تاریخچه بورس ایران

تاریخچه تاسیس بورس در ایران

تاریخچه بورس ایران و اطلاعات کلی درباره آن-راهنمای جامع

سرمایه گذاری در بورس با ریسک زیادی همراه است و سود کردن در اینکار نیاز به داشتن مهارت و تخصص دارد. در نتیجه کمتر کسی پیدا می شود که بدون دانش و آگاهی کامل به سراغ این نوع سرمایه گذاری برود. امروز می خواهیم شما را با تاریخچه بورس ایران و اطلاعات کلی درباره آن آشنا نماییم.

مقدمه:

مهمترین اطلاعاتی که یک فرد قبل از هر اقدامی برای سرمایه گذاری در بورس باید در مورد آنها اطلاعات داشته باشد عبارتند از: دانش کافی در مورد اصول اولیه سرمایه گذاری در بورس، شاخص های بورس، نحوه سرمایه گذاری در بورس، خرید و فروش سهام، نحوه دریافت کد سهامداری، معرفی بازار سرمایه، سرمایه گذاری مستقیم یا سرمایه گذاری به کمک متلب و … اما بهتر است بدانید بورس از چه زمانی در ایران رواج پیدا کرده است.

1- ویدئو تاریخچه بورس در ایران و جهان:

2- بورس به چه معناست؟

بورس اوراق بهادار یک بازار متشکل سرمایه‌ است که در آن سهام شرکت‌های خصوصی و دولتی طبق قانون خاصی خرید وفروش می‌شود و از سویی محلی برای جمع‌آوری پس‌انداز و نقدینگی بخش خصوصی به منظور انجام پروژه‌های سرمایه‌گذاری بلند مدت است و مرجعی است برای مردم که وجوه مازاد خود رابرای سرمایه‌گذاری در شرکت‌ها به کار انداخته و از سود آن به برخوردار شوند.

توی این پک فوق العاده، تحلیل تکنیکال در بورس رو جوری یاد میگیری که تو هیچ کلاس آموزشی یا پک دیگه ای نه دیدی نه شنیدی! بورس رو سریع یاد بگیر وحسابی پول دربیار!

3- تاریخچه بورس در جهان:

واژه بورس از نام خانوادگی شخصی به نام «واندر بورس» اخذ شده که در اوایل قرن پانزدهم میلادی در شهر بروژ بلژیک می‌زیسته و صرافان شهر در مقابل خانه او گرد هم می‌آمدند و به دادوستد کالا، پول و اوراق بهادار می‌پرداختند. این نام بعدها(۱۳۰۹) به کلیه اماکنی اطلاق شد که محل دادوستد پول، کالا و اسناد مالی و تجاری بوده‌است. به روایتی دیگر واژه بورس در معنای کنونی آن از شهربروژ بلژیک گرفته شده‌است، مرکز تجاری ای که تجار و بازرگانان به آنجا می‌رفتند؛ پس از مدتی مردم نیز برای حل وفصل جنبه‌های مالی خود، شروع به رفتن به آنجا کردند.

بعدها یعنی در سال ۱۴۶۰ میلادی اولین مرکز بورس اوراق بهادار جهان، در شهر انورس کشور بلژیک تاسیس شد. اما رسمیت بورس اوراق بهادار با انتشار سهام کمپانی هند شرقی هلند در اوایل قرن هفدهم میلادی یعنی سال ۱۶۰۲ میلادی در بورس آمستردام هلند شکل گرفت. البته کمپانی هند شرقی اولین شرکت سهامی به شمار نمی‌آید، بلکه اولین شرکت سهامی در سال ۱۵۵۳ میلادی با نام “ماسکوی” (muscovy) در روسیه ایجاد شد.

4- تاریخچه بورس در ایران:

با اینکه در سال 1341، موافقت‌‌نامه‌ اوليه تأسيس بورس سهام در كميسيوني در وزارت بازرگاني و با حضور نمايندگان وزارت دارايي، وزارت بازرگاني و بانك توسعه‌ي صنعتي و معدني ايران تشكيل و تنظيم شد اما مطالعات اوليه درباره تأسيس بورس در ايران، به سال 1315هجري شمسي بر مي‌گردد. در اين سال، فردي بلژيكي به نام “ران لوترفِلد” پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ي تأسيس بورس در ايران، اساسنامه‌ي داخلي بورس را تهيه و به مسئولان ايراني ارائه كرد، اما با توجه به شرايط آن زمان و وقوع جنگ جهاني دوم، عملا موضوع بررسي و تأسيس بورس در ايران بيش از 25 سال به تأخير افتاد. در نهایت بورس ایران درسال ۱۳۴۶ راه‌اندازی شد. در واقع در سال 1345 قانون تشكيل بورس اوراق بهادار در مجلس تصويب و براي اجرا از سوي وزارت اقتصاد به بانك مركزي ابلاغ شد. حدود يك‌سال بعد از ابلاغ قانون تشكيل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن ماه سال 1346، بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روي سهام بانك توسعه‌ي صنعتي و معدني كه بزرگ‌ترين مجتمع واحدهاي توليدي و اقتصادي در آن تاريـخ به شمار مي‌رفت، به طور رسمـي فعاليت خود را آغاز كـرد.

