تسهیل صادرات فولاد ایران و اثرات آن بر قیمت داخلی فولاد.
بازار فولاد ایران اخیرا به تولیدکنندگان مجوز صادرات فولاد ایران را داده است. این موضوع در شرایطی است که بازار داخلی در رکود عمیقی به سر می برد و اگر این موضوع فرایند مدون و مشخصی داشته باشد شاهد رشد بازار و توسعه بخش صنعت فولاد و ارزآوری و بهتر شدن شاخص کیفیت زندگی در جامعه خواهیم بود.
- 1 سال پیش
در روزهای اخیر نامه ای مبنی بر ارائه تسهیل صادرات برخی از کالاهای فولادی دست به دست می شد. صادرات فولاد ایران تاثیرهای ثبت بیشتری دارد.اما این موضوع همواره با ریسک هایی برای بازار داخلی است. در ادامه به ارزیابی فرصت ها و تهدیدهای صادرات فولاد ایران خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که این موضوع به نفع قیمت های داخلی تمام خواهد شد یا مسیر را در بازار داخلی با چالش مواجه خواهد کرد. در ادامه همراه آرتان پرس باشید.
صادرات فولاد ایران، سرتیتر خبرهای داخلی و بین المللی
در روزهای اخیر نامه‌ای رسانه ای شده که نشان از صادرات فولاد ایران توسط فولادسازان کشور دارد که بنظر میرسد بیشتر به منظور برداشته شدن تیک های صادراتی باشد؛ چراکه ظاهرا مجوز سه ماهه است. این موضوع هر چند برای کوتاه مدت برنامه ریزی شده است اما تاثیر به سزایی در نرخ های مبادلاتی بازار داخلی دارد. هر چند در ادامه مجددا به رعایت کف عرضه ها در بورس کالا تاکید شده، اما در نهایت آنچه که از محتوای این نامه مهم بنظر میرسد؛ همین اعطای مجوز سه ماهه برای صادرات است و امیدوار هستیم که در کیفیت و کمیت عرضه های داخلی فولاد طی این سه ماه خللی ایجاد نشود.
*** ضعف قوانین در بخش صادرات فولاد ایران
متاسفانه قوانین صادراتی فولاد از سه سال گذشته تغییری نکرده است و در روزهای اخیر شاهد تغییرات اساسی در قیمت ها بوده ایم. در صورتی که با دستورالعمل های قبلی معاملات صادرات فولاد ایران صورت پذیرد تولیدکنندگان باید قیمت های گزافی را صرف مالیات کنند. یکی از موانعی که در سالهای اخیر بر صادرات محصولات فولادی سایه انداخته، قوانین و دستور‌العمل‌های پی در پی و بعضا متفاوت از یکدیگر است. این شرایط باعث سردرگمی و ایجاد مشکلات در بحث صادرات است. بازار بین المللی همانند بازار داخلی نیست که به قواعد بازی ایران اهمیت بدهد. در صورتی که ایران در معاملات خود تعلل کند یا هزینه بالایی برای خریدار تحمیل کند مشتری نخواهد داشت.
*** مزیت رقابتی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی
ایران در بسیاری از محصولات خود مزیت رقابتی قابل قبولی دارد. برای مثال مرغوبیت شمش فولادی تولیدی فولاد خوزستان، باعث ایجاد رغبت در مشتریان جهانی شده است. با ایجاد موانع داخلی نباید چنین فرصت طلایی را بی‌اثر کرد. قطعا با تکیه بر خرد جمعی و استفاده از خبرگان بخش فولاد، به راحتی می‌توان نیاز سالانه داخلی را برآورد کرد و مازاد آن را برای صادرات برنامه‌ریزی کرد. صادرات فولاد ایران نباید وارد فاز خام فروشی و ارزان فروشی شودو بازار فولاد بین المللی در شرایطی قرار دارد که قیمت سنگ آهن در رکورد تاریخی خود قرار دارد. ایران باید از این فرصت استفاده کند و بخشی از فروش از دست رفته خود در بازار نفت را با صادرات فولاد جبران کند.
*** فرصت سه ماهه به فولادسازان برای ارزآوری صنعتی
ارزیابی های سوژه های خبری صادرات فولاد ایران نشان می دهد که چند شب گذشته در گفتگوی ویژه خبری بحثی مطرح شد که بسیاری از تحلیلگران منتظر اجرایی شدن مطالعات امکانسنجی صادرات فولاد ایران بودند. حالا نامه‌ای رسانه ای شده که نشان از تسهیل صادرات در حوزه فولاد و برای فولادسازان کشور دارد که بنظر میرسد بیشتر به منظور برداشته شدن تیک های صادراتی باشد؛ چراکه ظاهرا مجوز سه ماهه است. موضوع مهم در این خصوص توجه به فراهم سازی ریرساخت های صادراتی و دریافت پول نقد و ارز آوری فوری برای اقتصاد است. نباید تجربه بلوکه شدن پول دلارهای ایران در کره جنوبی و سایر کشورها را فراموش کنیم.
*** صادرات فولاد ایران راهی برای حمایت از بازار داخلی
قرار بر این بوده که صادرات فولاد ایران ابزاری برای حمایت از قیمت ها در بازار داخلی باشد. هر چند به رعایت کف عرضه ها در بورس کالا تاکید شده، اما در نهایت آنچه که از محتوای این نامه مهم بنظر میرسد؛ همین اعطای مجوز سه ماهه برای صادرات است و امیدوار هستیم که در کیفیت و کمیت عرضه های داخلی فولاد طی این سه ماه خللی ایجاد نشود. بازار فولاد داحلی تحمل همراستایی با قیمت های جهانی را ندارد. استراتژی تولید کنندگان در بحث قیمت باید در بازار داخلی کاملا متفاوت با بازارهای بین المللی باشد.
*** نقش صادرات فولاد ایران در تحریک بازار سهام
دیدیم که در ادامه نامه ای از وزارت صمت برای تسهیل صادرات فولادسازان صادر شد که به موجب آن در یک بازه سه ماهه به فولادسازان اجازه داده شد که دیگر نیاز به اخذ مجوز صادراتی به صورت محموله به محموله نباشد؛ در واقع نیاز به اخذ تیک مجوز صادراتی برای سه ماه مرتفع شد. البته این نوع انتشار خبر در نگاه اول بنظر میرسد بیشتر برای تحریک بازار سهام بوده باشد اما در این میان شاهدیم که برخی دیگر در بازار محصول نهایی به نوعی در تلاشند تا یک التهابی را راه بیاندازند و به نوعی تقاضای داخلی را تحریک کنند. اگر آزادسازی صادرات فولاد ایران به قیمت بالا رفتن قیمت فولاد در بورس کالا و سایر بازارهای کالایی تمام شود به هیچ عنوان نمی توان ادعا کرد که استراتژی ورود به بازارهای صادراتی موفق عمل کرده است.
