که نیازی نیست همه موارد ذکر شده در جدول برای هر شبکه و مجموعه ای پیاده شود. شما با نیاز سنجی می‌توانید مواردی را حذف و یا اگر نمی‌دانید که کدام موارد برای شما کافی هستند مشاوره بگیرید.

• اولین و مهمترین مورد رفع ایرادات اشکالاتی است که به تازگی برای شما پیش آمده است.
• عیب یابی مشکلات شبکه و رفع ایراداتی که ممکن است در آینده برای شما بوجود بیاید.
• امنیت شبکه، شامل نصب فایروال و…
• به روز رسانی سرویس های شبکه
• تست و اطمینان از سالم بودن سخت افزارهای شبکه
• تست سرعت شبکه
• آموزش کارکنان در حدی که بتوانند نیازهای شخصی دستگاه خود را برطرف کنند
• آینده نگری و پیشنهادات به موقع برای نصب جدیدترین سرویس ها
• رفع ایرادات زیر ساخت شبکه
• آرایش مناسب رک و … در صورت جابجایی مرکز و یا تجهیزات
• رفع نیازهای مجموعه در مورد خدمات voip

قرارداد پشتیبانی شبکه به چه شکل است و چه مواردی را باید در نظر گرفت؟

حالا که می‌دانید پشتیبانی شبکه چیست، چند نکته مهم اگر نیازمند پشتیبانی هستند و باید در قراردادها ذکر شود را هم بخوانید.

به یاد داشته باشید که اگر شما تعداد کاربرانتان زیر 20 نفر است برای شما به صرفه تر است که با شرکت های ارائه دهنده خدمات شبکه همکاری کرده. دلیل این حرف صرفه اقتصادی و دردسرهای کمتر است.

اما اگر تعداد کاربران شبکه شما زیاد است برای سازمان شما به صرفه است که یک نیروی کارمند خبره استخدام کرده و دائما در مجموعه شما حضور داشته باشد.

برای نصب دوربین مداربسته با ما در ارتباط باشید.

نکات مهم در بستن قراردادهای پشتیبانی

• دقت داشته باشید که تمامی درخواست ها و نیازهایتان را در قرارداد ذکر کنید تا هم خودتان و هم شرکت ارائه دهنده خدمات به صورت شفاف عمل کند.
• مدت زمان قرارداد را ذکر کنید.
• هزینه یکی از مهمترین ماده های قرارداد است که باید درباره آن صحبت کنید.
• در قرارداد ذکر کنید که اگر شرکت ارائه دهنده یا خودتان از نحوه کار ناراضی بودید چگونه قرارداد را لغو کنید.
• به صورت شفاف خدماتی که قرار است اجرا شود را قید کنید.
• فرد مورد نظر که قرار است این خدمات را ارائه دهد نام برده شود.

و هر موردی را که فکر می‌کنید خودتان یا شرکت خدماتی ممکن است به فراموشی بسپارد را در قرارداد آورده و یک نسخه خودتان و نسخه دیگر را نزد شرکت مجری بگذارید.

سیستم های خبره (Expert Systems)

در یک تعریف کلی می‌توان گفت سیستم های خبره یا Expert System، برنامه‌های کامپیوتری‌ هستند که نحوه تفکر یک متخصص در یک زمینه خاص را شبیه‌سازی می‌کنند. در واقع این نرم‌افزارها، الگوهای منطقی‌ای را که یک متخصص بر اساس آن‌ها تصمیم‌گیری می‌کند، شناسایی می‌نمایند و سپس بر اساس آن الگوها، مانند انسان‌ها تصمیم‌گیری می‌کنند.

یکی از اهداف هوش مصنوعی، فهم هوش انسانی با شبیه‌سازی آن توسط برنامه‌های کامپیوتری است. البته بدیهی است که “هوش‌”‌ را می‌توان به بسیاری از مهارت‌های مبتنی بر فهم، از جمله توانایی تصمیم‌گیری، یادگیری و فهم زبان تعمیم داد و از این‌رو واژه‌ای کلی محسوب می‌شود.