بورس ايران در تاريخ 45 ساله فعاليت خود، همواره فراز و فرودهاي بسيار زيـادي را تجربه كرده است، اما شايد بتوان گفت يكي از مهم‌ترين تحولات تاريخ بورس ايران، تأسيس قانون جديدي تحت عنوان قانون بازار اوراق بهادار در اول آذر سال 1384 بوده است كه ضمن رفع برخي نارسايي‌ها و نواقص موجود در قانون اوليه، زمينه توسعه گسترده بورس در ايران را فراهم كرد.

با این اپلیکیشن ساده، هر زبانی رو فقط با روزانه 5 دقیقه گوش دادن، توی 80 روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد روز، همزمان تقویت حافظه، آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!

براساس اين قانون، بخش نظارتي بورس از بخش‌هاي عملياتي آن تفكيك شد، به اين معنا كه سازماني به عنوان سازمان بورس و اوراق بهادار، به عنوان نهاد نظارتي بورس تشكيل شد. سازمان بورس كه خود تحت نظارت شورايي به اسم شوراي عالي بورس فعاليت مي‌كند، وظايف متعددي دارد كه يكي از مهم‌ترين وظايف آن، تأسيس و نظارت بر عملكرد بورس‌هاي مختلف است.

در حال حاضر بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ايـران، بورس كالای ايران و بورس انـرژی چهار بورس بزرگ و مهم كشـورمان هستند که تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار به فعالیت می پردازند.

5- آشنایی با لوگوی بورس تهران:

چنانچه لگوی بورس تهران را دیده باشید در آن 4 انسان را می بینید که دست در دست هم داده اند و این نشاندهنده اتحاد و همکاری میان آنهاست و در درون دایره‌ای قرار دارند که نشان گر دنیا است قرار گرفته اند دنیایی که بر اساس افسانه‌های قدیمی ایران بر روی شاخ دو گاو قرار دارد؛ که خود نشانه ثروت تاریخچه بورس ایران و بهره‌وری هستند. در حقیقت این لوگو برگرفته از یک نشان برنجی مربوط به دوره هخامنشیان است که در استان لرستان کشف شده‌ است. این نشان هم‌اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود.

نخستین کارگزار خصوصی بورس در ایران که بود؟

نخستین کارگزار خصوصی بورس ایران یک تاجر تبریزی بود. محمود کریشچی متولد 1302 تبریز، تاجر پوست و معامله‌گر اوراق اصلاحات ارضی به عنوان اولین نماینده بخش خصوصی در بازار سرمایه از سال 1348 وارد بازار سهام شد. او که پیش از این در سال 1341 و به دنبال اجرای اصلاحات ارضی در زمینه خرید و فروش قبوض اصلاحات ارضی در بانک کشاورزی، فعالیت می‌کرد به پیشنهاد یکی از مدیران بانک ملی به بورس آمد. البته او در یک آزمون که از سوی بانک کشاورزی و در میان 30 نفر فعال بازار اوراق اصلاحات ارضی برگزار شد، توانست رتبه اول را کسب کرده و وارد بورس شود. در آن زمان اوراق قرضه دولتی، قبوض اصلاحات ارضی و سهام چند شرکت و بانک در بورس معامله می‌شد. بورس آن زمان بسیار کوچک بود و تعداد معدودی کارگزار مشغول فعالیت در آن بودند و شرکت کارگزاری وجود نداشت و بانک‌ها نیز در بورس، نماینده داشتند. بورسی که کریشچی اولین کارگزار آن بود عبارت بود از یک میز و چند صندلی و تخته سیاهی که با گچ قیمت‌ها را بر روی آن ثبت می‌کردند و بعدها این ثبت قیمت‌ها با استفاده از تابلوهای چوبی و اعداد فلزی انجام می‌شد.

6- مهمترین و معروف ترین بورس های دنیا کدامند؟

بورس لندن (LSE) که در سال ۱۸۰۱ میلادی فعالیت خود را آغاز نمود، بورس توکیو (TSE)، بورس فرانکفورت و بورس پاریس از دیگر بازارهای مهم بورس در دنیا به حساب می‌آیند که نقش مهمی را در اقتصاد ایفا می‌کنند.

7- در چه صورت بورس برای شما مناسب است؟

همانطور که می دانید سرمایه گذاری در بورس برای تمامی افراد مناسب نمی باشد و فقط بعضی از افراد موفق به سودآوری در بورس می شوند. پس شرایط مناسب برای سرمایه گذاری موفق در بورس عبارتند از :

• سرمایه‌ای پس‌انداز کرده‌اید که فعلا به آن نیازی ندارید و قصد دارید سودی بیشتر از سود بانکی کسب کنید.
• تصمیم گرفته‌اید بصورت حرفه‌ای شغل سرمایه‌گذاری یا معامله‌گری سهام را در پیش بگیرید.
• ریسک‌پذیری و صبر بالایی دارید و می‌خواهید طی سال‌های آینده سرمایه‌ تان را افزایش دهید.
• آینده مالی‌تان برای شما مهم است و مایلید برای بهبود آینده خودتان و فرزندان‌تان قدمی مثبت برداشته باشید
• آماده هستید برای رسیدن به هدف‌تان وقت و انرژی بگذارید.
• می‌دانید که کسب ثروت و زندگی در رفاه برای شما ممکن است و آماده هستید بهای رسیدن به هدف خود را بپردازید.