*** همراستایی قیمت های داحلی با نرخ های بین المللی
قیمت های فولاد در ایران تقریبا با قیمت های جهانی همراستا شده است و اختلاف قیمتی که در نه ماه گذشته شاهد آن بودیم به دلیل افزایش نرخ دلار و بالارفتن هزینه های تولید پر شده است. لذا نرخ فولاد داخلی یا در واقع همان شمش داخلی؛ با توجه به فاصله حدودا ۱۵ درصدی به نسبت شمش ۶۵۰ دلاری CIS آنقدرها هم ارزان نیست؛ به نوعی می توان گفت که به قیمت است، نه خیلی ارزان و نه خیلی گران؛ با لحاظ حدود ۱۵ درصد تخفیف به نسبت نرخ صادراتی نرخ شمش در بازار فعلی بسیار معقول است. صادرات فولاد ایران و آزادسازی صادرات نباید به عنوان یک هربه در التهاب بازار داخلی استفاده شود. نباید موضوع صادرات به بحث سیاست قیمت گذاری فولاد داخلی ورود کند.
*** نقش نرخ دلار در موفقیت صادرات فولاد ایران
در خصوص قیمت های داخلی یک پیش شرط مهم را به عنوان اصل در نظر گرفتیم و آن هم تثبیت نرخ دلار است. البته به شرطی که دلار نیمایی را همین ۲۱،۷۰۰ تومان درنظر بگیریم . اگر پایین تر درنظر گرفته شود که ظاهرا نرخ روزانه نیمایی امروز پایین تر شنیده شده، در اینصورت این تخفیف ۱۵ درصدی هم کمتر است، حالا بماند که آن فوب است و این درب کارخانه و تنی ۵۰ دلار باید کمتر درنظر گرفت. پس کاملا واضح است که هر تغییر کوچکی در سیاست فعلی قیمت فولاد داحلی به بهانه صادرات فولاد ایران باعث خواهد شد که ارزندگی فولاد در داخل کشور با تردید مواجه شود.
*** سبد کالایی صادرات فولاد ایران
اما موضوع صادرات فولاد ایران از چه محصولاتی شروع خواهد شد؟ محتمل است طی روزهای آینده، صادرات برخی انواع ورق‌های تخت فولادی نیز طبق همین روال نیازی به تیک صادراتی وزارت صمت نداشته باشد. شایان ذکر است روز گذشته دفتر صنایع معدنی اعلام کرد که صادرات محصولات طویل فولادی به مدت سه ماه به تیک صادراتی وزارت صمت نیاز ندارد. حذف تیک صادراتی و تسهیل صادرات فولاد اقدامی مثبت در راستای پشتیبانی و مانع‌زدایی از تولید فولاد است. قیمت فولاد در بازارهای جهانی وضعیت بسیار مطلوبی دارد و با توجه به وجود رکود در بازار داخلی و نیاز کشور و صنایع به ارز آوری، تسهیل صادرات فولاد یکی از نیازهای فوری صنعت فولاد کشور است
*** بهره گیری از فرصت سوپرسایکل قیمتی کامودیتی ها
ایران باید از فرصت سوپر سایکل قیمتی در بازارهای صادراتی به خصوص صادرات فولاد ایران بهره کافی را ببرد. صادرات محصولات ایرانی عمدتا متشکل از کامودیتی هایی نظیر نفت، پتروشیمی و فلزات است که هم اکنون به لحاظ قیمتی در یک سوپرسایکل تاریخی بسر می‌روند. قیمت نفت اهداف بالای ۱۰۰ دلار را در نظر گرفته، مس ۱۵۰۰۰ دلار و فولاد ۱۰۰۰ دلار . حالا بهترین موقعیت ممکن برای ایران است تا با رهایی از بند تحریمها، تناژ صادرات کامودیتی های تولید داخل را به حداکثر ممکن برساند و با بهره گیری از یک درآمد کلان ارزی ۱۲۰ میلیارد دلاری، جان دوباره ای به اقتصاد و توسعه کشور بخشد.
*** رشد ارزش ریال به بهانه صادرات فولاد
در صورتی که ایران بتواند از مزایای صادرات فولاد خود بهره مند شود به احتمال خیلی زیاد شاهد نرخ های دلار زیر ۱۸ تومانی خواهیم بود. نرخ دلار؛ با این قیمت کامودیتی ها و در صورت افزایش صادرات نفت، قطعا باید منتظر افزایش ارزش پول ملی و کاهش نرخ دلار به اهداف بسیار پایین‌تری بود. نکته مهم اینجاست که کاهش نرخ دلار، بدلیل افزایش بیش از دوبرابری نرخ جهانی محصولات تولیدی ایران و عدم واردات مواد اولیه از دنیا تقریبا هیچ تاثیری بر سودآوری شرکت‌های تولیدی نخواهد گذاشت و این ادعا که شرکت‌ها با دلار ۲۵ هزار تومانی اقدام به واردات مواد اولیه کرده اند، در مورد ۹۰ درصد صنایع کشور، واقعیت ندارد.
*** جنبه های اجتماعی صادرات فولاد ایران
بد نیست نگاهی به جنبه های احتماعی صادرات فولاد ایران بیاندازیم. همانطور که ذکر شد با استفاده از این فرصت طلایی در بازار به احتمال زیاد شاهد افت محسوس در نرخ دلار در بازار آزاد باشیم. این موضوع حداقل برای چشم انداز سه ماه آینده قابل ارزیابی است. ارزش پول ملی منجر به بازگشت قدرت خرید به ۷۵ میلیون نفر جمعیت متوسط و فقیر جامعه ایرانی خواهد گردید لذا این شیوه از مدیریت اقتصاد اگر به حاشیه کشیده نشود می تواند موجبات رونق اقتصادی برای دولت بعدی را فراهم آورد./آرتان پرس
این روزها بحث تیپرینگ در محافل اقتصادی بسیار داغ است و حتما به گوش شما هم رسیده است که به زودی تیپرینگ سبب حرکات شدیدی در بازار خواهد شد. در این مقاله به این موضوع می پردازیم که چرا تیپرینگ به این اندازه مهم است و چه تاثیری بر بازار کریپتوکارنسی می تواند داشته باشد.
به طور کلی به تغییر سیاست سنتی بانکهای مرکزی تیپرینگ (Tapering) گفته می شود و عمدتا با هدف کنترل نرخ بهره و انتظارات سرمایه گذاران در مورد آینده ی نرخ بهره انجام می شود. تیپرینگ در لغت به معنای باریک شدن و رسیدن به بار کمتر، و در اقتصاد به معنای کاهش تدریجی دارایی های تجمیع شده در ترازنامه ی بانک مرکزی در نتیجه ی برنامه ی QE، یا به زبان ساده تر کم کردن مقدار تزریق پول به جامعه است. در تیپرینگ بانک مرکزی می تواند از روشهایی مانند کاهش خرید اوراق، تغییر نرخ تنزیل یا الزامات سرمایه ای استفاده کند. تیپرینگ فقط پس از اجرای یک دوره برنامه های تحریک اقتصادی انجام می شود و اولین گام در روند خروج از برنامه های محرک پولی ست.
