تعریف اوراق سلف استاندارد

قرارداد سلف (Forward) چیست؟

جزئیات تامین مالی صنایع نفت و نیرو در بورس انرژی/ ایران قطب انرژی غرب آسیا می‌شود

مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان اینکه تامین مالی پروژه‌های صنایع نفت و انرژی از طریق بورس انرژی انجام می‌شود، گفت: ایران به قطب انرژی منطقه غرب آسیا تبدیل می‌شود.

به گزارشايلام بيدار، "سید علی حسینی" مدیر عامل بورس انرژی ایران با اشاره به عرضه اولیه 500 میلیارد تومانی اوراق سلف موازی استاندارد میعانات گازی در روز چهارشنبه هفته جاری ، گفت: اوراق سلف موازی استاندارد میعانات گازی توسط شرکت توسعه نفت و گاز صبا کنگان که از مجموعه شرکت های فرعی صندوق بازنشستگی کارکنان نفت محسوب می‌شود، به ارزش 5000 میلیارد ریال در بازار مشتقه بورس انرژی ایران در نماد «سمیعا 991» طی روز چهارشنبه عرضه و با موفقیت پذیره نویسی شد.

عرضه اولیه 500 میلیارد تومانی در یک روز

وی با اشاره به حجم و قیمت این اوراق افزود:حجم این اوراق در مجموع 760 هزار و 132 قرارداد سلف موازی استاندارد میعانات گازی برای شرکت توسعه نفت و گاز صبای کنگان بود که با هدف تامین مالی طرح توسعه جامع و تکمیل فازهای 11 الی 24 پارس جنوبی و به قیمت عرضه شش میلیون و 577 هزار و 800 ریال برای هر قرارداد با موفقیت پذیره نویسی شد.

حسینی با بیان اینکه این عرضه اولیه بخشی از تامین مالی 15 هزار میلیارد ریالی شرکت توسعه نفت و گاز صبای کنگان است که طی یکسال و در سه مرحله انجام می شود، یاد آور شد: مدت و سررسید قراردادهای مربوط به اوراق سلف موازی استاندارد میعانات گازی یکساله یا به عبارتی یکسال پس از شروع دوره عرضه اولیه با نرخ سود روز شمار 17.5 درصد بوده و اوراق مذکور از طریق شرکت‌های کارگزاری دارای مجوز معاملات سلف موازی استاندارد عرضه می شود.

بورس انرژی ایران هاب انرژی غرب آسیا

مدیر عامل بورس انرژی از ظرفیت تبدیل شدن بازار انرژی ایران به قطب انرژی غرب آسیا سخن گفت و افزود: اوراق سلف موازی استاندارد یکی از ابزارهای کارآمد در حوزه تامین مالی اسلامی محسوب می‌‌شود که از آن می‌توان برای تجهیز منابع موجود در بازار سرمایه با هدف توسعه صنایع نفت،گاز و برق بهره برد.

جزییات تامین مالی صنعت نفت و گاز و صنعت برق در بورس انرژی

حسینی پیرامون سهم بورس انرژی در فرایند تامین مالی صنعت نفت و گاز و همچنین صنعت برق ایران گفت: تاکنون مجموع ارزش عرضه اولیه و معاملات ثانویه اوراق سلف موازی استاندارد و صندوق سرمایه گذاری پروژه در بورس انرژی ایران به رقم 143 هزار و 655 میلیارد و 393 میلیون و 216 هزار و 84 ریال رسیده است.

وی این را هم گفت: تا کنون ارزش عرضه اولیه انواع اوراق سلف موازی استاندارد و صندوق سرمایه گذاری پروژه در بورس انرژی ایران بالغ بر101 هزار و 644 میلیارد و 280 میلیون و 238 هزار و 954 ریال شده است و علاوه بر آن ارزش معاملات ثانویه اوراق سلف موازی استاندارد و صندوق سرمایه گذاری پروژه نیز بالغ بر 42هزار و 11 میلیارد و 112 میلیون و 977 هزار و 130 ریال است.

به گفته حسینی از این رقم می توان به بزرگ ترین تامین مالی دولت جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر نفت خام به ارزش 25 هزار میلیارد ریال و بزرگ‌ترین تامین مالی صنعت برق کشور برای گروه مپنا از طریق انتشار اوراق سلف موازی استاندارد به ارزش 2 هزار میلیارد ریال در بورس انرژی اشاره کرد.

مدیرعامل بورس انرژی اضافه کرد: از سال 1394 تا کنون ، صنعت برق کشور توانسته است از طریق بورس انرژی ایران با انتشار و عرضه اولیه اوراق سلف موازی استاندارد، بالغ بر 9 هزار و 150 میلیارد ریال منابع مالی را جذب نماید.

همچنین با راه اندازی صندوق سرمایه گذاری پروژه نیروگاه پرند میلغ یک هزار میلیارد ریال منابع مالی برای گروه مپنا در بورس انرژی فراهم و انجام شده است.