8- اقدامات مهم برای سرمایه گذاری در بورس :

1- دریافت کد معاملاتی

کد معاملاتی با نام کد بورسی و کد سهامداری نیز شناخته می‌شود و شما برای انجام معامله به آن نیاز دارید. شرکت‌های کارگزاری در واقع واسط بین شما و بازار بورس هستند و وظیفه انتقال سفارشات خرید و فروش سهام را به سامانه معاملاتی بورس برعهده دارند. اینکار می‌تواند بصورت دستی و توسط خود کارگزار صورت بگیرد یا اینکه سرمایه‌گذار با دسترسی به نرم‌افزار معاملات آنلاین، سفارش را بطور مستقیم ثبت کند. کد معاملاتی نشان‌دهنده هویت شما در بورس تهران است. با وجود بیش از 100 شرکت کارگزاری فعال، انتخاب از بین آنها برای شما مشکل خواه بود. پس از ثبت‌نام و طی مراحل لازم، به طور معمول حداکثر پس از 3-4 روز کد معاملاتی به موبایل و ایمیل شما ارسال می‌شود و می‌توانید خرید و فروش سهام را انجام دهید.

خرید و فروش سهام در بورس اوراق بهادار، صرفا از طریق شرکت‌های کارگزاری و به یکی از روش‌های زیر انجام می‌گیرد:

1. مراجعه حضوری به کارگزاری و ارائه سفارش خرید یا فروش
2. سفارش تلفنی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
3. سفارش اینترنتی به کارگزاری، برای خرید یا فروش سهام
4. خرید یا فروش مستقیم سهام توسط خود فرد، از طریق سامانه معاملات آنلاین (برخط)

برای خرید و فروش سهام، الزاما نیازی به مراجعه به تالار بورس یا کارگزاری نیست و در صورتی که حداقل مدرک دیپلم داشته باشید، کارگزاری‌ها سیستم معاملات انلاین را در اختیار شما قرار می‌دهند. در سیستم معاملاتی آنلاین که بهترین روش معاملات است، خرید و فروش آنی و لحظه‌ای سهام امکان پذیر است. به این معنی که شما به محض وارد کردن سفارش، خرید یا فروش در همان لحظه انجام می‌شود و نیازی نیست خود کارگزار، سفارشات شما را در سامانه معاملاتی وارد کند.

2- یادگیری مفاهیم و قوانین بورس و سرمایه گذاری در بورس

در این مرحله است که با اصول مهم سرمایه گذاری در بورس آشنا می شوید. هیچ فعالیتی در دنیا وجود ندارد که نیاز به مهارت نداشته باشد. به طور مثال شاید برایتان سوال باشد که آیا بورس تهران 24 ساعت شبانه‌روز باز است و معامله انجام می‌شود؟ فرابورس چه تفاوتی با بورس دارد و از اینگونه سوالات.

3- یادگیری نحوه تحلیل و انجام معاملات

پس از یادگیری مفاهیم اولیه بورس، باید بدانید کدام سهام یا اوراق بهادار را در چه زمانی بخرید و چه زمانی بفروشید تا بتوانید کسب سود کنید. اینکار از طریق یادگیری روانشناسی بازار، تحلیل بنیادی و تحلیل تکنیکال میسر است و همزمان با یادگیری نیاز به کسب تجربه و تمرین دارد.

نکته مهم : هیچ گاه تمام سرمایه و پس انداز خود را در بورس سرمایه گذاری نکنید و اینکار را با پول کم شروع کنید تا در صورت عدم موفقیت متحمل ضرر زیادی نشوید..

کاربران گرامی ضمن تشکر از همراهی شما، اگر سؤالی در مورد تاریخچه بورس و نحوه سرمایه گذاری در آن دارید، در بخش نظرات مطرح نمایید تا پاسخ داده شود.

تاریخچه تاسیس بورس در ایران

تاریخچه تاسیس بورس در ایران

در تاریخچه بورس در جهان توضیح دادیم که واژه بورس از کجا متولد شد و اولین بورس دنیا در سال 1602 میلادی در آمستردام هلند بوجود آمد. اولین شرکتی هم که سهام خود را در بورس آمستردام عرضه کرد، کمپانی هند شرقی بود. این کمپانی اولین شرکتی در دنیا بود که سهام خود را در بورس عرضه کرد.

اما بورس در ایران چگونه تشکیل شد؟

در سال ۱۳۱۵ هجری شمسی ، مطالعات اولیه برای تاسیس بورس در ایران شروع شد. در این سال، «ران لوترفلد» بلژیکی که برای دربار ایران کار می‌کرد، اساسنامه داخلی بورس را پس از انجام مطالعات گسترده درباره تأسیس بورس در ایران تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد.