یک اقتصاد سالم اقتصادی ست که در حال تعادل است. در بحرانهایی مثل جنگ و دوران رکود اقتصادی که گردش پول کاهش می یابد، بانکهای مرکزی سیاستهای پولی تسهیلی یا همساز از جمله تسهیل کمّی (QE) را برای مدتی محدود آغاز می کنند. این سیاستها موجب تحریک اقتصاد به منظور افزایش عرضه ی پول و افزایش تقاضا است تا کسب و کارها دچار مشکل نشوند و اقتصاد از رکود فاصله بگیرد. ولی از طرف دیگر این کار منجر به تورم خارج از کنترل و حباب در قیمت دارایی ها می شود. به همین علت پس از اجرای سیاستهای انبساطی و تحریک و تثبیت اقتصاد، برای جلوگیری از ایجاد تورم پایدار، بانکهای مرکزی شروع به معکوس کردن سیاستهای خود می کنند؛ تیپرینگ از طریق کاهش خرید اوراق و کاهش تدریجی دارایی های خریداری شده توسط بانک مرکزی، اقدامی عکس تسهیل کمّی است که باعث انقباض در بازار می شود.
نمونه ی حال حاضر این سیاست بانکی را در دوره ی همه گیری کرونا شاهد هستیم. در این دوران به سبب اعمال سیاستهای قرنطینه ای و به تبع آن کاهش عرضه و تقاضا، بسیاری از کسب و کارها از بین رفت و موجب بالا رفتن نرخ بیکاری و کم شدن توان مالی جامعه شد. کم شدن توان مالی باعث کمتر شدن تقاضا شد و این چرخه ادامه پیدا کرد و رکود اقتصادی را به وجود آورد. واضح است که رکود اقتصادی باعث ازدیاد فقر می شود. در اینجا بانکهای مرکزی کشورهای صنعتی و پیشرفته ی دنیا علی الخصوص فدرال رزرو (بانک مرکزی آمریکا) به کمک اقتصاد آمد و با در پیش گرفتن سیاستهای انبساطی گسترده از جمله پایین آوردن نرخ بهره یا وجوه فدرال و چاپ پول و دادن وام به بانکها، و به تبع آن افزایش مراجعات افراد جامعه برای دریافت وام و در نتیجه تزریق پول به جامعه، عرضه و تقاضا را عادی کرد و اقتصاد را بهبود بخشید. به این سیاست QE (Quantitative easing) گفته می شود. از طرفی اگر QE ادامه پیدا کند و پول از طریق بانکها به راحتی در دسترس باشد، اگرچه در میان مدت باعث رشد اقتصادی خواهد شد ولی سبب افزایش هزینه ها نیز می باشد، که در دراز مدت باعث افت ارزش و قدرت پول یا به اصطلاح تورم و افزایش قیمت برخی کالاهای خاص مثل مسکن می شود.
همچنین به خاطر نرخ بهره ی پایین، افراد تمایل کمتری به پس انداز خواهند داشت و سرمایه های اضافی خود را در بازار سهام سرمایه گذاری می کنند که منجر به افزایش قیمت سهام می شود. در نتیجه به موازات افت ارزش دلار شاهد بالارفتن ارزش بورس آمریکا و صعود طلا هستیم. سیاستهای بانک مرکزی بدین صورت است که یک تورم هدف را در نظر می گیرند. در این مقطع بعد از تمرکز بر آمارهای اقتصادی و اطمینان از بهبود مشکل بیکاری، برای جلوگیری از تورم بین سیاستهای پولی انبساطی و انقباضی جابجایی صورت می دهند (تیپرینگ اعمال می شود) که همان کاهش سرعت تزریق نقدینگی به جامعه توسط بانک مرکزی است. به عبارت دیگر ضمن تقویت رشد اقتصادی تورم را نیز کنترل می کنند. ولی این اتفاق برای بازارهای ریسکی از جمله رمزارزها بد است و حتی زمزمه های تیپرینگ سبب افول بازار می شود.
از آنجایی که مشکل کرونا هنوز حتی در کشورهای پیشرفته ی دنیا به طور کامل حل نشده است، فدرال رزرو هیچگاه تیپرینگ را به یکباره اعمال نخواهد کرد و محرکهای اقتصادی به تدریج قطع خواهند شد. به دلیل اهمیت بالای موضوع، آمارهای اقتصادی باید به دقت بررسی شوند تا ارزیابی کنند بیکاری چقدر کاهش پیدا کرده است. هر آماری که منتشر می شود تاثیری مستقیم روی رمزارزها، بورس آمریکا، طلا و . دارد و در صورت اعمال سبب ریزش بازارهای ریسکی خواهد شد. در عوض به علت کاهش نقدینگی شاخص دلار افزایش خواهد یافت.
در تیپرینگ بانک مرکزی شروع به کاهش خرید دارایی ها یا فروش دارایی ها می کنند. در این راستا هرگونه کاهش پیش بینی شده در سیاستهای تسهیلی از قبل اعلام می شود و به بازار اجازه می دهد فعالیتهای خود را پیش از اجرای تیپرینگ تعدیل کند. در سیاستهای تسهیلی، بانک مرکزی تمام برنامه های خود را برای کاهش خرید یا فروش دارایی اعلام می کند و با بیان رویکرد خود در مورد ادامه یا توقف تیپرینگ عدم اطمینان در بازار را کاهش می دهد.
با دنبال کردن وبسایتهایی مانند اف ایکس استریت می توانید اخبار بانکهای مرکزی را دنبال کنید. در این سایتها به زبان خیلی ساده اهداف بانک مرکزی و انتظارات بازار از بانک مرکزی مخابره می شود.
دستگیری ۳۱ معامله‌گر ارز و طلا؛ معاون اول رئیسی: گام بعدی دولت افزایش ارزش پول ملی است
همزمان با اعلام خبر بازداشت ۳۱ نفر از «سرشاخه‌های» معاملات فردایی ارز و طلا از سوی پلیس امنیت اقتصادی، علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی ایران در پایان نشستی با صرافان وعده داد که اتفاق مثبتی در بازار ارز رخ خواهد داد.