حل مسئله بوسیله سیستم های خبره

بیشتر دستاوردهای هوش مصنوعی در زمینه تصمیم‌گیری و حل مسئله بوده است که اصلی‌ترین موضوع سیستم‌های خبره را شامل می‌شوند. به آن نوع از برنامه‌های هوش مصنوعی که به سطحی از خبرگی می‌رسند که می‌توانند به جای یک متخصص در یک زمینه خاص تصمیم‌گیری کنند، Expert Systems یا سیستم‌های خبره گفته می‌شود. این سیستم‌ها برنامه‌هایی هستند که پایگاه دانش آن‌ها انباشته از اطلاعاتی است که انسان‌ها هنگام تصمیم‌گیری درباره یک موضوع خاص، براساس آن‌ها تصمیم می‌گیرند. روی این موضوع باید تأکید کرد که هیچ‌یک از سیستم‌های خبره‌ای که تا‌کنون طراحی و برنامه‌نویسی شده‌اند، همه‌منظوره نبوده‌اند و تنها در یک زمینه محدود قادر به شبیه‌سازی فرآیند تصمیم‌گیری انسان هستند.

به محدوده اطلاعاتی از الگوهای خِبرگی انسان که به یک سیستم خبره منتقل می‌شود Task Domain گفته می‌شود. این محدوده، سطح خبرگی یک سیستم خبره را مشخص می‌کند و نشان می‌دهد ‌که آن سیستم خبره برای چه کارهایی طراحی شده است. سیستم خبره با این Task ها یا وظایف می‌تواند کارهایی چون برنامه‌ریزی، زمانبندی، و طراحی را در یک حیطه تعریف شده انجام دهد.

به روند ساخت یک سیستم خبره، Knowledge Engineering یا مهندسی دانش گفته می‌شود. یک مهندس دانش باید اطمینان حاصل کند که سیستم خبره طراحی شده، تمام دانش مورد نیاز برای حل یک مسئله را دارد. طبیعتاً در غیراین‌صورت، تصمیم‌های سیستم خبره قابل اطمینان نخواهند بود.

ساختار یک سیستم خبره

هر سیستم خبره از دو بخش مجزا ساخته شده است: پایگاه دانش و موتور تصمیم‌گیری.
پایگاه دانش یک سیستم خبره از هر دو نوع دانش مبتنی بر حقایق ‌(Factual) و نیز دانش غیرقطعی (Heuristic) استفاده می‌کند. Factual Knowledge، دانش حقیقی یا قطعی نوعی از دانش است که می‌توان آن را در حیطه‌های مختلف به اشتراک گذاشت و تعمیم داد؛ چراکه درستی آن قطعی است.

در سوی دیگر، Heuristic knowledge قرار دارد که غیرقطعی‌تر و بیشتر مبتنی بر برداشت‌های شخصی است. هرچه حدس‌ها یا دانش هیورستیک یک سیستم خبره بهتر باشد، سطح خبرگی آن بیشتر خواهد بود و در شرایط ویژه، تصمیمات بهتری اتخاذ خواهد کرد.

دانش مبتنی بر ساختار Heuristic در سیستم‌های خبره اهمیت زیادی دارد این نوع دانش می‌تواند به تسریع فرآیند حل یک مسئله کمک کند .

البته یک مشکل عمده در ارتباط با به کارگیری دانشHeuristic آن است که نمی‌توان در حل همه مسائل از این نوع دانش استفاده کرد. به عنوان نمونه، نمودار (شکل ۱) به خوبی نشان می‌دهد که جلوگیری از حمل سموم خطرناک از طریق خطوط هوایی با استفاده از روش Heuristic امکانپذیر نیست.

اطلاعات این بخش از سیستم خبره از طریق مصاحبه با افراد متخصص در این زمینه تامین می‌شود. مهندس دانش یا مصاحبه‌کننده، پس از سازمان‌دهی اطلاعات جمع‌آوری‌شده از متخصصان یا مصاحبه شوندگان، آ‌ن‌ها را به قوانین قابل فهم برای کامپیوتر به صورت (If-Then) موسوم به قوانین ساخت (Production Rules) تبدیل می‌کند.

موتور تصمیم‌گیری سیستم خبره را قادر می‌کند با استفاده از قوانین پایگاه دانش، پروسه تصمیم‌گیری را انجام دهد. برای نمونه، اگر پایگاه دانش قوانینی به صورت زیر داشته باشد:

• دفتر ماهنامه شبکه در تهران قرار دارد.
• تهران در ایران قرار دارد.

سیستم خبره می‌تواند به قانون زیر برسد:

• ‌ دفتر ماهنامه شبکه در ایران قرار دارد.