اما با توجه به شرایط آن زمان و شروع جنگ جهانی دوم و اوضاع نابسامان کشور، موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵ سال به تأخیر افتاد.پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور و در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعت و معدن ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید.

در زمستان همان سال هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس در ایران به کشورمان دعوت شدند که سرانجام پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در 15 بهمن ماه سال ۱۳۴۶ بورس اوراق بهادار تهران با انجام چند معادله بر روی سهام بانک توسعه صنعت و معدن که بزرگترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می رفت، به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.

بورس ایران در بیش از 50 سال فعالیت خودش، فراز و نشیب­‌های زیادی را تجربه کرده است اما یکی از مهمترین تحولات تاریخ بورس ایران، تاسیس قانون جدیدی به نام قانون بازار اوراق بهادار در اول آذرماه سال 1384 بود که برخی ایرادات و نواقص در قانون اولیه را رفع کرده و زمینه توسعه گسترده بورس در ایران را فراهم کرد.

به طور خلاصه می­‌توان گفت که قانون بازار اوراق بهادار بورس باعث تفکیک بخش عملیاتی و نظارتی بورس شد که تا سال 1384 این دو بخش به صورت یک واحد فعالیت می­‌کردند.

بدین معنا که سازمانی به نام سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد نظارتی بورس تاسیس شد.

سازمان بورس و اوراق بهادار تحت نظارت شورایی به نام شورای عالی بورس فعالیت می‌­کند که مهمترین وظیفه این سازمان، نظارت بر عملکرد بورس‌­های مختلف در کشور است. در حال حاضر چهار بورس بزرگ در کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار در کشور فعالیت می‌­کنند.این چهار بورس عبارتست از:

بازار بورس چیست؟

در یک تقسیم‌بندی ساده اقتصادی، می‌توان مردم را به دو دسته تقسیم کرد. دسته اول کسانی هستند که پول و سرمایه و پس‌انداز (به هر اندازه‌ای) دارند،ولی قادر نیستند فعالیت اقتصادی انجام دهند. دسته دوم افرادی هستند که توانایی انجام کارهای اقتصادی دارند،ولی به سرمایه برای انجام آن نیازمندند.

از طرفی، سرمایه و پس‌انداز همه مردم با هم برابر نیست و سلیقه و هدف آن‌ها برای سرمایه‌گذاری با هم متفاوت است؛ برخی اهداف کوتاه مدتی دارند و برخی بلند مدت. با توجه به تعاریف بالا بازاری که همه این تفاوت‌ها را در نظر می‌گیرد. امکان حضور همه در آن میسر است، بازار سرمایه و بورس است.

تاریخچه پیدایش بازار بورس

برای شناخت و فهمیدن این موضوع که واقعا بورس چیست. در یک تعریف ساده، می توان گفت که: بورس بازاری است که در آن دارایی های مختلف مورد داد و ستد قرار می گیرد.

اندیشه ی ایجاد بازار بورس زمانی شکل گرفت که عده ای از بازرگانان اروپایی از فعالیت های تجاری خود ضرر کردند. بنابراین به فکر راه حلی افتادند تا به وسیله ی آن بتوانند جلوی این ضرر را بگیرند. یا آن را به حداقل برسانند. تعدادی از بازرگانان عده ای را در فعالیت های خود شریک کردند تا با این روش سود و زیان احتمالی را با آنها تاریخچه بورس ایران تقسیم کرده باشند.

این تجربه موفقیت آمیز بود لذا به تدریج هر تاجری سعی می کرد تا فعالیت های تجاری خود را به این شکل ادامه دهد. به خصوص که این روش برای افرادی که فعالیت های بزرگ اقتصادی انجام می دادند بسیار مطلوب تر بود. به تدریج این تجربه قانونمند شد و به تشکیل شرکت های سهامی تبدیل گردید.

برای انجام این کار عده ای از تجار سرمایه ی لازم را تأمین کردند و هر کس به نسبت سرمایه ی خود در سود و زیان شرکت شریک شد و این کار با موفقیت انجام پذیرفت.

بعدها با گسترش یافتن مبادلات در اروپا به سرمایه های زیادتر و شرکای بیشتری نیاز شد. برای این کار نیاز به مراکزی بود تا بتوان بین سرمایه گذاران و سرمایه پذیران رابطه برقرار کرد. چنین مراکزی تأسیس شدند و بورس نام گرفتند.

اولین بازار بورس دنیا

اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد. در حال حاضر اکثر تاریخچه بورس ایران کشورهای جهان دارای بازار بورس هستند. در ایران نیز در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس مصوب شد. از ۱۵ بهمن ماه سال ۱۳۴۶ شروع به کار کرد.

بورس کلمه‌ای فرانسوی است و معنای آن در زبان فرانسه کیف پول می‌باشد. تاریخچه پیدایش واژه بورس هم به قرن پانزدهم میلادی بازمی‌گردد.