حسینی در ادامه افزود:صنعت نفت و گاز ایران نیز تا کنون توانسته از طریق انتشار اوراق سلف موازی استاندارد بر روی فرآورده‌های مختلفی همچون نفت خام ، نفت کوره ، گاز مایع و بنزین در بازار مشتقه بورس انرژی اقدام به تامین مالی 92 هزار میلیارد ریالی نماید.

ایفای نقش موثر در تعاملات بین‌المللی با دو شرط

مدیر عامل بورس انرژی، برخورداری از منابع عظیم انرژی به عنوان امنیت تولید و قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی را دو عامل مهم برای ایفای نقش موثر در تعاملات بین‌المللی عنوان کرد و افزود: با توجه به برخورداری کشور از منابع غنی هیدروکربوری ضروری است، تا ضمن فاصله گرفتن از ساختارهای سنتی عرضه و فروش حامل های انرژی به سرعت نظام قیمت‌گذاری انرژی را به سمت سازوکارهای مبتنی بر بازارهای متشکل سوق داده شود تا بتوان علاوه بر تخصیص بهینه منابع در داخل، قیمت‌گذاری انواع حامل‌های انرژی را در منطقه نیز راهبری کرد.

به گفته حسینی، بورس انرژی ایران برای تبدیل شدن به هاب انرژی غرب آسیا به عنوان یک هدف استراتژیک، نیازمند حمایت‌های قانونی و همکاری همه جانبه همه دستگاه‌های ذیربط از جمله وزارتخانه‌های نفت و نیرو است.

توسعه بازار انرژی در گرو توسعه بازار سرمایه

سخنگوی بورس انرژی یادآور شد: مطابق با قانون برنامه پنج ساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب مجلس شورای اسلامی، تعریف اوراق سلف استاندارد توسعه بازار سرمایه با تأکید بر طراحی و مهندسی ابزارهای مالی و کالایی، توسعه بازار انرژی و عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی باید انجام شود.

وی ادامه داد: همچنین وزارت نیرو طبق قانون برنامه ششم توسعه ، موظف است به‌ منظور افزایش بازدهی و ضریب بهره‌وری نیروگاه‌ها قیمت خرید برق را با توجه به ساز و کار بازار در بورس تعیین کند.

حسینی با بیان اینکه ملاک تصمیم گیری برای عرضه کالاها در بورس انرژی، ماهیت ذاتی کالا است، تصریح کرد: در صورتی که کالا ها، ماهیت انرژی داشته باشند در بورس انرژی معامله خواهند شد. هدف از تشکیل بورس انرژی، تحکیم و ارتقاء جایگاه و کارکردهای بورس انرژی برای ذینفعان، بکارگیری رویه های موثر جهت حفظ سلامت بازار و صیانت از حقوق ذینفعان، طراحی ابزارها و محصولات جدید با توجه به نیازهای ذینفعان و اقتضائات محیطی، ارزش آفرینی و تامین منافع سهامداران، تعامل و همکاری موثر با نهادهای فعال در بازارهای مالی است.

همچنین انواع نفت خام، انواع نفت سفید، نفت کوره و مازوت، انواع گازهای طبیعی، میعانات گازی، انواع گازوئیل، انواع نفتا، انواع بنزین، انواع سوخت جت، هیدروژن، گاز مایع،نفت سفید،گاز مایع و انواع زغال سنگ و زغال چوب، قطران و حلال تعریف اوراق سلف استاندارد ها از جمله محصولات معامله شده در بورس انرژی هستند.

حسینی در پایان گفت: بورس انرژی ایران تلاش کرده با تقویت بازار مالی کشور از طریق بستر سازی و تعریف ابزار های مالی مختلف ضمن فراهم کردن امکان تامین مالی موثر بنگاه ها و واحد های اقتصادی از بازار سرمایه به افزایش سهم تامین مالی بلند مدت در اقتصاد کمک کند.

قرارداد سلف (Forward) چیست؟

در قرارداد سلف کل مبلغ در هنگام انجام معامله از طرف خریدار پرداخت خواهد شد و فروشنده متعهد خواهد بود که در زمان و تاریخ تعیین شده، کالا را به قیمتی که در قرارداد توافق شده است تحویل خریدار دهد.

قرارداد سلف (Forward) چیست؟

قرارداد سلف ( Forward )

در یک تعریف کوتاه می توان این گونه بیان کرد که در قرارداد سلف، کل مبلغ در هنگام انجام معامله از طرف خریدار پرداخت خواهد شد و فروشنده متعهد خواهد بود که در زمان و تاریخ تعیین شده، کالا را به قیمتی که در قرارداد توافق شده است تحویل خریدار دهد. در واقع قرارداد سلف یک قرارداد سفارشی بین دو طرف برای خرید یا فروش دارایی با قیمت مشخص در تاریخ آینده است.