استفاده از منطق فازی

موضوع مهم دیگر در ارتباط با سیستم‌های خبره، پیوند و ارتباط آن با دیگر شاخه‌های هوش مصنوعی است. به بیان روشن‌تر، برخی از سیستم‌های خبره از Fuzzy Logic یا منطق فازی استفاده می‌کنند. در منطق غیرفازی تنها دو ارزش درست (True) یا نادرست (False) وجود دارد. چنین منطقی نمی‌تواند چندان کامل باشد؛ چراکه فهم و پروسه تصمیم‌گیری انسان‌ها در بسیاری از موارد، کاملا قطعی نیست و بسته به زمان و مکان آن، تا حدودی درست یا تا حدودی نادرست است. در خلال سال‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰، Jan Lukasiewicz فیلسوف لهستانی منطقی را مطرح کرد که در آن ارزش یک قانون می‌تواند بیشتر از دو مقدار ۰ و ۱ یا درست و نادرست باشد. سپس پروفسور لطفی‌زاده نشان داد که منطق Lukasiewicz را می‌توان به صورت “درجه درستی” مطرح کرد. یعنی به جای این‌که بگوییم: “این منطق درست است یا نادرست؟” بگوییم: “این منطق چقدر درست یا چقدر نادرست است؟”

از منطق فازی در مواردی استفاده می‌شود که با مفاهیم مبهمی چون “سنگینی”، “سرما”، “ارتفاع” و از این قبیل مواجه شویم. این پرسش را در نظر بگیرید : “وزن یک شیء ۵۰۰ کیلوگرم است، آیا این شیء سنگین است؟” چنین سوالی یک سوال مبهم محسوب می‌شود؛ چراکه این سوال مطرح می‌شود که “از چه نظر سنگین؟” اگر برای حمل توسط یک انسان بگوییم، بله سنگین است. اگر برای حمل توسط یک اتومبیل مطرح شود، کمی سنگین است، ولی اگر برای حمل توسط یک هواپیما مطرح شود سنگین نیست.

در اینجاست که با استفاده از منطق فازی می‌توان یک درجه درستی برای چنین پرسشی در نظر گرفت و بسته به شرایط گفت که این شیء کمی سنگین است. یعنی در چنین مواردی گفتن این‌که این شیء سنگین نیست
(False) یا سنگین است (True) پاسخ دقیقی نیست.

مزایا و محدودیت‌های سیستم‌های خبره

دستاورد سیستم های خبره را می‌توان صرفه‌جویی در هزینه‌ها و نیز تصمیم‌گیری‌های بهتر و دقیق‌تر و بسیاری موارد تخصصی‌تر دیگر عنوان کرد. استفاده از سیستم‌های خبره برای شرکت‌ها می‌تواند صرفه‌جویی به همراه داشته باشد.

در زمینه تصمیم‌گیری نیز گاهی می‌توان در شرایط پیچیده، با بهره‌گیری از چنین سیستم‌هایی تصمیم‌های بهتری اتخاذ کرد و جنبه‌های پیچیده‌ای را در مدت زمان بسیار کمی مورد بررسی قرار داد که تحلیل آنها به روزها زمان نیاز دارد.

مزایای‌ سیستم‌های‌ خبره‌ را می‌توان‌ به‌ صورت‌ زیر دسته‌بندی‌ کرد:

1. افزایش قابلیت‌ دسترسی‌: تجربیات‌ بسیاری‌ از طریق‌ کامپیوتر دراختیار قرار می‌گیرد و به‌ طور ساده‌تر می‌توان‌ گفت‌ یک‌ سیستم‌ خبره‌،تولید انبوه‌ تجربیات‌ است‌.
2. کاهش‌هزینه‌: هزینه‌کسب‌تجربه‌برای‌کاربربه‌طورزیادی‌کاهش‌می‌یابد.
3. کاهش‌ خطر: سیستم‌ خبره‌ می‌تواند در محیطهایی‌ که‌ ممکن‌ است‌برای‌ انسان‌ سخت‌ و خطرناک‌ باشد نیز بکار رود.
4. دائمی‌ بودن‌: سیستم‌های‌ خبره‌ دائمی‌ و پایدار هستند. بعبارتی‌ مانندانسان‌ها نمی‌میرند و فنا ناپذیرند.
5. تجربیات‌ چندگانه‌: یک‌ سیستم‌ خبره‌ می‌تواند مجموع‌ تجربیات‌ وآگاهی‌های‌ چندین‌ فرد خبره‌ باشد.
6. افزایش‌ قابلیت‌ اطمینان‌: سیستم‌های‌ خبره‌ هیچ‌ وقت‌ خسته‌ وبیمار نمی‌شوند، اعتصاب‌ نمی‌کنند و یا علیه‌ مدیرشان‌ توطئه‌ نمی‌کنند، درصورتی‌ که‌ اغلب‌ در افراد خبره‌ چنین‌ حالاتی‌ پدید می‌آید.
7. قدرت‌ تبیین‌ (Explanation): یک‌ سیستم‌ خبره‌ می‌تواند مسیر و مراحل‌استدلالی‌ منتهی‌ شده‌ به‌ نتیجه‌گیری‌ را تشریح‌ نماید. اما افراد خبره‌ اغلب‌اوقات‌ بدلایل‌ مختلف‌ (خستگی‌، عدم‌ تمایل‌ و…) نمی‌توانند این‌ عمل‌ رادر زمانهای‌ تصمیم‌گیری‌ انجام‌ دهند. این‌ قابلیت‌، اطمینان‌ شما را در موردصحیح‌ بودن‌ تصمیم‌گیری‌ افزایش‌ می‌دهد.
8. پاسخ‌دهی‌سریع‌: سیستم‌های‌خبره‌،سریع‌ودراسرع‌وقت‌جواب‌می‌دهند.
9. پاسخ‌دهی‌ در همه‌ حالات‌: در مواقع‌ اضطراری‌ و مورد نیاز،ممکن‌ است‌ یک‌ فرد خبره‌ بخاطر فشار روحی‌ و یا عوامل‌ دیگر، صحیح‌تصمیم‌گیری‌ نکند ولی‌ سیستم‌ خبره‌ این‌ معایب‌ را ندارد.
10. پایگاه‌ تجربه‌: سیستم‌ خبره‌ می‌تواند همانند یک‌ پایگاه‌ تجربه‌عمل‌ کند وانبوهی‌ از تجربیات‌ را در دسترس‌ قرار دهد.
11. آموزش‌ کاربر: سیستم‌ خبره‌ می‌تواند همانند یک‌ خودآموز هوش‌(Intelligent Tutor) عمل‌ کند. بدین‌ صورت‌ که‌ مثالهایی‌ را به‌ سیستم‌ خبره‌می‌دهند و روش‌ استدلال‌ سیستم‌ را از آن‌ می‌خواهند.
12. سهولت‌ انتقال‌ دانش‌: یکی‌ از مهمترین‌ مزایای‌ سیستم‌ خبره‌،سهولت‌ انتقال‌ آن‌ به‌ مکان‌های‌ جغرافیایی‌ گوناگون‌ است‌. این‌ امر برای‌توسعه‌کشورهایی‌که‌ استطاعت‌ خرید دانش‌ متخصصان‌راندارند،مهم‌است‌.

محدودیت های سیستم های خبره

از سوی دیگر، به‌کارگیری سیستم‌های خبره محدودیت‌های خاصی دارد. به عنوان نمونه، این سیستم‌ها نسبت به آنچه انجام می‌دهند، هیچ “حسی” ندارند. چنین سیستم‌هایی نمی‌توانند خبرگی خود را به گستره‌های وسیع‌تری تعمیم دهند؛ چراکه تنها برای یک منظور خاص طراحی شده‌اند و پایگاه دانش آن‌ها از دانش متخصصان آن حوزه نشات گرفته و از این‌رو محدود است.

چنین سیستم‌هایی از آنجا که توسط دانش متخصصان تغذیه اطلاعاتی شده‌اند، در صورت بروز برخی موارد پیش‌بینی نشده، نمی‌توانند شرایط جدید را به درستی تجزیه و تحلیل نمایند.

کاربرد سیستم‌های خبره‌

از سیستم‌های خبره در بسیاری از حیطه‌ها از جمله برنامه‌ریزی‌های تجاری، سیستم‌های امنیتی، اکتشافات نفت و معادن، مهندسی ژنتیک، طراحی و ساخت اتومبیل، طراحی لنز دوربین و زمانبندی برنامه پروازهای خطوط هوایی استفاده می‌شود. دو نمونه از کاربردهای این سیستم‌ها در ادامه توضیح داده‌شده‌اند.

سیستم‌هایی که در این زمینه مورد استفاده قرار می‌گیرند، چندین هدف پیچیده و تعاملی را مورد بررسی قرار می‌دهند تا جوانب کار را روشن کنند و به اهداف مورد نظر دست یابند یا بهترین گزینه را پیشنهاد دهند. بهترین مثال از این مورد، زمانبندی پروازهای خطوط هوایی، کارمندان و گیت‌های یک شرکت حمل و نقل هوایی است.