با ادامه رکوردشکنی نرخ دلار آمریکا در بازار آزاد تهران، سهراب بهرامی، جانشین پلیس امنیت اقتصادی فرماندهی انتظامی ایران روز یکشنبه با تاکید بر این که معاملات فردایی طلا و ارز، غیرقانونی و قمارگونه است، اعلام کرد: «۳۱ نفر از سرشاخه‌های معاملات فردایی دستگیر و تعدادی از عناصر فعال در این بازار نیز با همکاری بانک مرکزی و مراجع قضایی شناسایی شدند.»
به گفته او، بازار معاملات فردایی موجب ایجاد تقاضای کاذب در بازار طلا و ارز و افزایش قیمت‌ها میشود و فعالان این بازار از نظر پلیس متهم به «اخلال در نظام اقتصادی» هستند.
معاملات فردایی در خلاء ناشی از غیرقانونی بودن معاملات آتی ارز در ایران شکل گرفته که برخی فعالان بازار ارز در پایان یک روز معاملاتی، بر پایه پیش‌بینی خود از نرخ ارز در روز معاملاتی آینده با یکدیگر معامله می‌کنند.
در همین حال، علی صالح‌آبادی، رئیس کل بانک مرکزی ایران نیز روز یکشنبه گفت: «ما با صرافی‌ها توافقات خوبی داشتیم، در زمینه اسکناس نیز میزان عرضه را بیشتر و مقررات مرتبط با تقاضای بازار در حوزه اسکناس در بازار را نیز تسهیل خواهیم کرد، بنابراین اتفاق مثبتی رخ می دهد و حجم معاملات بالا خواهد رفت و نیاز واقعی بازار را به صورت کامل پوشش دهیم.»
آقای صالح‌آبادی، روند درآمدهای ارزی ایران را صعودی و ذخایر ارزی بانک مرکزی به شکل اسکناس را بی‌سابقه اعلام کرد و از آمادگی نهاد ناظر بر بازار پول ایران برای پوشش «تقاضای واقعی» بازار خبر داد.
بانک مرکزی ایران در پایان نشست روز یکشنبه با صرافی‌های رسمی به آنها اجازه داد که ارز صادرکنندگان به شکل اسکناس را با نرخ توافقی، خریداری و به متقاضیان ارز (بدون محدودیت) بفروشند.
محمد مخبر، معاول اول رئیس جمهوری ایران هم روز یکشنبه به مردم وعده داد که گام بعدی دولت برای اصلاح اقتصاد کشور، افزایش ارزش پول ملی، سرمایه‌گذاری‌ها، کاهش نرخ تورم و هدایت نقدینگی خواهد بود.
آقای مخبر گفت: «افزایش نرخ تورم و ارز و همچنین ناتوانی‌ها در هدایت نقدینگی به سمت تولید و سرمایه‌گذاری در طول سالیان گذشته از جمله مشکلاتی است که دولت با برنامه ریزی مناسب در صدد اتخاذ اقدامات و برنامه‌ریزی های لازم برای حل آن است.»
قیمت رسمی فروش دلار آمریکا در سال جاری خورشیدی تا کنون ۶.۳ درصد و نرخ آزاد فروش آن نیز ۲۶.۷ درصد افزایش یافته و به ترتیب به مرز ۲۷ و ۳۳ هزار تومان رسیده است.
بانک مرکزی ایران، تقاضای واقعی ارز را گذشته از نیاز واردکنندگان کالاهای ضروری، محدود به فروش نقدی ارز در سرفصل‌های تعیین شده همانند ارز درمان، سفرهای زیارتی یا سفرهای با ویزا، هزینه شرکت‌های هواپیمایی، ثبت نام در آزمون‌های بین‌المللی و برخی موارد دیگر می‌داند. بر این اساس، بانک مرکزی ایران تقاضای سوداگرانه، احتیاطی و یا خرید ارز با هدف مقابله با افت ارزش ریال و جبران تبعات بحران اقتصادی را واقعی نمی‌داند و بازار معاملات این گونه را «غیر رسمی» می‌خواند.
در سال ۱۳۹۷ و با نزدیک شدن قیمت دلار آمریکا به ۱۰ هزارتومان که موجی از اعتراض بازاریان را به راه انداخت، نهادهای امنیتی و قضایی ایران از شناسایی و مجازات «عوامل پنهانی» نابسامانی‌های اقتصادی خبر دادند و در پی آن «سلطان سکه و اخلالگر بازار ارز» اعدام شدند ولی نرخ ارز پس از یک توقف کوتاه به صعود خود ادامه داد.
تسعیر ارز به زبان ساده !
تسعیر ارز یکی از مسائل مهم اقتصادی و تجاری در تمام دنیاست. در کشورهای مختلف از طریق تسعیر ارز اثر تغییرات نرخ ارز در عملیات مالی و حسابداری شرکت‌ها و واحدهای تجاری بررسی و به صورت استاندارد در صورت‌های مالی آنها منعکس میشود.
در کشور ما به دلیل بالا بودن نسبی نرخ تورم سالیانه و در نتیجه آن کاهش ارزش پول ملی، تقریبا همه واحدهای تجاری از جمله واحدهایی که به واردات یا صادرات می‌پردازند درگیر این مسأله‌اند. از آن جا شرکت‌های پذیرفته شده در بورس نیز جزء بزرگترین واحدهای تجاری کشور و به نوعی بخش مهمی از چرخه اقتصاد می‌باشند، توجه به این موضوع برای سرمایه‌گذاران این حوزه و حتی سایر بازارهای موازی الزامی است.
یک واحد تجاری فعالیتهای خارجی خود را به دو صورت انجام می‌دهد. ممکن است معاملاتی به ارز انجام دهد یا عملیات خارجی داشته باشد. لذا قبل از بیان دقیق‌تر مفهوم تسعیر ارز لازم است که درباره‌ی این مفاهیم توضیحاتی ارائه شود.
تعریف ارز
ارز یا currency نوعی پول پذیرفته شده است که توسط دولت توزیع شده و مبادله کالا و خدمات با آن امکان‌پذیر است. هر کشوری ارز مخصوص به خود را دارد. در بعضی موارد برای مبادلات و معاملات تجاری لازم است از ارز رایج کشور مقابل یا ارزهای معتبر جهانی استفاده کرد. در مقاله “کجا سرمایه‌گذاری کنیم؟” به طور مفصل در مورد ارز و بازار ارز صحبت کرده‌ایم.
معاملات ارزی
به معاملاتی که در آنها به‌جای ریال از ارز استفاده شود معاملات ارزی می‌گویند. برای مثال خرید یا فروش کالاها یا خدماتی که قرار است بهای آنها به ارز پرداخت یا دریافت شود جزء معاملات ارزی هستند.