در آن زمان، بازرگانان و کسبه‌ شهری به نام بورُوژ (Bruges) در شمال غربی بلژیک، در میدانی به نام تِربورس (TerBeurze) در مقابل خانه‌ بزرگ‌زاده‌ای به نام «واندِر بورس» جمع می‌شدند. و به خرید و فروش کالاهای خود بر اساس حراج می‌پرداختند.

از آن تاریخ به بعد مکان‌هایی که مردم در آنجا به حراج کالا مبادرت تاریخچه بورس ایران می‌کردند. به‌تدریج شکل توسعه‌یافته‌تر و مسقف به خود گرفت و به تدریج کامل تر شد بورس می‌گفتند.

فلسفه شکل‌گیری بازار بورس در جهان، جمع شدن سرمایه و تأمین مالی شرکت‌ها و پروژه‌های آن‌ها در قالب یک سیستم بازار منسجم، قانونمند، پیوسته و شفاف است. مبنای اساسی تشکیل این بازارها همان مفهوم اولیه و ساده شراکت، تقسیم سود و زیان احتمالی میان شرکا است.

تاریخچه بورس ایران

مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان وقت ارائه کرد. اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم،موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه‌ صنعتی و معدنی ایران تشکیل شد. موافقت‌‌نامه‌ اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون، تنظیم گردید.

اواخر همان سال یعنی سال ۴۱، هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیر کل این بازار برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران، به کشورمان دعوت شدند. بالاخره پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

حدود یک سال بعد از ابلاغ قانون تشکیل بورس اوراق بهادار، در پانزدهم بهمن‌ماه سال ۱۳۴۶ و با انجام چند معامله بر روی سهام بانک توسعه‌‌‌‌‌‌‍ صنعتی و معدنی که بزرگ‌ترین مجتمع واحدهای تولیدی و اقتصادی در آن تاریخ به شمار می‌رفت، به‌طور رسمـی فعالیت خود را آغاز کـرد.

در حال حاضر چهار شرکت بورس اوراق بهادار تهران، فرابورس ایران، بورس کالای ایران و بورس انرژی ایران تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می‌کنند.

انواع بازار بورس

1-بورس اوراق بهادار

بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود. خرید و فروش سهام شرکتها یا اوراق قرضه دولتی یا خصوصی تحت ضوابط معین انجام می شود. مشخصه مهم آن حمایت قانونی از صاحبان پس اندازها یا سرمایه های راکد است. بورس اوراق بهادار به معنای یک بازار متشکل و رسمی سرمایه است, که در آن سهام شرکت ها و اوراق مشارکت, تحت ظوابط و مقررات خاص, مورد معامله قرار می گیرد.

2-فرابورس

شرکت‌ها جهت ورود به بازار سرمایه مسیرهای متعددی پیش رو دارند. برخی شرکت‌ها نیازمند مسیری بودند تا بتوانند با سرعت بیشتر و آسان‌تر وارد فضای بازار سرمایه شوند. بنابراین محیطی تاریخچه بورس ایران به نام فرابورس ایجاد شد که ازنظر ساختار و جایگاه قانونی مشابه بورس بوده ولی شرایط پذیرش شرکت‌ها در این حوزه آسان‌تر از بورس باشد. در فرابورس، سهام شرکت‌هایی که شفافیت کافی یا وضعیت سودآوری مناسب ندارند به‌صورت توافقی میان خریدار و فروشنده معامله می‌شوند. در فرابورس سازمان بورس نظارت محدودتری بر معاملات دارد و صرفاً برای جلوگیری از کلاه‌برداری‌ها معامله شرکت‌هایی که شرایط لازم برای ورود به بورس را ندارند در این بازار انجام می‌دهند.

3- بورس کالا

بازاری که در آن خرید و فروش کالاهای معین صورت می گیرد و به طور منظم و دایٔم فعال است بورس کالا نام دارد. در بورس کالا معمول مواد خام و مواد اولیه مورد معامله قرار می گیرد. هر بورس کالایی را با نام همان کالایی که مورد معامله قرار می گیرد نامگذاری می کنند. مثل بورس نفت و بورس گندم در آن انواع کالاها مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و قراردادهای آتی سکه و … خرید و فروش می‌شود.

4-بورس انرژی

بورس انرژی به عنوان یک بورس کالایی است که امکان انجام معاملات حامل‏های انرژی و اوراق بهادار مبتنی بر کالاهای مذکور در آن وجود دارد. حامل های انرژی شامل نفت، گاز، برق و سایر حامل‎های انرژی است. بورس انرژی ایران در اسفند ماه سال ۹۱ با هدف ایجاد بازاری شفاف کارآمد با نقد شوندگی و رقابت پذیری بالا، کشف قیمت منصفانه و انحصار زدایی در بازار معاملات بخش انرژی تشکیل شد.

بورس انرژی به عنوان چهارمین بورس کشور برای عرضه محصولات نفت و مشتقات نفتی، برق، گاز طبیعی، زغال سنگ، حق آلودگی و سایر حامل‌های انرژی شکل گرفت.