در امور مالی قرارداد فوروارد یا قرارداد سلف به یک قرارداد غیر استاندارد بین دو طرف به جهت خرید یا فروش دارایی در زمان معین شده در آینده اشاره دارد که در زمان انعقاد قرارداد، در مورد قیمت آن توافق شده است و آن را به نوع مشتق تبدیل می کند. (1)

مبانی قراردادهای آینده چیست؟

برخلاف قرارداد آتی استاندارد، یک قرارداد سلف می تواند برای یک کالا، مبلغ و تاریخ تحویل تنظیم شود. کالاهای مورد معامله می توانند غلات، فلزات گرانبها، گاز طبیعی، نفت و یا حتی طیور باشند. تسویه حساب قرارداد سلف می تواند به صورت نقدی یا تحویلی صورت گیرد.

قراردادهای حمل و نقل در بورس متمرکز تجارت نمی شوند، بنابراین به عنوان ابزارهای بدون نسخه یا خارج از بورس ( OTC ) در نظر گرفته می شوند. در حالی که ماهیت OTC سفارشی سازی شرایط را آسان تر می کند، نبود یک مرکز ترخیص کالا نیز باعث ایجاد درجه بالاتر ریسک پیش فرض می شود، در نتیجه قراردادهای سلف به آسانی در دسترس سرمایه گذار خرده فروش نخواهد بود. (1)

اوراق سلف چیست؟

در امور مالی، اوراق سلف یک قرارداد حقوقی استاندارد برای خرید یا فروش چیزی با قیمت از پیش تعیین شده در یک زمان مشخص در آینده و در بین طرفین است که برای یکدیگر شناخته نشده اند. دارایی که در این بین معامله می شود معمولا یک کالا یا ابزار مالی است. قیمت از پیش تعیین شده طرفین برای خرید و فروش دارایی به عنوان "قیمت فوروارد" شناخته می شوند و زمان مشخص شده در آینده که زمان تحویل و پرداخت است به عنوان "تاریخ تحویل" شناخته می شود. از آنجایی که این تابع یک دارایی اساسی است، بنابراین اوراق سلف محصول مشتق شده هستند.

این قراردادها در بورس های آتی صورت می گیرند که به عنوان یک بازار بین خریداران و فروشندگان عمل می کنند. گفته می شود خریدار یک قرارداد، دارنده موقعیت طولانی است و طرف فروش، دارنده موقعیت کوتاه است. از آنجایی که هر دو طرف در صورت مخالفت با قیمت ریسک می کنند، در این قرارداد ممکن است طرفینی که حاشیه ارزش قرارداد را با شخص ثالث متقابل درج می کنند درگیر شوند. به عنوان مثال در معاملات آتی طلا، حاشیه بسته به نوسانات بازار نقطه ای بین 2 تا 20 درصد متغیر است. (2)

اولین اوراق سلف برای کالاهای کشاورزی مورد مذاکره قرار گرفت و بعد از آن اوراق سلف برای منابع طبیعی مانند نفت نیز استفاده شد. معاملات اوراق سلف در سال 1972 معرفی شد و در دهه های اخیر، معاملات سلف ارز، معاملات سلف نرخ بهره و معاملات سلف شاخص بورس نقشی فزاینده در کل بازارهای سلف داشته اند.

استفاده اصلی از قراردادهای سلف برای کاهش خطر تحرک قیمت یا نرخ ارز از طریق اجازه دادن به طرفین برای تعیین قیمت یا نرخ از قبل تعیین شده برای معاملات آینده بوده است. این امر می تواند زمانی سودمند باشد که برای مثال طرفی انتظار داشته باشد در آینده مبلغی را به ارز خارجی دریافت کند و مایل است قبل از دریافت پرداختی، از حرکت نامطلوب ارز در بازه زمانی جلوگیری کند.

با این حال، قراردادهای سلف نیز فرصت هایی را برای گمانه زنی ها فراهم می کنند به این ترتیب که معامله گر پیش بینی می کند که قیمت دارایی در جهت خاصی حرکت می کند و می تواند قرارداد خود را برای خرید یا فروش در آینده با قیمتی که اگر پیش بینی ها صحیح باشد، منعقد کند. (2)

گواهی سلف چیست؟

گواهی سلف به قراردادی اشاره دارد که در آن، عرضه کننده بخشی از دارایی پایه را به ازای بهای نقد و مطابقت آن با قرارداد آتی به فروش می رساند تا بتواند در دوره تحویل، آن را به خریدار تقدیم کند. در این بین خریدار می تواند معادل دارایی پایه که خریداری کرده است را در یک قرارداد استاندارد به فروش برساند؛ در این صورت به این قرارداد هم در لغت سلف گفته می شود.

گواهی سلف نسبت به اوراق مشارکت دارای امنیت بیشتری بوده و در دین اسلام استفاده از این قرارداد برای بعضی از کالا همچون طلا و سکه مجاز نخواهد بود. به طور کلی گواهی سلف یک روشی اشاره دارد که به جهت تامین نیاز نقدینگی شرکت ها از طریق جذب سرمایه گذاری انجام می شود.