عملیات خارجی
به کلیه‌ی عملیات یک واحد تجاری فرعی، وابسته، یا شعبه‌ی دیگر واحد تجاری اصلی یا مشارکت با سایر واحدهای تجاری که در کشوری دیگر مستقر شده باشد را عملیات خارجی گفته میشود. در واقع به فعالیت واحدهای مستقر در خارج از کشور برای یک شرکت داخلی، عملیات خارجی می‌گویند. مثلا اگر یک کارخانه تولیدی دارای شعبه یا واحدی در سایر کشورها باشد، به فعالیت آن واحد یا شعبه در کشور مذکور عملیات خارجی می‌گویند.
واحد پول گزارشگری
واحد پولی که صورت‌های مالی بر اساس آن تنظیم میشود. مثلا در اکثر شرکت‌های ایرانی واحد پول گزارشگری ریال است.
نرخ تسعیر
نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر را نرخ تسعیر ارز گویند. اما به دلیل این که تعیین نرخ لحظه‌ای ارز دشواری‌های خاص خود را دارد، معمولا به صورت تقریبی در بازه‌های زمانی مختلف مثل یک هفته یا یک ماه از میانگین نرخ ارز به عنوان نرخ تقریبی استفاده میشود. اما اگر نوسانات نرخ ارز شدید باشد، نمی‌توان به این میانگین اتکا کرد!
نحوه محاسبه تسعیر ارز
اگر عملیات مالی یک شرکت به ریال ثبت شود، باید تمام معاملات ارزی آن به ریال تبدیل شود. این تبدیل واحد پولی را تسعیر ارز می‌گوییم.
در فرهنگ دهخدا تسعیر، نرخ نهادن و قیمت گذاری معنا شده است.
در واقع با تسعیر ارز حسابدار بررسی میکند که نرخ تغییرات ارز چه تاثیری بر عملیات مالی گذاشته و آیا برای شرکت سودآور بوده است یا خیر!
یک مثال ساده!
فرض کنید یک شرکت تولیدی ایرانی با شرکتی خارجی وارد معامله میشود. اگر پرداخت مدتی بعد از معامله صورت گیرد، نرخ ارز در زمان انجام معامله و زمان پرداخت تفاوت خواهد داشت.
برای مثال فرض کنید یک شرکت ایرانی کالایی را با قیمت ۱۰۰۰ دلار به یک شرکت خارجی می‌فروشد و در زمان امضای قرارداد نیز نرخ دلار ۴۰۰۰ تومان بوده است. پس معامله به صورت زیر ثبت میشود:
قیمت فروش کالا در قرارداد = قیمت کالا به دلار × نرخ دلار در زمان قرارداد
۴ میلیون تومان = ۴۰۰۰ تومان * ۱۰۰۰ دلار
پس از مدتی و در هنگام پرداخت شرکت خارجی قیمت دلار افزایش یافته و به ۱۲۰۰۰ تومان میرسد! در این صورت شرکت ایرانی به ازای هر کالا از محل افزایش نرخ ارز ۸ میلیون تومان دیگر هم سود میکند. در واقع قیمت فروش به‌صورت زیر ثبت میشود:
قیمت دریافتی فروش کالا = قیمت کالا به دلار × نرخ دلار در زمان پرداخت
۱۲ میلیون تومان = ۱۲۰۰۰ تومان * ۱۰۰۰ دلار
در این جا شرکت از محل تسعیر ارز ۸ میلیون تومان سود کرده است.
لذا به سود یا زیانی که حاصل از تغییر نرخ ارز در صورت‌های مالی باشد، سود یا زیان ناشی از تسعیر نرخ ارز می‌گویند.
روش‌های مختلف محاسبه تسعیر ارز
حسابداران معمولا به سه طریق تسعیر ارز را ثبت می‌کنند.
- در طول یک سال نرخ ارز را ثابت در نظر گرفته و معاملات شرکت را با آن نرخ ثبت می‌کنند. در انتهای سال مانده‌های ارز حاصل از معاملات را تسعیر کرده و سود و زیان حاصل از تسعیر ارز شرکت را محاسبه می‌کنند. این بازار پس از تسهیل دلاری روش دقت محاسبات پایینی دارد، چون معمولا در طول یک سال ارز نوسانات زیادی دارد که در این روش درنظر گرفته نمی‌شود.
- تسعیر یا به صورت ماهانه و یا در دوره‌ی مالی مشخص انجام میشود. در این روش در هر ماه یا در هر دوره مالی نرخ ارز بروز رسانی میشود و تسعیر بر اساس نرخ جدید محاسبه میشود.
- نوسانات نرخ ارز به صورت روزانه ثبت شده و عملیات تسعیر روزانه محاسبه میشود. این روش نسبت به دو روش قبل از دقت بیشتری برخوردار است.
چکیده مطلب:
در این مقاله سعی کردیم مفهوم تسعیر ارز و نحوه‌ی محاسبه‌ی آن را با چند مثال شرح دهیم. فهمیدیم که برای ثبت معاملات ارزی و عملیات خارجی یک واحد تجاری باید صورت‌های مالی به واحد پول گزارشگری (ریال) تسعیر شود و تاثیر تغییرات نرخ ارز بر عملیات مالی آن واحد بررسی شود. امروزه بسیاری از عملیات‌های مالی با نرم‌افزارهای کاربردی راحت‌تر محاسبه می‌شوند اما برای حسابداران یا مدیران مالی شرکت‌ها و یا فعالان بازار سرمایه لازم است که با این مفاهیم پایه‌ای آشنا باشند تا بتوانند هر چه بهتر صورت‌های مالی را تحلیل و بررسی کنند.
نظرت درباره این مطلب چیه؟
میتونی از ۱ تا ۵ امتیاز بدی
میانگین نظرات / ۵. تعداد نظردهی:
اولین نفر شما هستید
۵۹ دیدگاه . دیدگاه تازه ای بنویسید
امروز نرخ تسعیر ۲۰تمن اعلام کردند
آیا باعث افزایش قیمت دلار آزاد میشود؟
عاالی بود شیوا و رسا …سپاس فراوان
با سلام، مثالهایی که در اینجا اورده شده برای کالا است. فرض کنید برای اجرای پروژه ای سرمایه وارد کشور میشود. سرمایه گذار ارزی در قبال ارز واریزی به حساب سرمایه پذیر ایرانی چک ریالی بابت تضمین دریافت میکند. شرکت ایرانی سرمایه پذیر بواسطه نوسانات شدید نرخ ارز ورشکسته میشود. چک تضمین وجه ارزی در تاریخ مبادله چک به نرخ تسعیر روز واریز سرمایه گزار صلدر و بوی تسلیم شده است. استرداد وجه سرمایه گزاری با چه نرخی است؟ برای تاریخ ئقبل از توقف تکلیف روشن است ولی برای دوران پس از توقف ایا با همان نرخ تسعیر زمان مبادله چک است؟ تعبیر قانون تجارت ظاهرا چنین است . برای دوران سالهای ۸۲-۹۰ این فرمول و نوسانات ارز جواب میداد ولی با جهش نرخ ارز کارها بلاتکلیف باقی ماند و ورشکستگی ها امری عادی شد.