‌●تصمیم‌گیری‌های مالی‌

صنعت خدمات مالی یکی از بزرگ‌ترین کاربران سیستم‌های خبره است. نرم‌افزارهای پیشنهاددهنده نوعی از سیستم‌های خبره هستند که به عنوان مشاور بانکداران عمل می‌کنند. برای نمونه، با بررسی شرایط یک شرکت متقاضی وام از یک بانک تعیین می‌کند که آیا پرداخت این وام به شرکت برای بانک مورد نظر صرفه اقتصادی دارد یا نه. همچنین شرکت‌های بیمه برای بررسی میزان خطرپذیری و هزینه‌های موارد مختلف، از این سیستم‌ها استفاده می‌کنند.

معرفی چند سیستم خبره مشهور

از نخستین سیستم‌های خبره می‌توان به Dendral اشاره کرد که در سال ۱۹۶۵ توسط Edward Feigenbaum و Joshun Lederberg پژوهشگران هوش مصنوعی در دانشگاه استنفورد ساخته شد.

وظیفه این برنامه کامپیوتری، تحلیل‌های شیمیایی بود. ماده مورد آزمایش می‌توانست ترکیبی پیچیده از کربن، هیدروژن و نیتروژن باشد. Dendral می‌توانست با بررسی آرایش و اطلاعات مربوط به یک ماده، ساختار مولکولی آن را شبیه‌سازی کند. کارکرد این نرم‌افزار چنان خوب بود که می‌توانست با یک متخصص رقابت کند.

از دیگر سیستم‌های خبره مشهور می‌توان به MYCIN اشاره کرد که در سال ۱۹۷۲ در استنفورد طراحی شد. MYCIN برنامه‌ای بود که کار آن تشخیص عفونت‌های خونی با بررسی اطلاعات به دست آمده از شرایط جسمی بیمار و نیز نتیجه آزمایش‌های او بود.

برنامه به گونه‌ای طراحی شده بود که در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، با پرسش‌هایی آن‌ها را درخواست می‌کرد تا تصمیم‌گیری بهتری انجام دهد؛ پرسش‌هایی چون “آیا بیمار اخیرا دچار سوختگی شده است؟” (برای تشخیص این‌که آیا عفونت خونی از سوختگی نشات گرفته یا نه. MYCIN ( گاه می‌توانست نتایج آزمایش را نیز از پیش حدس بزند.

سیستم های خبره دیگر در این زمینه Centaur بود که کار آن بررسی آزمایش‌های تنفسی و تشخیص بیماری‌های ریوی بود.
یکی از پیشروان توسعه و کاربرد سیستم‌های خبره، سازمان‌های فضایی هستند که برای مشاوره و نیز بررسی شرایط پیچیده و صرفه‌جویی در زمان و هزینه چنین تحلیل‌هایی به این سیستم‌ها روی آورده‌اند.

Marshall Space Flight Center) MSFC) یکی از مراکز وابسته به سازمان فضایی ناسا از سال ۱۹۹۴ در زمینه توسعه نرم‌افزارهای هوشمند کار می‌کند که هدف آن تخمین کمّ و کیف تجهیزات و لوازم مورد نیاز برای حمل به فضا است.
این برنامه‌های کامپیوتری با پیشنهاد راهکارهایی در این زمینه از بار کاری کارمندان بخش‌هایی چون ISS (ایستگاه فضایی بین المللی) می‌کاهند و به گونه‌ای طراحی شده‌اند که مدیریت‌پذیرند و بسته به شرایط مختلف، قابل تعریف هستند.
مرکز فضایی MSFC، توسط فناوری ویژه خود موسوم به ۲G به ایجاد برنامه‌های ویژه کنترل هوشمندانه و سیستم‌های مانیتورینگ خطایاب می‌پردازد. این فناوری را می‌توان هم در سیستم‌های لینوکسی و هم در سیستم‌های سرور مبتنی بر ویندوز مورد استفاده قرار داد .

و در پایان …

آنچه در نهایت می‌توان گفت آن است که یکی از مزیت‌های سیستم های خبره این است که می‌توانند در کنار متخصصان انسانی مورد استفاده قرار بگیرند که ماحصل آن تصمیمی مبتنی بر تخصص انسانی و دقت ماشینی است. این فناوری از دید تجاری نیز برای توسعه‌دهندگان آن سودآور است.

هم‌اکنون شرکت‌های بسیاری به فروش سیستم‌های خبره و پشتیبانی از مشتریان محصولات خود می‌پردازند. درآمد یک شرکت کوچک فعال در زمینه فروش چنین محصولاتی می‌تواند سالانه بالغ بر پنج تا بیست میلیون دلار باشد. بازار فروش و پشتیبانی سیستم‌های خبره در سراسر جهان نیز سالانه به صدها میلیون دلار می‌رسد.