یکی دیگر از کاربردهایی که می توان برای گواهی سلف نام برد، کسری بودجه دولت است که در این صورت گواهی سلف می تواند در موارد سیاسی و اقتصادی منجر به ارائه محصولات، آن هم به طور مستقیم به مردم شود. (3)

تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق

در اوراق سلف برخلاف اوراق دیگر همچون اوراق سهام و مشارکت، فرد خریدار در مدیریت و یا مالکیت یک بنگاه شراکت نخواهد داشت. این اوراق می تواند امکان دامنه سود را به وجود آورد البته در صورتی که فرد اهل ریسک نباشد و در واقع اوراق سلف برای افراد ریسک گریز مناسب تر است.

اوراق سلف کف و میزان حداکثری از سود را برای افراد خریدار در نظر داشته و طبیعی است که نسبت به اوراق اجاره که شامل یک درآمد ثابت است دارای سود بیشتری باشد، البته در این صورت ریسک آن نیز بیشتر خواهد بود.

قرارداد گزینه ها به سرمایه گذار حق می دهد اما تعهدی را برای خرید یا فروش سهام با قیمت خاص در هر زمان نمی دهد؛ البته تا زمانی که این قرارداد عملی باشد. در مقابل یک قرارداد سلف به خریدار نیاز دارد تا سهام خود را خریداری کند و یک فروشنده نیز بتواند آن ها را در یک تاریخ خاص در آینده بفروشد.

موارد مهم تعریف اوراق سلف استاندارد در تفاوت اوراق سلف و اوراق دیگر

• گزینه ها و معاملات سلف، محصولات مشابه تجاری هستند که سرمایه گذاران این فرصت را برای کسب درآمد و سرمایه گذاری های جاری فراهم می آورند.

• یک گزینه به خریدار حق می دهد اما نه تعهد و امکان خرید یا فروش یک دارایی را با قیمتی خاص در هر زمان و در طول عمر قرارداد فراهم می سازد.

• یک قرارداد سلف به خریدار تعهد می کند که یک دارایی خاص را خریداری کند تا فروشنده بتواند آن دارایی را در یک تاریخ در آینده خاص بفروشد و تحویل دهد مگر تعریف اوراق سلف استاندارد اینکه موقعیت دارنده قبل از انقضا بسته شود.

قوانین و نحوه انجام قرارداد سلف چگونه است؟

معاملات آینده قراردادهای مالی مشتقه ای هستند که طرفین را ملزم به معامله یک دارایی در تاریخ و قیمت از پیش تعیین شده در آینده می کنند. در اینجا خریدار باید خرید کند یا فروشنده باید دارایی زیربنایی را با قیمت تعیین شده بفروشد؛ آن هم صرف نظر از قیمت فعلی بازار در تاریخ انقضای محصول.

دارایی های اساسی شامل کالاهای فیزیکی یا سایر ابزارهای مالی هستند. قراردادهای آتی مقدار کمی از دارایی زیربنایی را تفصیل می دهد و به صورت استاندارد برای تسهیل معاملات در بورس آینده خواهد بود.

قرارداد آتی و آینده به همین موضوع اشاره دارند. به عنوان مثال ممکن است شما از کسی بشنوید که بگوید نفت آینده را خریداری کرده است، این به معنای همان قرارداد آتی نفت است. وقتی شخصی می گوید "قرارداد آتی" منظورشان نوع خاصی از محصولات آینده مانند نفت، طلا، اوراق قرضه یا معاملات آینده و غیره است که قرارداد آتی نیز یکی از مستقیم ترین راه های سرمایه گذاری در نفت است. اصطلاح "معاملات آتی" عمومی تر است و اغلب برای مراجعه به کل بازار استفاده می شود.

قراردادهای آتی برخلاف قراردادهای سلف، استاندارد سازی می شوند. قرارداد سلف انواع مشابهی از قراردادها هستند که قیمت کنونی آن ها در آینده قفل می شود اما قرارداد سلف به صورت بدون نسخهیا خارج از بورس (OTC) معامله می شوند و دارای شرایط قابل تنظیم هستند که بین طرف های متعلق انجام می شود. از طرف دیگر قرارداد آتی بدون در نظر گرفتن اینکه طرف مقابل چه کسانی هستند دارای همان شرایط است. (4)

مکانیک یک قرارداد آینده

تصور کنید یک تولید کننده نفت قصد دارد تا یک سال آینده یک میلیون بشکه نفت تولید کند که ظرف 12 ماه آماده تحویل خواهد شد. فرض کنید قیمت فعلی نفت 75 دلار برای هر بشکه است. در این صورت تولیدکننده می توانست نفت را تولید کند و بعد از یک سال آن را با قیمت های فعلی بازار بفروشد. با توجه به نوسانات قیمت نفت، قیمت بازار در آن زمان می تواند بسیار متفاوت از قیمت فعلی باشد.