سلام ممنون از توضیحات کامل و شیوا
فقط یه سوال
سود ناشی از تسعیر رو آیا میشه به عنوان سود در نظر گرفت چون به هر حال بازرگان باید با ارز گرانتر همان کالا رو وارد کنه در واقع ارزش افزوده ای به دست نیامده
خیلی عالی و واضح، ممنون
ممنون ساده و کامل پاسخ دادید
سلام ممنون توضیحات ساده و شیوا بود ممنون
کاش ثبت ها رو به همراه مثال می زدید
بسیار روان و ساده توضیح دادید
سپاس برای توضیح هاتون
ممنون از شما . بسیار روان و کامل
خیلی سایت خوبی دارین ❤️❤️❤️
بالاخره فهمیدم😉
ممنون
تشکر از جناب عرفانیان و همکاران شما
بسیار شیوا شرح دادید .
لطفا اینگونه مطالب را بطور مستمر و بهمین رسایی بیان فرمایید . آرزوی موفییت
ممنون مطالب با مثالها مفهومی بود
عالی بود.به زبان ساده
سپاس
در ابتدا از تو ضیحات ساده و روان سپاسگزارم و عرض میکنم
نرخ تسعیر ارز به ۱۵۹۰۰ تغییر یافت
بسیار عالی و با مثالهای واضح و روشن بیان کردید سپاس فراوان مثالهای ساده و بسیار مفهومی بود تشکرفراوان
خیلی عالی بود واقعا جای تشکر داره
سلام خیلی ممنونم
عالی بود
اگه میشه باز هم درمورد تسعیر نرخ ارز
مطالبی هست عنوان کنید
ممنون میشم
سلام
من ۲ تا مقاله دیگه هم خونده بوده وخیلی پیچیده و عمیق توضیح داده بود که کامل متوجه نشدم ولی با یک بار خوندن مقاله شما هر کسی به راحتی متوجه مطالب میشه بهتر ار اون هم مثالهایی که مطرح کردید که به راحتی فهم مطلب کمک میکنه
خیلی خوب توضیح دادید ممنونم
سلام و سپاس از توضیحات شما به زبان ساده
درود و ادب.مطلبی که فرستادم در شبکه های مجازی دست به دست میشه.آیا واقعیته؟
دولت ومجلس اسلامی این روزها چراغ خاموش یک کلاه جدیدی سرمردم گذاشتن تقریبا هیچکس هم متوجه نشد . میدونید که در اثر تحریمها که کاغذ پاره ای بیش نیست فروش وصادرات نفت در یک سال گذشته از دوملیون وسیصد هزار بشکه به حدود پانصد هزار بشکه رسیده .در این مدت با بازی دادن مردم در بورس و مسکن ملی و امثالهم جبران قسمتی از این کم شدن درامد را نمودند .اما حالا که دیگر مردم متوجه این کلک دولت شده اند و تمایلی به سرمایه گداری در بورس و سایر بازارهای دروغی رو ندارند. در بودجه ۱۴۰۰ نرخ تسعیر ارز رو از ۴۲۰۰ تومن به ۱۷۵۰۰تومن افزایش دادند . یعنی کم شدن فروش نفت تا سطح یک چهارم گذشته را با چهار برابر کردن نرخ تسعیر ارز جبران کردند .میدانید به چه معنی است ؟ یعنی هر یک دلاری که از صادرات محصولات نفتی وپتروشیمی بدست دولت میرسید تبدیل ۴۲۰۰ تومن میشد . درسال اینده تبدیل به ۱۷۵۰۰ تومن میشه . باز میدونید یعنی چی ؟ یعنی کالاهایی که با قیمت ۴۲۰۰ تومن وارد میشد از سال آینده با قیمت ۱۷۵۰۰ تومن وارد میشه . باز میدونید یعنی چی ؟یعنی تورم ۴۱ درصدی به بالای ۱۶۰ درصد خواهد رسید . یعنی من وشما سال اینده قدرت خریدمون ۴۰۰ درصد کاهش پیدا میکنه . یعنی سال دیگه ما مردم ۴ برابر فقیرتر میشیم . و افزایش حقوقهایی که میگن ۲۵ درصد افزایش پیدا میکنه در برابر گرانی ۴۰۰ درصدی یعنی ۳۷۵ درصد دولت از جیب ملت دزدیده و برده
دوست عزیز. کمیسیون تلفیق مجلس، نرخ تسعیر را از ۴۲۰۰ به ۱۷۵۰۰ رسوند که اتفاقا تصمیم کاملا درستی بود. ارز ۴۲۰۰ در واقع توزیع رانت بود و فقط دلالها سود میکردند. روحانی خیلی بهش فشار اومده که چنینی نرخی برای تسعیر در کمیسیون تلفیق تصویب شده. حالا کالاها با قیمت ۱۷۵۰۰ وارد میشه، ولی در عوض، ما به التفاوت ارز ۴۲۰۰ و ارز ۱۷۵۰۰ را به عنوان یارانه، به خود مردم میدند.
ارز ۴۲۰۰ که معروف است به دلار جهانگیری، فروردین ۹۷ در دولت به تصویب رسید. یکی از اشتباه ترین تصمیمات دولت، تصویب ارز ۴۲۰۰ بود که فقط و فقط دلالها پولدار شدند، ولی مردم سر سفرشون سودی ازش نبردند.
اون چیزی که باعث تورم و گرانی های کمرشکن میشه، در واقع کسری بودجه هست که وقتی دولت با کمبود درآمد مواجه میشه، متوسل به استقراض از بانک مرکزی میشه. بانک مرکزی هم نقدینگی خلق میکنه و به دست دولت میده. خلق نقدینگی باعث کاهش ارزش ریال و کاهش قدرت خرید و در واقع همون گرونی میشه. پس این دو مفهوم را قاطی نکنید.
سلام…. دوست عزیز…. هرچند که دیر شده برای پاسخگویی…. ولی این چیزی که شمامیفرمابید…. اصلا امکان پذیر نیست…. دولت چراغ خاموش یارانه چندین قلم کالا رو حذف کرد…. بعد توقع دارید…. مابه بازار پس از تسهیل دلاری التفاوت ۴۲۰۰تا ۱۷۵۰۰رو یارانه بدن به ملت؟؟؟؟؟؟
یارانت رو گرفتی شما ؟ ما که چیزی ندیدم از این مابه التفاوت. هه
دوست عزیز امروز ۲۱ خرداد ۱۴۰۱ است،نمیدونم این پیام رو میخونی یا نه، برای افراد جدید مینویسم که یارانه آزاد شد و ما مردم عادی فقیرتر از همیشه شدیم. میخوام ببینم هنوز همون نطر رو داری؟ دولت مابهتفاوت ۴۲۰۰ تا ۱۷۵۰۰ یا هرچقد اعلام کرد بهت پرداخت کرد؟ خوشبحالت پس، به ما ۳۰۰ تومن دادن و ماهیانه چندین برابر دزدیدن. فقط پول شیر خشک و پوشک بچه من دوبرابر شد، الباقی بماند
بازار پس از تسهیل دلاری
منحنی صعودی دلار دو روز پس از آغاز اجرای بسته عملیاتی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز کاهشی شد، هرچند روند نزولی کٌند است، اما عوامل غیراقتصادی همچنان در مسیر تعادل بخشی بازار مقاومت ایجاد میکند.