بورس اوراق بهادار چه می کند؟

کار اصلی بورس اوراق بهادار این است که، زمینه ای فراهم می آورد تا دو گروه از مردم، به طور قانونی، در یک فعالیت اقتصادی شریک و علاوه بر تأمین نیازهای یکدیگر، از منفعت و سود این فعالیت بهره مند شوند.

این دو گروه سرمایه گذاران و سرمایه پذیران می باشند. اصولا در یک تقسیم بندی ساده، افراد جامعه را می توان به دو گروه تقسیم کرد:

یک گروه کسانی که پول، سرمایه و یا پس انداز دارند اما نمی توانند با آن کار کنند.

گروه دوم کسانی که توانایی انجام فعالیت های اقتصادی دارند اما سرمایه و پول کافی ندارند.

حال برای شما که این سوال پیش آمده است که بورس چیست باید بگوییم این دو گروه علاوه بر این که یکدیگر را نمی شناسند و تعداد آنها نیز کم نیست دارای ویژگی های مختلفی هستند.

به عنوان مثال، همه ی سرمایه گذاران به یک اندازه پس انداز ندارند. برخی دارای مبالغ اندک و برخی صاحب مبالغ کلان می باشند، سلیقه ی این افراد هم برای سرمایه گذاری متفاوت است. مثلا عده ای تمایل به سود کم در کوتاه مدت دارند. عدهای به دنبال سود بیشتر ولی در درازمدت اند و ده ها ویژگی دیگر.

سرمایه پذیران نیز از ویژگی های مختلف برخوردارند. برای مثال، هر گروه در زمینه ی خاصی فعالیت می کنند. با توجه به نوع فعالیت شان سودهای متفاوتی پرداخت می کنند. در اداره ی مراکز تولیدی خود سلیقه ی متفاوت دارند. حال با این همه ویژگی های متفاوت چگونه می توان بین این دو گروه رابطه برقرار کرد تا همه ی آنها ضمن قبول شرایط یکدیگر حاضر به شراکت شوند؟

یکی از کارهای اساسی این بازار همین است که با ایجاد یک فضای مناسب و قانونمند زمینه ای فراهم آورد تا از طریق آن برآوردن تمامی خواسته های قانونی طرفین با حفظ حقوق آنها میسر شود.

مزایای سرمایه ‌گذاری در بورس

شاید این پرسش برایتان پیش بیاید که مزایای سرمایه گذاری در بورس چیست ؟ در پاسخ به این پرسش می‌توان مزیت‌های بازار سرمایه نسبت به سایر بازارها را به صورت زیر نام برد:

تاریخچه بورس ایران

بورس اوراق بهادار تهران، بازاری متشکل و خودانتظام است که اوراق بهادار در آن توسط کارگزاران یا معامله‌گران طبق قانون مورد دادوستد قرار می‌گیرد. بورس اوراق بهادار در قالب شرکت سهامی عام تأسیس و اداره می‌شود. همچنین سهام بورس اوراق بهادار تهران در بورس تهران عرضه شده‌ است.

تاریخچه مطالعات اولیه درباره تأسیس بورس در ایران، به سال ۱۳۱۵هجری‌شمسی برمی‌گردد. در این سال، فردی بلژیکی به نام «ران لوترفِلد» پس از انجام مطالعات گسترده درباره‌ تأسیس بورس در ایران، اساسنامه‌ داخلی بورس را تهیه و به مسئولان ایرانی ارائه کرد، اما با توجه به شرایط آن زمان و وقوع جنگ جهانی دوم، عملاً موضوع بررسی و تأسیس بورس در ایران بیش از ۲۵سال به تأخیر افتاد.

پس از ایجاد ثبات نسبی در کشور و در سال ۱۳۴۱، کمیسیونی در وزارت بازرگانی و با حضور نمایندگان وزارت دارایی، وزارت بازرگانی و بانک توسعه صنعت و معدن ایران تشکیل و موافقت‌نامه اولیه تأسیس بورس سهام در این کمیسیون تنظیم گردید. در زمستان همان سال هیئتی از بورس بروکسل به سرپرستی دبیرکل این بورس برای مشارکت در راه‌اندازی بورس ایران به کشورمان دعوت شدند. اما در نهایت و پس از چهار سال، در سال ۱۳۴۵، قانون تشکیل بورس اوراق بهادار در مجلس تصویب و برای اجرا از سوی وزارت اقتصاد به بانک مرکزی ابلاغ شد.

بورس اوراق بهادار از پانزدهم بهمن سال ۱۳۴۶، فعالیت خود را با انجام چند معامله روی سهام بانک «توسعه صنعتی و معدنی» آغاز کرد. در پی آن، «شرکت نفت پارس»، «اوراق قرضه دولتی»، «اسناد خزانه»، «اوراق قرضه سازمان گسترش مالکیت صنعتی» و «اوراق قرضه عباس‌آباد» به بورس تهران راه یافتند.

