اقتصادسنجی و بورس
شاخص قیمت سهام هر کشور، مهمترین ابزار شناسایی بورس اوراق بهادار آن کشور است. اگر به عنوان یک راه حل، بتوان تأثیرات قیمتی داراییهای جایگزین سهام را بر شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار سنجید، شاید به شناسایی برخی از جنبه های بورس اوراق بهادار و عوامل تأثیرگذار بر آن وقوف نسبی یافت. در اینجا نیز اثر قیمتی داراییهای جایگزین سهام (ارز، مسکن وخودرو) را به عنوان عوامل مهم تأثیرگذار (یا متغیرهای اقتصادی) بر اقتصادسنجی و بورس شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران در نظر گرفته ایم. برای این اقدام، یکی از مناسبترین مدلهای اقتصادسنجی که تا اندازه زیادی تحقق هدف و آزمون فرضیه های موردنظر را جامه عمل می پوشاند، انتخاب کرده ایم. توسط مدل خودرگرسیونی برداری (VAR) نسبت به عوامل مهم اثرگذار بر شاخص قیمت سهام، بررسیهای لازم انجام گرفت. نتایج بررسی، عبارتند از: الف) رابطه علیت از طرف نرخ ارز آزاد و شاخص قیمت وسایط نقلیه به سمت شاخص بورس اوراق بهادار معنی دار است (البته در شرایط خاص در وقفه های معدود) و رابطه عکس وجود ندارد. همچنین بین شاخص قیمت مسکن و شاخص قیمت سهام، هیچ ارتباطی (علیت گرانجر) تأیید نگردید.
ب) تکانه های وارده از سوی نرخ ارز و شاخص قیمت وسایط نقلیه بر شاخص قیمت سهام دیرپا (بادوام) است.
ج) سهم متغیرهای معرفی شده (نرخ ارز و شاخص قیمت وسایط نقلیه) در توضیح دهی تغییرات شاخص قیمت سهام، نسبتاً اندک است.
کدام‌سهام‌بورسی ازدیدعلم اقتصادسنجی، تکنیکال‌پذیر هستند؟
تا به حال از خود پرسیده‌اید بنیان‌های علم تکنیکال چه مواردی را شامل می‌شوند و بر چه اساسی استوارند؟ آیا می‌دانستید سهام شرکت بزرگی مانند ایران خودرو از منظر علم اقتصاد سنجی در زمره سهم هایی است که تکنیکال پذیر نیستند و از روند های تصادفی پیروی می‌کنند و از سوی اقتصادسنجی و بورس دیگر سهامی مانند «غالبر» از منطق تحلیل تکنیکال و پیش بینی پذیری بهره می‌جوید؟
تا به حال از خود پرسیده‌اید بنیان‌های علم تکنیکال چه مواردی را شامل می‌شوند و بر چه اساسی استوارند؟ آیا می‌دانستید سهام شرکت بزرگی مانند ایران خودرو از منظر علم اقتصاد سنجی در زمره سهم هایی است که تکنیکال پذیر نیستند و از روند های تصادفی پیروی می‌کنند و از سوی دیگر سهامی مانند «غالبر» از منطق تحلیل تکنیکال و پیش بینی پذیری بهره می‌جوید؟
به گزارش اقتصادنیوز، بنابر اطلاعات تحلیلی شرکت داده پردازی اطلاعات مالی پارس با بهره گیری از دانش سری زمانی اقتصاد سنجی به سنجش تکنیکال پذیری(پیش بینی پذیری) تمام اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه پرداخته است. بر این اساس در این مقاله سعی شده است با بیانی ساده، منطق موجود در تحلیل های تکنیکال بازگو شود و پس از آن به بررسی منطق اقتصاد سنجی نهان در این تحلیل ها پرداخته شود .
در ابتدا به بنیان‌های فلسفی تحلیل تکنیکال می‌پردازیم. در مباحث اساسی تکنیکال بر سه اصل بسیار تاکید میشود:
۱. همه چیز در قیمتها لحاظ شده است .
۲. قیمتها بر اساس روندها حرکت می‌کنند .