منحنی صعودی دلار دو روز پس از آغاز اجرای بسته عملیاتی بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز کاهشی شد، هرچند روند نزولی کٌند است، اما عوامل غیراقتصادی همچنان در مسیر تعادل بخشی بازار مقاومت ایجاد میکند.
به گزارش درآمد نیوز ، رصد میدانی امروز بازار ارز حاکی از است که دلار وارد کانال ۳۲ هزار تومانی شد و هر دلار در صرافی‌ها بین ۳۲۱۰۰ تا ۳۲۲۰۰ تومان معامله میشود. روند نزولی قیمت با افزایش حجم عرضه و کاسته شدن اما التهاب کاذب ادامه دارد به‌گونه‌ای که مشکل کنونی صرافی‌ها در حال حاضر کمبود تقاضا برای خرید ارز است و از این بیم دارند که در روزهای آینده مقدار بیشتری از قیمت دلار کاهش یابد و آنها دچار ضرر شوند.
پیشی گرفتن عرضه از تقاضا
البته آن‌طور که صرافی‌ها می‌گویند: اگر بازار با همین روند پیش برود و عرضه همچنان بالا باشد، در روزهای آینده قیمت دلار کاهش بیشتری را تجربه خواهد کرد. همزمان با آغاز روند نزولی قیمت‌ها در بازار طلا و ارز، خریداران ارز که اتفاقاً تعدادشان در هفته گذشته بالا بود نظاره‌گر شده‌اند و منتظرند تا قیمت‌ها ارزان‌تر شود.
لواسانی رئیس سابق کانون صرافان با تأکید بر اینکه به هیچ وجه کمبودی در میزان ارز بازار نداریم، گفت: ارز کافی از صادرکنندگان در دست صرافی‌ها وجود دارد ولی مشکل صرافی‌ها کمبود تقاضا برای خرید ارز است.
او می‌گوید: صرافی‌ها از این بیم دارند که در روزهای آینده مقدار بیشتری از قیمت دلار کاهش یابد و آنها دچار ضرر شوند.
تاثیر مجوز جدید بانک مرکزی در تعادل بازار
در بخشنامه ابلاغی به صرافی‌های مجاز آمده است: «در راستای درخواست‌های صادرکنندگان و به منظور تنظیم و مدیریت بازار ارز و تسهیل برگشت ارز حاصل از صادرات به‌صورت اسکناس کلیه صرافی‌های مجاز معتبر می‌توانند نسبت به خرید ارز از صادرکنندگان به‌صورت اسکناس با نرخ توافقی اقدام و منابع تجهیز شده فوق را در سرفصل‌های مصارف ارزی خدماتی (موضوع ابلاغیه شماره ۳۰۱۳۰۵ مورخ ۱۴/۱۰/۱۴۰۰) و همچنین فروش ارز در سرفصل سایر (کد ۲۴) با احراز هویت متقاضی به فروش رسانند. بدیهی است شرکت‌های صرافی مکلف‌اند عملیات خریدوفروش فوق را حسب مقررات ابلاغی در سامانه نظارت ارز سنا همزمان با انجام معاملات ثبت کنند.»
کد ۲۴ یا سرفصل سایر خدمات امکانی است که در گذشته به هر ایرانی برای یک بار در سال به میزان ۲۰۰۰ یورو یا معادل دلاری آن با قیمت صرافی بانکی، ارز داده میشد. این کد از سوی بانک مرکزی ۶ آذر ۱۴۰۰ حذف شد اما روز یکشنبه اعلام شد مجدداً این بازار پس از تسهیل دلاری سهمیه برقرار میشود.
تنظیم بازار بر پایه عرضه و تقاضا
کامران سلطانی زاده، رئیس شورای‌عالی کانون صرافان درباره تأثیر این بخشنامه بر بازار ارز گفت: این بخشنامه مجوزی برای خرید ارز به قیمت توافقی از صادرکنندگان است، به این صورت که صادرکنندگان برای فروش ارز حاصل از صادرات، بدون قیمت دستوری و بدون محدودیت و بر اساس توافق با خریدار، نرخ را مشخص می‌کنند و به صرافی می‌فروشند.
سلطانی زاده ادامه داد: زمانی که صادرکنندگان بتوانند ارز خود را با قیمت توافقی بفروشند، حجم قابل‌توجهی از ارز صادرکنندگان که معمولاً نگه می‌دارند تا قیمت اصلاح شود، بدون توقف و در جهت تأمین گردش نقدینگی خود، به سامانه صرافی‌ها عرضه خواهد شد، به عبارتی بانک مرکزی با این طرح بدون اینکه از منابع ارزی خودش استفاده کند، می‌تواند از منابع واقعی در بازار ارز استفاده کند و با اصلاح چرخه قیمتی هر زمان که نیاز و ضرورت داشت، از منابع ارزی خودش استفاده کند.
وی تأکید کرد: فعلاً با این مصوبه، بانک مرکزی نیازی ندارد که از منابع ارزی خودش استفاده کند و این اقدام بسیار مثبتی برای بازار ارز خواهد بود.
سلطانی زاده همچنین گفت قیمت واقعی و توافقی هم باعث ایجاد رقابت و جذابیت برای فروش ارز حاصل از صادرات در یک مدت‌زمان کم و با حجم زیاد میشود که به تعدیل نرخ کمک قابل‌توجهی خواهد کرد.
گفتنی است پیش از این صادرکنندگان می‌توانستند ارزهای خود را صرفاً به صرافی‌های عضو بازار متشکل بفروشند اما با مجوز جدید بانک مرکزی همه صرافی‌های مجاز، اجازه دارند ارزهای صادرکنندگان را با نرخ توافقی خریداری کنند. بر این اساس از سویی تعداد صرافی‌های خریدار ارز بیشتر میشود و از سوی دیگر نرخ خرید ارز از صادرکنندگان محدود به نرخ‌های بازار متشکل که دارای دامنه نوسان ۵درصد روزانه بود، نمی‌شود.