اگر تولیدکننده نفت فکر کند که قیمت نفت در طی یک سال بالاتر خواهد رفت ممکن است اکنون تصمیم بگیرد که یک قیمت ثابت را معرفی نکرده و قیمت را قفل نکند، اما اگر فکر می کند 75 دلار قیمت خوبی است، می می تواند با ورود به قرارداد آتی، قیمت خرید تضمینی را قفل کند تا در آینده دچار تغییر نشود.

برای قیمت گذاری معاملات آتی از یک مدل ریاضی استفاده می شود که قیمت نقطه فعلی، نرخ بازده بدون ریسک، هزینه های ذخیره سازی، سود سهام، بازده سود سهام و غیره را تعریف اوراق سلف استاندارد در نظر می گیرد. فرض کنید قرارداد آتی نفتی یک ساله با هر بشکه 78 دلار قیمت گذاری شده است.

با انعقاد این قرارداد در مدت یک سال، تولیدکننده موظف است یک میلیون بشکه نفت تحویل دهد و قیمت 78 میلیون دلار نیز تضمین می شود. قیمت 78 دلار برای هر بشکه صرف نظر از زمانی است که قیمت بازار در آن زمان قرار دارد دریافت می شود؛ زیرا قراردادها به صورت استاندارد هستند. (5)

جمع بندی و نتیجه گیری

ما در این مطلب سعی داشتیم در خصوص مفهوم قرارداد سلف یا قرارداد فوروارد توضیحاتی را خدمت شما ارائه دهیم تا بتوانید بیشتر با این مبحث آشنا شده و با مبانی قرارداد آینده و اوراق سلف نیز آشنایی لازم را پیدا کنید. علاوه بر موارد ذکر شده در خصوص گواهی سلف و تفاوت اوراق سلف با دیگر اوراق نیز صحبت هایی ارائه شد تا تفاوت بین اوراق را به خوبی درک نموده و با نحوه انجام آن ها آشنایی پیدا کنید.

نگاهی به کارنامه انتشار اوراق سلف استاندارد موازی

به گزارش اقتصاد آنلاین به نقل از دنیای‌اقتصاد، نکته مهم آنکه در چارچوب قانونی و حتی فقهی بورس‌‌‌ها، ذات تامین مالی باید بر پایه یکی از عقود با محوریت دادوستد واقعی صورت گیرد یا از عقود مشابهی همچون مشارکت، اجاره و. استفاده شود.

این مطلب به این معنی است که تامین مالی در بورس‌‌‌ها، باید بر اساس فعالیت واقعی اقتصادی صورت گیرد و خروجی آن به نفع اقتصاد باشد.

این موارد به معنی جذابیت‌های برجسته تامین مالی از بستر بورس‌‌‌های کالایی است. تاکنون مهم‌ترین شیوه تامین مالی در بورس‌‌‌های کالایی استفاده از اوراق سلف استاندارد موازی بوده که از امکان تسویه در زمان مقرر به صورت نقدی یا تحویل کالا برخوردار است.

این شیوه را باید مهم‌ترین شیوه تامین مالی واحدهای تولیدی در بورس‌‌‌های کالایی به شمار آورد و اعداد و ارقام معاملات و پذیره‌نویسی این اوراق می‌تواند کارنامه عملکرد بورس‌‌‌ها را در تامین مالی نشان دهد.

مسیر مرسوم در اوراق سلف استاندارد موازی به‌عنوان مهم‌ترین شیوه تامین مالی، تعریف اوراق بر پایه دارایی فیزیکی است؛ یعنی کالایی را که معاملات قابل‌توجه و مستمر دارد، به عنوان دارایی تعریف اوراق سلف استاندارد پایه در نظر گرفته و برای آن معاملات سلف طولانی‌‌‌مدت مانند یکساله در نظر می‌‌‌گیریم؛ یعنی در زمان سررسید، واحد تولیدی یا باید کالا را تحویل دهد یا معادل سود نقدی تعیین‌شده، وجه معامله را پرداخت کند. البته در صورت نوسان شدید قیمت‌ها امکان متعادل کردن سود هم پیش‌بینی شده است.

این مطلب به‌ظاهر ساده، زیربنای مهمی برای تامین مالی در بورس‌‌‌های کالایی است که آمارهای جذابی را به همراه داشته است. در بازار سرمایه، بورس انرژی پیش‌‌‌قراول تامین مالی از مسیر اوراق سلف استاندارد موازی است. در همین خصوص در گفت‌‌‌وگویی با علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی به کارنامه تامین مالی این بورس از مسیر اوراق سلف استاندارد موازی پرداختیم.

کارنامه بورس انرژی در حوزه تامین مالی با سلف استاندارد موازی

به‌طور مرسوم، گسترده‌ترین شیوه تامین مالی در بورس‌‌‌های کالایی در ایران استفاده از اوراق سلف استاندارد موازی برای تولیدکنندگان کالاهای مورد معامله موجود است.

علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌‌‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به کارنامه تامین مالی در بورس انرژی با محوریت اوراق سلف استاندارد موازی اشاره کرد و گفت: در سال 1400 در بورس انرژی 21‌هزار و 245میلیارد تومان اوراق سلف استاندارد موازی پذیرش شد که از این رقم 19‌هزار و 631میلیارد تومان منتشر شد و مورد معامله قرار گرفت.

این رقم 12میلیارد و 834میلیون قرارداد سلف استاندارد موازی را شامل می‌شد. به صورت دقیق‌‌‌تر نیز می‌‌‌توان رقم تامین مالی برای صنایع مختلف را با محوریت دارایی پایه قراردادهای سلف استاندارد موازی تفکیک کرد.

از 6/ 19‌هزار میلیارد تومان سلف موازی استاندارد پذیره‌‌‌نویسی‌شده، 3‌هزار میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه متانول، 10‌هزار و 800میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه نفت‌خام سبک، 2‌هزار میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه نفت‌خام سنگین و نهایتا 3‌هزار و 745میلیارد تومان بر مبنای دارایی پایه برق مورد دادوستد و تامین مالی قرار گرفت.

این در حالی بود که عمده‌‌‌ اوراق منتشرشده مربوط به وزارت امور اقتصادی و دارایی بود. همچنین از این ارقام بیش از هزار میلیارد تومان از اوراق به‌رغم پذیرش، هنوز پذیره‌‌‌نویسی نشده که پس از اخذ مجوزهای لازم پذیره‌‌‌نویسی و تامین مالی آن انجام خواهد شد.

وی در ادامه به میزان دارایی پایه اوراق پذیره‌‌‌نویسی‌شده در بورس انرژی اشاره کرد و افزود: این مقدار اوراق معادل 344‌هزار تن متانول، 697‌هزار تن نفت‌خام سبک، 133‌هزار تن نفت‌خام سنگین و 5میلیون و 581کیلووات ساعت برق بوده است.

وی در ادامه عنوان کرد: برای استمرارتامین مالی در سال آینده روی اوراق سلف استاندارد موازی تمرکز بیشتری شده و از هم‌‌‌اکنون مذاکرات آن آغاز شده و نسبت به سال قبل مذاکرات بیشتری در حال انجام است تا در پروژه‌‌‌های مختلف بتوان تامین مالی انجام داد.

مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: امسال در حوزه تامین مالی صنعت متانول استقبال خوبی صورت گرفت. این ابزار کمک کرد تا چند شرکت پروژه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای خود را انجام دهند.

رایزنی برای صندوق پروژه هیبریدی

نقوی در خصوص صندوق پروژه و گواهی سپرده به‌عنوان یکی دیگر از شیوه‌‌‌های تامین مالی گفت: در کنار انتشار اوراق سلف استاندارد موازی، روی صندوق پروژه و همچنین گواهی سپرده کالایی با توجه به معافیت‌‌‌های مالیاتی که ایجاد شده، تمرکز جدی داریم؛ به این صورت که اگر بتوان از سازمان بورس مجوزهای آن را اخذ کرد، یک صندوق پروژه هیبریدی (ترکیبی) داشته باشیم.

این شیوه تامین مالی به این گونه است که وقتی کسی پروژه را اجرا می‌کند، بتواند به سرمایه‌گذاران بخشی از دارایی پایه یا عواید پروژه‌‌‌ را در چارچوب گواهی‌‌‌های مختلف همچون گواهی سپرده کالایی یا گواهی صرفه‌‌‌جویی ارائه کند تا جذابیت‌‌‌های صندوق پروژه افزایش یابد.

به عبارت ساده‌‌‌تر در این شیوه پس از اجرایی شدن پروژه، می‌‌‌توان از عواید مستقیم آن در چارچوب اوراق استفاده و بحث بازپرداخت آن را مطرح کرد.

این ایده برای شرکت‌ها از جذابیت زیادی برخوردار است. همچنین سرمایه‌گذار به صورت مستقیم در سود پروژه شریک خواهد شد.

مدیرعامل بورس انرژی در پایان صحبت‌‌‌های خود به تامین مالی خارجی اشاره و اظهار کرد: در حوزه بین‌المللی اگر تعامل با سایر کشورها و بانک‌های بین‌المللی صورت گیرد، تامین مالی به صورت ارزی برای بخش خصوصی در کشور نیز در دسترس خواهد بود. در چارچوب‌‌‌ها و قواعد موجود در بورس انرژی این پتانسیل‌‌‌ وجود دارد و می‌‌‌توان کارهای خوبی را به سرانجام رساند و موفقیت‌‌‌های بزرگی حاصل کرد.

تعریف اوراق سلف استاندارد

شرکت بورس کالای ایران در آذر 1385 با ادغام بورس فلزات و بورس کالای کشاورزی تشکیل شد و از مهر 1386 کار خود را زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار آغاز کرد. بورس كالا، بازار منسجمی است كه تعداد زیادی از عرضه‌كنندگان، كالای خود را به خریداران عرضه می‌کنند. در این بورس، کالاها در چند گروه نظیر محصولات فولادی، کشاورزی، پتروشیمی و فرآورده های نفتی دادوستد می‌شوند.