۳. تاریخ تکرار میشود .
بررسی و تحلیل هر یک از سه اصل فوق از حوصله مقاله حاضر خارج است. به همین جهت به سراغ یکی از پرحاشیه ترین مباحث یعنی منطق شماره یک یا فلسفه «همه چیز در قیمتها لحاظ شده است» می‌رویم.
یکی از زمینه های کاربردی اقتصاد سنجی یعنی بحث سری های زمانی در این مقوله بسیار به ما کمک میکند تا متوجه شویم «آیا همه چیز در قیمتها لحاظ شده است یا خیر ؟» یا بهتر بگوییم ، «آیا عاملی وجود دارد که در قیمت اثرش را نگذاشته باشد و در یک لحظه ما را غافلگیر کند و تحلیل تکنیکال و معادلات ما را زیر سوال ببرد؟» .
در اینجا با بیانی عامیانه به تعریف مانایی در اقتصاد سنجی می‌پردازیم که ذهن ما را برای پاسخ به سوال فوق روشن تر می‌سازد.
یک متغیر سری زمانی ، هنگامی ماناست که میانگین ، واریانس و ضریب خود همبستگی آن در طول زمان ثابت باقی بماند. (۱)
در مبانی سری زمانی اقتصاد سنجی مالی اگر بخواهیم عاملی همچون قیمت را ، یک سری زمانی بنامیم ، به حالت‌های ریاضی زیر میتوانیم آنها را مورد بحث قرار دهیم:
برای مثال اگر فرض کنیم
قیمت امروز سهام = Pt
قیمت دیروز سهام = Pt-۱
جزء خطا یا تصادفی = εt
منطق ریاضی بکار برده شده در فرمول بالا میگویید :«قیمت امروز بازار سهم ( یا لحظه ای یا ماه جاری ، سال جاری و.. ) تابعی از قیمت دیروز ( یا لحظه ی قبل یا ماه قبل ، سال قبل و.. ) همان سهم و یک جزء تصادفی است.»(۲)
بحث ما در این مقاله همین جزء تصادفی است. این جزء تصادفی در بازار سهام میتواند یک خبر مثبت یا منفی یا هر عامل دیگر باشد که قیمت سهم را به صورت تصادفی تحت تاثیر قرار دهد .
نکته حائز اهمیت این است : که اگر : ۱=│θ│ میگوییم این سری زمانی قیمتی نا ماناست و از پدیده گشت تصادفی( در مباحث مالی) پیروی میکند . برای فهم این موضوع میتوان این گونه برداشت کرد که اگر قیمت سهمی در طول زمان از ساختار بالا با شرطی که گفته شد پیروی کند ، این سهام در قیمت جاری خود ( یا لحظه ای یا ماه جاری ، سال جاری و.. ) دارای یک جزء تصادفی است که هر لحظه میتواند قیمت را تحت تاثیر قرار دهد . برای مثال بر اساس تحقیقات ، سهام شرکتی چون ایرانخودرو از چنین حالتی پیروی میکند.
حال میتوانیم بگوییم با همان داده های تاریخی که تکنیکالیست را روی آن پافشاری دارند( بر اساس تحلیل اقتصاد سنجی) اگر نشان دهیم که قیمت یک سهم از ساختار بالا پیروی میکند ، میتوانیم بگوییم قیمت جاری این سهم خاص بدلیل وجود عامل تصادفی ( مانند اخبار و ..) قابل پیش بینی نیست . چرا که هر لحظه ممکن است جزء تصادفی ، خود را وارد بازی کند و معادلات را بهم زند.
حال در سوی دیگر اگر داشته باشیم : ۱>│θ│ میگوییم این سری زمانی قیمتی ماناست . به طور مشابه میتوان گفت قیمت جاری ( یا لحظه ای یا ماه جاری ، سال جاری و.. ) این سهم در طول زمان تابعی از جزء تصادفی نبوده و میتوان در اینجا از تحلیل تکنیکال استفاده کرد و بر اساس روند گذشته به طراحی مدلی برای عملکرد قیمت سهام پرداخت .