مهمترین مزیتی که بازار سرمایه ایران در مقایسه با سایر بازارهای منطقه دارد، وجود 37 صنعت به طور مستقیم در آن است. صنایعی مانند خودروسازی، مخابرات، کشاورزی، پتروشیمی، معدن، آهن فولاد، مس، بانک و بیمه، واسطه گری مالی و غیره سهام را در بازار سهام معامله می کنند که آن را در خاورمیانه منحصر به فرد می کند. مزیت دوم این است که اکثر شرکت های دولتی بر اساس سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی ایران خصوصی می شوند. در این شرایط، مردم مجاز به خرید سهام شرکت های تازه خصوصی شده هستند.

لوگوی بورس اوراق بهادار تهران یک دایره است که چهار انسان در حالی که دست یکدیگر را گرفته‌اند درون این دایره قرار دارند. این دایره نماد دنیا است و طبق افسانه‌های قدیمی ایرانی این دایره بر روی شاخ دو گاو قرار تاریخچه بورس ایران تاریخچه بورس ایران دارد که نمادی از سود و ثروت است. این لوگو از یک نشان برنجی که در استان لرستان کشف شده است و به زمان هخامنشیان برمی‌گردد، برگرفته شده است.

در دی ماه سال 1354 قانونی مبنی بر ممنوع بودن انجام معاملات بورسی کارمندان و کارکنان شاغل در بورس تصویب شد. طبق این قانون تاریخچه بورس ایران تاریخچه بورس ایران تمام افرادی که به علت داشتن سمت سازمانی در سازمان بورس به اطلاعات محرمانه دسترسی داشتند، اجازه‌ی خرید سهام و اوراق بهادار را نداشتند. در سال 1356، فروش سهام یک شرکت دولتی برای نخستین بار در بورس اتفاق افتاد و یک بانک دولتی سهام خود را به فروش گذاشت. پس از آن دو شرکت بیمه برای اولین بار در بورس حضور پیدا کردند که همین مسئله سرآغازی شد برای ورود شرکت‌های دیگری که خدمات مالی غیر بانکی ارائه می‌دادند.

با پیروزی انقلاب اسلامی بورس اوراق بهادار تهران نیز وارد فصل جدیدی شد. رویدادهای سیاسی و شروع جنگ تحمیلی در آن زمان و همچنین اتفاقات اقتصادی پس از آن، اعم از ادغام بانک‌ها و شرکت‌های بیمه و همچنین تصویب قانون حفاظت و توسعه صنایع ایران منجر به کاهش تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس از ۱۰۵ شرکت در سال ۱۳۵۷ به ۵۶ شرکت در پایان سال ۱۳۶۸ گردید.

از آذرماه سال ۱۳۸۴، سیاست‌ها و تلاش دولت و سازمان بورس باعث کند شدن سرعت روند کاهشی معیارهای فعالیت بورس شد. درحالی‌که شاخص کل در پایان سال ۱۳۸۴ به ۹٫۴۵۹ واحد رسیده بود، طی سال ۱۳۸۵ از مرز ۱۰٫۰۰۰ واحد عبور کرد و در نهایت در پایان سال مذکور ۹٫۸۲۱ واحد را تجربه کرد. همچنین کاهش چشمگیر معاملات سهام در سال ۱۳۸۴، با توجه به اقدامات مؤثر یادشده در سال ۱۳۸۵ به تعادل نسبی رسید. تعداد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از ۴۲۲ شرکت در پایان سال ۱۳۸۳ به ۴۳۵ شرکت در پایان سال ۱۳۸۵ افزایش یافت.

در طی سال‌های فعالیت بورس تهران از آغاز تا به امروز چند رکود بی‌سابقه اتفاق افتاده است که اولین آن‌ها به یکشنبه سیاه معروف است. در تاریخ 22 دی ماه سال 1392 بازار به محدوده 85 هزار واحدی برگشت و این سقوط بی‌سابقه شاخص بورس، به یکشنبه سیاه معروف شد. دومین رکود بورس به مرداد سال 1392 برمی‌گردد که ریزش بورس آغاز شد و تا مهر ماه سال 1392، بیست و پنج درصد ارزش خود را از دست داد. بعضی از شرکت‌های حاضر در بورس افت هفتاد درصدی داشتند.

رکورد افزایش شاخص در روز یکشنبه ۱۳۹۴/۰۱/۱۶ با صعود شدید ۲۴۳۵ واحدی شاخص بازار سرمایه با اعلام توافق اولیه برجام برنامه جامع اقدام مشترک بین ایران و ۱+۵ دارندگان حق وتو در شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان رقم خورد.

در روز شنبه ۱۳۹۹/۰۲/۲۰ شاخص کل بورس با افزایش ۴۲۲۹۴ واحدی (معادل ۴٫۳۲٪) توانست از شاخص ۱٫۰۰۰٫۰۰۰ واحدی عبور کند و رکورد تاریخی جدیدی را در بازار سرمایه ایران به ثبت برساند. کارشناسان دلیل رونق بازار سرمایه و استقبال مردم از این بازار را در سال ۹۹، عرضه سهام شرکت‌های دولتی توسط دولت، آزادسازی سهام عدالت و عدم جذابیت بازارهای موازی همچون ارز، طلا، مسکن و … می‌دانند.