کارگزاری فارابی با ارائه خدمات متنوع، یکی از برترین کارگزاران فعال در بورس کالا ایران است. فارابی براساس رتبه‌بندی کارگزاران توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، همواره حائز رده‌های اول در میان کارگزاری‌های رتبه «الف» است. تعهد در انجام سفارشات، ارائه بهترین خدمات مشاوره به مشتریان و همچنین سرعت و دقت در اجرای سفارشات از اصول اولیه فارابی در تعامل با مشتریان است.

خدمات فارابی برای بورس کالا

• پذیرش انواع کالا در بورس کالای ایران به منظور عرضه
• معاملات قراردادهای آتی و اختیار معامله
• خرید و فروش انواع محصولات فلزی
• خرید و فروش انواع محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی
• خرید و فروش انواع محصولات کشاورزی

مزایای معامله از طریق بورس کالای ایران:

• فروش کالا از طریق بورس کالای ایران طبق قانون از 10 درصد معافیت مالیات بر درآمد برخوردار است.
• خرید و فروش کالا از طریق بورس کالای ایران طبق قانون از اجرای تشریفات و مقررات مناقصه و مزایده معاف است.
• کالاهای معامله شده در بورس طبق قانون از شمول قیمت‌گذاری دولتی معاف است.

انواع بازارهای کالا

بازار مالی

بازار مالی در بورس کالا از سه زیر مجموعه اصلی شامل «سلف موازی استاندارد»، «گواهی سپرده کالایی» و «صندو‌ق‌های کالایی» تشکیل شده است. بازار مالی در بورس کالا با هدف جذب هرچه بیشتر سرمایه و تامین مالی مورد نیاز شکل گرفته است.

قرارداد سلف موازی استاندارد:

فروشنده کالا در قالب این اوراق، همانند قرارداد سلف بهای کالایی را که در آینده تحویل خواهد داد، به صورت نقد دریافت می‌کند. این اوراق برخلاف قرارداد سلف، بازار ثانویه دارد و دارنده اوراق می‌تواند قبل از سررسید این اوراق را در بورس به فروش برساند.

گواهی سپرده کالایی:

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که مؤید مالکیت دارنده آن بر مقدار معینی کالا است و پشتوانه آن قبض انبار استانداردی است که توسط انبارهای مورد تایید بورس صادر می‌شود. پس از تودیع محصول از سوی کشاورز یا مالک کالا به یکی از انبارهای پذیرش شده از سوی بورس کالای ایران، گواهی سپرده کالایی(قبض انبار) از سوی انباردار، صادر شده و در اختیار کشاورز یا مالک کالا قرار می‌گیرد. پس از صدور گواهی سپرده کالایی، کشاورز یا مالک کالا می‌تواند با مراجعه به یکی از کارگزاران دارای مجوز معاملات در بورس کالای ایران و ارائه گواهی سپرده کالایی، درخواست فروش محصول خود را در بورس کالای ایران ارائه کند.

صندو‌ق‌های کالایی:

صندوق کالایی قابل معامله یکی از ابزارهای مالی نوین هستند که به سرمایه‌گذاران این امکان را می‌دهند که به‌جای خرید و نگهداری کالای مورد نظر و تحمل هزینه‌های حمل‌ونقل، انبارداری و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری کنند. با خرید این اوراق، سرمایه‌گذار در عین داشتن مالکیت کالای مورد نظر، مسئولیت نگهداری از آن کالا را بر عهده ندارد. به‌عبارت‌دیگر، این صندوق‌ها بخش قابل‌ملاحظه‌ای از وجوه گردآوری شده خود را به سرمایه‌گذاری در کالایی خاص اختصاص می‌دهند و علاقه‌مندان به سرمایه‌گذاری در آن کالای خاص اقدام به خرید واحدهای این صندوق‌ها می‌کنند.

اوراق سلف موازی استاندارد

بورس انرژی در روز شنبه 11 آذرماه شاهد رویدادی مهم بود. 400 میلیارد تومان اوراق سلف موازی استاندارد به‌منظور تامین بخشی از سرمایه در گردش و هزینه‌های سرمایه‌گذاری گروه مپنا منتشر شد که استقبال.