با فهم روابط اقتصاد سنجی قیمتها حال اگر میشونیم که تحلیگر تکنیکالی توانسته است هدف قیمتی خوبی را برای یک سهم خاص پیش بینی کند (با فرض نا مانا بودن قیمت سهم) ، دو حالت کلی را میتوان با تکیه بر عقل فردی تصور کرد.
۲- قدرت نفوذ تحلیلگر در بازار
بر اساس آنچه گفته شد یکی از حالات ، شانس تحلیلگر است که تحلیلش برای یک سهم قیمتی-نامانا دقیق و درست به واقعیت بپیوندد .
دومین حالت بیشتر در بازار کنونی ما اتفاق میافتد . فرض کنید تحلیلگر تکنیکی که قدرت نفوذ بالایی در میان مخاطبان و بازیگران بازار دارد پیش بینی را ارائه دهد : «سهم الف در بازه ۱۰۰ تا ۱۰۵ تومان ارزش خرید بالایی دارد.» جدا از بحث مانایی یا نامانایی قیمت آن سهم اگر مخاطبان وی که قدرت نفوذ بالایی در بازار دارند به حرف او عمل کنند قیمت سهم فقط و فقط توسط فشار خرید این دست از معامله گران بالا خواهد رفت ، بدون آنکه شاید دلیل منطقی وجود داشته باشد و یا در حالی که حتی روند قیمتی سهام نامانا باشد .
پس با دید علم اقتصاد سنجی اگر می‌بینیم تحلیگری بر روی سهم های نامانا تحلیل ها و هدف های قیمتی خاصی را با تاکید فراوان ارائه میکند ، بدانیم که ابزار تحلیل وی همان دو عاملی هستند که نمیتوان بر آنها تکیه کرد و چه بسا در بازار روبه رشدی چون بازار ما به تدریج این تحلیلگران کنار گذاشته خواهند شد .
اقتصادسنجی و بورس
دانشجو: خانم شهربانو باقری
استاد راهنما: دکتر حمیدرضا ایزدبخش
زمان: پنجشنبه ۲۸ بهمن ماه ۱۴۰۰ ساعت: ۰۸:۰۰
لینک ورود به جلسه
چکیده
بورس مکانی برای جذب سرمایه های سرگردان و استفاده از آنها برای رشد شرکت‌ها و در سطح کلان، رشد اقتصادی است. پیش‌بینی قیمت سهام همواره به عنوان یکی از مسائل مهم فعالان بازار برای کسب بازدهی بیشتر مطرح است. در این مسیر، مدل‌ها و روش‌هایی که دقت بالاتری برای پیش‌بینی ارائه می‌دهند جهت استفاده‌ی کاربردی مطرح می‌شوند. با توجه به اهمیت بورس و پیچیدگی های موجود آن، این مطالعه با استفاده از الگوریتم‌های یادگیری ماشین، الگوریتم یادگیری ژرف و روش اقتصادسنجی به پیش‌بینی قیمت شاخص بورس می‌پردازد. الگوریتم هایی منتخب برای روش‌های اقتصادسنجی شامل خودرگرسیون برداری، الگوریتم‌های منتخب یادگیری ماشین شامل الگوریتم RBF ، الگوریتم ANN ، رگرسیون خطی، الگوریتم KSVAR و الگوریتم منتخب یادگیری ژرف شامل الگوریتم CNN است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد در بین الگوریتم‌های مختلف عملکرد مدل خودرگرسیون برداری VAR بهتر از بقیه مدل‌ها است. بعد از این دو الگوریتم، عملکرد الگوریتم RBF و الگوریتم ANN تقریبا یکسان است و عملکرد الگوریتم KSVAR و رگرسیون خطی با اختلافی در رتبه‌های بعدی و بدترین عملکرد را الگوریتم CNN داراست. بر این اساس میتوان بیان نمود که مطلوبترین مدل در بین الگوریتم های منتخب خودرگرسیون‌برداری، الگوریتم RBF ، الگوریتم ANN برای پیش‌بینی بلندمدت شاخص بورس است. باتوجه به این الگوریتم ها کارا می توان پیش‌بینی و تحلیل درستی از آینده قیمت بورس به منظور دستیابی به امنیت در سرمایه گذاری صورت گیرد.
بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران
باتوجه به نقش برجسته بورس اوراق بهادار در روند توسعه اقتصادی، در این پژوهش با استفاده از روش علیت تودا - یاماموتو (1995)، آزمون تصحیح خطای گرنجری (1987) و تکنیکهمجمعیبه روش کرانههای پسران، شین و اسمیت (2001) به بررسی این پرسش پرداخته میشود که رابطه بین نرخ ارز، نرخ بهره، نرخ تورم، شوک نفتی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران چگونه است. دوره مورد بررسی با استفاده از دادههای ماهانه از
1387:12-1370:1 است. نتایج تحقیق نشان داد که بین شاخص کل بازار سهام، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ بهره بانکی و قیمت نفت رابطه بلندمدت وجود دارد و براساس روش علیت تودا -یاماموتو (1995) یک رابطه علی یکسویه از دو متغیر نرخ ارز و نرخ بهره بانکی به سمت شاخص کل قیمت سهام و نرخ تورم برقرار است. بین نرخ تورم و شاخص کل قیمت سهام رابطه علی دوسویه وجود دارد. از نرخ بهره بانکی به سمت نرخ ارز یک رابطه علی یکسویه برقرار است. براساس روش تصحیح خطای گرنجری (1987) یک رابطه علی کوتاهمدت از نرخ ارز، نرخ تورم و نرخ بهره به سمت شاخص کل قیمت سهام وجود دارد و در بلندمدت نیز یک رابطه علی از نرخ ارز، شوک نفتی، نرخ تورم و نرخ بهره به سمت شاخص کل قیمت بازار سهام وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
مراجع
ابریشمی، حمید (1381)، اقتصادسنجی کاربردی (رویکردهای نوین)، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول.
پیرایی، خسرو و محمدرضا شهسوار (اقتصادسنجی و بورس 1388)، تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازار بورس ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال نهم، شماره 1.
دورنبوش، رودیگر و استنلی فیشر، اقتصاد کلان، ترجمة یدالله دادگر و محمدرضا منحذب، تهران، انتشارات سروش.
عباسیان، عزت الله و اولادی، مرادپور 1378، اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال دوازدهم، شماره 36.
مهرآرا، محسن و کامران نیکی اسکویی (1385)، تکانه‌های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 40.
Ali, Imran et al (2010), Causal Relationship Between Macro-economic Idicators and Stock Exchange Prices in Pakistan, African Journal of Business Management, Vol. 4, No. 3.
Al sharkas, Adel (2004), The Dynamic Relationships between Macroeconomic Factors and the Jordanian Stock Market," International Journal of Applied Economics and Quantitative studies, Vol. 1, No.1.
Davidson, R., MacKinnon, J.G. (1993), Estimation and Inference in Econometric, Oxford University Press.
Dornbusch, R. and Fisher, S (1980), Exchange Rate and Current Account, American Economic Review, Vol.70.
Engle, R.F. and Granger, C.W.J (1987), Co Integration and Error Correction Representation, Estimation and Testing, Econometrical, Vol. 55.
Hamilton, J. D (1983), Oil and the Macro economy since World War II, The Journal of Political Economy, Vol. 91, No. 2.
Hosseini, Mehdi & Zamri, Ahmad and Lai, Yew Wah (2001), The Role of Macroeconomic Variables on Stock Market Index in China and India, International Journal of Economics and Finance,Vol.3,No.6.
Hoontrakul, Pongsak (1999), Exchange Rate Theory: A Review, Discussion Paper, Sasin-GIBA, Chulalongkorn University, Thailand.
Kia, A. (2003), Forward Looking Agents and Macroeconomic Determinants of The Equity Price in a Small Open Economy, Applied Financial Economics, Vol 13.
Pesaran, M. H., Shin, Y. and Smith, 2011, Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, Vol. 16.