امروزه، چهار بورس بزرگ کشور تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار فعالیت می کنند:

بورس اوراق بهادار تهران : انجام معاملات سهام شرکت‌ها و سایر اوراق بهادار مانند اوراق مشارکت و …

فرابورس ایران : که در آن‌جا هم سهام شرکت‌هایی که بنا به دلایلی موفق به پذیرش در بورس اوراق بهادار تهران نمی‌شوند، مورد دادوستد قرار می‌گیرد.

بورس کالای ایران : انجام معاملات انواع کالاها و محصولات مانند محصولات پتروشیمی، فلزات، محصولات کشاورزی و … .

بورس انرژی : انجام معاملات حامل‌های انرژی از جمله برق، زغال‌سنگ و کک و …

ارزش بورس اوراق بهادار تهران در حال حاضر و در اوایل سال ۱۳۹۹ به بیش از ۳۶۰۰ هزار میلیارد تومان (۲۰۰ میلیارد دلار) می‌رسد. طراحی انواع اوراق بهادار، راه‌اندازی نهادهای متنوع مالی، گسترش فعالیت‌های آموزشی و همچنین اطلاع‌رسانی نسبتا بیشتر موجب شده تعداد سهام‌داران بورس در سال‌های اخیر رشد قابل توجهی داشته باشد. پیشبینی می‌شود که این روند همچنان ادامه داشته باشد تا جایی که، بازار سرمایه همواره در اولویت‌ اول مردم برای سرمایه‌گذاری خوب و با هدف تولید ثروت بیشتر قرار گیرد.

اطلاعات کامل درباره تاریخچه پیدایش بورس در جهان و ایران

در سال 15 میلادی، در یکی از شهرهای بلژیک به نام بوروژ که در شمال غربی آن واقع شده بود ، تجار و بازرگان ها سرمایه گذاران و کسبه شهر مقابل خانه ای اشراف زاده به نام واندر بورس به خرید و فروش می پرداختند .در آغاز این خرید و فروش ها از قانون و قواعد و نظم خاصی پیروی نمیکردند و همه افراد می توانستند خرید و فروش کنند.

مدتی بعد فقط بازرگانان و دلال ها اجازه خرید را داشتند و این اجازه از مردم عادی گرفته می شد. بعد ها هم بازرگانان و معامله گران مکان خرید و فروش خود را از مکان های رو باز به ساختمان های سقف دار انتقال دادند.

تاریخچه بورس در ایران

• در سال 1315 فردی بلژیکی اساسنامه تشکیل بورس در ایران را با توجه به مطالعات گسترده ای که در باب اقتصاد ایران داشت؛ تهیه کرد و به مسئولان تقدیم کرد
• اما با آغاز جنگ جهانی دوم عملا تشکیل بورس 25سال به تاخیر افتاد
• در سال 1341 کمیسیونی در وزارت بازرگانی تشکیل شد و موافقت نامه اولیه تاسیس بورس اوراق تنظیم شد

تاجرها و دلال ها چه چیزی را خرید و فروش میکردند؟

• بازرگانان به دنبال راهی برای جبران ضرر و زیان تجارت خود بودند
• بهترین راه برای این کار شراکت بود؛ چون با شراکت سود و زیان ناشی از تجارت تقسیم می شود
• این تجربه باعث به وجود آمدن شرکت های سهامی شد
• سهامداران (شرکا )در سود و زیان ناشی از این تجارت، به میزان سهامی که دارند شریک هستند
• با گسترش شرکت ها و تجارت آن ها، نیاز به شرکای جدید تر بیشتر از پیشاحساس میشد و شرکت ها نیاز داشتن که سهام شرکت خودشان را در اختیار افراد بیشتری بگذارند
• بدین ترتیب محل هایی برای خرید و فروش سهام شرکت ها ایجاد شد که بورس نام گرفت
• پس معنی واژه بورس به جایی برای داد و ستد سهام شرکت ها تغییر کرد

اولین ها :

اولین بورس جهان درآمستردام کار خود را شروع کرد و اولین شرکتی سهام آن درآن زمان در بورس آمستردام معامله شد، سهام شرکت کمپانی هند شرقی بود

تاریخچه بورس در ایران :

اواخر سال 1341هیئتی از بورس بروکسل ( بلژیک ) برای مشارکت در راه اندازی بورس به ایران سفر کردند. 4 سال بعد ( 1345 ) قانون تشکیل بورس در مجلس تصویب شد و برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ شد 1سال بعد هم (1346 ) بورس با انجام چند معامله بر روی بانک توسعه صنعتی ومعدنی کار خود را رسما شروع به کار کرد

سال 1384 یک تحول عظیم در بورس اتفاق افتاد . بخش عملیاتی و نظارتی بورس از یکدیگر جدا شد . بخش نظارتی به دست سازمان بورس و بخش عملیاتی به دست شرکت بورس افتاد