بورس انرژی در روز شنبه 11 آذرماه شاهد رویدادی مهم بود. 400 میلیارد تومان اوراق سلف موازی استاندارد به‌منظور تامین بخشی از سرمایه در گردش و هزینه‌های سرمایه‌گذاری گروه مپنا منتشر شد که استقبال بیش‌از‌اندازه از خرید اوراق موجب شد قیمت پایه دارایی افزایش یابد و بیش از مبلغ اولیه، تامین مالی برای فروشنده صورت گیرد. به این بهانه به چند نکته بااهمیت این رویداد اشاره می‌کنیم:

1-اوراق سلف موازی استاندارد پدیده‌ای نسبتا نو برای اهالی بازار سهام و اتفاقی ناشناخته برای مردم عادی و حتی کارشناسان است.
مردم عادی به‌طور عمومی با مفهوم اوراق مشارکت آشنا هستند. این اوراق برای تامین مالی پروژه‌ها و فعالیت‌های اقتصادی منتشر می‌شوند و ویژگی مهم آنها، پرداخت سود ثابت در سررسیدهای مشخص است. با گسترش بازار ابزارهای مالی در بازار سرمایه، اوراقی متنوع‌تر از اوراق مشارکت نیز منتشر می‌شوند اما شباهت بسیار بالای این اوراق با یکدیگر، مشتریان را نسبت به مقایسه آنها به‌منظور انتخاب بهتر موقعیت‌های سرمایه‌گذاری بی‌میل می‌کند.

اوراق سلف موازی استاندارد اما رویدادی بود که در دو بورس کالا و انرژی متولد شد و تفاوت‌های قابل ذکر با اوراق مشارکت یا بدهی داشت. این اوراق بر پایه یک دارایی منتشر می‌شدند به این شکل که شرکت به‌منظور تامین مالی، یکی از محصولات خود را پایه انتشار اوراق می‌کرد و از خریداران می‌خواست با خرید اوراق، پول خود را تا سررسید در اختیار تولیدکننده قرار دهند و او در سررسید به آنها سود پرداخت کند. تفاوت مهم تعیین «بازه‌ای از سود» بود به این ترتیب که در برابر سود مشخص سایر اوراق، یک کف و سقف برای پرداخت سود اوراق سلف موازی استاندارد تعیین می‌شود. درصورتی که نرخ کالای پایه تا سررسید بیش از سود حداکثر رشد کند، این سود به خریدار اوراق پرداخت می‌شود و درصورتی که نرخ کالا کمتر از سود حداقل افزایش یابد، پرداخت سود حداقلی توسط فروشنده تضمین می‌شود، بنابراین خریدار اوراق می‌تواند به پرداخت سود حداقلی (که در حدود یا بیشتر از نرخ سود بانکی است) مطمئن باشد و درصورت رشد بهتر قیمت کالای پایه، سود بیشتری دریافت کند.

در مورد قرارداد سلف موازی استاندارد گروه مپنا، کالای پایه «بسته برق» است و سود اوراق بین 18 تا 19 درصد تعیین شده که حتی حداقل سود نیز بیش از سود بانکی است. با توجه به وجود بازار ثانویه برای معامله اوراق، خریدار حتی می‌تواند قبل از سررسید، اوراق را در بازار به فروش برساند و برمبنای نرخ سود سالانه 17.5 درصد سود دریافت کند. وجود بازار ثانویه و امکان نقدشوندگی، ویژگی بسیار بااهمیت اوراق است. امکان «تحویل فیزیکی کالا درصورت وجود شرایط» نیز امکانی است که می‌تواند مصرف‌کنندگان کالای پایه را به خرید ترغیب کند تا در سررسید، کالا را به‌صورت تضمینی دریافت کنند. اما فروشنده اوراق نیز مزایایی را همچون امکان تامین مالی راحت‌تر با توجه به وجود خریداران متعدد با امکانات مالی متفاوت، دارد. همچنین درصورتی که به علت رکود بازار، قیمت کالای تولیدی فروشنده پایین باشد، می‌توان با انتشار اوراق وجه فروش را هم‌اکنون دریافت کرد و با فروش کالا در آینده، از سود بهتری بهره‌مند شد.

2-سیر نزولی قیمت بهره واقعی پول در عرضه‌های کنونی اوراق مشهود است.
بازار سهام موفق شده با اتکاء به مکانیسم عرضه و تقاضا، نرخ بهره واقعی را تعیین کند و در کنار بازار پول، این پارامتر مهم اقتصادی را به شکل غیردستوری معین کند. هم‌اکنون نرخ انواع اوراق دولتی «سخاب» (اسناد خزانه اسلامی) حدود
15 درصد است و این به‌معنای آن است که صاحب سرمایه به‌جز سپرده‌گذاری بانکی با نرخ تعیین شده 15 درصدی بانک مرکزی، امکان چندانی برای کسب سود تضمینی بیشتر ندارد.
نرخ اوراق سلف موازی استاندارد که در دو سال گذشته حتی تا سقف 28 درصد نیز تعیین می‌شد، حال سقف 19 درصدی دارد و استقبال فوق‌العاده از خرید اوراق به معنای آن است که خریداران تعریف اوراق سلف استاندارد موقعیتی جذاب برای سرمایه‌گذاری یافته‌اند.
بدیهی است که در شرایط کنونی، می‌توان انتشار بیشتر اوراق را در دستور کار قرار داد تا سرمایه‌گذاران با امید به کسب چنددرصد سود بیشتر به سوی بازار سرمایه بیایند و نقش این بازار در مقایسه با بانک‌ها در تامین مالی اقتصاد کشور، رشد کند.