هماهنگی با صادرکنندگان محصولات پتروشیمی
روز گذشته احمد مهدوی؛ دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی پتروشیمی در حاشیه نشست رئیس کل بانک مرکزی با مدیران صنعت پتروشیمی گفت: اقدام بانک مرکزی مبنی بر خرید ارز صادرکنندگان از سوی صرافی‌ها یک‌قدم به جلو بود و باید تدبیری اتخاذ شود که ارز به‌راحتی وارد کشور شود.
وی تاکید کرد: نباید به بازار ساختگی که برخی به آن بازار سیاه می‌گویند نگاه شود باید تاحدامکان این بازار کوچک شود. در حال حاضر پتروشیمی‌ها ارز خود را با التماس ۲۵ هزار تومان می‌فروشند؛ این نرخ‌های بازار غیررسمی معلوم نیست از کجا می‌آید؟
وی گفت: با توجه به ارزی که در اختیار داریم هیچ واردکننده‌ای مشکلی در تامین ارز موردنیاز خود ندارد و حتی بانک مرکزی که بلافاصله ثبت سفارش‌ها را تایید میکند شاهد صف فروش این ارزها به متقاضیان هستیم.
در همین حال «یوسف کاووسی»؛ کارشناس پول و ارز و بانکداری در گفت‌وگویی نیاز روزانه بازار ارز را در مجموع حدود ۱۵ میلیون دلار عنوان کرد و افزود چنانچه این نیاز به‌موقع در سطح بازار عرضه شود و دستورالعمل جدید بانک مرکزی درست به اجرا در آید، بازار از التهاب خواهد افتاد.
این کارشناس اقتصادی دستورالعمل جدید بانک مرکزی مبنی بر مجوز خرید توافقی ارز صادرکنندگان توسط صرافی‌ها را در بازگرداند ثبات به بازار ارز مثبت ارزیابی کرده و معتقد است: ” پس از این تصمیم، صادرکننده با قیمت نزدیک بازار، ارز خود را به فروش می‌رساند و اسکناس بازار هم از این طریق تامین میشود درحالی‌که پیش از این صادرکنندگان پیش از این دستورالعمل مکلف بودند تا ۳۰ درصد از ارز خود را در بازار متشکل ارزی به قیمت ۲۵، ۲۶ یا ۲۷ تومان فروش برسانند و این انگیزه چندانی برای عرضه مستمر ارز نزد صادرکنندگان ایجاد نمی‌کرد.
کاهش انتظارات تورمی
در همین حال بسیاری از کارشناسان ایجاد ثبات مستمر در بازار ارز را محصول کاهش انتظارات تورمی می‌دانند چراکه وقتی مردم پولی در اختیار دارند، نباید نگران آن باشند که چه خریدی انجام دهند تا از ارزش آن کاسته نشود.
محمد طبیبیان کارشناس اقتصادی در این زمینه معتقد است: “رفع مشکلات مربوط به کسری بودجه، مدیریت نقدینگی و سامان‌دادن به محیط تولید می‌تواند مانع از افزایش نرخ ارز شود و لذا وقتی تورم و انتظارات تورمی در اقتصاد کشور به دلایل مختلف شکل می‌گیرد، خواه ناخواه شاهد افزایش نرخ ارز مانند دلار و سقوط ارزش ریال خواهیم بود.
وی افزود: زمانی که ما شاهد سیل ناشی از نقدینگی، هم زمان با افزایش در انتظارات تورمی هستیم، بانک مرکزی و دولت‌ها نمی‌توانند به‌تنهایی وضعیت را کنترل و مدیریت کنند و مانع از این سیل ویرانگر شوند. طبیعی است زمانی که تورم و انتظارات تورمی بالا می‌رود، نرخ ارز هم افزایش پیدا میکند. ”
کنترل نقدینگی
نکته‌ای که بانک مرکزی از ابتدای سال جاری بدان همت گمارده و کنترل تورم و نقدینگی را به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین اقدامات خود در دستور کار قرار داده است.
بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی از وضعیت متغیرهای پولی، حجم نقدینگی در اقتصاد ایران در پایان فروردین‌ماه ۱۴۰۱ به ۴ هزار و ۸۲۸ هزار میلیارد تومان رسیده است که نسبت به حجم پایان اسفندماه سال ۱۴۰۰ بیش از ۹ هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
به عبارت دیگر رشد ماهانه نقدینگی برای اولین بار در سالیان گذشته در نخستین ماه سال جاری منفی دو دهم درصد شد، این در حالی است که رشد ماهانه این شاخص در اسفندماه بالغ بر ۴ درصد بود.
بانک مرکزی در راستای اجرای اصلاح ساختار نظام بانکی در سال جاری در نخستین گام با هماهنگی دولت زمینه‌ای را فراهم کرد تا دولت از دریافت تنخواه از وجوه بانک مرکزی خودداری کند و نقدینگی موردنیاز خود در ماه‌های ابتدایی سال را با استفاده از وجوه رسوب کرده در حساب شرکت‌های دولتی نزد بانک مرکزی تامین اعتبار کرد اقدامی که نقش به سزایی در کاهش نقدینگی و افزایش پایه پولی داشت.
بر اساس این سیاست که برای اولین بار در چند دهه اخیر اتخاذ شده، دولت به‌جای استفاده از تنخواه بودجه از رسوب سپرده حساب شرکت‌های دولتی نزد بانک مرکزی استفاده میکند و در صورت نیاز از تنخواه استفاده خواهد کرد که تاکنون این نیاز احساس نشده است.
گام بعدی بانک مرکزی در جهت کنترل نقدینگی اجرای طرح اصلاح کنترل اضافه برداشت بانکها از بانک مرکزی بود که بر اساس آمارهای موجود اضافه برداشت بانکها در سال جاری در مقایسه با سال گذشته تاکنون به نصف کاهش یافته است؛ بر این اساس بانک مرکزی برداشت نظام بانکی را منوط به سپردن وثیقه نزد بانک مرکزی کرد. همچنین در همین راستا به گفته رئیس کل بانک مرکزی مجوز انتشار اوراق گواهی سپرده مدت‌دار ویژه سرمایه‌گذاری (عام) به بانکها داده شده است و نیازی به مجوز موردی نیست.
از سوی دیگر بانک مرکزی به‌عنوان بانکدار دولت، ارزهای نفتی حاصل از دولت را در سنوات متعددی خریداری و ریال را در اختیار دولت می‌گذاشت؛ در این سازوکار تنها بانک مرکزی این وظیفه را بر عهده داشت اما اکنون برنامه‌ای در نظر گرفته شده است تا بانکهای دولتی هم علاوه بر بانک مرکزی بر بتوانند عامل فروش ارز دولت در بازار باشند، به‌عبارت‌دیگر بانکهای دولتی هم عرضه‌کننده ارزهای دولت در بازار هستند تا از این طریق یکی از عوامل دخیل در پایه پولی اصلاح شود.
منبع: ایرنا
دیدگاه شما