بررسی رابطه متغیرهای کلان اقتصادی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران
باتوجه به نقش برجسته بورس اوراق بهادار در روند توسعه اقتصادی، در این پژوهش با استفاده از روش علیت تودا - یاماموتو (1995)، آزمون تصحیح خطای گرنجری (1987) و تکنیکهمجمعیبه روش کرانههای پسران، شین و اسمیت (2001) به بررسی این پرسش پرداخته میشود که رابطه بین نرخ ارز، نرخ بهره، نرخ تورم، شوک نفتی و شاخص کل قیمت سهام در بورس اوراق بهادار تهران چگونه است. دوره مورد بررسی با استفاده از دادههای ماهانه از
1387:12-1370:1 است. نتایج تحقیق نشان داد که بین شاخص کل بازار سهام، نرخ ارز، نرخ تورم، نرخ بهره بانکی و قیمت نفت رابطه بلندمدت وجود دارد و براساس روش علیت تودا -یاماموتو (1995) یک رابطه علی یکسویه از دو متغیر نرخ ارز و نرخ بهره بانکی اقتصادسنجی و بورس به سمت شاخص کل قیمت سهام و نرخ تورم برقرار است. بین نرخ تورم و شاخص کل قیمت سهام رابطه علی دوسویه وجود دارد. از نرخ بهره بانکی به سمت نرخ ارز یک رابطه علی یکسویه برقرار است. براساس روش تصحیح خطای گرنجری (1987) یک رابطه علی کوتاهمدت از نرخ ارز، نرخ تورم و نرخ بهره به سمت شاخص کل قیمت سهام وجود دارد و در بلندمدت نیز یک رابطه علی از نرخ ارز، شوک نفتی، نرخ تورم و نرخ بهره به سمت شاخص کل قیمت بازار سهام وجود دارد.
کلیدواژه‌ها
مراجع
ابریشمی، حمید (1381)، اقتصادسنجی کاربردی (رویکردهای نوین)، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران، چاپ اول.
پیرایی، خسرو و محمدرضا شهسوار (1388)، تأثیر متغیرهای کلان اقتصادی بر بازار بورس ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، سال نهم، شماره 1.
دورنبوش، رودیگر و استنلی فیشر، اقتصاد کلان، ترجمة یدالله دادگر و محمدرضا منحذب، تهران، انتشارات سروش.
عباسیان، عزت الله و اولادی، مرادپور 1378، اثر متغیرهای کلان اقتصادی بر شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال دوازدهم، شماره 36.
مهرآرا، محسن و کامران نیکی اسکویی (1385)، تکانه‌های نفتی و اثرات پویای آن بر متغیرهای کلان اقتصادی، پژوهشنامه بازرگانی، شماره 40.
Ali, Imran et al (2010), Causal Relationship Between Macro-economic Idicators and اقتصادسنجی و بورس Stock Exchange Prices in Pakistan, African Journal of Business Management, Vol. 4, No. 3.
Al sharkas, Adel (2004), The Dynamic Relationships between Macroeconomic Factors and the Jordanian Stock Market," International Journal of Applied Economics and Quantitative studies, Vol. 1, No.1.
Davidson, R., MacKinnon, J.G. (1993), Estimation and Inference in Econometric, Oxford University Press.
Dornbusch, R. and Fisher, S (1980), Exchange Rate and Current Account, American Economic Review, Vol.70.
Engle, R.F. and Granger, C.W.J (1987), Co Integration and Error Correction Representation, Estimation and Testing, Econometrical, Vol. 55.
Hamilton, J. D (1983), Oil and the Macro economy since World War II, The Journal of Political Economy, Vol. 91, No. 2.
Hosseini, Mehdi & Zamri, Ahmad and Lai, Yew Wah (2001), The Role of Macroeconomic Variables on Stock Market Index in China and India, International Journal of Economics and Finance,Vol.3,No.6.
Hoontrakul, Pongsak (1999), Exchange Rate Theory: A Review, Discussion Paper, Sasin-GIBA, Chulalongkorn University, Thailand.
Kia, A. (2003), Forward Looking Agents and Macroeconomic Determinants of The Equity Price in a Small Open Economy, Applied Financial Economics, Vol 13.
Pesaran, M. H., Shin, Y. and Smith, 2011, Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Econometrics, Vol. 16.
دیدگاه شما